Sinds Beaufort in 2000 voor het eerst georganiseerd werd, heb ik mij ervoor geïnteresseerd en heb ik de tentoongestelde objecten in onze gemeente bezocht. Nu de vijfde editie startte op 21 juni 2015 (en drie maanden duurt tot 21 september 2015), wilde ik die gewoonte in eer houden.

Er stonden lange tijd grote vraagtekens achter de organisatie, gezien de verlaging van de subsidiëringsbijdragen voor de cultuursector. Maar Beaufort gaat dus nu toch opnieuw door.
Trouwe lezers van deze blog weten dat ik aan elke editie een artikel wijd. Vooral dus deze keer omdat het misschien toch de laatste zou kunnen zijn.
Vanaf 2017 valt cultuur immers niet meer onder de bevoegdheid van de provincie maar wel onder die van de Vlaamse overheid.
Maar de soep wordt nooit zo heet gegeten als ze opgediend wordt. Het zou best kunnen dat de Vlaamse overheid er gewoon mee doorgaat samen met de tien kustgemeenten (ook Knokke-Heist dus, dat de vorige keer niet meedeed). De 1 miljoen of 1,5 miljoen euro (al naargelang de bron) die de provincie er tot op heden oplegde, zullen in de toekomst ook wel gevonden worden, zeker? Dat hoopt men tenminste en er zijn er ook die daar zelfs voor pleiten. Dat is alvast ook de mening van de gedeputeerde voor cultuur Myriam Vanlerberghe.

Even herinneren…
Beaufort was totnogtoe kunst in de open ruimte. In elke kustplaats werden driejaarlijks enkele kunstwerken tentoongesteld, met andere woorden de vorige vier Beauforts hebben (moderne) kunst naar de kust gebracht. Telkens werden dertig, vaak monumentale kunstwerken van evenveel hedendaagse kunstenaars - Jan Fabre, Daniel Buren, Antony Gormley, Philippe Aguirre en vele anderen - in de openbare ruimte van De Panne tot Knokke geplaatst.  Middelkerke kocht ook telkens een werk: de roestige bulldozer in cortenstaal van Wim Delvoye op de zeedijk juist voorbij de ‘Rotonde’ (eigendom van het Vlaams Gewest), de lichtinstallatie op de watertoren in de Krokodil en verleden keer ‘I can hear it’, de hoornen van Ivars Drulle, vlak vóór de ‘Rotonde’.
Deze keer werd het roer omgegooid.

Wat wordt of is het deze keer?
De titel is deze keer ‘Buiten de Grenzen’. Er zijn drie grote hoofdlijnen, namelijk dialoog, natuur en architectuur en duurzaamheid. 'Er werd resoluut gekozen werd voor verandering en vernieuwing. De combinatie strand, zee, duinen en kunst blijft evenwel een uniek concept. Kunst en cultuur werken meer dan ooit als katalysator en economische motor om duurzaam cultuurtoerisme in de kustregio te promoten en zowel binnen- als buitenlandse kunstliefhebbers aan te trekken".
Nu wordt gekozen voor een totaalproject langs de kust. Het omvat vooreerst een groepstentoonstelling op drie provinciale locaties (Het Zwin Natuurcentrum aan de oostkust, Domein Raversyde in het midden en het bezoekerscentrum De Nachtegaal in De Panne.
Vertrekkend vanuit deze drie ankerpunten langs de kust deint Beaufort uit tot in de gemeenten met heel wat kleinere, tastbare projecten.
Het is een solotentoonstelling van het collectief van gelijkgestemde kunstenaars ‘A Dog Republic’ genoemd, gesticht in 2011, onder de leiding van de 91-jarige architect, urbanist en ontwerper Yona Friedman, die samenwerkt met de Franse fotograaf en filmmaker Jean-Baptiste Decavèle, Vlaamse kunstenaar Nico Dockx en nog vele anderen om dit project zichtbaar te maken in de straten, winkels, panden, stranden, havens en dijken van de 10 kustgemeentes. Friedman zal overal te vinden zijn. Zijn aanwezigheid zal te bewonderen zijn in verschillende vormen: tekeningen, teksten, installaties, paviljoenen.

