1983 – April : Van de Sussen en de Blekken Susse Teughels in ‘De Band’ :xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

“Pas had het grommelen van bommen en granaten opgehouden of we konden het rommelen van de trommels reeds horen  tot op het dorp. Iedere vrijdagavond werd in de zaal van Sooitje (noot : zaal St-Cecilia Dorpstraat) repetitie gehouden door de vlug heropgerichte fanfare. Schetterende trompetten en bazuinen, aangevuld door zachtere instrumenten, klonken gedempt door, tot zelfs in onze slaapkamer (noot : Frans ‘Susse’ Teughels was een kleinzoon van Noldus Teughels, gemeenteontvanger, schrijnwerker en waard van ‘de Rozelaer’ op de Dorpsplaats). De Blekken waren herboren.

Van de Sussen was geen sprake meer. Het eeuwige bekvechten over muziek en fanfare was volledig geluwd gedurende de lange oorlogsjaren. Ook van de daaruit voortvloeiende dorpspolitiek hadden ze hun bekomst. Eigenlijk hadden ze reeds enkele jaren voor de oorlog de strijd gestaakt. Doch een paar driftkoppen onder hen hadden toen de politieke handschoen opgepakt en voor de lol zich gemeld als kandidaten voor de gemeenteraadsverkiezing. Tot grote verbazing van iedereen behaalden de ‘Juniors’, zoals ze zich noemden, geheel onverwacht een glansrijke meerderheid. Sinds heuglijke tijden was het bij ons de gewoonte geworden om in die overwinningsnacht met rammelende stoofbuizen rond te rijden. Altijd maar op en af ging die rit, telkens weer voorbij de kandidaten die het onderspit gedolven hadden. Tevens was het de uitgelezen kans om er in dolle pret drie dagen tegen aan te lappen…herberg in en herberg uit, tot de meesten onder hen volledig platzak waren.

Met een burgemeester, verkozen buiten raad, hebben ze die jaren de befaamde Juniorslaan aangelegd. Waarschijnlijk is die luxe voor velen van onze kiesgerechtigden teveel geweest want bij de volgende ‘keus’ was het buiskensrijden voor de mannen van de andere kant.

Met lede ogen hebben dan ook de juniorsympathisanten de drie dagen durende braspartijen moeten aanschouwen. Van zulke dingen wilden ze niet meer weten. De gedachten alleen al aan de affronten van dat buizengekletter was blijkbaar teveel geweest. Verscheidene oud-muzikanten van ‘Arbeid Adelt’  (noot : de ‘Sussen’) dachten er zelfs aan zich te melden bij de reeds weer bestaande maatschappij om samen één grote fanfare te vormen.

De familiepolitiek van voor de oorlog leek voorgoed voorbij.

Twee volle vrijdagavonden hing boven ons dorp een waas van orgelmuziek, ter voorbereiding van de processie waarin de fanfare voor de muzikale toon zou zorgen. De kleurrijke kleine wimpelkens van de rozenkrans welke we vanaf onze plechtige communie hadden moeten of mogen dragen tijdens die ommegang, lieten we nu maar voor andere kinderen.

Mij werd de vlag van de H. Jozef toevertrouwd. Fier als een pauw heb ik haar uit de kerk gehaald en als eerste stond ik op de plaats waar ik zijn moest voor de samenstelling van die kerkelijke stoet. Mannen, vrouwen, jongens en meisjes sloten aan, al of niet in processieklederen. Eindelijk, onder het luiden van de grote klok, zette de mensenslang zich langzaam in beweging. Tot aan de Sint-Jozefskapel was alles goed gegaan. Daar was het eerste oponthoud. De menigte ging op de knieën zitten en wachtte devoot op de zegening.

Juist wanneer de monstrans in de hoogte ging, zag ik dat beeldschoon kind waarvan ik al een hele tijd droomde, aan de overkant van de baan. Voor de eerste keer in mijn leven lachte ze me toe. Als een grote jongen stak ik mijn hand op, heel eventjes maar en toch iets te lang, want Sint-Jozef was al aan ’t wankelen en maakte een buiklanding vlak op de gouden kroon van die ‘Heilige Trees’ voor mij. Het krijsen van dat kind klonk schel door die plechtige stilte.

Na een kort gevecht kwam ze van onder de Heilige man vandaan. Op dat ogenblik trok ze meer op Onze-Lieve-Vrouw van zeven Weeën dan wel op de maagd welke ze eerst had uitgebeeld. De blikken rand, waarmee de kroon op haard hoofd vaststond, was tot over haar neus geschoten…al bloed wat de klok sloeg. Dikke tranen van pijn rolden over haar bolle wangen. De dokter, die daar woonde, kwam vlug ter hulp met jodiumtinctuur en schilderde haar een rode neus als van een clown, tot nog meer jolijt van de mensen rondom ons.

