In “De Band” nr. 3 van 1955 kreeg de Leestse afdeling van het “Comite voor Vrijheid en Democratie” een forum :
Aktie van Comité voor Vrijheid en Democratie:
In haar eerste fase heeft het comiteit er voor gezorgd dat onze mensen op de hoogte werden gebracht waarover het feitelijk gaat in deze schoolstrijd. Immers vele mensen waren nog in de mening dat het hier enkel gaat om een geldkwestie : nl. over de wedden van de onderwijzers. Het gaat hier om oneindig veel meer ! Het gaat hier over het grote beginsel dat de ouders zelf het recht hebben het onderwijs te kiezen voor hun kinderen. Niet-katholieke ouders die hun kinderen willen sturen naar niet-katholieke scholen moeten die mogelijkheid hebben, maar katholieke ouders die hun kinderen katholiek willen laten opvoeden moeten diezelfde mogelijkheid hebben. Wel, door de Nieuwe schoolontwerpen worden onze ouders verplicht hun kinderen te sturen naar niet-katholieke scholen. De katholieke scholen worden verplicht om de poorten te sluiten, omdat ze absoluut niet de minste bestaansmogelijkheid meer ontvangen van de staat. Als die schoolwetten gestemd worden, dan is het gedaan met de katholieke opvoeding van de jeugd en met de katholieke scholen, dan is het binnen onafzienbare tijd gedaan met de godsdienst ! Daarom is het de plicht van elke katholiek deze goede zaak te verdedigen. In verband hiermede werd er een VERGADERING VOOR DE LANDBOUWERS gehouden op zondag 13 maart. Voor een 110 boeren van Leest heeft volksvertegenwoordiger Van Hamme een klare uiteenzetting gegeven over de toestand. In zijn fijne spreekbeurt heeft hij aangetoond hoe deze regering een regering is van sociale afbraak : afschaffing van “Moeder aan de Haard”, van de “Wet De Taye”, van de vrijheden van onze Gemeente- en Provinciebesturen en tenslotte afschaffing van de vrijheid van onze ouders in het kiezen van de opvoeding voor hun kinderen. Na een bedankingswoord van Voorzitter Jan De Prins en een dreunende “Vlaamse Leeuw”, gingen onze mannen geestdriftig naar huis. Diezelfde zondag in de namiddag kwam mevr. Cools-Tambuyser, lid van de Mechelse gemeenteraad, de toestand uiteenzetten aan onze vrouwen van Leest. Meesterlijk en meeslepend heeft ze onze moeders warm gemaakt voor de goede zaak. Ze heeft al de bedoelingen van de fanatieke anti-godsdienstige regering naar voren gebracht. “Wij kunnen niet dulden dat de belastingen die wij betalen moeten dienen om de leerlingen van niet-katholieke scholen te laten studeren en daarenboven dienen om onze katholieke onderwijsinstellingen kapot te helpen !” De volgende dag kwam de Heer Vercammen spreken voor de loontrekkenden van de parochie. Hij onderstreepte hoe al onze katholieke werknemers zich als één man moeten te weer stellen tegen de politiek van de huidige regering. Diezelfde week trokken verschillende bestuursleden op toer voor de verkoop van steunkaarten. De opbrengst van deze kaarten bedroeg 6.835 frank en zal dienen om de geweldige financiële inspanning te steunen van de katholieken. Terzelfdertijd werden er een 85 inschrijvingen genoteerd voor de algemene protestdag te Brussel. We danken al diegenen die hun steun verleend hebben en daardoor laten zien hebben dat ze weten waarover het gaat ! De plakkers en schilders waren die dagen of tenminste die nachten ook in form. Gans Leest rond zag men de plakbrieven over de schoolvrijheid, en de macadam was duchtig bekalkt. Kwam dan tenslotte de ALGEMENE PROTESTDAG te Leest. Rond 4u verzamelden zich de muzikanten van de beide fanfares, en een ganse hoop deelnemers. Even na 4u zette de optocht zich in beweging, en met veel geestdrift, onder het spelen van lustige stapmarchen en het zingen van strijdliederen en geestdriftige uitroepen volgde de optocht door de Juniorslaan. Onderweg sloten zich nog voortdurend mensen aan. Verschillende plakbrieven en spotprenten werden meegedragen. Aan de eerw. Zusters werd even halt gehouden. De fanfares brachten er een serenade, bloemen werden aangeboden en de zusters, die ten zeerste ontroerd waren door deze hulde, en liever met veel verduldigheid hun schoon werk uitoefenen, dan zich te laten vieren. Op het Dorpsplein werd rechtsomkeer gemaakt, en “Ons Parochiehuis” vulde zich met een enthousiaste menigte. Luidkeels werd er gezongen en gebruld, doch de muren hielden gelukkiglijk stand. Jan De Prins dankte van harte al de deelnemers aan de optocht. Hij wees er op hoe alle katholieken van Leest naar eensgezindheid moeten streven. Alle dorpspolitiek moet wijken voor de verdediging van onze rechten als katholieken. Vervolgens gaf hij het woord aan Jef Van der Kuylen. “De huidige regering is noodlottig voor de boerenstand. Al de veiligheidsmaatregelen voor prijzen en invoer zijn afgeschaft. De boeren hebben reeds één miljard schade door de huidige regeringspolitiek". Daarna nam advocaat Smets het woord. Zijn vierde spreekbeurt die dag en verschillende keren werd deze spreker onderbroken door luidruchtige toejuichingen van het publiek. De Vlaamse Leeuw werd rechtstaande gezongen en...naar huis.
