Vervolg jeugdherinneringen van de vijftigjarigen in 1996.
Gelukkig zijn er dan nog samenkomsten zoals deze van vandaag. Namens de aanwezigen dank ik de organisatoren van deze reünie, Maria De Hertogh, Karel Diddens en Ernest Nuytkens. We hopen dat ze het bij deze ene keer niet zullen laten en dat ze wanneer het past hun initiatief nog eens zullen herhalen.
Er is nog veel meer te vertellen, maar op een zeker moment is het genoeg. De tekst van deze gelegenheidstoespraak is op papier gezet en is gekopieerd voor alle vijftigjarigen. Daarbij hebben we kopieën gemaakt van foto’s zodat we een beeld bewaren van de mensen die geen familie zijn maar die in ons leven een rol hebben gespeeld.
Vermoedelijk heeft u af en toe eens zin om naar Leest te komen ter gelegenheid van bepaalde organisaties als Posse Leest met de tentoonstelling van het Davidsfonds, het Aperitief- en Palmzondagconcert van de fanfare, de zangavonden van ‘Orlandus Lassus’, het Kerkconcert met de fanfare en het zangkoor, de toneelavonden van ‘Rust Roest’, een schoolfeest bij een van de Leestse scholen, de voetbalwedstrijden van VV Leest en SKR Leest, de Loopcross van Vevoc, een wandeling met ‘De Slak’, een bieravond bij de studentenvereniging ‘De Stap’ of een van de vele gelegenheidsrestaurants die worden ingericht door de verschillende Leestse verenigingen. Namens al die Leestse verenigingen bent u natuurlijk van harte welkom.
Dames en Heren, beste vrienden,
Ik dank u voor uw aandacht, ik wens u een verder prettige avond en ik geef het woord aan een vertegenwoordigster van Leest-Dorp, aan Maria De Prins, die namens de meisjes van 1946 zal spreken. Zij zal u een aantal anekdotes vertellen die voor ons, jongens, tot vandaag geheim zijn gebleven… Stan Gobien.”
De meisjes zouden echter op hun honger blijven zitten. Met de organisatoren was afgesproken dat Stan Gobien de jeugd van de jongens en speciaal die van de Heide zou behandelen en Maria De Prins, dochter van beenhouwer Nante, zou over haar jeugdherinneringen komen vertellen. Zo waren beide geslachten vertegenwoordigd evenals de Heide en het Dorp. Maria kreeg echter drempelvrees en het is er niet meer van gekomen.
In dezelfde brochure : Anekdotes van de jongens van de Heide…
“Er was een groot verschil tussen de opvoeding van de meisjes en de jongens in de jaren vijftig. De jongens mochten de straat op, de meisjes werden eerder thuis gehouden. De Leestse jongens hadden een erg avontuurlijke lagere schooltijd.
De jongens hielden van kamperen ook al mocht dat niet van thuis. Met lakens en dekens en wasspelden werden tenten gemaakt. Toen die niet tegen de regen bestand waren, gebruikten we waterdichte dekzeilen (‘bachen’). In de meeste gevallen mochten we die van thuis niet gebruiken omdat die nogal eens met scheuren terug kwamen. Daarom werden ze stiekem weggepakt toen onze ouders weg waren naar het veld. Er werd vooral gekampeerd in een bos langs een beek. De geliefkoosde plekken voor de mannen van de Leest-Heide waren de Dreef en het Zuur bos, het ‘Bos van Pier Prins’ (langs de beek en de spoorlijn tussen de Kloosterhoeveweg, de Tiendeschuurstraat en het Rennekouter) en het kreupelhout aan het ‘Beke Brugske’. Daar werden ook kampen gebouwd. De kampen van de tegenstrevers werden natuurlijk opgzocht en afgebroken. Het gevolg was dat er geregeld oorlog ontstond tussen de verschillende clans. Dikwijls werd er gevochten tussen de Heide, het Dorp, de Geuzen Hoek (de ‘bende van Jefke’) of tussen de Bist. Maar in sommige gevallen werd er een groot Leests leger opgericht en werd er slag geleverd met de verenigde legers van Tisselt. Aan de ijzeren paal langs de vaartdijk (Overloopstraat) hebben de verenigde legers van Leest destijds eens een grote nederlaag geleden en toen werd er niet meer gevochten tegen ‘buitenlandse legers’…
Er werd gevochten met houten sabels, met een zelfgemaakte goedendag (een stok met een ketting en daaraan een blok hout), met pijl en boog, met speren en soms ook met…jonge canadabomen.