Veel zorgen kon ik er mij niet over maken, want op dat ogenblik zette de processie zich weer in beweging en moest ik kost wat kost mijn patroon terug in de hoogte krijgen met een stok die echter wel een halve meter korter geworden was en tot overmaat van ramp gebarsten tot boven. Krampachtig moest ik hem met beide handen vasthouden want hij zwikte van links naar rechts en dat telkens met een schok, alsof hij me kost wat kost wilde ontglippen. Onder gespot en gelach van de mij omringende mensen, heb ik dan de verdere weg al waggelend afgelegd.

Uit die heilige mond achter mij klonken dikwijls schietgebedekens, die eigenlijk helemaal geen schietgebedekens waren. Telkens proestten de toeschouwers het uit en deden er nog een gebedeke bij, alsof ik nog niet genoeg had met dat stuk stok dat ieder ogenblik kon begeven. Daarbij kwam dan nog de angst voor wat ons vader er zou van zeggen als hij ging weten wat er gebeurd was en weten zou hij het, zelfs als het vandaag nog niet verteld werd, want die lat kreeg hij onvermijdelijk in de handen om te herstellen, alhoewel er geen repareren meer aan was. De vaderonsen en weesgegroeten, die ik de rest van de weg gelezen heb om op wonderbare wijze dat stuk hout weer aaneen te laten groeien, liefst op onzichtbare wijze, konden ook niet baten.

De tweede halte was aan de kapel van de Heilige Apollonia. Weer draaiden we ons om.

’t Is daar dat ik voor het eerst weer kunnen lachen heb. Voor mij stond terug die maagd maar nu met een dik opgezwollen roodgeverfde neus en met die bleke wangen leek ze meer op de Heilige Pepino met een scheve kroon. Uit haar oogholten schenen zelfs vlammen te komen wanneer ze mij bekeek. Dat deed me weer aan de ogen van ons vader denken als ik even later thuis zou zijn. Daarmee was het lachen alweer weg. Toch heb ik die vaan veilig en wel weer op zijn plaats kunnen krijgen. Hij stond daar wel tegen die rood geschilderde pilaster, als een klein manneken tussen zijn grote broers, maar hij stond er en dat was het bijzonderste.

De ‘Christus vinchit en Christus regnat’  leken me veel te vlug voorbij. Ook de litanie van al de mannen van de almanak was precies rapper om dan anders. Zelfs scheen het dat die oude pastoor met alle moeite van de wereld zijn haast krakende knoken geweld aandeed om zo rap mogelijk de laatste zegen te geven. Met bibberende benen en een angstig hart ben ik thuis binnengestapt. De herberg zat stampvol en dat ze daar al op de hoogte waren moest ik niet meer vragen. Een algemeen gelach weerklonk al, als ik nog maar juist de deur open had.

‘Maar hij zal hem…’ en daarmee bedoelde hij die stok…’begot zelf maken !!!’ hoorde ik ons vader zeggen wijl hij juist een glas bier voor een kliënt op de tafel zette. In zijn ogen blonken zoiets als sterretjes, alsof hij er zelf plezier in had. Moest ik daar zoveel schrik voor gehad heben. Die korte onderbreking deed de mannen die daar zaten niet veel, want al spoedig ging het gesprek over de processie en ten lange laaste over de fanfare en hoe schoon het wel was…” (‘De Band’, april 1983)

In het Leestse soldatenblad publiceerde Susse Teughels in mei het vervolg 

Van de Blekken en de Sussen :

“Wat voorafging : door een klein ongelukje tijdens de processie vond ik het geraadzaam een beetje thuis te blijven om vaders toorn te ontlopen en daardoor was ik getuige van wat er bij ons in de herberg zoal besproken werd.

‘Dat het begot schoeën es, een fanfare in de processie en als hij het begot niet zo liet zou hij zich begot gaan melden als muzikant van de Blekken want van de Sussen zou begot toch niets meer in huis komen.’ Sommige mensen gaven hem gelijk, waren zelfs bereid mee te gaan maar wilden niet de eerste zijn. Anderen keken liever de kat wat uit de boom. Iedere week repetitie en bijna elke zondag weg zijn en daarbij nog al het gebras en verteer. De oorlogsjaren hadden hun wel geleerd hoe gezellig het thuis kon zijn. Naar gelang de pinten kwamen, des te heftiger werden de ‘discussies’ en werd nog meer bier besteld.

Na de Cecilia-drapeau te hebben opgeborgen bij Cyriel Verschueren in de Scheerstraat, kwamen de Blekken onder het spelen van een marsch weer stapsgewijs op het dorpsplein. Aan café ‘De Zwaan’ werden ze ontbonden. Elk ging zijn eigen weg ; sommige muzikanten trokken recht naar huis terwijl andere van de ene kroeg naar de andere togen om daar hun beste deuntjes voor te spelen. Hoe meer getrakteerd werd, hoe zwaarder vielen de slagen op de trom en in de mate van het nog mogelijke klonken de klanken van de instrumenten een hele namiddag lang.

Toen enkele gasten rond een uur of vier op de fiets stapten en huiswaarts wilden keren om het daar nog wachtende feestelijke noenmaal te gebruiken, trok de Soo op de muziek af.

