Eerste projecten van startin Interreg Vlaanderen-Nederland
Acht projecten bijten de spits af in ambitieus nieuw subsidieprogramma voor Vlaams-Nederlandse samenwerking

Op 16 december keurde Interreg Vlaanderen-Nederland de eerste acht projecten goed. Met deze goedkeuring wordt, inclusief cofinanciering, in totaal 31.7 miljoen euro in de Vlaams-Nederlandse grensregio geïnvesteerd. Hiervan komt een bedrag van 15.3 miljoen euro uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling. De Europese Commissie stelt via Interreg Vlaanderen-Nederland de komende zeven jaar ruim 152 miljoen euro ter beschikking voor grensoverschrijdende samenwerking, die innovatie en duurzame ontwikkeling in de grensregio bevordert.

Meer natuur voor pittig fruit

De populatie van bijen gaat sterk achteruit.Vlaanderen en Nederland beleven momenteel een heuse bestuivingscrisis die grote ecologische en economische gevolgen met zich mee brengt. De teelt vanappels, peren en kersen is echter erg afhankelijk van bestuiving. Vooral gebieden als het Hageland,  de Haspengouw in Vlaanderen, Nederlands Limburg en Zeeland voelen de gevolgen.

‘Meer natuur voor pittig fruit’zal fruittelers aansporen om bijvoorbeeld nestblokken te installeren. Voor andere nuttige soorten als vleermuizen, eikelmuizen en marterachtigen worden andereconcrete maatregelen gerealiseerd. Op die manier tracht men opnieuw een stabiele populatie van bestuivende insecten op te bouwen binnen percelen, bedrijven en de brede regio.

Dit natuurlijk tuinbeheer - vanuit een ecologisch model dat de nieuwste Vlaamse en Nederlandse kennis bijeenbrengt - zal de sterfte van de honingbij tegengaan. Het biedt daarnaast kansen voor plaagbestrijding met minder inzet van chemicaliën. Bij het project, getrokken door het Regionaal Landschap Zuid-Hageland, worden beheerders van biotopen in de ruimere omgeving van de boomgaarden betrokken, zoals gemeenten, waterschappen en terreinbeheerders.

Thema: 3A MILIEU – duurzame groei (milieu en hulpbronnen).

Op een totaal budget van €1.299.127,04levert Interreg een bijdrage van € 649.563,52 (50%).

IMPROVED: verbeterde proceswaterzuivering

Uit onderzoek van de Europese Commissie blijkt dat Vlaanderen en Nederland ongeveer 10 keer meer water zouden kunnen hergebruiken dan momenteel het geval is. Water is een cruciale grondstof voor de chemische industrie in de Zeeuwse, Gentse en Antwerpse zeehavens. De (chemische) industrie vertegenwoordigt een zeer belangrijke economische activiteit in deze havens, maar ze wordt steeds meer geconfronteerd met waterproblematiek zoals o.a. een dalende voorraad van zoet water. De sleutel tot een duurzamer watergebruik ligt dan ook in aanzienlijke mate bij de grootschalige chemische industrie in de havengebieden.

Universiteit Gent initieert daarom ‘Improved’. In dit project wil het infrastructuur opbouwen waarmee onderzoek verricht wordt naar proceswaterzuivering uit verschillende waterbronnen. De onderzoeksinfrastructuur wordt veelvuldig getest bij een aantal grote industriële spelers die mee in het traject stappen en de technologie op eigen terrein zullen toepassen: BASF Antwerpen, Yara Sluikskil, DOW Benelux en Evides Industriewater BV.

De beoogde zuiveringsinstallatie moet state-of-the-art, mobiel en ‘plug and play’ zijn. Zo kan de dynamiek van variabele bronwaterkwaliteit en de invloed van daarvan op het productieproces onderzocht worden zodat bedrijven waterbeheer rond de eigen site kunnen ontwikkelen. Dit alles gebeurt door een geïntegreerde en grensoverschrijdende benadering waarbij zowel de expertise van de chemische industrie, proceswaterleveranciers, technologieleveranciers, als de academische sector uit Vlaanderen en Nederland een belangrijke rol spelen.