Iets minder wreed ging het er aantoe bij het voetballen. Op de vrije namiddag werden er interlands georganiseeerd tussen de Heide, het Dorp en de Bist. De wedstrijd werd dikwijls niet uitgespeeld, want er werd gespeeld zonder scheidsrechter. De doelpalen bestonden uit twee stokken of soms maar uit een paar kledingstukken, een doellat (deklat) ontbrak. Wanneer er een doelpunt werd afgekeurd wegens ‘te hoog’ of ‘piket’, kwam er veelal heibel van en in sommige gevallen werd het vervolg van de match uitgevochten in plaatsvan uitgevoetbald.
Vanaf 1957 werden er enkel nog ‘interlands’ gespeeld op een voetbalveld met ‘echte goalen’ (doelpalen en een dwarslat). De ruzie om al dan niet afgekeurde doelpunten verminderde, maar toen ontstonden er weer transferproblemen met spelers die op de grensgebieden woonden. Toen werd de grens tussen het Dorp en de Heide getrokken in een min of meer officieel akkoord : de Aa-beek of de Molenbeek.
Voetballen gebeurde alleen als het echt niet te warm was en vooral als er een terrein beschikbaar was. We gingen echter ook dikwijls op stekelbaarsjes vissen in de Aa-beek. Met een grote blikken pot waarin we met een spijker gaatjes hadden gemaakt, schepten we tussen de waterplanten. De eerder zeldzame exemplaren, ‘een roodvis’ of ‘een zwarte’, waren heel wat meer waard dan een gewone drie- of tiendoornige stekelbaars. Was het te koud of kwamen we terug van school dan visten we met een stok waaraan een zwart draadje garen was gebonden en waaraan we tot soms een viertal regenwormen vastknoopten. Zo konden in een keer wel vier stekelbaarzen worden gevangen. De vissen werden meegenomen en thuis stiekem in de regenput gezet. Wanneer daar dan water werd uitgehaald om een of andere was te doen, maakten de moeders steeds hun beklag dat het water niet meer schuimde zoals dat vroeger het geval was en zij dachten dat het kwam omdat het waspoeder van mindere kwaliteit was dan vroeger. Toen de vaders beslisten de regenput uit te kuisen was de oorzaak vlug gevonden…
Een tijdje later waren we te weten gekomen dat er grote vissen (voorns, brasems, karpers,…) te vangen waren in Felix’put (Bist), in de vijver bij ‘Pier Prins’ en in de ‘Dorpelput’. We kochten voor 20 frank al een echte vislijn. Alleen in de Dorpelput mochten we niet vissen, maar dat deden we toch en…bijna altijd werden we weggejaagd en moesten we gaan lopen. Maar dat was ook spannend !
We deden nog andere watersporten : we bouwden met lege benzineblikken, met potten, met takken en strokoorden een vlot. Omdat die vaartuigen niet stabiel op het water lagen, zijn daarmee de gekste dingen gebeurd. Sommigen moesten geen vlot bouwen om te varen. Zij konden een grote waskuip te pakken krijgen en gingen daarmee experimenteren. We hebben kuipen zien omdraaien en daaronder zaten de matrozen dan gevangen. Als de ene groep een vaartuig vond van een andere club dan kon het best dat het werd afgebroken en de bruikbare stukken meegenomen werden om op een andere plaats een nieuw vlot te bouwen. En dat werd weer vernietigd door een andere groep, zodat er opnieuw speurwerk moest worden verricht om de daders te vinden en weerwraak te nemen…
Over de kledij van destijds kan ook nog een en ander gezegd worden. Vanaf november gingen we naar school in een fluwelen smokkelbroek en met schoenen of bottinen. In de winter deden we wollen wintersloefen aan omdat we anders te koude tenen hadden. We bleven dan ook ineten bij Emerance Van den Heuvel, niet in het café, wel in haar keuken.
In de zomermaanden liepen we met een korte broek die werd opgehouden door een elastiek of door bretellen. Slechts een paar kinderen hadden een echte broeksriem. Aan onze voeten hadden we zeesloefen, een soort rubberen schoenen met grote gaten in. Wanneer we door de stofferige veldwegen liepen en we trokken onze zeesloefen uit, dan was de tekening van de gaten nog zichtbaar. We hielden onze zeesloefen aan wanneer we stekelbaarzen gingen scheppen of wanneer we gingen zwemmen.