Hun boodschap wordt ‘lekker naïef’ genoemd: “vrede brengen door kunst met een brede waaier aan gevarieerde ingrepen op heel uiteenlopende locaties onder de noemer ‘Musée Promenade’ “. Dat vind ik inderdaad ook naïef en ik betwijfel ten zeerste of die boodschap wel zal aankomen!

Aangezien Middelkerke bij elke editie, en zoals we dat van hen gewoon zijn, redelijk diep in de subsidiekas tastte, wil ik natuurlijk extra de rol die onze gemeente nu speelt, benadrukken.
Gezien de ‘mindere’ aard van de kunstwerken, zou de gemeentelijke subsidie verminderd zijn. Middelkerke moet dus ook minder betalen, mede door het feit dat deze keer geen kunstwerk moet aangekocht worden. Het ‘prijskaartje’ bedroeg vroeger meer dan 85.000 euro.
Dat het gemeentepersoneel er anderzijds weer talloze werkuren zal aan besteed hebben, dat lijdt geen twijfel.

Sommige onderdelen van mijn tekst, werden integraal overgenomen van de teksten, verspreid door de organisatoren.

Wat wordt er in Middelkerke tentoongesteld?
Er worden een aantal mobiele plexikiosken voorzien in de gemeenten die ze van een functie kunnen voorzien. In Middelkerke, ter gelegenheid van Leffingeleuren op 19 en 20 september, zal daarin een keuken of bar ingericht worden.

In een strandbioscoop, ter hoogte van de Paul de Smet de Naeyerstraat, toont Middelkerke dit jaar elke dag in juli en augustus, doorlopend van 10 tot 18 uur, kortfilms waarin het strand “het decor is van o.a. onmogelijke liefdes, zotte dromen, fantastische hallucinaties en kinderachtige wedijver”. De strandbioscoop vormt zo de voorpost van het museum ‘Kusthistories’ dat iedereen verwelkomt “om zich onder te dompelen in de rijke geschiedenis van het kusttoerisme”. Op beide plaatsen is A Dog Republic aanwezig met de animatiefilm ‘Les Vacances de Mam’zelle Balkis’ en tekeningen over het kustleven door de ogen van de hond.

Voor ‘Kusthistories’ zie http://www.kusthistories.be/kusthistories/page202525219.aspx

Aangezien de bioscoop elke dag vanaf 10 uur geopend zou zijn, begaf ik mij op 1 juli om 11u10 naar het strand. Ontgoocheling! De gemeentewerklieden waren nog de kabels aan het leggen! In de loop van de namiddag zou de cinema pas opengaan.
Hierboven rechts, zien jullie de lijst van de verschillende kortfilms die vertoond worden. De totale duur bedraagt 70 minuten.

De onlangs aan de buitenkant gerestaureerde Onze-Lieve-Vrouwekerk van Leffinge is voorzien van gekleurde glasramen, waardoor ‘het interieur terug in een feeëriek en intiem licht baadt’. Dat is nog te bezichtigen tot 21 september 2015.

Op 22 juni bezocht ik dat kunstwerk. Wat een ontgoocheling! Eerst en vooral dat kunstwerk zelf! Feeëriek en intiem licht? Dat heb ik alleszins zo niet ervaren! Je moet al van zeer goede wil zijn om dat schilderkladwerk te waarderen!
Ziehier nog enkele persoonlijke foto’s:

Een folder over Beaufort en de betekenis van het kunstwerk en wat de kunstenaar daarin ziet, behalve de felle kleuren, is nergens te bespeuren.

De renovatie van de buitenkant van de kerk werd inderdaad in 2012 voltooid, na 30 jaar restauratie. Op de inwijding op 15 januari 2012 was ik ook aanwezig en ik schreef daarna dat de kerk aan de binnenkant nog ver van voltooid was: drie en een half jaar later hebben de muren nog steeds geen lek verf gekregen. Kijk maar naar de pilaar op de foto rechts. In zo’n omgeving zou ik nooit een tentoonstelling houden.

