Jan en Fons Diddens, coryfeeën van Racing Mechelen uit de jaren ’30.
Op de achterflap van zijn dialectwoordenboek had hij volgende tekst geschreven :
“Ja, Jan en Fons Diddens, onze ‘nationale’ Racing-voetballers uit de vroege jaren dertig waren familie van me. Hun grootvader was een oudere broer van mijn grootvader. Al de Diddensen uit het Mechelse hebben trouwens een gemeenschappelijk stamouderpaar : Franciscus Diddens en Johanna Verlynden. Die trouwden met elkaar op 16 juli 1588 in de Mechelse Sint-Romboutskerk. Ze betekenen voor mijn generatie het 11e voorgeslacht in rechte linie.
Ik ben te Mechelen geboren op 17 juli 1914. Mijn vader op 11 oktober 1878. Hij heette officieel Jean Francois. Want zijn geboorteakte was in ’t Frans opgesteld. Dat kon toen nog !
Er werd altijd beweerd dat Sooi Diddens, mijn grootvader, een ‘kardinaal’ was. Als kind heb ik het zelf ook geloofd. Nu moet ik het hier eens en voorgoed logenstraffen. Maar de grootvader van Sooi-de-Kardinaal was Pieter Jan Diddens. En die is in Rusland uit het leger van Napoleon gedeserteerd om stiekem te voet naar Leest, zijn geboortedorp, terug te keren. Zijn talrijk nageslacht teistert nu nog het Mechelse in vele van zijn geledingen…
Mijn liefde tot het Mechelse dialect is ontloken, toen ik van 1930 tot 1934 te Alsemberg voor onderwijzer studeerde. Je moet maar eens en poos enkele vertrouwde dingen om je heen missen om ineens te ontdekken hoe erg veel je precies daarvan houdt.
Mijn vader bezorgde me daarna druppelsgewijs de eerste typisch Mechelse woorden en zegswijzen. Ik tekende alles vlijtig, zij het nogal ongeordend op. De brave man heeft zeker nooit gedacht dat daaruit, vijftig jaar later, eens een heus woordenboek kon groeien.
In de loop van de daarop volgende jaren heb ik me ook op het glibberige terrein van de poëzie en het proza gewaagd. Op de Poëziedagen te Merendree werd me zelfs, anno 1951, de Basiel De Craeneprijs toegekend, mogelijk omdat Cyriel Verleyen mijn gedicht zo prachtig had voorgedragen !
Voor de jeugd heb ik in 1961 een bundeltje oorspronkelijke voordrachtstukjes gepubliceerd. Het kende drie edities. En in de tijdspanne van een kwarteeuw schreef ik meer dan twintig boekjes voor de reeks ‘Historische Verhalen’. Kom, ik heb in mijn leven aardig wat papier vol gekrabbeld. Het is recent allemaal uitgedraaid op mijn ‘Fabels van de Voddemèt’. Mét of zonder klèddeke mostèd !
Dit ‘Woordenboek van het Mechels Dialekt’ is vroeger voor een groot gedeelte bij afleveringen in Gazet van Mechelen verschenen. Dank zij de positieve reacties ben ik inmiddels nog veel nieuwe dingen op het spoor gekomen. Hier gaat nu de (voorlopig !) definitieve versie.
Ik ben verantwoordelijk voor alle blunders, zelfs die van het gepatenteerde zetduiveltje. Want ik heb eigenvingerig alles van A tot Z zelf uitgetypt.
Lieve mensen, laat een woordenboek zijn wat het hoort te zijn, nl. een bron van informatie. Maar probeert U bovendien, als Mechelaars of aanverwanten, vooral een beetje plezier te beleven aan de vele pittige gezegdes van de Maneblussers die ons zijn voorgegaan, of van hen die thans niet meer tot de jongsten behoren… H. Diddens.”
Hendrik Diddens was gehuwd met Antoinette Julie Claire Dickmeis die hem drie kinderen schonk : Guido, Frieda en Agnes.
“Ik ben dankbaar voor al wat mij in dit leven ten deel is gevallen : mijn familie, mijn mogelijkheden, mijn werk, mijn vrienden. Ik heb meer vreugde dan verdriet gekend. De mensen zijn lief voor me geweest. Daarom spijt het me ontzettend, dat ik de schone levensblijheid niet intensiever rondom mij heb uitgezaaid.
Ik heb het voorrecht gehad kinderen bij hun geestes- en karaktervorming te mogen begeleiden. Ofschoon ik me op niets laat voorstaan en vele heilige huisjes heb zien instorten, durf ik hopen dat mijn inspanningen positief werden ervaren.
Nu ik de wereld loslaat, bid ik in deemoed tot de Vader, dat Hij mijn ziel genadig zij. En dat ik over de grens van de dood heen, met allen die me dierbaar zijn verbonden mag blijven.”
Enkele maanden na zijn dood verscheen Hendrik ‘s “Woordenboek van het Mechels dialect”. Bij de presentatie ervan in december was het voltallige Mechelse schepencollege aanwezig. (Zie 6 december 1986 in deze Kronieken)
In 1974 was Hendrik Diddens door het Leestse gemeentebestuur gehuldigd en tot ereburger van Leest gebombardeerd voor zijn werk en opzoekingen naar de geschiedenis van deze gemeente.
