Vervolg van de ‘Sussen en Blekken’xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

En in juni :

“Wat voorafging. – Als grosse-caissestokdrager had ik afgedaan en liep nu met mijn vrienden om en ronde de nieuwe fanfare…in zover ge die paar mensen ‘fanfare’ noemen kon.

Bij iedere herberg waar de maatschappij stopte bleven we buiten staan wachten. Voor de blazers was het ‘geen drank, geen klank’ en voor ons was het ‘geen centen, geen bier !’ Doch telkens wanneer er een ariake gespeeld werd, glipten we binnen om de virtuoos te kunnen aanschouwen. ‘Geen verteer, geen verweer,’ zei de baas en meestal vlogen we buiten.

Tegen de volgende processie moesten we met meer zijn, de Sussen. In snel tempo werd een muziekcursus ingericht bij ‘Jang van Jakes’. De meester zelf zou het onderricht geven. Een hele hoop jonge mannen had zich reeds aangeboden. Ik ook natuurlijk, maar wanneer het aan ons vader zijn oren kwam was het ORA…Al elke avond was ik de pijp uit, naar de academie en dat was in den beginne al zo dik tegen zijn zin geweest. Het zou er zelfs nooit van gekomen zijn tot wanneer een oude vriend van hem, die leraar was in die school, per toeval bij ons verzeild geraakt was terwijl ik zat te tekenen. ‘Daar steekt iets in,’ zei de vent, ‘moet ge bij ons op school sturen.’

‘Ik laat niet met mijn voeten spelen,’ zei ons vader van achter de toog, ‘in ’t college heeft hij er mee gerammeld dat z’ er zouden van gaan dansen zijn !’ ‘Werken moet hij nu zowel als een ander !’ Per slot van rekening, na samen een paar pinten gedronken te hebben, besloten ze mij ’s avonds te laten gaan. Die meneer zou mij aanmelden. De volgende dag mocht ik al komen. Als een koning te rijk ben ik toen in bed gekropen. Maar de volgende morgen had onze oudste reeds spijt van die beslissing en was ons moeder er niet geweest, dan had hij zich teruggetrokken. Maar een woord was een woord en tegen de avond aan stopte hij mij twintig frank in de pollen om een passer en ander tekengerief te kopen in de Sarma. Dat was goed genoeg volgens hem voor die paar dagen dat ik het  zou volhouden.

Vanaf die dag mocht ik mij om klokslag halfzes, terwijl de broers nog volop aan de arbeid waren, gaan omkleden om op een fiets, in mekaar gestoken met verschillende oude stukken van andere afgedankte vehikels, tegen zes uur naar school te rijden. Nog elke dag rond die tijd had hij spijt over zijn belofte tot op een schone keer dat nieuwe bandschuurmachien was aangekomen. Daar zou ik moeten mee werken. Dat ding was nog geen uur aan het draaien of ik stond al bij dokter Stuyck om het bloed te stelpen en de wonden te naaien. Eerst had hij wel medelijden met mij gehad toen hij, de rode vlekken volgend, mij achterna gekomen was en snel naar de dokter stuurde. ‘Ge kunt er geen slag mee aanvangen,’ had ik nog verstaan voor de deur achter mij dichtviel. Toen ik echter weer thuis kwam, zag ik hem in de deur van het werkhuis staan terwijl hij zacht vloekend iets over de kerkhofmuur wierp. ‘Vingers,’ dacht ik, toen ik het bloed uit zijn hand zag vloeien. ‘Verdoeme, jong, ‘k zal op U niet meer kwaad zijn…dat machien moet buiten,’ zei hij. Ik mocht dadelijk mijn kleren aantrekken en kon naar school vertrekken. Maar ons moeder riep hij nog mij duizend frank te geven om voor de lessen alles te kopen wat ik nodig had.

Fier was de vent geweest; de tranen stonden in zijn ogen, wanneer hij in dle lange gang stond te kijken naar de werken van zijn zoon, als laureaat van de klas. Een architect, dat zou hij er van maken. Architect, titel welke hij in zijn tijd als waardeloos geweigerd had, doch die nu gedekt werd door de Staat en nu niet meer zo maar op iedere deur of naamkaart prijken mocht. Die eretitel zou zijn zoon behalen. En nu kwam dat apenjong weer met muziek voor de pinnen. Daar zou hij een stokske voor steken. Eerst de school, punt.

