11

Brieven, correspondentiekaarten, briefkaarten, telegram en formulier van Jan Toorop aan de heer Sala, lijstenmaker te Leiden, en Kunsthandel Sala te Den Haag, 1903-1904, 1913, 1920-1922, 1924-1925, z.j. Gedigitaliseerd in het kader van het Metamorfoze-project Jan Toorop

6 februari 1922

Geachte Heer Sala!

U heeft verleden jaar door den heer Mouton een zinco reproductie laten maken van mijne teekening de Heil Familie. Ik heb die reproductie bij nader inzien, omdat die zoolang in mijn atelier gehangen heeft, toch niet zoo lelijk gevonden. Integendeel er is heel veel goed in, op enkele dingen na die misschien gemakkelijk te veranderen zijn of bij te werken en misschien wordt de cliché afdrukken beter als er vele reproducties daarvan afgedrukt worden. Ik had een paar afdrukken toen hier in mijn atelier gehad en de amateurs - vrienden vonden die mooi (zonder de origineele teekening gezien te hebben) en heb die aan hen cadeau gedaan. Ik geloof wel dat U Mouton maar zeggen moet dat hij er afdrukken van laat maken en mij nog eens een paar goede proeven van laat zien, dan zullen wij er toe overgaan om die toch maar in de handel te brengen, want men vindt die afdrukken mooi en heel velen zullen die wel willen koopen. Er worden veel foto - reproducties naar mijne teekeningen gemaakt, maar die foto's worden te duur voor de menschen die niet veel geld hebben en toch zoo erg graag zoo'n reproductie willen bezitten. Komt u als u tijd heeft even bij mij aan, wilt u, liefst zoo in de avond, of tusschen twaalf a één uur, om er over te spreken. Bezit u nog de teekening?

Met vriendelijke groeten J. Toorop

12

Brieven, correspondentiekaarten, briefkaarten, telegram en formulier van Jan Toorop aan de heer Sala, lijstenmaker te Leiden, en Kunsthandel Sala te Den Haag, 1903-1904, 1913, 1920-1922, 1924-1925, z.j. Gedigitaliseerd in het kader van het Metamorfoze-project Jan Toorop

13 februari 1922

Den Haag van Merlenstraat 124 13 Febr. 1922

Geachte Heer Sala!

Heeft U de nieuwe proefafdrukken van het ... cliché (Heilige familie) reeds laten maken. Daar ik maandag 20 Febr. weer voor eenige weken naar Domburg ga, om daar rustig te arbeiden en lucht te happen en beweging te hebben in mijn driewielwagentje met... zou ik gaarne de nieuwe proeven willen zien vóór die tijd. Laat u er verscheidene afdrukken dan kunnen wij die vergelijken, hoe het afgedrukt moet worden, ook iets donkere afdrukken om te zien of alles van de teekening er in staat. Ik heb een schrijven van den Heer Wagner gehad met zijn voorwaarde die hij stelde. Ik heb hem een vriendelijk schrijven teruggestuurd of hij wel wist dat hij geen recht had thans voorwaarden te stellen, daar ik met U reeds lang geleden (voor hij de teekening nog in eigendom had) over het reproduceren gehandeld had, dat cliché reeds lang te voren gemaakt is, afdrukken ervan reeds zijn gemaakt en dat ik die afdrukken aan enige vrienden reeds geschonken heb. Hij heeft er dus niets van te zeggen. Wel natuurlijk indien wij thans beginnen te spreken over het reproduceeren en wanneer cliché nog niet gemaakt is.

Hartelijke gr. hoogachtend J. Toorop

13

Brieven, correspondentiekaarten, briefkaarten, telegram en formulier van Jan Toorop aan de heer Sala, lijstenmaker te Leiden, en Kunsthandel Sala te Den Haag, 1903-1904, 1913, 1920-1922, 1924-1925, z.j. Gedigitaliseerd in het kader van het Metamorfoze-project Jan Toorop

26 juni 1922

Bergen (NH) Beurweg 24 Juni/22

Geachte Heer!

