Vervolg Delphine “Fien” Selleslagh-De Wit : een mensenleven in beeld.

Meester Victor Selleslagh

Victor Joseph Selleslagh was te Leest geboren op 12 december 1895 als zoon van Jan Frans Selleslagh (°Leest 24/8/1857, +Mechelen 29/2/1896) en Dominica Van den Brande (°Kapelle-op-den-Bos 6/1/1861, +Leest 19/12/1915). Hij was de jongste van tien, waarvan er twee kinderen zeer jong overleden.
Victor’s vader kwam tragisch aan zijn einde. Hij was werkzaam als seingever aan de N.M.B.S en werd op 29 februari 1896 geplet tussen de buffers van twee treinstellen. Zolang hij zich tussen die buffers bevond kon hij praten maar toen die treinstellen uit mekaar werden getrokken overleed hij onmiddellijk. Hij liet een weduwe na met acht kinderen, waarvan de oudste veertien jaar oud was en de jongste, Victor, nog geen drie maanden. De tegemoetkomingen na het ongeval waren ontoereikend om de zware gezinslast te dragen en moeder kon de touwtjes aan mekaar knopen door de uitbating van een herberg, kruidenierswinkel en feestzaal tegenover de kerk van Leest. Zij runde ‘Feestzaal Eldorado’ tot aan haar plotse dood op 19 december 1915.

“Wij werden streng opgevoed,” vertelde Victor later, “basis voor een formidabele samenhorigheid in ons gezin, en algehele inzet voor mekaar. Ook aan leute ontbrak het zeker niet. Zij die ons genegen waren, en dat waren er zeer velen, keerden na bezoek geamuseerd huiswaarts. Het was bij ons echt de zoete inval. Sommigen suggereerden zelfs de naam ‘Eldorado’ te vervangen door ‘In de Zoete Inval’.
Ons moeder was streng maar tevens een graaggeziene figuur in onze Leestse leefgemeenschap.”

In zijn jeugdjaren was Victor ook misdienaar bij pastoor Verbist. Een anekdote is hem altijd bijgebleven : eens moest er een parochiaan, een zekere Geets van de Leestse Heide, berecht worden. De man was overleden aan het besmettelijke typhus. De pastoor raadde zijn misdienaar aan tijdens de berechting een snoepje in zijn mond te houden en dat nadien weer uit te spuwen. Dit om besmetting te voorkomen. Victor’s moeder kon daar later niet mee lachen en nam het de pastoor uiterst kwalijk.

Voorspoed en tegenslag liggen vaak dicht bij mekaar. Op 14 augustus 1915 had Victor zijn onderwijzersdiploma behaald en op 19 december datzelfde jaar overleed plots en totaal onverwacht zijn moeder. Ze waren nog met z’n drieën thuis en zijn zussen Marie en Colette huwden op dezelfde dag. Victor ging bij zijn broer Ivo en schoonzus Hortans in Hombeek wonen. Toen bij dat echtpaar een derde kindje geboren werd verhuisden ze naar de Battelsesteenweg. Victor verhuisde mee en is daar uitgetrouwd.
Op 1 februari 1917 kwam Victor Selleslagh, na 2 jaar in Tisselt les te hebben gegeven, in dienst als hulponderwijzer te Leest, dit in de plaats van zijn leermeester Dumont.
Hoofdonderwijzer Dumont verliet Leest voorgoed om zich te Evere te gaan vestigen. Hij vertrok uit het dorp met 300 kg aardappelen, waarvan 100 kg plantaardappelen en 8 kg boter, door hemzelf ingezouten. Niet vergeten het was oorlog. Van die dag af werd Constant Moons hoofdonderwijzer. Remi Kets verving de overleden meester Moons in augustus 1918 maar in 1920 was er opnieuw een vacature voor hoofdonderwijzer. Meester Kets was immers veroordeeld tot 15 maand gevang wegens aanslag op de goede zeden.
Victor Selleslagh weigerde zijn kandidatuur te stellen, hij vond zich te jong voor deze functie en zo werd Jan-Baptist De Leers hoofdonderwijzer en schoolhoofd.
Op Kerstdag 1925 werd Victor Selleslagh agent van ABB (“Assurantie van den Belgischen Boerenbond”). Dit met de bijzondere goedkeuring van ABB bestuur Leuven. Zijn voorganger te Leest, Wannes Spruyt uit de Winkelstraat, kon de cumul met zijn landbouwbedrijf niet meer combineren en had er bij Victor op aangedrongen het agenschap op zich te nemen.
Het kwam op naam van moeder Fien.
Victor en Fien kregen op minder dan één decennium acht kinderen :
-Irma Augusta, geboren op 27 september 1927.
-Johanna-Yvonna, geboren op 14 januari 1929, overleed datzelfde jaar op 12 juli.
-Raymond Cyriel Maria, geboren op 13 februari 1930, overleden op 28/8/1989.
-Cyriel Juliaan Maria, geboren op 28 januari 1932.
-Raphäelle Coleta Joanna, geboren op 13 januari 1933.
-Frans Robert Valentijn, geboren op 30 december 1934.
-Hubert Willem Florent, geboren op 24 maart 1936.
-Maria Johanna Victoria, geboren op 6 juni 1937. 