‘Nu of nooit,’ dacht hij, ‘want anders zou het er toch nooit van komen. Er moest toch iemand de eerste zijn om over te stappen. Toeval of niet…? Hij had de voet nog niet in het portaal van de ‘kegelbaan’ gezet of de grote trom daarbinnen begon kapit te geven en hoorverdovend klonken de klanken uit de koperen instrumenten wijl de niet-muzikanten als in een roes het overbekende oude liedeken meezongen : ‘En de Susse, de Susse, de Susse zen kapot, en de Susse, de Susse, de Susse zen kapot en de a die zen verslete en de nief die zen kapot !’

Dat was teveel voor onze vriend. Als de bliksem keerde hij op zijn stappen terug, recht naar onze deur. Met de klink nog in de handen en een gezicht wit als een lijk, kreet hij : ‘Mannen, vrijdag repetitie !!’ Als een bom sloeg dat in, amaai, die vent liet er geen gras over groeien, doch veel bijval kreeg hij niet. Zomaar bij de ‘Blekken’ gaan, moesten ze nog eens over denken…en zeker thuis over klappen.

‘Bij de ‘Blekken’ begot…nee, nee…vrijdag om acht uur voor de ‘Sussen’ !! De explosie was compleet. Nu konden de nog aanwezigen helemaal niet meer volgen. De mannen die even tevoren zulke grote honger hadden en van op de fiets dat hele tafereel hadden aanschouwd, kwamen al terug binnen…die sensatie mochten ze niet missen. Het bier kon niet rap genoeg komen. De ene ronde na de andere moest eraan. Ze zouden eens laten zien dat ze er ook nog waren. Voor het vallen van de avond waren er reeds veertien muzikanten ingeschreven. De vroegere dirigent zou teruggeroepen worden. In de late uren zag het er uit alsof de Sussen nooit uit de circulatie geweest waren.

Die vrijdag was het repetitie. De ‘pupitters’, in der haast ontdaan van de meeste kippendrek, stonden keurig opgesteld. Zeven muzikanten kwamen opdagen. Er was zelfs ene bij in wiens instrument de strotakjes nog staken. Hij had het juist opgevist van in de tassing waar hij het verborgen had voor de koperslag van de Duitsers in de oorlog.

De andere zeven waren vergeten dat ze ondertussen met een ‘Blekkerin’ getrouwd waren. De ene werd erop gewezen hoe laf hij wel was om vrouw en kinderen zo maar in de steek te laten. Een paar anderen mochten naar de eerste herhaling komen, maar zouden die avond nog hun paksken mogen pakken. Een andere mocht gaan, maar dan over haar lijk !

Dan was er nog iemand bij die, wanneer hij zijn trombone nemen wou, alleen nog een paar waardeloze buisjes vond.

De zeven mensen die nog overschoten hebben toen de grondslag gelegd voor de hernieuwde maatschappij, want drie weken later werd de eerste verhuizing aangekondigd. Van het Dorp zouden ze naar de Biest gaan, om daar de volgende herhalingen te houden. Toen waren ze al met veertien. Op die verhuizing was ook ik van de partij. Schoon was dat ; de ene ‘parde bleu’ na de andere…altijd de twee zelfde : ‘Cavala’ en het ‘Witte Paard’. Af en toe, buiten de huizen, werd wat anders geprobeerd. Schoon, echt schoon, ook ik zou muzikant worden. Door die goeie wil mocht ik zelfs tussen hen lopen, alsof het mijn eigen volk was. Van de ene herberg naar de andere ging het. Natuurlijk kwamen ze alleen bij die mensen, die voor de oorlog lid waren. In goede aarde viel dat wel. Tappen en schenken goed, maar lid worden ? Nee…Het ene plezier was het andere waard en daarbij…’de Sussen drinken niet’ was de slagzin en weer kon Cavala geblazen.

Juist voorbij Doreke de metser, vroeg de meester, die de grote trom sloeg, mij eventjes de stok vast te houden, dan kon hij een sigaret rollen. Fier als een pauw nam ik dat stuk hout met vilten bol vooraan in de hand. Een paar passen is dat goed gegaan. Van in de tenen begonnen die kribbelingen, trokken hoger en hoger en voor ik het zelf besefte…Boem !!

Een ezel, die rustig van op zijn wei naar dat kabaal stond te kijken, schrok en rende snel weg naar de andere zijde van de omheining, vond daar een gat en vluchtte weg…

Viktor Troch en Berre, de twee tuba’s sprongen vooruit alsof er plots een V-1 achter hun hielen gevallen was. ‘Godverdomse snotneus’, hoorde ik de eigenaar van de trommel sissen, terwijl hij van het verschieten zijn propje tabak en blaadje liet vallen, juist in een plas water. Dat was nog het ergste. Daarmee was ik al als stokkendragen gedegradeerd en kon ik bij de gewone jongens aan de zijkant gaan lopen.”