16 | 7 | 2018

Samen groenten telen in jouw buurt?
Provincie Antwerpen zet in op ruimtetoepassing stadslandbouw

Vandaag vind je stadslandbouw – zoals de naam het zegt – vooral terug in de stad. Maar deze aanpak biedt ook in kleinere steden en gemeenten veel kansen. De provincie Antwerpen gaf de opdracht aan de Universiteit Antwerpen om de kansen voor stadslandbouw in kaart te brengen en een leidraad voor gemeenten uit te werken. En dit met extra aandacht voor initiatieven met een economische drijfveer.

Een tuintje in de stad waar elke buur zijn eigen groenten kan telen, een stukje groen dat inwoners samen onderhouden of een pluktuin waar je groenten en fruit kan plukken en kopen. Het zijn maar enkele voorbeelden van landbouw in de stad. Stadslandbouw is geliefd omdat het groen in de stad trekt en mensen samenbrengt. Maar stadslandbouw is veel meer dan dat, want kan voor vers voedsel, gezondere lucht en een betere bodemkwaliteit zorgen.

Elke plaats is uniek

De vraag naar meer groene infrastructuur in de steden is groot, maar de nog beschikbare ruimte is schaars en staat continu onder druk. De grootste win-win voor de stad en zijn inwoners, zit hem dan ook in het multifunctioneel gebruik van de beschikbare ruimte.

Gedeputeerde voor Landbouw Ludwig Caluwé: “Wanneer een stad er in slaagt om sociale, ecologische en economische verhalen samen te brengen op één stuk grond, kunnen ze op die beperkte ruimte een zeer grote meerwaarde realiseren voor hun inwoners. Zowel voor grote als kleinere steden en gemeenten is stadslandbouw een zeer interessante manier om al die verhalen samen te brengen. Maar stadlandbouw kent vele vormen en elke ruimte vraagt een andere aanpak.”

De provincie Antwerpen liet daarom de Universiteit Antwerpen de kansen voor stadslandbouw in kaart brengen. Het resultaat moet een leidraad worden, waarmee steden en gemeenten zelf aan de slag kunnen gaan.

Thomas Kuypers en Ludwig Caluwé in de stadstuin in Berchem –
copyright: Robin Fasseur voor provincie Antwerpen

Positieve impact op de maatschappij

Een grond die bewerkt wordt door inwoners en verenigingen moet niet langer door stadsarbeiders onderhouden worden. En een grond waar een professionele activiteit op komt, kan zichzelf gemakkelijker terugverdienen. Kies je als stad voor minder onderhoud en minder kosten? Voor meer opbrengsten? Of wil je net een andere meerwaarde realiseren?

Thomas Kuyper van de Universiteit Antwerpen: “Het is belangrijk dat steden en gemeenten eerst goed afbakenen welke sociale, ecologische en economische invullingen ze willen geven aan een specifieke ruimte. Ligt de klemtoon meer op het economische aspect, dan komen we bij andere vormen van stadslandbouw uit dan wanneer men vooral wil inzetten op het sociale aspect. Langs de andere kant heeft elke vorm van stadslandbouw direct of indirect een impact op het sociale, ecologische en economische. Om dit in kaart te brengen voor zowel beleidsmakers, ruimtelijk planners als initiatiefnemers is het van belang om bij de start van het initiatief duidelijke doelstellingen voorop te stellen en indicatoren te selecteren die deze meetbaar maken.”

Stadslandbouw ook op lokaal niveau

Eens gekozen voor een bepaalde vorm van stadlandbouw, zijn er nog vele andere factoren die bepalen of het een succesverhaal wordt. Ook daarvoor zal de Universiteit Antwerpen hulpmiddelen en toetsingskaders uitwerken. Gedeputeerde voor Landbouw Ludwig Caluwé: “Aangezien de vragen rond stadslandbouw in verschillende steden en gemeenten spelen, willen we als provincie zorgen voor pasklare antwoorden. De tools van de Universiteit Antwerpen zullen dan ook beschikbaar zijn voor elke geïnteresseerde stad of gemeente. Verder willen we bekijken of de provincie ook op het terrein een meerwaarde kan bieden. Dit zou bijvoorbeeld kunnen in de vorm van stadslandbouwcoaches of subsidies.” 

Landbouw in de stad – copyright: Robin Fasseur voor provincie Antwerpen

De provincie Antwerpen kan ook zelf het goede voorbeeld geven. Wanneer het nieuwe provinciehuis in gebruik wordt genomen, komt er namelijk een nieuwe groene long van 23.000 m² die volledig publiek toegankelijk is. Gedeputeerde voor Patrimonium Ludwig Caluwé: “We moeten op termijn bekijken of ook geen gedeelte van de tuin rond het nieuwe provinciehuis ter beschikking kan gesteld worden voor lokale stadslandbouwinitiatieven. Dat doen we best samen op basis van een lokaal initiatief en in goede verstandhouding met de buurt, net zoals we ’s avonds en tijdens het weekend onze nieuwe ondergrondse parking ter beschikking zullen stellen voor buurtparkeren.”

#STREEKMOTOR - De provincie Antwerpen is de motor achter tal van initiatieven in haar streek. Als bestuursniveau tussen de gemeenten en Vlaanderen is ze groot genoeg om veel te doen en klein genoeg om veel te betekenen. Vaak is ze de stille kracht achter de schermen, die met kennis van zaken en de streek oplossingen aanreikt voor uitdagingen die gemeentegrenzen overschrijden. Als straffe streekmotor zet de provincie Antwerpen dingen in gang en creëert ze ruimte om te bloeien, te bewegen, te beleven en te bewaren wat waardevol is. #streekmotor @prov_Antwerpen www.provincieantwerpen.be, www.streekmotor.be

PERSINFO & INTERVIEWS

Beleidsverantwoordelijke:
Ludwig Caluwé, CD&V, gedeputeerde bevoegd voor Landbouw