Meester Meyers, het latere schoolhoofd, leerde bij meester Selleslagh het sentimentele gedicht : ‘hij trok het schuifke open’ en voegde er aan toe : ‘ik heb bij deze meester veel plezante uren beleefd.’
Meester Selleslagh was altijd te vinden voor een grap. Komisch waren ook sommige briefje’s waarmee hij door nauwelijks geletterde ouders bedacht werd om de afwezigheid van hun zoon te verantwoorden :
“Meester, onze Francois kan niet naar het school komen want hij heeft een zweer in de voor van zijn gat…”

“Onze Louis sukkelt met rapen op zijne kop, als hij genezen is stuur ik hem op !”

Een vraag van een boerenzoon : “Meester mag ik eens naar ’t gemak, ik heb toch zone grote kak.” Na een tijdje stond de W.C.-deur op een kier en riep de jongen uit volle borst : “Meester, papier, nog papier…”

Een leerling schreef zelf een briefje naar de meester : “Meester ik kon mijn huiswerk niet maken, de deur was vast en ons moe stond te lammeren in de geburen…”

Maar de meester speelde ook niet mis. Ging het er soms wat luidruchtig aan toe in de klas, dan gebruikte hij wel eens zijn meesterlijke lat of plofte geregeld zijn schoen in ene zijn gat…
Oudleerlingen kwamen hem soms om een gunst vragen, meermaals is het gebeurd dat soldaten hem verzochten om een liefdesbrief naar hun meisje te schrijven. Niet dat Victor Selleslagh gefaald had als meester maar vele jongens volgden destijds zeer onregelmatig de lessen en anderen verlieten op hun 12^de de schoolbanken om te gaan werken en alzo een steentje bij te dragen aan het gezinsbudget. Wat hij in die brieven neerpende heeft hij zijn kinderen nooit verteld maar als hij die taak vervulde was het met heel veel binnenpretjes.   