Nu ging de aandacht van heel het katholiek België naar de NATIONALE PROTESTDAG te Brussel op zaterdag 26 maart. Alles werd gedaan om deze betoging te doen mislukken : staat van beleg, samenscholingen verboden, een driedubbel ijzeren gordijn rond Brussel, heel de gendarmerie van gans het land opgeroepen, het leger geconsigneerd, de over de 100 speciale treinen afgeschaft, verbod coupons te geven in de staties voor Brussel, treinen die niet wilden stoppen enz... Niettegenstaande dat allemaal waren er een 100.000 betogers te Brussel. Een 100-tal Leestenaren die hieraan hebben deelgenomen, gedroegen zich kranig. We vermelden enkelen onder hen : De voorzitter Jan De Prins heeft de eer gehad tot ’s nachts om 11u. in de bak te kunnen zitten! Proficiat ! Fons De Smet, Julien Piessens en Felix Polfliet hebben van de sabel of de matrak gekregen, en verschillende malen kunnen ontsnappen uit de handen van de gendarmen. Een voet van een paard van een gendarm kwam per ongeluk op de poot van Frans Van Necke. Miel Polfliet was even zijn vest opengescheurd door de sporen van een gendarm, en door die opening waren ze erin geslaagd hem kletsnat te spuiten, enz... Allen hebben zich kranig gedragen, en Leest alle eer aangedaan. Hun geestdrift was niet te blussen en bij hun terugkeer stapte al het volk uit de bus te Hombeek en vandaar te voet naar Leest ! En of er gezongen en geroepen werd !!! Te Leest stonden alle mensen buiten om hen te verwelkomen. Een Collardpop werd verbrand in het dorp. Zo is de eerste fase besloten in de schoolstrijd. Met Pasen zal er kalmte zijn, maar de 16e april zullen de richtlijnen gegeven worden van de tweede fase. Want de schoolstrijd gaat verder ! Welke zijn de wachtwoorden ? We weten het nog niet juist, maar past deze richtlijnen steeds toe : -GEEN SCHOOLSPAREN ! -GEEN LINKSE DAGBLADEN MEER , zoals “Het Laatste Nieuws” en “Volksgazet”. -Onze katholieken laten zich niet inschrijven in linkse Mutualiteiten en Vakbewegingen ! -We nemen geen producten meer van de firma’s die behoren aan leden van de linkse regering of deze regering steunen. -Op 17 april zijn we te Antwerpen, voor een betoging van heel de PROVINCIE ANTWERPEN !!! -De schoolstrijd is nog niet gedaan. Dus elke katholiek blijft verder het kenteken dragen van de schoolstrijd.”
