Vervolg - Terugblik op mijn kindertijd in Leest

Naast de bakker en de melkboer kwamen ook de ‘scharensliep’, de kolenboer, de voddenman en de mandenverkoper aan huis. Deze laatste verkocht o.a. rieten ‘mattenkloppers’ waarmee de moeders het stof uit hun tapijten klopten.
‘Den Ezel’ (Jef De Keersmaecker, uit Tisselt) leurde met mosselen (een nakomeling van hem werd jaren later voorzitter van de Belgische Voetbalbond) en Guske Lauwers bracht zijn flessen butaangas tot bij de mensen.
In de meeste huishoudens werd gekookt op butaan en voor de verwarming behielpen ze zich met kolen- en mazoutkachels. Koelkasten of diepvriezers waren er nauwelijks, wij bewaarden ons eten in de kelder en alles werd vers gekocht.
Regelmatig stuurde mijn vader me naar Emmerence van café De Zwaan met een grote glazen stoop om een liter schuimig Lamotbier, rechtstreeks van ’t vat.
Drank werd nog niet in plastic verkocht. Melk was in flessen evenals frisdrank en bier en die flessen werden leeg en omgespoeld teruggebracht naar de winkel.
Niet iedereen had waterleiding of een badkamer en de mensen wasten zich in een kom of een houten of ijzeren kuip, vaak met regen- of putwater.
Mijn ouders beschikten over een grote zinken badkuip waarin de temperatuur van het water op peil werd gehouden door ons moeder die er regelmatig en voorzichtig kokend heet water in loosde.

De meeste toiletten stonden apart van de woning en waren uitgerust met een houten bril maar zonder doorspoelsysteem en elk gezin had een ‘pispot’ op de slaapkamer.

Er waren amper wasmachines, de was werd afgekookt in grote ketels en sommige vrouwen wasten met de hand op een houten plank waarna de was te drogen werd gehangen aan waslijnen.
Mensen die thuis geen tuin hadden brachten hun propere was in een mand met een kruiwagen naar de Zennedijk. Daar spande men een koord tussen twee bomen en de was kon drogen.
Kousen met gaten in werden in die tijd nog eigenhandig ‘gestopt’. Een klusje voor mijn vader. Losse of afgevallen knopen werden door hem vastgezet of opnieuw aangenaaid. Mijn moeder was daar niet zo handig in, die onhandigheid heb ik overigens van haar overgeërfd.

Elk jaar dienden we een nieuw ‘taxplaatje’ op onze fietsen te bevestigen. Een heffing van belasting van de provincies. Die blikken plaatjes kregen elk jaar een ander kleurtje en zijn thans een heus ‘collectors item’.

In 1956 telde de gemeente 32 telefoons. de meeste ‘abonnees’ waren middenstanders.

Televisie bestond nog niet en toen die opkwam waren het enkel de rijkste mensen die er eentje konden kopen.
Er werd vaak naar de radio geluisterd, vooral ’s avonds. En dan lachte iedereen met de grappen van de humoristen op de ‘Bonte Avonden’. In de parochiezaal werden ook van die avonden georganiseerd met goochelaars, zangers en acrobaten.
Ook films werden daar geregeld afgedraaid. ‘Heidi’, ‘De Familie Trapp‘, ‘De Chinese Muur’ en ‘Sissi’ kenden een enorm succes.
De eerste tv’s zonden uit in zwart-wit en hadden een schermpje ter grootte van een zakdoek.

Op elk huis met een televisie verscheen er een antenne bovenaan het dak om de beelden te kunnen ontvangen. Soms kreeg je storingen op je toestel als er weer eens een ontstoorde ‘brommer’ voorbij je woning zoefde, ook sommige auto’s waren boosdoeners.
Niet veel later had elk huis zijn tv en zijn antenne, het straatbeeld werd er niet door verfraaid.