Uw schrijven omtrent de zines reproductie "Heilige Familie" heb ik hier in Bergen (N.H), waar ik bij mijne dochter, de ... logeer ontvangen. Heel toevallig, daar ik niet te Bergen op Zoom zit, is de brief hier gearriveerd. Dit is wel een beetje al te goedkoop voor de 1100 exemplaren. Maar, zoals u mij schrijft daarover met betrekking tot de malaise in de kunstzaken kan ik 't mij best begrijpen, en zal ik er toe overgaan en uw voorstel goed vinden, alleen op de volgende conditiën. Ten eerste dat de zinco - plaat (cliché) dadelijk vernield wordt en bij mij bezorgd wordt. Ten tweede dat ik 500 fl. ontvangen moet van de fl. 876,66 en u de rest 376,66 fl. Uw cliënt kan dan de 1100 exemplaren voor 1100 fl. krijgen. (à contant) Ik kom tegen 9 à 10 Juli weer thuis in den Haag en zullen wij alles regelen. Gaarne hoor ik van u wel of dit in orde is.

met vriendelijke groeten. J. Toorop

14

Brieven, correspondentiekaarten, briefkaarten, telegram en formulier van Jan Toorop aan de heer Sala, lijstenmaker te Leiden, en Kunsthandel Sala te Den Haag, 1903-1904, 1913, 1920-1922, 1924-1925, z.j. Gedigitaliseerd in het kader van het Metamorfoze-project Jan Toorop

15 juli 1922

Den Weledelgeboren Heer Sala. Kunsthandel Noordeinde 27 A Den Haag. Woensdag 4 uur.

Den Haag 15 Juli /22

Geachte Heer Sala!

Mijn antwoord op uw schrijven, die ik u uit Bergen (N.H.) gezonden heb, heeft U zeker wel ontvangen, nietwaar? Ik ben nu sedert eenige dagen weer thuis. Wilt u dan bij mij een dezer dagen aankomen. Dinsdag aanst: avond 8 ½uur/of tusschen half één en drie uur ben ik thuis. Dan kunnen wij de zaak afrekenen. met vriendelijke groeten Hoogachtend J. Toorop

15

Brieven, correspondentiekaarten, briefkaarten, telegram en formulier van Jan Toorop aan de heer Sala, lijstenmaker te Leiden, en Kunsthandel Sala te Den Haag, 1903-1904, 1913, 1920-1922, 1924-1925, z.j. Gedigitaliseerd in het kader van het Metamorfoze-project Jan Toorop

27 oktober 1922

Den Haag Merlenstraat 124 27 oct. 1922

Geachte heer Sala.

Het speet mij dat u verleden week voor niets bij mij aan de deur is geweest. Ik lag met koorts en ... toen te bed. Ben thans God zij dank, weer goed in orde, behalve zoals gewoonlijk mijne linkerbeen, die mij geweldig pijn doet bij het staan en loopen in Huis. Een goede maand geleden heb ik den heer mr. Wiersing (de Hooge Brug) over de reproductie geschreven. Hij zou er met mij over praten en hier komen. Hij is toen naar Weener gegaan voor (een paar weken) en zou daarna bij mij komen. Hij is tot nu toe nog niet gekomen. Ik heb hem eergisteren nadrukkelijk echter geschreven deze aanst. week bij mij te komen om er over te spreken. Ik zal dus wachten tot hij een der dagen aanst. week komt en zal ik u dadelijk de resultaat er van meedelen. Indien hij het geheel of gedeeltelijk er van over wil nemen, is u dan tevreden wanneer hij u al de onkosten (plaat, papier, drukken enz.) betaalt. Ik geloof dat u er mij eenigen tijd geleden toe over sprak, maar ik weet niet wat mr. Wiersing zal doen. Ik meld 't u in alle gevallen juist wat hij van plan is. Vervelend dat die zaak zoo lang traineert. Ik begrijp 't zelf niet. Andere reproducties van foto's naar mijne werken gaan zo erg vlot naar ik hoor.

met hartelijke groeten hoogachtend J. Toorop

P.S. Wilt u er mij misschien over spreken vóór den heer Wiersing komt dan ben ik maandag avond thuis na acht uur.