In dezelfde periodiek maar in het nr. 5, verscheen volgende oproep “aan alle katholieken van Leest : We weten dat er op Leest in verschillende huisgezinnen nog steeds Het Laatste Nieuws gelezen wordt, ook bij brave katholieke mensen. Dit dagblad noemt zich neutraal, maar wordt in feite uitgegeven door de Liberalen, die nu samen met de socialisten de kerk bestrijden. Daarom, in elk katholiek gezin een katholiek dagblad !!! Onze katholieke dagbladen zijn zeer degelijk : we noemen hier maar “De Gazet van Antwerpen”, “Het Nieuwsblad” en “Ons Volk”. Ook op gebied van sport kunnen ze met al de andere dagbladen wedijveren. Neem een abonnement op een katholiek dagblad ! OUDERS, KIEST EEN KATHOLIEKE SCHOOL VOOR UW KUNDEREN. Een eerste punt : stuurt uw kinderen niet te rap naar een andere school ! Het wettelijk leerprogramma dient overal gevolgd te worden zowel te Leest als te Mechelen. Dus de stof voor het leeronderwijs is overal dezelfde ! De gewone te volgen weg is dus : te Leest hun klassen uit te doen. Een tweede punt : voor zeer begaafden staat de weg open van moderne of oude humaniora. Deze uitzonderlijke gevallen moeten om goed te zijn deze studies beginnen vanaf 11 jaar. Hier zijn er genoeg degelijke katholieke onderwijsinrichtingen te Mechelen : College, Broeders van Scheppers en verschillende zusterscholen. Voor verder naschools onderwijs is er keuze genoeg tussen katholieke scholen te Mechelen : -Voor vakkundig en technisch onderwijs : de Technische Scholen van de Melaan waar alle vakken kunnen aangeleerd worden. -Voor land- en tuinbouwkundige studies : de Tuinbouwschool te Mechelen, met een bijgevoegde zondagsschool. -Voor onderwijzer : de Katholieke Normaalschool van Mechelen. -Voor kook-, naai- en huishoudkundige lessen zijn er de verschillende scholen der Eerw. Zusters. Dus ouders, let op uw zaak ! U staat verantwoordelijk voor een katholieke opvoeding van uw jongens en meisjes. Het is niet omdat er een paar keren per week een pater in een school komt dat het daarom een katholieke school is ! Heel de geest en al de leerkrachten moeten er katholiek zijn !”
Jan DE PRINS.
De voorzitter van het “Comiteit voor Vrijheid en Democratie, afdeling Leest” was niet de eerste de beste. Hij werd te Leest geboren op 23 augustus 1924 als zoon van burgemeester Pieter De Prins en Cornelia Melania Meskens van de Rendelbeekhoeve op de Kleine Heide te Leest. Jan was gehuwd met Julia De Schutter. Hij was in zijn leven naast bestuurslid van de Landelijke Gilde ook bestuurslid van de CD&V. Jan De Prins overleed in zijn huiskring te Leest op 10 augustus 2009. Tijdens de kerkdienst las kleindochter Eva volgende tekst voor : “Opa, een goede maand geleden zaten we nog met z’n allen samen, nog niets geweten. Opa aan de rand van het zwembad en alle kleinkinderen erin. De ene zich aan het optrekken, de andere een salto en “onze opa” keek toe ! In plaats van een “goed gedaan” zei hij eerder “probeer nog eens wat anders !” Maar dat is hoe hij voor ons altijd is geweest. Voor alle 6 de juiste raad ! Niet te veel rechtstreekse complimentjes, maar aan zijn ogen en houding zagen en voelden we hoe trots hij op ons was. Maar nu wordt het stil, je plaats is leeg, we moeten verder met verdriet, maar ook met dankbaarheid dat net jij “onze opa” bent ! Waar je ook heen gaat, bij ons blijf je voorgoed bestaan.” Veelzeggende woorden ook in zijn gedachtenisprentje : “Bijna tot op het einde van je leven was je gezond en actief, ook al heb je keihard gewerkt ! Het werk als landbouwer gaf je vreugde en energie en je had er ook alle capaciteiten voor : Je was lichamelijk zeer sterk. Je had veel moed en doorzettingsvermogen, efficiëntie en organisatiezin ! Met de “schup” in de grond werken was je grootste plezier ! Dat heb je tot voor kort kunnen blijven doen in jullie groententuintje. Daarnaast genoot je de laatste jaren ook van fietstochtjes, wandelingen, wekelijkse kaartnamiddagen met vrienden en zelfs van huishoudelijke klusjes samen met ons moeder. De bezoekjes van je kinderen en kleinkinderen deden je veel deugd, dat merkten we aan je glimlach bij aankomst en aan je manier van uitwuiven bij het vertrek. De vele mooie herinneringen uit je bijna 85-jarige leven zullen ons hart blijven verwarmen. Dag vader, dag opa, dag zachte, minzame man.”
Foto’s :
-Julien Piessens kreeg van de matrak of van de sabel.
-Ook Fé Polfliet was een slachtoffer van de rijkswachters met de matrak en de sabel.
-Miel Polfliet werd kletsnat gespoten nadat ze zijn vest hadden opengescheurd.