Met lede ogen, van op de stoep van de zaaldeur, zag ik dan telkens mijn vrienden ‘De Proef’ (noot : evenals ‘de Roozelaer’ een café van de ‘Sussen’ op het Dorpsplein) binnen en buiten gaan. Zelf durfde ik die stap niet te wagen, want bij ons was, als moeder er niet tussen kwam, vaders wil wet. Van op die dorpel kon ik de jongens horen zingen, soms afzonderlijk, soms samen en voor zij hun lesken af hadden, kende ik het al van buiten. Ten lange laatste kwamen er instrumenten bij te pas. Met jaloersheid in het hart kon ik ernaar luisteren. Voorzichtig aanpakkend kwamen de eerste tonen er meestal dof en vals uit tot uiteindelijk een zuivere noot de maatstaf zou worden van hun verdere muzikale vermogen.

Een half jaar was verstreken eer de jongens voor een eerste maal  achter de pupiters mochten. Een paar weken later zou de processie weer gaan. Ik zou er helaas niet bij zijn. Wel mocht ik met Georges De Laet mee naar Lier om er nieuwe en herstelde instrumenten af te halen. De mensen in de hal van die fabriek lachten ons vierkant uit toen ze ons met twee zagen aankomen om de instrumenten van ‘Arbeid Adelt’ op te halen. Een hele tafel vol lag er klaar voor ons. Genoeg om een hele fanfare op te richten. Als jongste kreeg ik dan de kleinste tuigen voor mijn rekening. Een geluk dat Georges een hele bol koorden had meegenomen. Twee kleine hoorns werden over mijn buik gehangen, twee bugels op mijn rug en opdat ik de handen vrij zou hebben, langs elke kant nog één onder de armen. Daar  stond ik dan, als klein koperen robotje te kijken hoe ze mijn vriend aan het toetakelen waren. Een geel glinsterende raket werd van hem gemaakt, twee baritons met een koord om de hals, twee tuba’s onder de armen en om de kroon op het werk te zetten de bombardon om de hals. De overblijvende trombone heb ik dan maar met de vrije handen als een balk op de schouder genomen.

Toen uiteindelijk Georges de rekening betalen wou, want hij had geld mee, hebben ze hem weer helemaal moeten ontmantelen. De rekening viel nogal mee. Eens weer gemonteerd, werd de dubbele deur geopend en trokken we samen het pad op, recht naar de Zimmertoren om daar op de autobus te wachten. Voorbijgaande mensen bekeken ons nieuwsgierig en lachten. Eens in het centrum, aan de eerste bakkerswinkel waar Lierse vlaaikens ten toon lagen, kreeg mijn vriend vreselijke honger. Van die paar honderd frank die we nog overhadden kon het wel af. Een deuksken in de bariton, een diepe bluts in de bombardon, maar Georges was nog niet binnen. Er bleef dus niets anders over dan dat ik de winkel in zou stappen. Nog nooit in mijn leven was ik in zulke deftige winkel geweest. Van het verschieten over zijn vraag, draaide ik mij plots om. De baas in de winkel riep van achter de toog of ik soms zot geworden was, terwijl hij angstig naar zijn vitrien staarde om de diggelen te zien vallen. Van alteratie was ik vergeten dat ik dat lang spul nog op de schouder droeg. Eens binnen weerd die vent wat vriendelijker en gaf me de gevraagde vlaaikens. Toen ik betalen wou herinnerde ik me dat Georges met de centen zat en trok weer buiten. Hijzelf had inmiddels al begrepen wat er scheelde en was al begonnen zijn armen in en om zijn harnas te steken doch kon niet aan zijn zakken; daarvoor moest hij zich van die hele pantserwinkel ontdoen. Voor het zover was, lag het hele voetpad vol met van die blaasdinges, zodat de mensen er moesten overstappen om ze niet te beschadigen. Komt daar een madammeke met en klein hondje aan, het beestje rook  even aan zulk ongewoon tuig en richtte dan zijn straaltje recht in een openstaand koperen paviljoen. De schoen van mijn makker trof raak. Het vrouwtje mompelde iets over dierenmishandeling of zo. Veel hebben we er niet van begrepen want het menske had alle moeite van de wereld om haar wegvluchtende lieveling te kunnen volgen, zo gehaast was dat pekineeske.

Wanneer mijn vriend dan die hele plaatslagerij weer om had, zijn we al smullend verder getrokken tot aan de bushalte.

Bijna een heel uur heben we daar moeten wachten. Toen de bus vertrok lagen er meer instrumenten op de banken dan dat er mensen konden zitten. Van in Mechelen ging het met de fiets verder. We leken wel een hele beiaard in die metalen cocon. Blij ons weer te zien met al die blinkende instrumenten werden we snel van ons omhulsel ontdaan door de wachtende jonge mannen die al lang met stralende gezichten naar ons hadden uitgekeken.

