|
In 1831 waren er 2.498 gemeenten in België, in 1971 nog 2379 en ingevolge de fusie in 1976 (en die van de Antwerpse gemeenten in 1983) werd het aantal tot 589 (waarvan 309 Vlaamse) teruggebracht.
Niet te verwonderen dus dat 1976 altijd als een mijlpaal zal beschouwd worden in de geschiedenis van de structuurhervormingen van ons land.
Vragen die logischerwijze steeds weer gesteld worden, zijn Waarom fusies? Welke zijn er de voor- en nadelen van?
De beantwoording verschilt nogal in functie van de positie die de bevraagde bekleedt.
De overheid vond dat ze komaf moest maken met de versnippering in kleine gemeenten en dat de samensmelting de nieuwe gemeente meer slagkracht zou geven waardoor ze financieel gezonder zou worden. Grotere gemeenten zouden ook beter gevormd personeel kunnen aantrekken. Er zouden ook minder personeelsleden nodig zijn.
Gefusioneerde gemeenten zouden beter de uitdagingen van de toekomst aankunnen: de vergrijzing, de jeugd, de mobiliteit, het erfgoed, de milieuvervuiling en huisvuilverwerking, de nood aan culturele centra, sportinstallaties, ontwikkelingssamenwerking enz
Bovendien zou de samensmelting van de gemeenten absoluut nodig zijn om het geheel van onze instellingen op een harmonieuze manier te reorganiseren.
Maar
de slachtoffers, de ongeveer 12.000 burgemeesters, schepenen en raadsleden, secretarissen, gemeenteontvangers, commissarissen en andere ambtenaren, hielden er natuurlijk een andere mening op na. Zij vonden allemaal dat hun gemeente financieel gezond was en dat het creëren van grotere gemeenten de administratie log zou maken en dat de afstand tussen het bestuur en de burger te groot zou worden.
Als de slagkracht in alle gemeenten dan al zoek zou geraakt zijn, dan zou dit enkel te wijten zijn aan de bemoeizucht van de overheid. Intergemeentelijke samenwerking was volgens hen een betere remedie dan een fusie.
Er was dus veel weerstand. Er werden zelfs betogingen georganiseerd tegen de beslissing.
Hoe werd die fusie eigenlijk voorbereid en hoe verliep ze?
Sinds 1972 had de regering-Eyskens een officieuze consultatieronde opgezet om de meningen van de gemeenten in te winnen. Het zogenaamde plan-Costard, dat vroegtijdig uitlekte in de pers, was gebaseerd op sociaaleconomische en demografische criteria. Het plan diende als basis voor de onderhandelingen en discussies die nog drie jaar zouden aanslepen. Voor wat Westende betreft, voorzag het een fusie met Nieuwpoort en Oostduinkerke binnen het arrondissement Veurne.( 17.635 inwoners en oppervlakte 7.027 hectaren). Middelkerke, Leffinge, Spermalie en Wilskerke zouden samen een nieuwe gemeente vormen (9.257 inwoners en 6.975 hectaren)
Hoe werd daarop gereageerd in de gemeenteraad van Westende?
Met dertien stemmen bij één onthouding, besliste de raad op 1 september 1972 een motie te stemmen voor behoud van zelfstandigheid van de gemeente. Op twee leden na besliste de raad in de motie te vermelden dat het gedeelte van Westende-bad genoemd Middelkerke-uitbreiding (tussen het Rauschenbergplein en La Rotonde) bij de gemeente Westende zou moeten gevoegd worden, zoals reeds bij herhaling gevraagd (in 1966, 1967 en 1969)
Dat laatste besluit berustte op een vroeger uitgevoerde volksraadpleging bij de inwoners van de betroffen wijk. Op een totaal van 561 geraadpleegde gezinnen antwoordden 369 of 65,7% dat zij voor 100% opteerden voor samenvoeging bij Westende. Waarom? Zij waren volledig op Westende-bad aangewezen, zowel voor de seizoenbedrijvigheden, de postbediening, het winkelcentrum, het bankwezen en heel het economisch, godsdienstig en sociaal leven.
De afstand tot de kern van Westende en Middelkerke bedraagt respectievelijk 1 km en 3 à 4 kilometer terwijl er geen enkel contact bestaat tussen deze bij Westende aanleunende wijk en Middelkerke door het feit dat zij gescheiden zijn door een strook grond, die onbebouwd moet blijven.