-Tijdens de Schoolstrijd werd ook in Mechelen gestreden om ‘de ziel van het kind’. Getuige daarvan deze foto uit 1955 met propaganda-affiches aan de gevel van het toenmalige CVP-hoofdkwartier in Mechelen, het ‘Huis De Glas’ op de hoek van de Grote Markt en de Standonckstraat. Het pand was toen eigendom van het Grootseminarie en werd verhuurd aan de bevriende katholieke partij. (Foto : Aartsbisschoppelijk Archief Mechelen)
-Jan De Prins bracht een deel van de nacht in den amigo door.
1955 was een turbulent jaar op politiek vlak niet enkel voor België, ook voor de gemeente Leest en ditmaal waren het niet de Sussen tegen de Blekken, maar katholieken eensgezind tegen socialisten en liberalen. Nadat in 1919, met instemming van alle politieke partijen, een wet de gelijke subsidiëring bezegelde, was er een einde gekomen aan de eerste schoolstrijd. Van 1950 tot 1958 heerste er opnieuw onrust. De katholieke onderwijsminister P. Harmel (1950-54) diende verschillende wetsontwerpen in, die o.m. betrekking hadden op de erkennings-, en dus de subsidiëringsnormen voor het vrij onderwijs. Bij de socialisten en liberalen deed dit een hernieuwd enthousiasme voor het officieel onderwijs oplaaien : in 1954 herzag de socialistische minister Collard de hele onderwijspolitiek. Het stond de staat voortaan vrij eigen scholen op alle niveaus in te richten waar dit noodzakelijk bleek. Staatssubsidies werden aan de vrije scholen verleend voor zover ze voldeden aan dezelfde voorwaarden als het officieel onderwijs (gediplomeerde leerkrachten, leerlingennormen per klas of afdeling, erkenning van de diploma’s door de staat). Eén van de maatregelen die Collard wilde nemen was de afdanking van 110 katholieke interimarissen. Het protest van kerkelijke zijde tegen de wet-Collard was zeer hevig en er kwam zowel in het parlement als op de straat een hevige oppositie op gang. Plechtigheden waaraan ministers deelnamen, werden verstoord, officiële scholen belegerd en overal werden protestaffiches opgehangen. Behalve deze dreigingen organiseerde de oppositie ook massale manifestaties. De meest spectaculaire waren die van 26 maart en 10 juli. De verdedigers van de “ziel van het kind”, gesteund door de CVP, waren woedend. De Liga van het onderwijs en andere groeperingen die het onderwijs gunstig gezind waren, organiseerden op hun beurt tegenmanifestaties. Het protest en het tegenprotest duurden maanden. De CVP maakte van de schoolkwestie het hoofdpunt voor de parlementsverkiezingen van 1958, van waaruit ze als overwinnares naar voren trad. In datzelfde jaar zochten de drie zgn. nationale partijen (CVP, BSP en Liberale Partij) naar een blijvende oplossing van het geschil. Op initiatief van de onderwijsminister Van Hemelryck zou in november 1958 het Schoolpact tot stand komen en meteen ook het einde van de schoolstrijd. Dit zgn. Schoolpact was een overeenkomst tussen de drie partijen en de voornaamste bepalingen ervan waren : kosteloos voortgezet onderwijs tot 18 jaar, gelijke wedden voor alle gediplomeerde leerkrachten en oprichting van een fonds voor de financiering van de schoolgebouwen, zowel voor het rijks- als voor het vrij onderwijs. (Kroniek van België en Nederlandse Larousse Encyclopedie)
De Tweede Schoolstrijd in Leest.
