1958 – 7 april : Oudste Leestenaar, Joannes PUBLIE, werd 96.
Joannes Publie, de oudste inwoner van Leest, werd 96 jaar. Ter gelegenheid daarvan publiceerde De Band (april 1958) volgend verslag : Wannes Publie – Oudste inwoner van Leest. “Op 7 april zal Johannes Publie, in de wandeling “Wannes van Paisj”, 96 worden. Als men bij Wannes van Paisj binnenkomt kan men hem steeds in zijn zetel aantreffen waar hij of een pijp aan het roken is, of stil aan het slapen is met de kat op zijn schoot. Hij ziet er nog heel kloek uit voor zijn jaren. Hij vertelt heel graag over vroeger, maar kan het zo goed niet meer onthouden, zegt hij. In de Blaasveldstraat staat nog steeds zijn geboortehuis, waar nu zijn jongste zuster Fieke Robijns-Publie woont. Van de negen kinderen thuis leven er nog drie. Hijzelf is er dus 96, Clemence Publie is er 85 en Fieke wordt er 77. ‘Is uw vader ook zo oud geworden ?’ ‘Neen, die is jong gestorven …maar zeventig’. (Fieke wist het beter, want in feite is vader maar 67 jaar geworden.) ‘Moeder werd er tachtig, maar was 20 jaar ziek en de laatste 4 jaar altijd te bed. Och, we waren thuis boerkens, klein boerkens gelijk allemaal toen’, zegt Wannes. ‘En dat was niet gelijk nu, alles moesten we met de kruiwagen doen. En de wegen van Leest in die tijd…Geen ene deftige weg. In de winter bijna altijd natte voeten eer wij aan school of kerk waren. In die tijd stond er geen enkel ‘schoon’ huis in Leest. In de Blaasveldstraat stonden toen maar drie huizen. Maar ik weet de namen niet meer… Over zijn ‘studententijd’ op school weet Wannes niet veel meer. Hij herinnert zich nog goed de madame van meester Moortgat : want als de meester in de kerk was als koster, dan kwam zijn madam om klas te geven. Iets ouder dan elf jaar en Wannes was volleerd ! Het eerst, op zijn elfde, ging hij werken bij een mulder. Daar ging hij eens over een brugske met een zak op de rug en…dat brugske brak en Wannes en de zak lagen in het water ! Later is hij bij de vlasboeren gaan werken. In die tijd was er veel vlas in Leest, zowat overal. (gelijk nu de spruiten). Dan is Wannes naar het fabriek van De Naeyer in Willebroek gaan werken van 6 u ’s morgens tot 8 u ’s avonds : te voet er naartoe en te voet terug. ‘Hoeveel verdiende gij ?’ ‘1 frank, later 1,25 frank, dat was heel goed in die tijd’, zei Wannes. Wannes vindt het heel normaal dat hij in die tijd, toen hij bij een kolenmarchand in Brussel werkte, te voet naar zijn werk ging en ook terugkwam…maar niet elke dag. Ook heeft hij meegewerkt aan de Zennewerken en is daar bijna verongelukt. Daar stond zo’n soort kraan aan die werken en door een onoplettendheid van de kraanman kreeg Wannes de bak op zijn lichaam. ‘Ze hebben mij dan met een ladder naar huis gedragen en ik heb drie weken in mijn bed gestoken’ (zonder ziektevergoeding). Wannes heeft ook moeten gaan ‘loten’ en trok er zich in. Hij is dan drie jaar bij het paardenvolk geweest en was er ‘ordonnance’ bij een kapitein. Hij was daar heel goed thuis en moest er soms…met de kinderen spelen. Daar had hij een vriend die na zijn dienst naar de Kongo trok en Wannes graag had meegenomen. Het scheelde niet veel, maar na 2 jaar twijfelen is hij toch niet gegaan. ‘Waarom niet ?’ ‘Het was te ver!’ ‘En de ontspanning in die tijd Wannes ?’ ‘Meestal bleef ik thuis wat kaarten, om mijn centen te sparen om met de duiven te kunnen spelen.’ Wilt ge zijn ogen zien glinsteren spreek dan maar eens over duiven. Dan hoort hij alles… ‘Voor de rest gingen wij soms kaarten in ’t café, of kegelen, of bakspelen, of op de wip, of een spel waar men geld op een ‘flot’ stapelde en wie het kon raken of dichtstbij was won. Maar altijd eerst naar het lof, zunne.’ Wannes was 36 jaar toen hij trouwde.‘Waarom gaat ge zo vroeg weg ?’ vroeg zijn moeder toen ! Hij huwde met Pelagie Van Den Bemdt in 1898. Het eerst betrok hij de hoeve in de Vinkstraat waar nu J. Van Beersel woont. Later kocht hij de boerderij in de Scheerstraat. Wannes zou nog vijf kinderen krijgen, waarvan de vier oudsten nog leven nl. Jaak Publie in de Vinkstraat, Maria Publie in de Scheerstraat, Jan Publie in Hombeek en Virginie Publie (gehuwd Nieuweling) in de Dorpstraat. Zijn vrouw stierf in 1946, 77 jaar oud. Het interessantste is wel als Wannes ne keer los komt en over de heksen begint. Hijzelf heeft ‘Klodde’ gezien in de struiken in de Blaasveldstraat. Hijzelf heeft, wat hij noemt ‘de Framacons’ (soort heksen) door de lucht zien vliegen terwijl zij al zingend naar Antwerpen trokken. Hij zal u vertellen hoe op zekere morgen ergens op de Warande de kelen van alle koeien overgesneden waren door ja, door wie ? De pastoor werd er bijgeroepen (pastoor Van der Cruyssen) en zijn hoed werd afgeslagen toen hij de stal binnenkwam. Door de macht van de pastoor werden ‘de geesten’ in de waterput gestopt en waren overwonnen. Ja Wannes gelooft nog vast in die dingen en als ge lacht zegt hij : ‘gij gelooft het niet, maar ik heb het gezien !’ Nog veel zou Wannes kunnen vertellen over de talloze kinderen waar hij peter van is. Hij weet niet hoe dikwijls. En als hij begint over de tochten die hij meemaakte met de bedelbroeders van de Paters van Mechelen en hoe hij daar in dat klooster thuis was. Wannes heeft veel meegemaakt in zijn leven, omdat hij zoveel heeft gewerkt, omdat hij zo goed was en doodbraaf en…omdat hij zolang reeds leeft. Slechts één hoop hebben wij : dat hij de 100 zou bereiken. Dat wensen wij allemaal in Leest en dan zouden wij zeker laten zien hoe wij nog kunnen feesten zoals in de goeie oude tijd.” (DB-1958)
De wens van de redacteur van De Band zou niet vervuld worden. Wannes zou op 12 juni 1958 overlijden, op de leeftijd van 96 jaar en 2 maanden. Zijn echtgenote Maria Pelagia Van den Bemdt was te Leest geboren op 2 augustus 1869 en overleed er op 5 maart 1946. Drie jaar voordien (De Band nr.3 van 1955) had het maandblad reeds een reportage gewijd aan de oudste man van Leest. Hierna enkele passages :
-De eerste trein heeft hij gezien toen hij nog als kleine jongen op moeder’s arm zat : het ‘tuig’ boezemde hem geweldig veel schrik in !
-Hij begon een klein boerderijtje in de Blaasveldstraat. Hard moest hij werken van zeer vroeg in de morgen ; soms met een kruiwagen gras van Mechelen naar Leest rijden.
-Vijfenveertig jaar lang –van z’n 40 tot 85 jaar- is Wannes elk jaar op ronde geweest met de bedelbroeder van de Bruine Paters te Mechelen. Dikwijls bracht hij 100 kilo boter per kruiwagen naar de paters te Mechelen over. Zelfs in de oorlog ’14-18’ heeft hij dit nog voortgedaan en honderden kilo’s graan en patatten naar de paters gesmokkeld. De Duitsers hebben hem bij die ‘bevoorrading’ dikwijls staande gehouden, maar nooit iets afgenomen ! Aan de hof van de pastorij heeft hij ook z’n beste zorgen besteed, bijzonder bij pastoor Verbiest heeft hij veel plezier gemaakt. In de oorlog van ’14-18’ is Wannes gevlucht naar St.-Niklaas. Hij had een oude blinde peter bij zich, voor wie hij zeer veel heeft gedaan. Toen ze terugkwamen was er veel schade te Leest : vele dieren dood, huizen afgebrand, kerk en pastorij wreed doorschoten, de brug over de Zenne opgeblazen, enz.
Sinds zijn 63 jaar woont Wannes in de Scheerstraat, waar hij nu geniet van een rustige oude dag : nog immer vol moed en werklust. Op zijn 71 jaar had hij voor de eerste maal doktershulp nodig : een dubbele ‘peuritis’ en negenogen. Een half jaar lang bleef hij te bed. Dokter Stuyck heeft hem goed genezen. Veel plezante dingen heeft hij mogen meemaken : trouwfeesten, jubilees in de familie of van burgemeesters, enz. Wannes houdt dolveel van de kleine Vicki, (foto onderaan) zoontje van z’n kleinkind Simone, gehuwd met Georges De Laet. Verleden zomer zagen we Wannes zo dikwijls wandelen gaan, de kinderwagen voor zich uitduwende. Pagadder Vicki is z’n vreugde en trots ! (Jan De Decker, De Band nr. 3 1955)
Foto’s :
-Wannes Publie. (Foto : LG, blz 324) -Vicki De Laet was zijn vreugde en zijn trots. -Doodsprentje van Wannes Publie. -Doodsprentje van zijn echtgenote Maria Pelagia Van den Bemdt.