Oorlog
Op de stralende morgen van 10 mei 1940 bestookten de Duitsers niet enkel militaire doelen, ze vielen ook steden en dorpen aan. De aanval op Brussel om 05u20 leverde al een eerste tragische balans op : 41 doden en 62 gewonden. Meteen was de bevolking bij het conflict betrokken en begon paniek om zich heen te grijpen. De gruwelen van de eerste wereldoorlog waren nog niet vergeten en vele mensen verkozen te vluchten. Niemand wist eigenlijk waar naartoe maar weg van het krijgsgeweld was het eerste gebod.
Snel scharrelden Victor en Fien het noodzakelijkste bij elkaar, wat geld en vooral veel kinderen. De fietsen volgeladen met wat schamele bezittingen, een voorbehouden plaatske op het speelkarretje van Jefke Vink en weg waren ze. Langs de Tiendeschuurstraat over de Bist, waar Victor van de Lodde de gouden raad meekreeg terug huiswaarts te keren want ze gingen het gevaar tegemoet. Achteraf zou Victor hem gelijk geven.
Via Kapelle-op-den-Bos belandden ze stapvoets in een platgebombardeerd Aalst waar ze letterlijk door de vlammen heen moesten. Huilende duikvluchten van Duitse vliegtuigen maakten de verwarring compleet. In het dorpje Schuiferskapelle, thans een deelgemeente van Tielt, speelden ze dochtertje Raf kwijt. Die was met haar fietsje wat voorop geraakt, gelukkig kon vader Victor haar gezond en wel terugvinden. Misschien waren het de vele rozenkransen die de kinderen samen met Colette Vink moesten bidden, die hen veilig tot bij boer Van de Walle in Tielt West-Vlaanderen bracht. De terminus van hun vlucht. In de kelder van deze boer konden ze eindelijk wat op adem komen en besloten ze terug huiswaarts te keren. Hun vlucht had tien dagen geduurd.
Thuisgekomen vernamen ze van ‘den Blokmaker’ dat tijdens hun vlucht 20 mannen op de koer van de jongensschool bijeen gebracht werden om geëxecuteerd te worden, wat gelukkig niet is doorgegaan. Nog volgens ‘den Blokmaker’ hadden de Duitsers het plan opgevat om hun woning in brand te steken, maar had hij dat kunnen beletten door te verklaren dat er een groot gezin in dat huis gevestigd was.