Thema: 1A INNOVATIE - slimme groei

Op een totaal budget van € 4.596.678,86levert Interreg een bijdrage van € 2.298.339,43 (50%).

PV op maat

Vlamingen en Nederlanders hebben de afgelopen jaren massaal zonnecellen (PV) geïnstalleerd vanwege het subsidiebeleid daarrond. De traditionele zonnepanelen zijn op sommige plaatsen niet meer weg te denken uit het straatbeeld, al worden ze niet door iedereen even aantrekkelijk gevonden.

‘PV op maat’ speelt daarop in en streeft ernaar om zonnepanelen efficiënter en meer op maat te integreren in woningen en gebouwen. Zonnecelmaterialen die bestaan uit dunne film bieden bijzondere kansen omdat deze rechtstreeks op glas, staal of foliemateriaal aangebracht kunnen worden. Zowel de aanpasbaarheid van afmeting, vorm, kleur en elektrische eigenschappen bieden hierbij mogelijkheden om PV kostenefficiënt èn esthetisch in bouwproducten te integreren.

Vanuit bouwondernemingen, woningbouwverenigingen, woningcorporaties en lokale energienetwerken is er veel vraag naar beter integreerbare PV. Daarom onderzoekt en demonstreert ‘PV op maat’  perspectiefvolle toepassingen van dunne film PV in bouwelementen. Hierdoor ontstaan kansen voor geïnteresseerde producenten en installateurs.

Dankzij het Interreg IV project ‘Solar Flare’ kwam reeds een internationaal toonaangevende alliantie van bedrijven en publieke instellingen tot stand en is de potentie van dunne film zonnecellen aangetoond. ‘PV op maat’ maakt dankbaar gebruik van de uitkomst van dit project en bouwt er gefundeerd op verder.

Thema: 2C DUURZAME ENERGIE – duurzame groei (energie)

Op een totaal budget van € 7.047.000,00 levert Interreg een bijdrage van € 3.163.507,00 (44,89%)

2B Connect verbindt bedrijven met biodiversiteit

‘2B Connect’ - gestuurd door het Vlaamse Departement Leefmilieu, Natuur en Energie - geeft een rechtstreekse invulling aan de Biodiversiteitsstrategie 2020 van de Europese Commissie: inzetten op de ontwikkeling van groene infrastructuur als een belangrijk middel om ecosystemen en ecosysteemdiensten te handhaven en te verbeteren. De Europese Commissie benadrukt daarbij het belang van samenwerking met en tussen bedrijven om de streefdoelen op het vlak van biodiversiteit te realiseren. ‘2B Connect’ voorziet binnen deze optiek minstens 70 bedrijven van een biodiverse inrichting van hun terrein. Deze groene infrastructuur speelt een  belangrijke rol als natuur- en groencorridor en zorgt tevens voor o.a. minder geluidsoverlast, betere luchtzuivering en een aangename omgeving voor buitenactiviteiten.

Heel wat bedrijven willen graag hun terreinen natuurgericht inrichten en beheren. Zij missen echter de nodige kennis en ondersteuning. Via de biodiversiteitsscan BIODIVA voor bedrijven - ontwikkeld in 2012 door o.m. de provincie Antwerpen en de Strategische Projectenorganisatie Kempen - werden een aantal bedrijven geholpen bij het vergroten van de kennis rond biodiversiteit. Maar dit gebeurde vaak ad hoc. Er is echter een groeiende vraag naar ondersteuning vanuit de bedrijven waar ‘2B Connect’ ten volle wil op inzetten. Daarnaast ontwikkelt het project een rekentool dat aantoont waarom het de moeite is om te investeren in groene infrastructuur door de voordelen voor het bedrijf aan te tonen.