16

1 Brieven, correspondentiekaarten, briefkaarten, telegram en formulier van Jan Toorop aan de heer Sala, lijstenmaker te Leiden, en Kunsthandel Sala te Den Haag, 1903-1904, 1913, 1920-1922, 1924-1925, z.j. Gedigitaliseerd in het kader van het Metamorfoze-project Jan Toorop

26 november 1922

De weledelgeb. Heer Sala. Kunsthandelaar Noordeinde - Zeestraat den Haag

den Haag 26 Nov. 22.

Geachte Heer Sala!

De honderd exemplaren zijn nu geteekend. Wilt u morgen woensdag tusschen half twaalf en één uur, als u tijd heeft, dan bij mij komen om die op te halen. Kunt u misschien niet een portefeuille meenemen om de exemplaren er in te doen. Dit is misschien beter.

met vriendelijke groeten hoogachtend J Toorop

17

Brieven, correspondentiekaarten, briefkaarten, telegram en formulier van Jan Toorop aan de heer Sala, lijstenmaker te Leiden, en Kunsthandel Sala te Den Haag, 1903-1904, 1913, 1920-1922, 1924-1925, z.j. Gedigitaliseerd in het kader van het Metamorfoze-project Jan Toorop

26 september 1924

26/ Sept 1924 ... Aschwoensdag 25

Geachte Heer!

Uw schrijven omtrent onze ruil (Reproducties enz H. Familie en ... grafie cliché) heb ik ontvangen. Het is jammer dat u die madonna en kindeke Jezus en achtergrond zee (teekening in kleur), die u eenige tijd geleden heeft meegenomen, niet heeft gehouden. Daarin vond ik niets om te veranderen. Die teekening is zoals ik die gemaakt heb, goed. Thans bezit ik die echter niet meer. Ik heb die voor 100 fl- verkocht, aan een Amsterdamsche amateur. Had die dus maar meegenomen. Ik heb op dit oogenblik geen kleine teekening meer. Zoo spoedig ik iets nieuws heb, zal ik u waarschuwen. U moet er niet zoo'n haast achter zetten. In de ijzergieter heb ik geen achtergrond kunnen maken. Iedereen vindt die zoo te laten, maar ik zal nog zien of ik er nog een achtergrond in zal maken of niet.

met hartelijke gr. hoogachtend J. Toorop

18

Brieven, correspondentiekaarten, briefkaarten, telegram en formulier van Jan Toorop aan de heer Sala, lijstenmaker te Leiden, en Kunsthandel Sala te Den Haag, 1903-1904, 1913, 1920-1922, 1924-1925, z.j. Gedigitaliseerd in het kader van het Metamorfoze-project Jan Toorop

26 september 1924

den Haag van Merlenstraat 124 26 Sept 1924

Geachte Heer Sala!

Zoo juist kreeg ik een schrijven van den advocaat dokter mr. Boerhier omtrent de zincografische reproductie die u heeft uitgegeven en omtrent de helio Tijpe reproductie die de uitgever Abrahamson Amsterdam heeft uitgegeven, van de Heil: Familie. Het spijt mij wel dat u daarom dadelijk naar een advocaat is gegaan, en niet direct met mij er over gesproken heeft. Ik zou heel gaarne met u over deze Kwestie willen spreken, daar ik heelemaal vergeten ben hoe ik deze zaak met u afgesproken heb. Ik herinner mij op dit oogenblik alleen dat ik een heele hoop handtekeningen onder die Zinco reproductiën geplaatst heb. Ook dat ik alles voor een koopje aan u heb gegeven. Doe mij het genoegen en wil mij even het contract dat ik met u daarover gesloten heb meenemen. (Daar ik er geen duplicaat van bezit) Ik ben 't geheel en al vergeten dat ik met u een contract gemaakt heb. Ik herinner mij alleen dat wij over die Zinco reproductiën, ... die ... zijn bij Mouton, niet wisten wat wij er mee zouden doen en u moeite heeft gedaan voor een uitgever. Doe mij dan een groot genoegen en kom er met mij over spreken eerst, wilt gij, misschien kunnen wij de zaak wel weer in orde brengen. Ik ben te invalide om uit te gaan. Zoudt gij zondag middag bij mij willen komen zoo tegen drie uur of anders maandag middag tegen drie uur. Zeg het uw advocaat maar, wilt gij?

met vriendelijke groeten hoogachtend J. Toorop.