Een van de eerste televisiebezitters in ons dorp was café De Zwaan en daar mochten alle kinderen elke woensdagnamiddag gaan kijken naar de TV Ohee Club met Nonkel Bob en tante Ria. Wij keken onze ogen uit naar de eerste Vlaamse jeugdfeuilletons zoals ‘Jan zonder Vrees’ (1956), ‘Schatteneiland’ (1957), Manco Kapac’(59), ‘Het geheim van Killary Harbour’ met de onvergetelijke Cyriel Van Gent (60), ‘Tijl Uilenspiegel’(61), ‘Zanzibar’ (62)…
Populair waren ook “Lassie”, “Flipper”, “Texas Rangers”, ‘Ivanhoe’ en van eigen bodem ‘Schipper naast Mathilde’.

De jongens hielden snelheidswedstrijden met de fiets of kwamen samen aan ‘den hogen berg’ om ‘koerske te lopen’. In het relatief vlakke Leest was de zachte helling in de Vinkstraat in onze kinderogen een aanzienlijke berg…

Gevoetbald werd er op de chiroweide naast het ‘Patronaat’ of op de braakliggende akker van Verschueren in de Scheerstraat.
Wij leerden elkaar zwemmen tussen de koeienvlaaien in de vijver van ‘Piër Prins’ (Rendelbeekhoeve) en als zwemband gebruikten we de binnenband van een fiets of een auto.
Later reden we ‘met de vlo’ naar de ‘plage’ in Hofstade of de zwembaden van Mechelen of Willebroek.
De Brugse Metten werden uitgevochten aan de ‘Bleukes’ op de Zennedijk of op de zandbergen aan de Warande. Als degen gebruikten we stokken en als schild het deksel van een steriliseerketel of een vuilnisvat.
Daar namen de cowboys het ook op tegen de Indianen.
Met wat buigzaam hout en een touw fabriceerden we bogen en aan een jonge, stevige v-vormige tak bevestigden we een elastiek en we hadden een ‘mik’ (katapult). De projectielen waren steentjes, knikkers of kastanjes.
We maakten onze vliegers ook zelf. Frans Geerts (‘Frans van de Fijne’) uit het Pensenstraatje was daar een ‘crack’ in. Met twee stokjes, wat papier,een touw en een papje van bloem en water ontwierp hij ‘vliegaards’ waar Daedalus een puntje kon aan zuigen. Buitenspelen waren ook ‘Versparde weg’, ‘Potteke Stamp’ en op stekelbaarsjes en dikkopjes (wij noemden die ‘pippeliëunkes’) vissen in de Stenen Beek.
Het bikkelspel was ook erg geliefd. Een zeer oud spel waarin we ‘pekkels’ of ‘biggels’ gebruikten. Kleine blokjes lood die bovenaan voorzien waren van een opening. Heel lang geleden gebruikte men daarvoor een beentje uit de hiel van een schaap.
Het spel werd gespeeld met vier of vijf bikkels die eerst werden uitgestrooid op de grond en dan volgens bepaalde spelregels terug werden opgenomen. Een variatie was met een balletje. Dan gooide je die bal omhoog en trachtte je zo snel mogelijk de vier bikkels die op de grond lagen om te draaien en de bal op te vangen.

Een rage in Leest was de ‘trekboek’. Elke jongen trok met een dik boek, meestal een afgevoerde en versleten roman of een missaal, naar school. Tussen de bladen van dat boek zaten tientallen prentjes of santjes verstopt. Die prentjes, meestal afbeeldingen van filmsterren, auto’s, bekende voetballers of wielrenners, zaten vroeger bij de chocolade. Voor één prentje of santje mocht je een trekpoging wagen. Dat ging als volgt : de eigenaar van het boek kneep dat stevig met beide handen dicht, waarna de trekker met een vingernagel de plaats markeerde waar het boek moest geopend worden. Staken daar prentjes, dan werden die zijn eigendom. Soms had je geluk en botste je op een ‘zevenslag’.