Thema: 3A MILIEU – duurzame groei (milieu en hulpbronnen).

Op een totaal budget van € 6.025.165,41 levert Interreg een bijdrage van € 3.012.582,69 euro (50%)

De blauwe keten: algen onder glas

De glastuinbouw beleeft moeilijke tijden omwille van oplopende kosten en een toenemende wereldwijde concurrentie. Zowel Vlaanderen als Nederland voeren dan ook een ondersteunend beleid naar glastuinbouw om de noodzakelijke transitie en de daarbij horende modernisering te kunnen realiseren. Hierbij wordt gezocht naar een verrijking van het bestaande aanbod zoals de commerciële teelt van microalgen, goed voor toepassingen in de voedings- en textielindustrie, bouwsector, farmacie en cosmetica.

Spirulina biedt binnen het aanbod van biogebaseerde micro-algen het grootste potentieel omdat het een belangrijke bron van fycocyanine (blauwe kleurstof) bevat. Het kan een waardevolle vervanger zijn van de artificiële variant, Briljant Blauw (E133), wat in verband wordt gebracht met hyperactiviteit en andere gezondheidsrisico’s.

Momenteel worden de meeste micro-algen geïmporteerd uit Azië of de Verenigde Staten. De voorziene teelt in Vlaanderen en Nederland moet zich daarom kunnen onderscheiden door de hoge kwaliteit. En ook het logistieke proces van teelt naar verwerking moet economisch interessant zijn zodat er voldoende afnemers zijn van deze micro-alg. Serres zijn hiervoor bij uitstek geschikt en in de regio zijn er voldoende mensen aanwezig met de nodig technische kennis om, mits enige omscholing, deze teelt op een kwalitatieve en efficiënte manier te realiseren. Een bijzondere surplus binnen het project is het telen van de waterplant eendenkroos op het afvalwater zodat deze als uitstekende waterzuiveraar kan fungeren.

‘De blauwe keten’ is een aanzet om tot een nieuwe grootschalige sector te komen. Als deze teelt rendabel blijkt, is er ruimte voor tientallen hectare micro-algenteelt onder glas of op containervelden, waardoor de Vlaams-Nederlandse grensregio op wereldschaal een waardevolle speler wordt.

Thema: 1A INNOVATIE - slimme groei

Op een totaal budget van € 2.748.751,73 levert Interreg een bijdrage van €1.374.375,86 (50 %)

Duurzame monumenten via Demi More

‘Demi More’ (Demonstration of Energy efficiency by Measurement and Innovation gives MORE) – geleid door Kempens Landschap en de provincie Noord-Brabant - richt zich op energie-efficiëntie  in onroerend (historisch) erfgoed.

Het energiebeleid bij monumenten vraagt een erg specifieke aanpak. Op het vlak van energieverbruik hebben monumenten vaak slechte prestaties vanwege het materiaalgebruik, de omvang van de ruimtes, de afwezigheid en de moeilijke inbreng van isolatie in vloer, muren en dak. Door middel van demonstratieprojecten van diverse aard zoals o.a. het rangeerstation in Essen en het Franciscanenklooster in Megen zullen innovatieve toepassingen, voor energie-efficiëntie en het gebruik van hernieuwbare energie in monumenten, tastbaar gemaakt worden en inzicht bieden in de mogelijkheden. Op die manier hoopt het project andere belanghebbenden over de streep te trekken. In combinatie met de uitwerking van een internationale standaard voor de certificering van de duurzaamheid van monumenten (BREEAM-norm op maat van monumenten) kan dit resulteren in een krachtige toolkit voor de verduurzaming van erfgoed. Zo kan de monumentensector in Nederland en Vlaanderen  haar bijdrage leveren aan de ambities van Europa 2020, die vooropstelt de CO2-uitstoot te verminderen, de energievoorziening te vergroenen en het verbruik ervan efficiënter te maken.