De openbare orde werd gehandhaafd door de man van de wet, de veldwachter. Hij mocht processen-verbaal uitdelen en ‘ons opschrijven’. Het was ten strengste verboden op de macadam van de Juniorslaan te rijden en toch werd dat gedaan. De oude garde, Theodoor Huybrechts (foto), was veldwachter tot 1953. Hij schreef ons niet op toen we op de rijweg reden. Hij keek nog liever naar de andere kant. Er werd zelfs gezegd door die van het achtste leerjaar dat hij een glazen rechteroog had. Wanneer hij dan van de Heide kwam en wij koersten naar huis, dan kon hij ons niet zien omdat zijn glazen oog langs de kant van de macadam stond…
De nieuwe garde, Vic Van Hoof (foto), had wel twee ogen en het duurde niet lang of we liepen tegen de lamp bij het koersrijden. Hij schreef onze namen in zijn boekje maar een proces is er nooit van gekomen. Wanneer we werden opgeschreven, stopte het koers rijden een paar weken en daarna begon het terug tot de veldwachter ons weer een keer opschreef…We deden nog andere wedstrijden : om het langst en het rapst met losse handen rijden, de toer van de Oude Steenweg (Tisseltbaan), de toer langs het ‘Beke Brugske’, de ‘toer rond de Hoge Berg’ (Scheerstraat, Molenstraat, Dorpstraat).
Vanaf het derde studiejaar mochten we met de fiets naar school. ’s Morgens was dat meestal geen probleem omdat de meesten op verschillende tijdstippen vertrokken. Toen de school echter uit was om 11.30 u. of om 15.30 u. werd er door de jongens van de Heide en de Geuzen Hoek koers gereden. De eindstreep was de pekmeet die het dichtst bij de elektriciteitspaal aan de hoek van de nu verdwenen woning van burgemeester Lauwers (Foto) lag of de pekmeet aan de elektriciteitscabine. Dikwijls werd er gespurt met de hoofden over het stuur en met zo goed als gesloten ogen.
Won de eerste met een lengte voorsprong, dan waren er geen problemen. Was het minder dan een half wiel, dan werd er gediscussieerd over wie nu wel of niet had gewonnen. Er waren er zelfs die het reglement probeerden te veranderen en die de eindstreep een pekmeet verder of eerder als aankomst zagen.
De kwaliteit van de fietsen was ook niet zo goed. We reden in die tijd bijna uitsluitend met tweedehandse fietsen, afleggers van anderen of dingen die de tweede wereldoorlog nog hadden meegemaakt en dat was meestal nog duidelijk te zien ook.
Er zijn ontelbare valpartijen geweest en de meesten vlogen per jaar een paar keer over hun stuur. Op de benen stonden steeds schaafwonden en af en toe was er een met ‘een gat in zijn kop’.
We zouden nog van alles kunnen schrijven over de ‘Ronde van Leest’, een loopkoers over verschillende etappes die werd georganiseerd door de ‘mannen van het dorp’, met onder andere Walter De Prins en Leo Lauwens (foto) en een andere ‘Ronde van Leest’ door de mannen van Leest-Heide georganiseerd onder leiding van Leo Verschuren, over het vangen van mussen met klemmen, over het mussen scheppen ’s avonds, over het medisch onderzoek tijdens de eerste schooldag, over de medische bezoeken van Dr. Stuyck, over onze belevenissen met Jan De Smedt sr., over…
Maar ook de vijftigjarigen van 1947 moeten nog wat te vertellen hebben en we willen hen tegen volgend jaar niet al het gras voor hun voeten wegmaaien…”
Lijst van de vijftigjarige ‘Leestenaars’ in 1996 (geboortejaar 1946)
De meisjes Annie Bradt, Paula Ceuppens, Justine Carlier, José Daelemans, Lili De Donder, Gerarda Den Haerynck, Gilberte De Prins, Maria De Prins, Maria De Sagher, Marie-J. De Schoenmacker, Marie-José Fierens, Jacqueline Francx, Elia Jacobs, Greta Jacobs, Maria Lauwens, Frieda Leemans, Greta Moons, Gaby Nieuweling, Maria Polspoel, Annie Samson, Greta Sollie, Rina Spoelders, Gabrielle Tereken, Maria Teugels, Liliane Van den Heuvel, Micheline Van den Heuvel, Louisa Van der Auwera, Hilda Van der Hasselt, Godelieve Van Obberghen, Anita Verbruggen, Agnes Verhoeven, Annie Winnen, Maria De Hertogh, Renilde Polfliet.