Andere rages waren steltlopen –die stelten vervaardigden we zelf of lieten ze maken door onze vaders-, Jojo, hoelahoepen, rolschaatsen, diabolo…

‘Trottinetten’ is ook een tijdlang in geweest en knikkeren. Dan lijnden we, met een gedumpte soeplepel, een baan uit op een berg zand waarna de knikkers tegelijkertijd –de startlijn bevond zich op het hoogste punt- gelost werden. De laatste knikker over de eindstreep viel telkens af en de overblijver was de winnaar.

Konden we het onderstel van een kinderwagen op de kop tikken dan waren we de koning te rijk. Er werd een bak op gemonteerd en zo konden we ons laten voortduwen.
Op een bepaald moment bezaten bijna alle jongens uit de Scheerstraat hun eigen zeepkist.

Jongens speelden met jongens, meisjes met meisjes. Samenspelen werd met een schuin oog bekeken.
Typische meisjesspelen waren o.a. hinkelen, hoelahoepen en touwtje springen. De meisjes speelden met poppen of creëerden allerlei dingen met ‘Scoubidou’, een rage die in 2004 opnieuw de kop zou opsteken.

Verder konden wij genieten van Zonneland, van Kuifje en Robbedoes twee stripbladen die ons een nieuwe wereld leerden kennen. Die van “Piet Fluwijn en Bolleke”, “De Familie Snoek”, “De Lustige Kapoentjes” en de eerste strips van “Suske en Wiske”, “Nero”, “de Rode Ridder” “Piet Pienter en Bert Bibber” en “Jommeke”.
Met de reeks ”Alex de Galliër” leerden we op speelse wijze de Klassieke Oudheid verkennen. Die strips werden aan elkaar uitgeleend en behandeld als kostbare schatten.

Sommige jongens verzamelden postzegels, anderen sigarenbandjes. Sigaren werden in die tijd geringd met een papieren bandje waarop een plaatje voorkwam. Deze bandjes waren er in vele vormen, stijlen en zeer fraai ontworpen.

Met de ‘Meccano’ konden we uren, dagen bezig zijn. Kranen en auto’s in mekaar steken en terug afbreken…

Bij regenachtig weer en in de winter werd het Ganzenbord bovengehaald, of het ‘lotjesspel’ (Lotto), of het ‘paardjesspel’ (Mens erger je niet).

Wippen, fretten, liegen of pressen waren de kaartspelletjes die haast iedereen onder de knie had en wanneer het hard genoeg had gevroren en de vijvers en beken dicht lagen, gingen we ‘sloeven’ (glijden). Haast niemand bezat toen schaatsen. Volwassenen namen soms deel aan onze sneeuwballengevechten en dat vonden we leuk.

Over de kledij van destijds kan ook een en ander gezegd worden. Kinderen droegen vaak afdankertjes van oudere broers en zussen en kregen niet meteen gloednieuwe kleren. Vanaf november gingen we naar school in een fluwelen smokkelbroek en met schoenen of bottinnen. In de zomermaanden liepen we met een korte broek die werd opgehouden door een elastiek of door bretellen. Slechts enkele kinderen bezaten een echte broeksriem. Aan onze voeten hadden we ‘zeesloefen’, een soort rubberen schoenen met gaten in. Die hielden we aan om te gaan vissen of zwemmen. Om te gaan zwemmen droegen sommigen een gebreide zwembroek : lekker zacht aan het poepeke als ze droog was, maar ze hing tussen je knieën als je uit het water kwam…

Vervolgt…

Foto’s :
-Een scharesliep.
-Café “De Zwaan” van Wikkes en Emmerance in ’61. Achteraan in uniform en met cape, mijn vader.
-Het gezin van de garde waste zich een tijdlang in zo’n zinken badkuip.
-Een taksplaatje voor fietsen van het jaar 1956. Dat jaar waren die allemaal geel gekleurd.
-Zonneland…
-“Schipper naast Mathilde”was ontzettend populair.
-Rendelbeek met grazende koeien aan de vijver…