Thema: 2B DUURZAME ENERGIE - duurzame groei  (energie)

Op een totaal budget van € 3.874.720,81 levert Interreg een bijdrage van € 1.937.360,40 (50%)

Accelerate³ tilt 3D printen naar hoger niveau

3D printen, binnen industriële context ook wel additive manufacturing genoemd, nam de laatste jaren een hoge vlucht. Er bestaan heel wat 3D printtechnologieën zoals Fused Deposition Modeling (FDM),  Digital Light Processing (DLP) en jetting. Dankzij deze technologieën kunnen allerhande producten geprint worden en is (dure en minder duurzame) assemblage niet meer nodig. Voor 3D printen is op de vrije markt echter slechts een beperkt aantal polymere printmaterialen beschikbaar. Een innovatieve doorontwikkeling van deze materialen dringt zich op. De behoefte aan biogebaseerde polymeren – als duurzame variant - is groot.

‘Accelerate³’ wil daarom de specifieke expertise uit Nederlands Limburg en West-Vlaanderen samenbrengen zodat de nodige kennis en testinfrastructuur structureel gebundeld kan worden. Beide regio’s staan in voor deze sector en kennen een gelijkaardig economisch weefsel dat voor het merendeel bestaat uit kleine en middelgrote ondernemingen. Daarnaast worden ze met soortgelijke uitdagingen geconfronteerd en zijn ze in eenzelfde inhoudelijk domein actief, met complementaire specialisaties. De grensoverschrijdende samenwerking tussen West-Vlaanderen en (Nederlands) Limburg biedt dan ook de ideale gelegenheid om kennis, infrastructuur en netwerk in beide regio’s gevoelig uit te breiden.

Dankzij de grensoverschrijdende clustering kunnen de KMO’s en MKB’s in beide regio’s groeien. Verscheidene sectoren van zowel materiaalbedrijven, productie en software zullen baat hebben bij ‘Accelerate³’.

Thema: 1A INNOVATIE - slimme groei

Op een totaal budget van €2.997.070,40levert Interreg een bijdrage van € 1.279.913,20 (42,71%)

Trans Tech Diagnostics (TTD) bekampt hart- en vaatziekten

Hart- en vaatziekten zijn doodsoorzaak nummer één in de Europese Unie en kosten de Europese gemeenschap € 196 miljard per jaar. Hiervan wordt € 106 miljard uitgegeven aan gezondheidszorg, inclusief diagnostiek en behandeling van patiënten. De snelle vergrijzing en ontgroening in de grensregio schept de verwachting dat hart- en vaatziekten een sterk stijgende negatieve impact zullen hebben op onze maatschappij.

Een groot deel van mensen met hart- en vaatziekten vertoont tijdens de ontwikkeling van de ziekte geen serieuze symptomen en is dus ook niet onder behandeling. Betere en vroegere identificatie van deze mensen met een verhoogd gezondheidsrisico is dan ook zeer gewenst. Ook voor reeds geïdentificeerde patiënten is goede diagnostiek essentieel om de therapie te verfijnen en zo minder complicaties of bijwerkingen te hebben.

‘TTD’ richt zich daarom op de ontwikkeling van een diagnostische kit. Deze vorm van gepersonaliseerde geneeskunde wordt gezien als dé weg naar efficiëntere cardiovasculaire gezondheidszorg, breed inzetbaar en met minder bijkomende gezondheidsschade en kosten voor het individu en de maatschappij. Deze inspanningen zullen op termijn niet alleen een positief effect kunnen hebben op de gezondheidszorg, maar spelen tevens in op de behoeften en de vraag van het bedrijfsleven en zorgaanbieders.

Thema: 1A INNOVATIE - slimme groei

Op een totaal budget van € 3.160.000,00levert Interreg een bijdrage van € 1.580.000,00 (50%).

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:

Sara Peeters
+32 (0)3 240 69 31
sara.peeters@grensregio.eu
www.grensregio.eu