Even later vielen de eerste fladderende tonen van Johann Strauss zijn ‘Fledermaus !!’    

 Juli :

“Bij de eerstvolgende processie werden de jonge muzikanten opgesteld. Daar een paar weken later de gemeenteraadsverkiezingen plaats hadden, werd er een extra oproep gedaan; we moesten ons zeer devoot gedragen en er werd gevraagd een Paternoster mee te doen om te bidden gedurende de muzikale begeleding van de Blekken.

Ach God, wat wachtten die Blekken toch lang om met de march aan te vangen; dat was zeker opdat wij de kans niet meer zouden gehad hebben om een derde keer te spelen. Ondertussen liepen we daar met de Paternoster in de hand. Eindelijk was het aan ons om te beginnen. Er waren daar mannen bij –de hevigste natuurlijk- die de bollekensdraag nog in de hand hielden terwijl ze aan ’t spelen waren. Halve heiligen zagen ze eruit. Al staande voor de kerk hebben we dat derde stuk dan toch gespeeld. Toen trokken we allen naar binnen. De Blekken waren er reeds allemaal. In de kerk zelf hoorde ik zeggen dat er bij de Blekken ene was die, langs weerskanten van zijn lichaam uit de zakken van zijn broek, zo een rozenkrans hangen had met een groot kruis aan opdat elkeen goed zou kunnen zien hoe christelijk hij wel was. In de hand had hij er dan ook nog ene, de schijnheiligaard !!

Toen kwamen de verkiezingen. De Sussen maakten de Blekken uit en de Blekken de Sussen. Wat er geschreven, gedrukt, gerijmd of gedicht werd, stak zo nauw niet. Alles was geheim al kwam het van dezelfde drukpers. Over mannen- en vrouwenkwesties werd er geschreven, zowel als over dieven en profiteurs. De Blekken beweerden dat de Sussen allemaal zwart geweest waren in de oorlog en die van hun allemaal patriotten. De Sussen daarentegen beweerden dat alle incivieken bij de Blekken zaten, bij hun waren alleen vaderlandslievende mensen.

Wanneer ge de lijsten zo eens nakeek en ge had alle pamfletten gelezen dan zoudt ge gezworen hebben dat iedere partij haar best gedaan had om hun mensen speciaal te selecteren. Hoe dichter ze bij de kop stonden, hoe onbetrouwbaarder en slechter ze dan volgens dat verkiezingsdrukwerk wel waren. Ge kon bijna zweren dat op geen één van de twee lijsten een menselijke mens stond.

Hoe dichter bij de ‘keus’, hoe meer strooibiljetten er werden uitgegeven; hoe meer er geplakt werd, hoe meer er overplakt, afgetrokken en weer overplakt werd. De laatste week was er bij Nieke van den Barreel zelfs geen witborstel meer te verkrijgen. Ook al het witsel was op. De meeste van die borstels waren dan ook gesneuveld bij een handgemeen. De kalk werd naar de anderen gegoten, soms nog met de emmers eraan. Ook de pastoor stond die dagen niet gerust op de kansel.

Een paar dagen na de uitslag was Leest goddank dan weer in alle rust en vree gedompeld.

In stilte werd onze jeugd weer opgeleid. Hadden ze het niet met de moedermelk opgezogen, dan werd het er met andere manieren ingepompt; met bijbelachtige overleveringen of in hun eigen taal, maar bikkelhard als indertijd de stenen van Mozes.

Die taal heb ik dan trachten te ontleden voor mensen die eventueel later in ons dorpken zouden willen komen wonen. Ge kunt het aframmelen als een lieken uit uw kinderjaren !

Hier komt het :

De Tien Geboden van een Leestenaar

Bovenal bemin één man

Maak de andren zwart als ’t kan

Voor hun fouten zoek ergernis

Geloof nooit kwaad als het over d’ onzen is

Voor uw partij moet ge maar liegen

Doe d’ ander overal buiten vliegen

Is bij hen dan iets ontloken

Verzuim niet van wat vuur te stoken

Maar vecht voor ons in uw gemoed

en sla de belagers dood als ’t moet !

Dan komen er nog

De Vijf Geboden voor een Muzikant

D’instrumenten zult gij eren

In cafés van d’ andren ’t bier ontberen

hou ons muziek voor ongeschonden

dat van d’ ander gejank van honden

en met ’t Teerfeest niet mankeren !

      Lang leve Leest !!!”