Op het strand tegenover het provinciedomein Raversijde, (is dat wel nog Middelkerke?) bevindt zich sinds 21 juni en tot 21 september 2015 het Museum van de Zee of Iconostase, werk van Yona Friedman. Deze constructie van een zevenhonderdtal metalen ringen op en rond de golfbreker is een architecturaal prototype op ware schaal en vormt dan ook het grootste werk van A Dog Republic tijdens Musée Promenade. “Deze schaal is nodig omdat de Iconostase de dialoog aangaat met de zee, waarvan de omvang elke monumentaliteit aan de kust in het niets laat verdwijnen. De zee beslist zelf wat ze op welk moment tentoonstelt. Na elke vloed zal ze haar sporen nalaten, in de vorm van zeewier, schelpen, verloren visnetten en ander afval, slechts zichtbaar bij eb en verschillend na elke getijdenwisseling.” 
Het is verboden de Iconostase te betreden. Ik vind de idee wel origineel.

Wie is Yona Friedman?
Friedman is van oorsprong een Bulgaarse architect (1923, Budapest), theoreticus en stedenbouwkundige.
"Friedman is geen traditionele denker. Met zijn vooruitstrevende ideeën en concepten probeert hij sinds het einde van de jaren vijftig onze leefwereld een ander zicht te geven. Hierbij trekt hij zich niets aan van de grenzen tussen disciplines. Ook nu, in een tijd waarin kwesties rond mobiliteit, globalisering, stedelijkheid en migratie steeds een belangrijkere rol spelen, zijn Friedmans concepten nog steeds actueel. Binnen de architectuurgeschiedenis van de 20ste en 21ste eeuw wordt hij als één van de belangrijkste denkers gezien.
Friedman voorziet dat de toename van vrije tijd de maatschappij behoorlijk zal doen veranderen en een nieuwe architectuur zal eisen."

A-shovelin south door Pieter-Jan Ginckels

Volgens de organisatoren is ‘A-shovelin south’ een “veelzijdige, interactieve performance waar alle aspecten van een soort bouwproject in een grijpbaar artistiek jasje worden gestoken.”
Met dit project wil Ginckels het nulpunt van de kust – een oppervlak verborgen onder de geschiedenis - blootleggen. Dat wil hij samen met ‘werkwillenden’ (vrijwilligers) uitvoeren.

In 14 dagen wordt langs de 67 kilometer kust tot ’s middags gegraven tot een wetenschappelijk, en telkens vast te stellen nulniveau bereikt wordt: ‘een historisch begraven oppervlak waar het strand ooit haar bovenste korrels droogde. Dat niveau en het niveau van vandaag, variëren van plek tot plek. Misschien wordt de sleuf in Oostduinkerke slechts een voet diep, waar in de schaduw van het Oostendse Kursaal de graafwerken de ploeg tot manshoge diepten brengt. Specialisten ter zake bepalen wanneer dit niveau bereikt is, nemen zandstalen af en geven het terrein vrij.
Tijdens de middagpauze worden de stalen naar het kabinet gebracht, dat elke dag aangroeit met de getoonde ontdekkingen. Na de lunch wordt de sleuf gezekerd en opengesteld voor het publiek. Op het einde van de namiddag wordt de sleuf gedicht. Er wordt een vlag geplant die het litteken langs de gave kustlijn van een insigne voorziet. Op dat moment worden ook alle spades en schoppen gereinigd.’

Het was dus een ééndagsactiviteit, in Middelkerke op 30 juni 2015, ter hoogte van het De Greefplein en in Westende op 1 juli 2015 ter hoogte van het ‘Grand Hotel Belle. Vue telkens van 10 tot 17 uur. Deze activiteit was gratis, aan de geïnteresseerden werd gevraagd een eigen schop en zwemgerief mee te brengen.
Ik begaf mij dus op 1 juli om 10 uur naar de plaats van het gebeuren. En wat stelde ik vast?
Geen kunstliefhebbers, noch geïnteresseerden zoals ik. Drie vriendelijke jonge gasten verklaarden mij dat de plaats voor het graven nog moest bepaald worden en dat het resultaat om 14 uur gezien zou kunnen worden. Ik kwam dus terug en een kunstwerk is dat niet maar toch iets bijzonder, waar ik voorheen nog nooit van gehoord had.
Zie hieronder rechts het resultaat:

Men kan dus duidelijk zien waar het nulniveau zich bevindt. Later moet of kan het verschil tussen de verschillende kustplaatsen misschien uitgebaat worden om betekenisvol te worden.