P.S. De heer Dirk Nijland ( de kunstschilder die verleden jaar in het bestuur zat van de Nederlandse Etsclub) deelde mij verleden jaar méé, dat deze vereeniging (het bestuur) zoo'n zinco reproductie voor 10fl bij Buffa (Amsterdam) gekocht heeft. Deze vereeniging kocht dit, denkende (omdat Buffa dit had meegedeeld uit uw naam) dat het een lithografie of etsafdruk van mij was. Toen zij dit gekocht hadden, bleek bij nader inzien dat 't een gewoone zinco afdruk was, waarmee de vereeniging natuurlijk gedupeerd was. Is dit zoo geweest? Kunt u mij dit ook mee deelen. Kom even bij mij, dan kunnen wij over dat alles op ons gemak spreken, heel rustig en eerlijk.

19

Brieven, correspondentiekaarten, briefkaarten, telegram en formulier van Jan Toorop aan de heer Sala, lijstenmaker te Leiden, en Kunsthandel Sala te Den Haag, 1903-1904, 1913, 1920-1922, 1924-1925, z.j. Gedigitaliseerd in het kader van het Metamorfoze-project Jan Toorop

12 november 1924

Den Weledelgeb. heer Sala. S.J. Sala Kunsthandel Noordeinde 27A den Haag.

Den Haag 12 Nov./24

Geachte Heer Sala!

Uw schrijven omtrent het bewuste recht H. Familie, heb ik ontvangen. Wij hadden meen ik er reeds over gesproken. De heer Abrahamson schreef ik er eenigen tijd geleden over. Hij zou er over komen spreken, doch hij gaf nog geen gedecideerd antwoord of hij 't zou overnemen. Wilt u dus maar, indien 't u schikt, dinsdagavond aanst. 9 uur bij mij komen, dan zullen wij te samen wel decideren.

met vriendelijke gr. hoogachtend J. Toorp

20

Brieven, correspondentiekaarten, briefkaarten, telegram en formulier van Jan Toorop aan de heer Sala, lijstenmaker te Leiden, en Kunsthandel Sala te Den Haag, 1903-1904, 1913, 1920-1922, 1924-1925, z.j. Gedigitaliseerd in het kader van het Metamorfoze-project Jan Toorop

15 november 1924

Den Weledelgeb. heer Sala Kunsthandel Noordeinde den Haag.

Dinsdag 15 Nov./24

Geachte Heer Sala!

Tot mijn spijt ben ik plotseling verhinderd u dinsdagavond te ontvangen. Wilt u mij het genoegen doen, indien 't u schikt aanst. donderdag avond 9 uur bij mij te komen. Zonder tegenbericht, wacht ik u met genoegen.

met vriendelijke groeten hoogachtend J. Toorop

21

Brieven, correspondentiekaarten, briefkaarten, telegram en formulier van Jan Toorop aan de heer Sala, lijstenmaker te Leiden, en Kunsthandel Sala te Den Haag, 1903-1904, 1913, 1920-1922, 1924-1925, z.j. Gedigitaliseerd in het kader van het Metamorfoze-project Jan Toorop

28 november 1924

Den Weledelgeb. Heer Sala kunsthandel Noordeinde den Haag

den Haag 28 Nov./24

Geachte Heer Sala!

Ik had u beloofd te schrijven over de Madonna - teekening met zee achtergrond en ijzergieter. Wilt u dinsdagavond 9 uur bij mij komen, als u tijd heeft, dan kunnen wij er over spreken.

met hartelijke groeten hoogachtend J. Toorop.

22

Brieven, correspondentiekaarten, briefkaarten, telegram en formulier van Jan Toorop aan de heer Sala, lijstenmaker te Leiden, en Kunsthandel Sala te Den Haag, 1903-1904, 1913, 1920-1922, 1924-1925, z.j. Gedigitaliseerd in het kader van het Metamorfoze-project Jan Toorop

12 mei 1925

Den Weledelgeb. Heer Sala kunsthandelaar Noordeinde 27 a den Haag

den Haag dinsdag 12.5.1925

Geachte Heer!