In ’85 publiceerde Hendrik Diddens een studie over “de oude Diddens-stam te Leest”.
Een jaar na zijn overlijden (7 augustus 1987) verscheen volgend artikel in Gazet van Mechelen :
Een jaar geleden overleed Hendrik Diddens
“Vandaag, vrijdag 7 augustus, is het precies één jaar geleden dat Hendrik Diddens overleed. De auteur van o.a. het Woordenboek van het Mechels dialect, stond toen in de belangstelling ook omdat hij tijdens de 11 juli-viering zo boeiend had verteld over zijn Mechels dialect.
Niet alleen om zijn Woordenboek, maar ook voor de talrijke en boeiende bijdragen die Hendrik Diddens in de afgelopen jaren leverde, blijft hij Mechelen ontroeren.
Eén van hen, Herman Schaltin, bovendien ook een gebuur aan de Landbouwstraat, klom enkele maanden na het overlijden van Hendrik Diddens in de pen. Als herinnering aan al het mooie dat Hendrik ons naliet, publiceren we hierbij een gedeelte van de bijdrage die Herman Schaltin ons leverde. (FT)
Natuurlijk klinkt het gek dat men zijn overbuurman eerst na 30 jaar leert kennen, en nog wel op 2000 km van hier in Benidorm, waar de Vlamingen nog talrijker komen overwinteren dan de duizenden zwaluwen die dat ook voordoen in de spelonken van de Siera Helada.
Nu mag ik wel zeggen dat wij ‘mijnheer Diddens van hierover’ al veel jaren kenden als lector in onze kapel van Sint-Jakob, als jeugdschrijver en auteur van een plezant boekje over de Hanswijkenhoek. Eerst toen wij beiden ingelijfd waren bij de jeugdafdeling van de ‘derde leeftijd’ –sectie hartinfarcten- ging ik langsom meer ontdekken uit welk edel hout hij gesneden was. In alles streefde hij naar de perfectie.
Toch heeft zijn literaire vlam later bij mij enige vonkjes aangeblazen maar naast zijn hoogvliegers kwam ik nooit verder dan een ‘spielerei’ met kolderrijmpjes.
Enige keren heb ik hem toch goeddunkend weten glunderen met mijn brouwsels. Hij verklaarde zelfs formeel dat mijn limericks, die ik voor een prijskamp van ‘De Gazet’ had ingezonden, beter waren van metriek, klankkleur en pointe dan die van de zes laureaten voor mij. Rond die tijd besliste Rik een Mechels dialectwoordenboek te laten groeien uit de nota’s die hij sinds vijftig jaar verzamelde. Op een volle straatbreedte en twee gevels na heb ik hem ongeveer kunnen volgen en gezien hoe hij, dag en nacht, aan dat massale werk bezig was. Met magere middelen, maar met veel kunst- en vliegwerk, tot en met het fonetisch schrift.
Eind juni van vorig jaar was ik ook klaar met een ludiek gedichtje dat voor hem bestemd was.
Het was mijn bedoeling het als grap en anoniem te laten inlassen in zijn eerste present-exemplaar. Op de valreep heb ik nog kunnen beletten dat mijn speelse rijmelarij als een wrange dissonant ging klinken in moment van diep menselijk leed, want zo stond het er:
‘Als een boegbeeld der beschaving, bij de groten in de gunst, steeds was Mechelen brood en laving voor de scheppers van de kunst.
Muzen houden soms van streken om een waaier van talent in één enkel mens te steken, zodat iedereen hem kent.
In de literaire middens van ons Vlaamse vaderland staat de naam van Hendrik DIDDENS daarom met een bies omrand.
Schrijven kan hij lijk de beste. Door zijn speelsheid van de Fé en zijn humor van de Neste valt zijn oeuvre danig mee.
Hij schrijft ook in vreemde talen, maakt sonnetten in het Spaans, schrijft gedichtjes voor de Walen en zelfs…in het Gregoriaans !
Lijk de bijbelse parabels, Zo met wijsheid ook doorspekt zijn z’n ‘La Fontaine’-fabels, maar in ’t Mechels dialect.
Maar zijn faam gaat nog meer rijzen door zijn Mechels Woordenboek dat men overal hoort prijzen, zelfs tot in Klein-Achterbroek.
Tot ver buiten Mech’lens muren oogst hij lof en veel beziens, prijkt dit boek nu naast Verschueren bij ‘Van Dale en Winkler Prins’.
Die versjes bleven doodgeboren tot Nettie, de echtgenote van Rik, er onlangs weet van kreeg en mij aanzette om ze uit de vergeethoek te halen. Ze promoveren nu tot een postuum ‘in memoriam’.
‘Vriend Rik,
Het spijt mij erg dat ik u zo laat heb ontdekt. Uw vriend Ernest Claes was zelfs vijftig jaar sneller dan ik. Maar onze kennismaking zullen we later wel voortzetten. Wie weet zijt ge daartegen al niet klaar met een taalkundige studie van de hemeldialecten…’”