Gevolg gevend aan de oproep van het “Comité voor Vrijheid en Democratie” om in elke gemeente een plaatselijk comité op te richten, kwamen de voorzitters van de verschillende Leestse katholieke organisaties op 1 maart 1955 samen. Doel van dat comité : “de Leestse bevolking in te lichten over de toestand inzake schoolpolitiek zoals die door de huidige regering was geschapen en tevens onze mensen warm te maken voor een krachtdadig verzet, voor het behoud van onze vrijheid en godsdienst.” Het plaatselijk comité diende te bestaan uit de geestelijkheid van de parochie en uit de voorzitters van de verschillende plaatselijke katholieke groeperingen. “Een werkcomité werd samengesteld, met het doel de bevelen, ons door de Arrondissementsbond verstrekt, stipt uit te voeren.” Het Leestse comité was als volgt samengesteld : voorzitter en verbindingsman : Jan De Prins, secretaris : Cyriel Selleslagh, leden: Maria Rheinhard en Louis Solie. Het “Comiteit voor Vrijheid en Demokratie, Afdeling Leest” stuurde volgende omzendbrief rond in de gemeente : “Aan alle katholieke Leestenaren. Morgen 20 maart heeft op Leest de algemene PROTESTBEWEGING plaats, met grootse optocht, fijne marsmuziek, dreunende strijdliederen, en met ALLE LEESTENAREN mee in de optocht, en daarna in “Ons Parochiehuis”, waar we allen met de grootste aandacht en belangstelling zullen luisteren naar Advocaat Smedts en Heer J. Van der Kuylen. Ziehier dan de laatste schikkingen voor deze dag : -Alle Leestenaren, van boven de 14 jaar en onder de 100 jaar komen samen tegen kwart voor vier aan Charel Van Praet. Te 4 uur stipt moet daar de optocht kunnen beginnen. Een 6-tal commissarissen zullen er instaan voor de orde. Volgt stipt hun bevelen ! Tegen 5 uur begint de Protestvergadering. We nodigen langs deze weg alle Leestenaren uit om hieraan deel te nemen : al de leden der beide Kon. Fanfaren, alle mannen en vrouwen, heel onze mannelijke en vrouwelijke jeugd boven de 14 jaar. Ouders kunnen bij die gelegenheid hun klein pagadders toevertrouwen aan de zusters, die er goed zullen voor zorgen ! De optocht volgt de Juniorslaan tot op het Dorpsplein. Daar rechtsomkeer naar “Ons Parochiehuis”. Allen stappen in de optocht op rijen van vier, flink in orde. De mannen en mannelijke jeugd in gesloten groep, de vrouwen en vrouwelijke jeugd insgelijks. Er worden geen vlaggen meegedragen ! LEEST, NIET ALLEEN WIJ, MAAR GANS ONS VOLK EN DE KERK REKENT OOK OP U !!! WIJ EISEN ONZE RECHTEN ALS KATHOLIEKEN ! WIJ STAAN IN STAAT VAN WETTIGE ZELFVERDEDIGING ! HEILIGSTE RECHTEN EN VRIJHEDEN STAAN OP HET SPEL ! WIJ WILLEN GEEN RUSSISCH REGIME ! DAAROM, SLUIT AAN BIJ HET GROEIEND PROTEST EN GANS HET LAND TEGEN DE GODDELOZE VRIJMETSELAARS, DIE ONS VOLK WILLEN VERKNECHTEN ! Langs deze weg danken we al degenen die ook financieel zo mild hebben bijgedragen om deze strijd te steunen. Er komen ook veel inschrijvingen binnen voor de Mars op Brussel op zaterdag 26 maart. Flink zo !!! Geen onverschilligheid meer, maar overtuigde katholieken die strijden voor het Geloof hunner voorvaderen, en voor het Geloof van hun nakomelingen. Zij die zich nog willen inschrijven voor Brussel, kunnen nog altijd inschrijvingskaarten bekomen bij de leden van het Komiteit, die in hun straat zijn rond geweest. De nodige inlichtingen zult U wel op tijd en stond vernemen. -Op 24 maart houden alle ouders hun kinderen thuis van ’t school ! -Het wachtwoord van alle Katholieke ouders in deze strijd moet ook zijn : “GEEN SCHOOLSPAREN MEER”! We steunen er de huidige regering in haar strijd tegen de Kerk en de godsdienst. Eens deze schoolstrijd voorbij, kunt U terug normaal spaargeld meegeven. Beste mensen, we hopen en we durven er op betrouwen dat alle mensen van Leest deze richtlijnen zullen volgen, en eendrachtig en geestdrifitig als Katholieken zullen samenwerken. Namens het Komiteit, de secretaris C. Selleslagh, de voorzitter J. De Prins.”
Het comité slaagde erin om voor de betoging te Antwerpen van 17 april 170 Leestenaars mee te krijgen, evenals de fanfare Arbeid Adelt, die dit op eigen kosten deed. Dat was niet altijd evident: zo kregen muziekmaatschappijen bij deelname aan die manifestaties een premie van 1.000 fr voor de aanwezigheid van 30 muzikanten en 1.250 fr indien ze met meer aantraden.
Foto’s :
-De voorzitter en verbindingsman van het comité Jan De Prins.
-De secretaris Cyriel Selleslagh.
-Leden Louis Solie en Maria Rheinhard.
Vervolgt met : Aktie van Comite voor Vrijheid en Democratie.