Zoo juist uw kaart ontvangen. Het spijt mij maar woensdag aanst: avond ben ik zeer verhinderd u te ontvangen. Zaterdag avond 9 uur ben ik vrij. Ik wacht u dan zonder tegenbericht. De teekening is gereed, moet er nog wat kleur in zetten. Misschien kunt u donderdag tusschen 12 en één uur komen, dan ben ik ook vrij.

vriendelijke gegroet hoogachtend J. Toorop

23

Brieven, correspondentiekaarten, briefkaarten, telegram en formulier van Jan Toorop aan de heer Sala, lijstenmaker te Leiden, en Kunsthandel Sala te Den Haag, 1903-1904, 1913, 1920-1922, 1924-1925, z.j. Gedigitaliseerd in het kader van het Metamorfoze-project Jan Toorop

4 augustus 1924

Den Weledelgeb. Heer Sala kunsthandel Noordeinde 27 a den Haag

den Haag 4 Aug./24

Geachte heer Sala!

Wilt gij vrijdag avond 9 uur of vrijdag morgen half twaalf 14 Augustus de bewuste teekening komen halen. Niet einde dezen week, daar mijn tijd zoo ingenomen is door alle mogelijke bemoeiingen en arbeid, die meer noodzakelijk zijn.

hoogachtend J. Toorop

P.S. Excuseer mij dat ik niet op uwe twee vorige brieven nog geen antwoord heb. Er valt nog zooveel ernstigs te doen in deze tijden. Je schiet zooveel tijd tekort.

24

Brieven, correspondentiekaarten, briefkaarten, telegram en formulier van Jan Toorop aan de heer Sala, lijstenmaker te Leiden, en Kunsthandel Sala te Den Haag, 1903-1904, 1913, 1920-1922, 1924-1925, z.j. Gedigitaliseerd in het kader van het Metamorfoze-project Jan Toorop z.j.

Geachte Heer Sala!

Ik heb mij vergist U heden avond te kunnen ontvangen, daar mijn dokter mij heden avond moet behandelen voor mijn been. Het spijt mij ontzettend ik u voor niets heb laten loopen. Mijne excuses. Kunt u morgen (woensdag) misschien komen. Ik ben thuis van af half drie tot tien uur avond.

met hartelijke groeten Hoogachtend J. Toorop.

25

Brieven, correspondentiekaarten, briefkaarten, telegram en formulier van Jan Toorop aan de heer Sala, lijstenmaker te Leiden, en Kunsthandel Sala te Den Haag, 1903-1904, 1913, 1920-1922, 1924-1925, z.j. Gedigitaliseerd in het kader van het Metamorfoze-project Jan Toorop z.j. dinsdag

Geachte Heer Sala!

Ge maakt 't mij erg lastig met uw schrijven en de wijze waarop. Gij weet dat ik ontzettend veel aan zenuwpijnen lijd, en massa's menschen mij allerlei soort advies komen vragen. Gij schijnt even als heel veel menschen in de wereld geen geduld te hebben. Zij, die echter een mooie teekeningetje van mij willen hebben, zij hebben geduld. Gij moet dus een beetje meer geduld hebben. Er zijn toestanden, die geholpen moeten worden met teekeningen, die ik beloofd heb. Deze toestanden, en er zijn vele, hebben 't broodnodig. Leer wat geduld, beste kerel en over vier à vijf weken krijgt gij zeker een teekeningetje om die zaak van de Heilige Familie reproductie, af te handelen. Ik ben geen fabriek die teekeningen afdrukt. Tot over vijf weken dus. Hoogachtend J. Toorop

P.S. Mogt gij echter krap bij zitten, dan wil ik proberen zoo'n teekeningetje af te krijgen. Die wordt er echter niet mooier op.

