De woorden "'historische evocatie" zijn al eerder "gevallen" ! In 2006 "speelden" we het hele verhaal na van de opening van hotel Beau Séjour in 1906. En we kaderden dat natuurlijk in het verhaal van de "Rigole Nourricière" en de "Zuid-Willemsvaart" ! In 2009 deden we het nog eens over : toen legde ik nog wat "andere accenten" in het verhaal !!!

KLIK op de FOTO : een gedeelte van het gezelschap (2006) bij de presentatie aan de pers : journalisten hadden me gezegd dat we met een 4-tal mochten komen... die kenden mij toen nog niet !

Een historisch gezelschap met van links naar rechts de "gendarmes" en de stroper (- denk aan het omkopen om een brug te krijgen -) , Leopold I en echtgenote met enkele hofdames , de eerste Limburgse gouverneurs met hun echtgenote , Napoleon en Joséphine de Beauharnais , generaal von Dibbets die Maastricht in Hollandse handen hield van 1818 tot 1830 en zijn echtgenote (Tengnagel : gezin met 10 kinderen... moeilijk na te spelen want Dirk en Els hadden 2 kinderen en kregen een beetje meer dan een jaar om zich in hun rol in te leven...),  maarschalk de Grouchy en echtgenote ...  en... ondergetekende als verteller (uiterst rechts).

29-03-2021 om 20:58 geschreven door Frans  

Het was niet altijd feest ! Heel wat mannen, vrouwen en grote kinderen werden opgevorderd om - meestal - Waalse arbeiders en arbeidsters ( les botteresses ) te helpen. De mannen kregen een schop en de vrouwen een mand die ze met twee schouderhengsels op hun rug hingen. De mannen vulden de korven op de beddingbodem en de vrouwen sjouwden ze naar boven op de groeiende dijken.

(Zie in het archief van dit blog : intikken bij   zoeken in blog : botteresses  en je vindt de afbeelding op 08 07 2009 ...)

Er volgden natuurlijk nog onteigeningen en dat leverde weer een stapel brieven op.

Een zeer triestig voorval staat in kronieken vermeld: in Eisden zou er een overstroming geweest zijn: de dijk van het kanaal begaf het toen men het "vak" met water vulde. Er was veel schade aan huizen en landerijen. 

"De aangerichte schade was aanzienlijk. Het water verwekte koorts en in korte tijd stierven heel wat mensen." In smeekschriften om hulp lezen we ... dat 's zondags geen mensen meer waren in de kerk en dat in de week de velden verlaten lagen. De aanvragen om schadevergoeding werden op 27 juli 1827 door de Nederlandse overheid afgewezen. 32 grote personen lieten het leven..."

Maar... we hebben in de parochiale archieven van Eisden geen enkele nota kunnen terugvinden i.v.m. het overlijden van een hoog aantal mensen bij de werken aan het kanaal ... Eigenaardig...

28-03-2021 om 15:20 geschreven door Frans  

KLIK op de FOTO : affiche met aankondiging van optreden in residentie Prinsenpark in Genk op donderdag 8 april. Voor de affiche gebruikte de animatie een foto die genomen is aan de kapel in Masenhoven op een 15de augustus toen de regenwolken al gevaarlijk dichtbij kwamen! Dan speel je.. "blind" ... zoals men zegt ! Moet kunnen hé !

Met veel plezier ga ik in op de uitnodiging om wat "vreugde" te brengen via het spelen van wat bekende liederen in het Prinsenpark in Genk, op de Lelielaan (2 keer een half uur telkens op een andere gang). De residenten kunnen aldus per "gang" in een bubbel van een 10-tal personen genieten van bekende schlagers. Het is belangrijk in deze coronatijd ook wat variatie te brengen en de gedachten even te verzetten. De residenten hebben hun vaccin gehad maar we blijven toch heel voorzichtig: nog geen koor , geen zang maar alleen maar "noten" !!!

En voor de week erna komt er nog een optreden , op een andere afdeling !!!

27-03-2021 om 16:43 geschreven door Frans  

In het "gezelschap" ( - of in het koninklijk gevolg - ) dat Willem I vergezelde  bij de opening van de Zuid-Willemsvaart in 1826 ontbraken natuurlijk niet de chique hofdames en ook een mooi uitgedoste "hofheer".

KLIK op de FOTO : zo zagen enkele leden uit het koninklijk gevolg eruit tijdens onze historische evocatie (2009) van de opening van de Zuid-Willemsvaart

Het zal even duren eer we weer een nieuw "evenement" kunnen uitwerken maar... lezingen : daar zijn reeds afspraken voor: aan "de Statie" in Lanaken : 3 november 2021 : "Oorlog en Vrede"  en  een lezing over de Maas en de kanalen op ..... 22 juni 2022 !!! Dat noemen ze vooruitziend zijn !!!