Dochter Raf vertelde over die periode : “Een winteravond zoals velen. Als hout, kolen en kinderen binnen waren, zaten we meestal met z’n allen met ons voeten op het onderste van en rond de Leuvense stoof. Ieder met zijn eigen bezigheid. Omdat het onderste van de stoof te klein was om 18 voeten op te parkeren, gebeurde het meermaals dat den ene zijn voeten op die van den andere plaatste. Ons moeder die met vier priemen en dikke breiwol de mooiste warme sokken kon breien, maar af en toe van de stoof schoof, voeten op de grond, steken eveneens, breiwerk in retard, een verwrongen vloek ten gevolg, en een schietgebedje om met ons Heer weer wit te staan. Het deksel van de stoof werd bij valavond even opgelicht, zodat er bij het bidden van het dagelijks rozenhoedje, wat licht scheen in de duisternis. Sfeervol en onze gedachten verdwaalden niet !! Soms moesten we bidden voor een jong gezin dat aan uitbreiding dacht. De manier waarop werd angstvallig verzwegen ! Ons moeder las dan luidop :
‘leer hen een kinneke maken
Niet te grof, niet te fijn,
maar juist zoals het kinneke moet zijn.’
En negen maanden nadien mochten we dan naar dat kinneke gaan zien.
Wij kenden geen weelde, wel een gelukkige jeugd.
Omwille van de schaarse en dure brandstof en het dure leven voor zo een groot gezin leefden we in een kleine ruimte. In onze keuken moesten 9 mensen van groot tot klein zoeken om hun eigen taak zo goed mogelijk te kunnen vervullen !! En geloof me, dat was zeker niet gemakkelijk !!! Op die luttele oppervlakte moest ieder naar behoren functioneren. Koken, eten, de was drogen, schoenen poetsen, breien, sokken stoppen, studeren, huiswerk maken, verbeteren van schooltaken, plezier beleven en ruzie maken !!
Geld om een ganse woning op te warmen was er niet. De kolen waren veel te duur en gerantsoeneerd. In de tweede plaats (nu living genaamd) stond een feu-continue. Als er een beetje geld in kas was, kocht ons moeder 200 kg antraciet. Met het weekend als iedereen thuis was werd daar het vuur aangestoken. Dat was een GROTE LUX, tenminste als de schouw niet vochtig was en deze een goeie werking had !! Zoniet konden wij door het slecht functioneren van de schouw best met gerookte haringen vergeleken worden. Als de wind uit het noorden kwam hadden we meestal prijs ! Deuren en ramen werden dan op elkaar opengezet zodanig dat de rook kon afdrijven. Soms kon ons moeder concurreren met den Ammoniak van Willebroek. Eens de vlam in de pijp was het euvel verholpen.
De Leuvense stoof werd door ons moeder gepoetst op vrijdagnamiddag als heel het capittel naar school was. De ronde pot was gauw kapot gestookt. Om de barsten te repareren had ons moeder de oplossing gevonden, waar weet ik niet, maar het lukte ! Ze kletste wat slam (vraag me niet wat het was) tegen de barsten en eens de schooltijd gepasseerd, stond de gerepareerde pot roodgloeiend. Dat mens kon zelfs den duvel doen blozen !
’s Winters moest de was meestal in de keuken gedroogd worden. Wat nagelen in de muur, kruisgewijze de draden gespannen en klaar was kees ! Gemakkelijk was anders ! Als elk centimeterke draad benut was, moest men op zoek naar de bewoners. Dat was wel een voordeel als men wat mispeuterd had, ofwel haperde men met zijne neus in een manshemdslip of kon je je verstoppen achter een opgehangen vrouwenbroek. We zochten dat zelf wel uit ! We waren niet groot, de broek integendeel wel !
De boterhammeke’s waren als de kolen : gerantsoeneerd ! Drie, niet meer niet minder lagen er op ons te wachten.
In de zomer konden we veel recupereren met groenten uit de moestuin of fruit uit de boomgaard. Hier en daar had vader wel een handje voor. Aan een schappelijk prijske kocht of kreeg hij soms melk, boter en eieren en als eens spek op Goede Vrijdag bij de Lodde of bij Stefanie van Toontjes (kozijn en nicht van hem). Ook bij rosse Colette (uit de Hertstraat) kon hij altijd terecht. Wij zijn hen daar steeds dankbaar om geweest. Men zou voor minder onder den oorlog ! Van rosse Colette kreeg ik voor mijn plechtige communie als geschenk een zelfgebakken taart. Een kunstwerk op zijn eigen, gecamoufleerd met veel crème fraiche, dat laatste hadden we nog nooit gezien. Heel voorzichtig met mijn bijdegronds meisjesveloke was ik met de taart gaaf ’t huis ‘geland’. Doch wanneer deze op mijn grote dag op de tafel werd gezet stelde ons moeder verontwaardigd vast dat al de crème fraiche er afgelikt was ! En toppunt was, niemand had dat gedaan, waarschijnlijk omdat den ene voor den andere moest zwijgen ! Van solidariteit gesproken ! Je kunt je voorstellen, als er zeven aan dat ding gelikt hadden, dat ’t spel dan wel kaalgeschoren was ! ’t Zal dan toch vermoedelijk voor de communie wel gesmaakt hebben !
Zo spartelden onze ouders met ons door de oorlogsjaren.”          

Vader Victor luisterde tijdens die oorlog ook naar een verdoken zender van de witte brigade. Eén van de kinderen moest dan buiten op wacht staan om zeker te zijn dat ‘de muren geen oren hadden’ en steevast eindigden die uitzendingen met de woorden : ‘en zonder er op te boffen, toch krijgen we ze wel die moffen’.