De jongens Robert Ardies, Jozef Apers, Raymond Beullens, Antoine Boey, Guido Bosselaers, William Cool, Leon Daelemans, Jozef De Bondt, Robert De Rooster, Edgard De Schouwer, Karel Diddens, Felix Geerts, René Geerts, Stan Gobien, Luc Hoffenbom, Theo Huysmans, Guido Lamberts, Willy Lauwers, Jean Neutiens, Ernest Nuytkens, Jean Nuytkens, Jozef Nuytkens, Henri Peetes, Paul Peeters, Robert Savoir, André Segers, Roger Silverants, Silvain Teughels, Frans Thomas, Emiel Van Aken, Jos Van Buggenhout, Sylvain Van den Avont, Frans Van den Brande, Jozef Van der Elst, Frans Van der Hasselt, Maurice Van den Sande, Alfons Vennix, Jozef Verdoodt, Willy Verschuren, Emiel Vloebergh.
Overleden : Martin Tourné.
Foto’s : -Had veldwachter Huybrechts een glazen oog ? -Veldwachter Vic Van Hoof vermaande wel maar strafte nooit. -De verdwenen woning van burgemeester Lauwers in de Juniorslaan. -Leo Lauwens, medeorganisator van de ‘Ronde van Leest’.
Vervolg jeugdherinneringen van de vijftigjarigen in 1996.
Na het zesde leerjaar moest een belangrijke keuze worden gemaakt. In die tijd moest dan al worden gekozen wat men in zijn latere leven zou doen : zo vlug mogelijk gaan werken (thuis op de boerderij of naar de fabriek) of verder leren. Wie zo vlug mogelijk wou gaan werken, bleef in Leest op school en kwam terecht in de vierde graad : de meisjes bij Zuster Virginie en de jongens bij Meester Huysmans (foto). Wie destijds in de vierde graad wilde lesgeven, moest een bijkomend diploma hebben. Zuster Virginie had er zo een en Meester Huysmans had ook het diploma van technische vakken. Van Zuster Virginie weet ik dat ze dikwijls orgel speelde en dat ze heel streng was. Meester Huysmans heb ik later nog als collega leren kennen en waarderen. Ondanks zijn strengheid was hij een plichtsbewust onderwijzer die tot zijn laatste jaar in het onderwijs wekelijks een drietal lessen schriftelijk voorbereidde. Hij had ook een enorme zin voor humor…
Wie verder wou leren, verliet de Leestse scholen na het zesde leerjaar en zo groeiden we stilaan uit elkaar. We bleven echter elkaar zien na de schooltijd. De jongens die in Leest in de vierde graad zaten, vonden wel ergens een wei waarop mocht gevoetbald worden. Na schooltijd was het zo goed als steeds match en toen degenen die in Mechelen naar het middelbaar onderwijs gingen daar voorbij kwamen, stapten die af en begonnen mee te voetballen.
Toen we dan zo’n jaar of vijftien waren, had iedereen in feite al zijn bestemming gevonden : de een werkte thuis en de ander in een fabriek en nog anderen gingen verder naar school en het voetballen werd overgelaten aan degenen die een paar jaar jonger waren dan wijzelf. Sommigen zagen elkaar nog in de jeugdbeweging, maar steeds groeiden we verder uit elkaar…tot we elkaar terug tegenkwamen op de kermisbals die onder andere in deze zaal (Noot : zaal St.Cecilia in de Dorpstraat) werden georganiseerd met Sinksen en met tweede Paasdag.
Zo zijn de meesten van ons dan uiteindelijk getrouwd. Gebeurde de plechtigheid in Leest, dan zal het burgerlijk huwelijk op het Leestse gemeentehuis hebben plaats gevonden onder het voorzitterschap van burgemeester August Lauwers (foto). Het kerkelijk huwelijk werd dan gesloten bij pastoor Frans Lornoy (foto).
Het hing er vanaf dat moment van af of het jonge paar in Leest bleef wonen. Was dat het geval dan bleef de binding met degenen waarmee men opgroeide min of meer bestaan. Ging men buiten Leest wonen, dan waren er ook minder kansen dat we elkaar terugzagen. Later werd het contact nog minder want bals worden niet meer ingericht en de meesten van ons zullen –geloof ik- het niet lang uithouden op de TD’s van tegenwoordig.
Vervolgt…
Foto’s : -Meester Huysmans was een plichtsbewust onderwijzer met een enorme zin voor humor. -August Lauwers, de laatste burgemeester van het autonome Leest. -Pastoor Frans Lornoy.