26-03-2021 om 20:30 geschreven door Frans  

In 2006 ( - juist 100 jaar na de opening van hotel Beau Séjour aan de "oude" arm van de Zuid-Willemsvaart -) en in 2009 schreef ik het scenario voor een historische evocatie aan de oude kanaalarm. Tientallen figuranten beeldden episodes uit , uit de geschiedenis van de Zuid-Willemsvaart en hotel Beau Séjour. Die evocatie kaderde in het project "Maasland voor l'Anker".

KLIK op de FOTO : "onze" Willem I en zijn echtgenote"Mimi" in 2009 !

Het was een heerlijke tijd en ik herinner me de temperatuur in 2006 : meer dan 30 graden , zo warm dat zelfs de professionele lijm waarmee mijn snor was vastgeplakt telkens begon te lossen !

We laten nog wel meer beelden zien !!!

25-03-2021 om 14:32 geschreven door Frans  

Op 24 augustus 1826 , de verjaardag van de koning , ( - en toevallig ook mijn verjaardag ... hihi -) , vond de officiële opening plaats van het geheel voltooide kanaal. De kronieken vermeldden : "met alleszins gepaste plechtigheid" .

De opening in de pers : o.a.

De "Oprechte Maastrichter Almanak" : "Het begon met een aanspraak tot de vorst in een versierde tent bij de grote sluis. Optocht door het kanaal op gedecoreerde vaartuigen; 25 kanonschoten, toejuichende menigte op de dijken, losbrandingen van het klein geweer der Schutterij van Lanaken in groot uniform geposteerd. Te 8 uur terugkeer naar het bassin en 's avonds illuminatie der stad in alle straten"

Waar de Maastrichter Almanak het hield bij een beschrijving van de feestelijkheden schreef de Nederlandsche Staatscourant ook over de voordelen van het kanaal , hoewel die bij de Maaslandse boeren, op zijn zachts gezegd, niet helemaal duidelijk waren ! Zie eerdere bezwaren !

De "Nederlandsche Staatscourant": "Door de opengestelde sluis werd een sierlijk bevlagt schip waarop de uitmuntende muziek van het 5de regiment ligte dragonders de geliefde nationale liederen uitvoerde, en gevolgd door een aantal niet minder fraai opgesierde vaartuigen , het bassin binnengelaten. Hartroerend was deze aanblik: ieder voelde als het ware het door de ZuidWillemsvaart aan te brengen voordeel en ieders hart klopte den dank jegens den Koning, van wien deze weldaad voortkwam..."

24-03-2021 om 17:14 geschreven door Frans  

Mijn "Boodschap voor een Betere Wereld" bestaat - zoals de meesten van jullie wel weten - in 840 verschillende talen en in 44 "plaatselijke" dorpstalen.

Daarbij werd de Boodschap ook 2 keer op muziek gezet : één keer verscheen ze in "Klankbogen" , een handboek muzikale opvoeding voor het eerste en/of tweede jaar middelbaar (bewerkt door o;a. Thejo Klerckx)  EN troubadour Piet Stinckens maakte een eigen bewerking.

KLIK op de FOTO : zo gaf hij de boodschap weer in woord en klank !!!

Wil je de boodschap lezen in één of andere taal :  tik dan maar eens de naam van een taal in bij   "zoeken in blog"  . Je kunt ook eens doorheen het archief bladeren... : jammer genoeg kan ik op dit blog van het seniorennet niet rubriceren. Er bestaan wel plannen voor een website...

Ondertussen blijven we "naarstig" verder zoeken naar meer vertalingen !

23-03-2021 om 20:31 geschreven door Frans  

Ook vandaag , 22 03 2021,  heeft het weerbericht op VRT een foto gebruikt van zoon Bart !

KLIK op de FOTO

Een mooi beeld van de vijver in Gierle waar hij vele foto's maakt !

Super !!!

22-03-2021 om 15:41 geschreven door Frans  

Deze zondag voormiddag ben ik gewandeld tot aan de brug in Eisden (verbinding Eisden Dorp - Eisden Cité) want daar werd een nieuwe fietsbrug over de Zuid-Willemsvaart gelegd ! Snel foto's gemaakt : weer mooie beelden , in te voegen voor een volgende lezing ! Het is immers belangrijk ook te "actualiseren" !!!