Dochter Raf schreef een mooi essay over hun eerste radio.
“Hij had een groen oog naast een jute bescherming die de luidsprekers afschermde. Een kaske hooguit 40 op 50 cm. Wanneer het zijn best deed en de lampen gingen gloeien was het spel warmgelopen en werd onherroepelijk de knop omgedraaid. Adieu enige ontspanning in de avondlijke huiskamer. Achter die jutebescherming luisterden we naar het Mariahalfuurtje van pater Leopold, karmeliet.
Maar ook naar Wil Ferdy met zijn Peterke en Pepe.
In onze radio zat naar het schijnt een bobijn met honderden meters koperen ijzerendraad, dat moest de werking van dat ding garanderen.
Hubert Van Herrewegen was de geliefde wielercommentator van ons vader, ook als het ging over Louison Bobet, Jean Robic en Wim Van Nest die ooit eens in een ravijn terecht kwam. Zijn hart had even stilgestaan, zijn Pontiacuurwerk niet. Dat was pas reclame.
Toen later Stan Ockers verongelukte en hij die boodschap hoorde op onze knappe radio was het niet alleen ons vader die traande maar precies de luidsprekers eveneens !! De begrafenis werd rechtstreeks uitgezonden met de gekende emoties tot gevolg.
Wie meent dan enkel duivenberichten, opgehaalde schotbalken of doorlaatkleppen te horen waren had het verkeerd voor. Tijdens de wintermaanden konden wij ook meegenieten van luisterspelen. Als toneelliefhebber plakte het oor van ons vader letterlijk en figuurlijk aan de jute bescherming van ons radioke. Zijn commentaar nadien was treffend, of we het nu geloofden of niet maar krakende sneeuw werd weergegeven door iemand die in de studio heel hard zat te knijpen in een zakje bakmeel. Paarden liet men draven door met een lepel ritmisch op een houten tafel te kloppen. Die vaststelling bracht hij over bij de toneelspelers van zijn geliefde groep ‘Rust Roest’ waar hij voorzitter van was.
Als ons moeder in de winter de was te drogen hing was het wel even zoeken om dat ding terug te vinden. Het fameuze groene lichtje verstopt achter de schree van een of andere broek of vrouwenhemd, de kruisgewijze gespannen wasdraad met alles erop en eraan die de ganse keuken doorkruiste, maakte een zoekplaatje van ons radioke.
Het was alleszins een hele verovering in de destijds moderne techniek. Later zoals dat gaat werd dat klein ding door een moderner exemplaar vervangen en stierf ons radioke een trieste dood op het stort van Leest. Aan de stenenbeek op de Juniorslaan ging ons bakske ter ziele. Requies cant inpache !!! Amen.” 

Een welgekome bijverdienste in de oorlog was het kooltjesziften. Voorzien van een zeef, schup, jute zakken en hun houten kruiwagen trok de hele familie naar de putten in Battel. Regelmatig werd daar kolenafval, afkomstig van treinen en boten uit Brussel en Antwerpen, gedropt. Men moest dan wel bij de zaak zijn om er het beste uit te halen. Soms lukte dat en kon de familie daarmee wat kolen uitsparen voor de verwarming in de winter.
De naoorlogse vliegende bommen maakten drie slachtoffers in Leest en veel stoffelijke schade. Vele bezitters van een tuin in het dorp gingen over tot de bouw van een schuilkelder, liever nog dan op die plek in hun hof aardappelen te planten. Bij de familie Selleslagh was de schuilkelder gegraven achteraan in de tuin tussen de kriekelaars. De takken zouden het zicht benemen, dacht vader Victor. Meestal zagen ze de vliegende bommen over hun hoofd vliegen en vonden ze niet de tijd om naar die schuilkelder te vluchten.
’s Nachts sliepen ze in de kelder onder hun huis, gelukkig was het geen winter, want dan hadden ze af te rekenen met grondwater dat de kelder kwam binnengestroomd.
Mensen die de oorlog niet hebben meegemaakt kunnen het zich nauwelijks voorstellen maar de vrees dat zo’n bom elk moment kon neerkomen, beangstigend… Van de familie was niemand zo dapper als moeder Fien, als de moordwapens overvlogen ging zij steevast buiten kijken.   

Op 20 oktober 1963 overleed Ere-Onderwijzer Victor Jozef Selleslagh.