Op 20 juni 1973 had, ingevolge geruchten die de ronde deden in het gemeentehuis van Westende een gedachtenwisseling plaats tussen afgevaardigden uit Middelkerke, Leffinge, Spermalie, Wilskerke en Westende. Leffinge en Spermalie vonden dat een onderscheid moest gemaakt worden tussen de zuiver agrarische gemeenten en de andere en zij hadden reeds bij de bevoegde minister een aanvraag ingediend voor fusie tussen beide gemeenten. Middelkerke drong aan op een fusie van de vijf gemeenten omdat zij vreesden dat Oostende en Nieuwpoort anders wel eens zouden kunnen profiteren van het gebrek aan eensgezindheid. Middelkerke en Wilskerke zouden voorstellen een fusie met Westende aan te vragen. Westende zou die aanvraag ontvangen om ze dan aan hun gemeenteraad te kunnen voorleggen. Op 20 juli 1973 bleef Westende echter bij zijn besluit om te vragen een zelfstandige gemeente te mogen blijven.
Op een informatievergadering te Oostende op 9 november 1973 wordt een werkdocument verspreid, waarin voor Westende drie mogelijkheden vermeld staan: aanhechting van de ganse gemeente bij Nieuwpoort of de ganse gemeente bij Middelkerke of Lombardsijde bij Nieuwpoort en gans Westende bij Middelkerke. De gemeenteraad van 23 november 1973 besluit daarop met de meeste beslistheid te opteren voor een zelfstandig voorbestaan en dat op basis van zijn nog steeds stijgende bevolking van meer dan 5000 inwoners, de aanwezigheid van een kazerne met circa 2.000 militairen, waarmee een nauw contact noodzakelijk is, gezonde financiën, voldoende gekwalificeerd personeel (inclusief reddingsdienst), potentieel aan expansiemogelijkheden en nutsvoorzieningen, beschikbare verkeers- , toeristische en commerciële structuren, goede medische, socio-culturele en onderwijsmogelijkheden en steeds stijgende overnachtingscijfers.
In december 1974 kondigde Joseph Michel, de nieuwe Minister van Binnenlandse Zaken, een procedure aan die twee jaar later zou leiden tot een diepgaande herstructurering van de lokale instellingen. De hervorming zou afgerond worden met de gemeenteraadsverkiezingen van 1976 en de aanstelling van de gemeenteraadsleden op 10 oktober van hetzelfde jaar.
Niet verwonderlijk dus dat de fusiebeweging van 1976 een sterk politiek gekleurd proces was.
Vier partijen stelden zich aan de kiezer voor met het oog op de vorming van de eerste gemeenteraad van Groot-Middelkerke (23 te begeven plaatsen): de CVP (katholieken), de BSP (socialisten), SVHV ( Stem van het Volk of Volksunie) en de Gemeentebelangen (liberalen). De verkiezingstrijd verliep bitsig: Julien Soetaert, lijsttrekker van de CVP, stond oog in oog met Andreas Inghelram , uittredend burgemeester van Middelkerke en met zijn liberale vijanden uit de Westendse gemeenteraad Raoul Bouve, Deswaef, Maertens, Germonpré en Vanden Bosschelle. De ervaren socialist Gaspard Ryckewaert was ook niet de beste vriend van Inghelram, waarschijnlijk omdat hij steeds een uitstekende dossierkennis had en soms lastig deed.
De eerste lijst werd de Lijst van de burgemeesters genoemd want ze omvatte niet minder dan drie uittredende burgemeesters: Soetaert van Westende, Vermander van Spermalie en Pittery van Wilskerke.
De CVP behaalde 8 zetels, de Stem van het Volk 7, de liberalen 5 en de BSP 3.
Inghelram had al verschillende keren tijdens de verkiezingstijd laten horen dat Wilfried Martens, voorzitter van de CVP, opdracht zou gegeven hebben aan zijn verkozenen om niet te onderhandelen met de SVHV, Stem van het Verleden genoemd door de CVP.
Van de 23 verkozenen waren er 9 uit Middelkerke, 6 uit Westende, 4 uit Leffinge, 3 uit Spermalie en 1 uit Wilskerke. De CVP werd uit de meerderheid gehouden door een coalitie tussen de Volksunie en de liberalen, met Inghelram als burgemeester en Bouve als eerste schepen.
Westende werd als kerngemeente aangeduid en dus, als gevolg daarvan, als plaats van de eerste raadbijeenkomst op 1 januari 1977. Op deze vergadering moest, na de installatie van de gemeenteraad, in eerste instantie beslist worden over de nieuwe naam en de zetel van de gemeente, alsook over de nieuwe gemeentesecretaris en de nieuwe politiecommissaris. Het werd Middelkerke over bijna heel de lijn, behalve de politiecommissaris.
En zo kwamen we bijna terug naar de toestand van het Ancien Regime (tot 21 januari 1795) toen Middelkerke, samen met Mannekensvere, Slype, Snaaskerke, Stene, Wilskerke, een gedeelte van Mariakerke, en Westende (dus niet Lombardsijde, dat behoorde tot Veurne-Ambacht) het Camerlincx Ambacht vormde.
Was deze fusie een goede zaak voor Westende? Dat is een vraag die ik zal proberen te beantwoorden in één van mijn volgende artikels.
|