KLIK op de FOTO : de fietsbrug hangt hoog in de lucht  - boven de boog van de vaste brug -  en zal dan zachtjes naar beneden gelaten worden op de 2 landhoofden !

Prachtige momenten !

21-03-2021 om 16:36 geschreven door Frans  

Frank Deboosere begint zijn weerbericht altijd met een mooie achtergrondfoto en... deze keer "gebruikte" hij een prachtige foto, gemaakt door onze zoon Bart !

KLIK op de FOTO

Hij maakte ze aan een vijver bij Retie waar hij regelmatig mooie foto's maakt van vogels enz...

Ik kon uiteraard niet nalaten dit even "mee te geven" !!!

Een mooie zondag toegewenst !!!

20-03-2021 om 20:14 geschreven door Frans  

We maken weer even gebruik van de "pauzeknop" ! Vandaag een andere functie van de Zuid-Willemsvaart : de eerste zwemles !!!

Een mooie wandeling was het vandaag over de kanaaloever , richting Kruinenpad,  en... op een bepaald ogenblik kwam ik een Nijlganzenkoppel tegen met hun kleintjes. Heel voorzichtig werden de gansjes in de Zuid-Willemsvaart "gedreven" en daar kregen ze hun eerste zwemles: echt schattig !

In de natuur gaat het leven steeds verder ! Raar..; want ik was net aan het nadenken over 3 uitvaarten die ik deze dagen te verzorgen heb : gisteren en vandaag... en volgende maandag... Ja , inderdaad , raar...

Een fijn weekend toegewenst !

En... KLIK op de FOTO : kwalitatief niet zo goed... een gewone iphone... maar het gaat om het "beeld" !

19-03-2021 om 20:35 geschreven door Frans  

Het voedingskanaal werd verdiept en verbreed tot Nederweert en dan zou men verder graven tot 's Hertogenbosch. In oktober 1822 waren ze zo ver dat de inspecteur-generaal van de Waterstaat , Goudriaan ( - zijn zoon was verantwoordelijk voor de sectie Maastricht - Loozen - ) de koning kon voorstellen om "met plechtigheid" de "eerste steen" te leggen. Moest de koning dit zelf niet willen of kunen doen dan zou men de eer geven aan de gouverneur van Limburg of aan die van Noord-Brabant.

Als naam "kon" men denken aan : "Zuid- of Groote Willemsvaart" !

Op 11 november 1822 werd te 's Hertogenbosch de plechtigheid verricht door de gouverneur van Limburg. Goudriaan vermeldt met fierheid in zijn verslag dat de gouverneur "geassisteerd werd door een keur van burgerlijke en militaire autoriteiten"  en "dat alles gebeurde in aanwezigheid van een groote menigte van beider sexe die door het schoone hemelweer daartoe mede waren uitgelokt...".

N.B. Op 11 november 1822 werd door de Gouverneur van Limburg de eerste steen gelegd nabij de Schutsluis No. 1. Pas veel later zou in de plaats van deze Sluis 1 een nieuwe sluis gebouwd worden die met Sluis O werd aangeduid. Tegelijkertijd werd -in 1836 - Sluis nr. 1 geruimd. 

Meer in een volgend item !

18-03-2021 om 17:00 geschreven door Frans  

Koning Willem I en zijn adviseurs zagen mogelijkheden in het traject Hocht (Lanaken) - Lozen. Om te beginnen wilden ze het traject verlengen en goed bevaarbaar maken tot in Maastricht en daar het water aftappen van de Maas. Later zou dat tot stevige problemen leiden (Nederland - België) maar daar komen we nog op terug !

Het was de bedoeling om de Luikse staalproducten gemakkelijker naar het Noorden te vervoeren. Men had een studie gemaakt over een eventueel bevaarbaar maken van de Maas maar die plannen bleken onuitvoerbaar. Er volgen weer diepgaande studies ; Den Bosch - Lozen - Maastricht maar... Eindhoven roerde zich heel fel: het bleek allemaal niet zo eenvoudig.

Daar kwam immers de grote steenweg voorbij waarover de "walenkarren" dobberden van Den Bosch naar het Zuiden. De karren werden getrokken door 6 à 8 paarden. Den Bosch was een zeer belangrijke omslaghaven. Naar het Zuiden vervoerde men o.a. zout , specerijen (Den Bosch stond via het water - Maas -  in contact met de zee) en afgewerkte producten. Terug naar het Noorden vervoerde men ijzererts, steenkool en goedkope lakenstof uit Verviers en Aken.

Maastricht kreeg een belangrijke functie als goederenoverslagplaats.