“Dierbare vader, omringd van de liefde uwer ontroostbare vrouw en kinderen, van de kinderlijke genegenheid uwer kleinkinderen, van de gehechtheid uwer familieleden , zijt gij de eeuwigheid ingegaan.
Later slechts, wanneer de eerste droefheid enigszins zal zijn gelenigd, wanneer de rouwtranen zullen zijn gedroogd, dan zal het verlies worden beseft dat wij bij dit afsterven ondergaan, dan zal de leemte worden aangevoeld, die de onverbiddelijke dood heeft gebracht, dan zullen wij beseffen, welk edelmoedig hart ons is ontnomen.
Bij het begin van de rozenkransmaand heeft de H. Missie die gij van op uw ziekbed zo schoon meebeleven mocht, U de zoetste troost geschonken en de weg naar de hemel voor U voorbereid.
Moge God u de beloning schenken voor uw vroom geloof en vurige kristenliefde. Uw voorbeeld en nagedachtenis zal voor immer in ons voortbestaan.”
Beklijvende woorden uit zijn gedachtenisprentje.

Het leven gaat niet altijd over rozen. Op 28 augustus 1989 overleed haar zoon Raymond Selleslagh. In 1930 had Fien een zes maand oud dochtertje moeten afgeven, Raymond was 59, ook veel te jong.
Sinds haar huwelijk in 1925 bleef Delphine onveranderlijk de woning aan de Dorpstraat 72 bewonen. De laatste jaren werd zij dag en nacht verzorgd door haar dochter Raf, die steeds thuis is blijven wonen. Sinds 1989 maakte zij gebruik van een rolstoel, de benen lieten het afweten maar dat was het enige ernstige gezondheidsprobleem waarmee deze sterke vrouw had af te rekenen en ook psychisch zat het goed. Tot op het laatst bleef ze helder van geest.
Dagelijks las ze Gazet van Mechelen en wekelijks ook de krantjes van Ziekenzorg, het Parochieblad en de Volksmacht weliswaar met bril. Documentaires en spelletjes op tv droegen haar voorkeur weg. Toen een journalist haar vroeg wat er in de voorbije eeuw zoals was veranderd antwoordde ze gevat de gemeentebelastingen, die lagen sinds de fusie van Leest en Mechelen veel te hoog. Een uitspraak die kon tellen, noteerde de reporter, zo vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen. Een geheim recept om 100 te worden had ze niet. Ze heeft heel haar leven hard gewerkt en daar gaat men zeker niet van dood vertelde ze een andere journalist. Tevreden zijn met wat je hebt, leek zowat haar leuze. Ze heeft zich steeds in haar lot geschikt en dit aldoor gedaan met een kwinkslag en een lach.  

Haar acht kinderen, twaalf kleinkinderen en dertien achterkleinkinderen bezorgden haar in Leest de bijnaam van moeder Selleslagh. Op 30 april 1994 was te Reet nog een achterkleinzoontje, Berend, geboren, als zoontje van Lieven Van den Broeck en Ariane Peeters. Haast honderd jaar verschil met zijn overgrootmoeder.
Haar eeuwfeest dat hierna aan de beurt komt, vond plaats op 20 augustus 1994 en dat zou ze geen jaar overleven. Delphina ‘Fien’ Francisca De Wit overleed thuis in familiekring op 13 juli 1995.

“Je was in eenvoud
sterk en groot
en toegewijd aan die
U dierbaar waren.
Dit is het beeld dat wij
van U bewaren.”
(Uit haar doodsprentje)

Vervolgt…

Foto’s :
-Victor Selleslagh met onderwijzersdiploma.
-Victor en Fien.
-De kinderen Selleslagh met de fietsjes die de vlucht tijdens de oorlog overleefden. Van links naar rechts : Frans, Irma, Hubert, Raymond, Raf, Maria en Cyriel.
-Het bidprentje van de drie slachtoffers van de vliegende bom. Joannes Verbruggen, zijn echtgenote Maria Nathalia Van den Brande en hun zoon Lodewijk verloren het leven in de nacht van 27 op 28 oktober 1944.
-Het gezin Selleslagh-De Wit na de oorlog.