Tjeerd van der Zwan, ‏Burgemeester van Heerenveen, voorheen: wethouder van Lelystad en burgemeester van Achtkarspelen. Bracht op 23 aug 2014 een verjaardagsbezoek aan mevrouw Sala. Zij is met 106 jaar de oudste inwoner van Heerenveen

Hoi Manuela,

Van Valbrona naar Visino door de vallei

‘s Middags ben ik de andere kant opgewandeld en heb ik het graf bezocht van de broer van Franco, Carlo Sala, de piloot die zo heldhaftig om het leven kwam. Verder heb ik een lange wandeling gemaakt via een pad dat naar beneden liep. Het was prachtig weer en wat in Nederland ondenkbaar zou zijn, ik kwam werkelijk niemand tegen. Toen ik terug was in de Albergo Sala heb ik thee gedronken met Franco. Hij heeft me de documenten en de portretten van de familie Sala getoond. Tot mijn grote verrassing ook de portretten van mijn betovergrootvader en –moeder (=Giovanni Battista Luigi Sala en Jozepha Jacoba Muskeijn). Met enige fantasie kon ik er vaag enige gelijkenis in ontdekken. Franco heeft voor mij een kleurenkopie van deze portretten gemaakt en ik ga ze inlijsten!

Van Valbrona naar Rogorea

De volgende dag regende het stevig en ben ik al vroeg naar Asso gewandeld gewapend in een lange regenjas. De bus naar Bellagio stond al klaar. De buschauffeur was erg behulpzaam, hij wachtte geduldig op mij, want je moet eerst in een café een kaartje kopen. Een prachtige bustocht via erg steile en bochtige bergweggetjes voerde me naar Bellagio. Een prachtige toeristische plaats met Grandeur. Ik heb een boottocht gemaakt naar Menaggio. Het bleef maar regenen, dus ben ik wat gaan eten in een restaurantje. Weer terug met de boot, wat souvenirs gekocht en met de bus weer terug naar de Albergo Sala. Daar stonden Franco, zijn vrouw en zijn zus me al op te wachten met de kopies van de portretten. De volgende dag ben ik naar Como gegaan. Franco heeft me naar het oude gedeelte van Asso gebracht waar een hele grote begraafplaats ligt. Het viel me op dat de Italianen heel wat beter met hun doden omgaan dan bij ons gebruikelijk is, overal bloemen en portretjes van de overledenen, zelfs van de hele kleintjes die maar een dag geleefd hadden. De bus naar Como ging om 11.15u en na weer een mooie bustocht, het was prachtig weer, was ik om 12 uur in Como. Wat een prachtige stad! Er was van alles te doen, want het was zaterdag. Ik heb op een terrasje tegenover de kathedraal wat gedronken, een stadswandeling gemaakt en in het prachtige park vertoefd. Ik wilde eigenlijk met het treintje de steile berg op (=funicolare naar Brunate), maar ik was bang dat ik te laat terug zou zijn voor de bus. De laatste gaat omstreeks 6 uur en daarna is de enige mogelijkheid een taxi te nemen. Maar ik ga zeker nog eens terug, dus dan kan ik alsnog met het treintje naar boven. ‘s Avonds heb ik nog een lang gesprek gehad met de vrouw van Franco.  

Van Asso naar Visino via het oude ezelspad

Zondag moest ik weer afscheid nemen van de lieve familie met zoenen en de belofte dat ik zeker nog eens terugkom. Franco bracht me naar het station en hij bleef erbij toen ik een kaartje kocht voor de trein om maar zeker te zijn dat alles goed verliep. Ik wilde Milaan bezoeken omdat mijn vliegtuig pas om half acht vertrok. Jammer genoeg kon ik in Milaan nergens mijn koffer kwijt, dus die moest ik zo de hele tijd met me meezeulen. Ik mocht met mijn koffer ook de kathedraal niet in. Op een gegeven moment werd het zo druk op de Piazza Duomo dat het benauwd werd en ik de bus opgezocht heb naar het vliegveld. Wat ik wel mooi vond in Milaan was de prachtige overkapte winkelgalerij met merkkleding zo duur dat de prijzen er niet eens bij stonden. De reis naar huis verliep verder voorspoedig en om 10 uur was ik weer thuis. Ik heb mooie foto’s gemaakt. Ik bezorg ze je later wel.

Met vriendelijke groeten

C. S.

Galleria Vittorio Emanuele - Milaan

Mejuffrouw Schretlen Dames-kleedermaakster is verhuisd van de Oude Vest de naar Hooigracht. Leydse Courant 23-03-1876

Getrouwd J. Sala Arts en Betsy Lungen Nieuwe Amersfoortsche Courant 05-05-1894

Getrouwd Martinus Pieter Oudshoorn en Josephina Maria Schretlen Leydse Courant 09-05-1856