KLIK op de FOTO : circulaire van 14 december 1815 : historisch belangrijk : Napoleon is definitief weg en Willem I is koning : die moet geëerd worden !!! De Brouckere is gouverneur van Limburg (1815 - 1828).

17-03-2021 om 18:12 geschreven door Frans  

We bereiden weer een langer "item" voor in onze geschiedenis van de Zuid-Willemsvaart. Daarom vandaag even een klein beetje "rust" om wat orde te brengen in ons archief en nog wat mails te versturen om onze "Boodschap voor een Betere Wereld" in nog meer talen te verspreiden : ons kortetermijndoel : 850 talen... dus nog 10 te gaan. Niet gemakkelijk !!!

De eerste aanvragen voor optreden(s) over een paar weken in enkele afdelingen van een Woonzorgcentrum zijn binnen: op 2 afdelingen, telkens een half uurtje: liederen uit de oude doos , wat modernere "songs" en enkele zeer gekende walsjes of tango's: misschien een muzikaal quizje : meer moet dat niet zijn : telkens voor een "bubbel" van een 10-tal personen. Alle mensen daar zijn ingeënt en... dat geeft goede vooruitzichten !!! Onze synthesizer wordt uit de doos gehaald en we beginnen aan het lijstje: De Stille Kempen , Ramona , Mamma , La Paloma , Als sterren aan de hemel staan , de "Schneewalzer" , Marina, Geniet van het leven, ... 

Nog suggesties?

16-03-2021 om 20:28 geschreven door Frans  

Het einde van Napoleon betekent ook het einde van de Franse Periode in onze regio. Willem I komt en... de Zuid-Willemsvaart wordt een feit !

Het grote keerpunt voor de regeringsperiode van Napoleon was de veldtocht naar Rusland. Zijn "Grande Armée" werd verslagen en met slechts een tiende van zijn legermacht kon hij terug in Frankrijk aankomen in 1812 : dit wordt muzikaal prachtig weergegeven in de ouverture "1812" van Tchaikovsky met o.a. de klaroenen die enkele noten blazen van de Marseillaise , de klokken , de tsarenhymne en... het geluid van kanonnen! In 1813 werd hij daarenboven ook verslagen in de slag bij Leipzig. Daarna "moest" hij wel aftreden en de Europese Mogendheden kwamen bijeen in Wenen om Europa te "herverdelen"! Daar werd echter zo hard gefeest dat men zei : "Le Congrès danse beaucoup mais il ne marche pas." ( "Het congres danst veel maar gaat niet vooruit...")

Toch komt Napoleon nog terug vanuit zijn verbanningsoord Elba en gedurende 100 dagen bouwt hij zijn macht weer uit. Tevergeefs !  In 1815 wordt hij definitief verslagen in Waterloo. Op het eiland Sint-Helena zal hij 6 jaar later sterven , vermoedelijk aan maagkanker.

Het Congres van Wenen schept dan een nieuwe staatkundige eenheid : Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden ! Op 21 september 1815 wordt Willem I te Brussel ingehuldigd als koning...

15-03-2021 om 18:30 geschreven door Frans  

Het "Voedingskanaal" (- La Rigole Nourricière van bij Maastricht naar Lozen -) lag er en bruggen en sluizen werden aangelegd. Het traject richting Antwerpen schoot al een heel eind op: bij Herentals waren de werken in volle gang... Maar... er kwam een einde aan de werken om diverse redenen.

- Het Koninkrijk Holland ( bestuurd door Lodewijk - een broer van Napoleon Bonaparte - ) werd ingelijfd bij Frankrijk: dus kreeg Napoleon de beschikking over de Hollandse havens met alle riviervaarten.

- Het "Canal de Baltique" kreeg voorrang op het "Grand Canal du Nord" : via kanalen wilde Napoleon de noordelijke gebieden van zijn rijk verbinden met Frankrijk. Engeland bleef immers oppermachtig op zee...

- Voor de Russische veldtocht (die dan ook nog noodlottig zou aflopen) was er heel veel geld nodig. En... vooral voor het traject Maastricht - Lozen was er nog heel wat te betalen : Delberque had blijkbaar veel werk niet opgemeten , had geen rekening gehouden met slechte grond en had vrijwel niets vermeld over aan te leggen dijken...

Ingenieurs en conducteurs kregen hun centen... de arbeiders werden naar huis gestuurd... veel materiaal bleef achter...

KLIK op de FOTO : schets ophaalbrug , 1811 !

Door het decreet van 24 februari 1811 werd besloten dat de werken aan het Grand Canal du Nord werden opgeschort. Toch bleef een commissie zich buigen over de opportuniteit om Maaswater vanuit Maastricht naar Den Bosch te voeren... en dan komen we... bij het traject van de Zuid-Willemsvaart !!!

Info uit eigen werk "Verbondenheid over de Grenzen heen", Frans Medaer , VVV Dilsen-Stokkem, 2009   en   Le Grand Canal du Nord , C.M. Bos-Van Bers, Mulders-Thyssen en Vullings , Stichting Nieuwlant , Geysteren 2008.

14-03-2021 om 10:00 geschreven door Frans  

Deze zaterdag voormiddag speelde ik orgel tijdens de uitvaart van een 100-jarige. Wat heeft die allemaal meegemaakt tijdens zijn leven , beginnend in 1921. WOI is nog maar net voorbij , de Spaanse griep is er (een pandemie : waar hebben we dat woord nog gehoord?), de auto's komen op, de eerste radio's...

En deze avond begeleidde ik Stefanie die zong tijdens een viering voor vormelingen in Proosterbos : 12- en 13-jarigen... Zij staan aan het begin van een leven : wat zal dat brengen ... en zou er iemand van hen 100 jaar worden en... waar zal die dan op kunnen terugkijken en hoe zal dan gesproken worden over deze coronatijd... ???

13-03-2021 om 19:56 geschreven door Frans  

Ik vertelde dat over de "Rigole Nourricière" een aantal "bruggen" werden aangelegd.

KLIK op de FOTO

Een zeldzame tekening van een ophaalbrug over de "Rigole". De schets werd gemaakt door de Maastrichter geneesheer Van Gulpen : we zijn in Neerharen en zien op de achtergrond het kasteel van Rekem !!!

12-03-2021 om 14:37 geschreven door Frans  

Heel wat synoniemen kom je tegen voor het "Voedingskanaaltje" dat de verbinding tussen de Maas (Venlo) en de Schelde (Antwerpen) ging verzorgen en dat later een heel stuk van de Zuid-Willemsvaart zou worden !

We zetten ze eens even op een rijtje: la rigole nourricière , la rigole navigable, la rigole d'alimentation...

Op 16 juni 1812 kon de Lanklaarse burgemeester in een proces-verbaal laten opnemen dat de "pont" bij de Sint-Janskapel gekomen is: de burgemeester vermeldt ook dat men hiervoor de dijk en de beplanting van de kanaaloevers heeft moeten beschadigen... vermoedelijk aanvankelijk een echt "veerpont" , een platbodemschuit die je kon draaien om alzo de oversteek van mensen en dieren mogelijk te maken, en daarna een brug. Het veer zal daar blijven (bij de voormalige Sint-Janskapel) , een echte draaibrug (pont tournant) zal er komen aan het huidige hotel Beau Séjour (gelegen aan de "oude" kanaalarm) ...

De rigole was bevaarbaar voor kleine schepen en houtvlotten. Nochtans had het kanaaltje geen groot economisch belang omdat er geen belangrijke handelscentra gelegen waren langs het traject tussen Hocht en Lozen.

Langzamerhand zal alles duidelijk worden !

11-03-2021 om 20:43 geschreven door Frans  

Het was een mooie brief die Thomas Severijns schreef aan de Franse ingenieur Delberque! Een prachtig Frans dat hij geleerd had. Ook de volgende generatie sprak een "impeccable" Frans en leerde het ook schrijven. Zo verbleef zoon Nicolas in Roclenge en hij schreef er opstellen in het Frans. Daar kom ik bij gelegenheid nog eens op terug.

In zijn brief formuleert Thomas  alles op een uitermate beleefde manier...

... (het geschenk)... "que je prends la liberté de vous envoyer" : ik neem de vrijheid om u dat toe te zenden... (ik vraag me wel af hoe patrijzen, kippen en de haas in Maastricht geraakt zijn)... 

... pour vous témoigner que votre façon de penser vis-à-vis de notre commune : om u te bewijzen dat uw manier om te denken aan onze gemeente (... jij zorgt voor een brug voor ons...)

... ne s'effaçera jamais de ma mémoire : nooit uit mijn geheugen zal verdwijnen... : hij plaatst zelfs een "cédille" onder de c bij s'effacera , wat eigenlijk niet nodig is voor een e of een i : beetje Franse les moet kunnen hé ! Het hangt af van de uitspraak van de c : vergelijk maar even : ceci spreek je uit  sesi    en comme  als kom  en  écu  als  eekuu  

Het vervolg in een volgende bijdrage en... zou ik mijn dagelijkse blog ook steeds moeten afsluiten zoals Thomas doet : "Votre très humble serviteur" : Uw zeer nederige dienaar...

10-03-2021 om 12:56 geschreven door Frans