Unicorn Beach Drawings
De organisatoren: “ ‘A Dog Republic’ geeft voorbijgangers op 11 augustus 2015 de kans om fantastische strand- en natuurtekeningen te maken in de duinen en op het strand. Die tekeningen moeten de natuur, water en wind trotseren. Ofwel kunnen ze zich handhaven ofwel verdwijnen ze na een paar uren, dagen, weken of maanden. Op die manier maak je een hoogstpersoonlijk kunstwerk in een prachtige uitvoering en omgeving.”

De strandtekeningen worden gemaakt uit natuurlijke materialen zoals hout, keien, biologisch afbreekbare kalk, schelpen, … en zullen in de loop van Beaufort Buiten de Grenzen her en der langs de kustlijn verschijnen. Een vast team van vrijwilligers zorgt samen met toevallige passanten of vooraf gecontacteerde groepen voor de uitvoering van de feeërieke ontwerpen, waar eenhoorns (unicorns) de hoofdrol zullen in spelen. ‘Op deze manier wordt drie maanden lang een participatief beeldend verhaal verteld op een canvas van 67 kilometer strand.

Eerbetoon aan ‘Moondog’ door Roland & Co
De samenwerking tussen Beaufort en ‘A Dog Republic’ gebeurt ook op muzikaal vlak. Er komt tijdens het weekend van Leffingeleuren een project rond het werk van de New Yorkse dichter, componist en muzikant Moondog, wiens werk door diverse artiesten zal geïnterpreteerd worden.
Onder andere Roland Van Campenhout, Mirko Banovic en Serge Feys werken momenteel aan een selectie uit het repertoire van Moondog dat op zondag  20 september éénmalig zal uitgevoerd worden.

Moondog werd blind in zijn jeugd maar slaagde er niettemin in diverse instrumenten uit te vinden. Hij was geboren in 1916 en  leefde van eind jaren ’40 tot 1972 in New York waar hij zich vaak op de hoek van 53rd and 6th Av. posteerde, uitgedost in viking-tenue.

                                                                                                                                                       
Van 1974 tot zijn dood in 1999 leefde hij in Münster, Duitsland. In de jaren 1940 werd zijn muziek uitgevoerd door het New York Philharmonic. Zijn werk was sterk beïnvloed door bvb. geluiden uit de straat zoals de metro. Zijn invloed reikte van Steve Reich en Philippe Glass tot Marc Bolan, Anthony and The Johnsons en Mr Scruff.

Slideshows 2015
Op verschillende kusttrams worden slideshows van A Dog Republic getoond. Daarin worden discussies aangegaan over het doel van hedendaagse architectuur en musea en wat de rol van ‘Metropool Europa’ hierin is, maar worden ook sprookjesachtige en historische verhalen verteld en aanbevelingen gegeven aan hond en mens. De tekst is leesbaar aan de buitenkant van de tram, zodat wachtende reizigers en voorbijgangers letterlijk een verhaal aan hen zien voorbij gaan. De tramgebruikers in de tram kunnen door te tekeningen heen naar buiten staren, 'waardoor het landschap een nieuwe identiteit krijgt en ze samen met A Dog Republic nieuwe dagdromen vorm kan geven'.

De kunstenaar Pieter-Jan Ginckels   www.pieterjanginckels.be
"Pieter-Jan Ginckels is een veelzijdig kunstenaar die zich niet in een hokje laat duwen. Met zijn achtergrond als architect bouwt hij zijn werken en projecten op vanuit een bewondering voor het alledaagse leven. Zijn werken zijn een bonte kruisbestuiving van grafische beeldvorming, multimediale installaties, artistieke constructies etc.
Actief in binnen- en buitenland is Pieter-Jan Ginckels bij uitstek een kunstenaar die buiten zijn grenzen treedt en dus past zijn werk uitstekend binnen de filosofie van Beaufort 2015."

Samengevat

En … wat denken de kustburgemeesters ervan?
Burgemeester Janna Rommel-Opstaele (Open Vld) is niet gelukkig met de toebedeling van de werken. "Het gaat vooral om kleine projectjes, zoals in de kerk van Leffinge. Het bedrag dat we moeten betalen om deel te nemen als gemeente is lager dan vroeger, maar wij hadden liever grotere kunstwerken gezien waarvoor de mensen de kustlijn zouden aflopen. Het kunstwerk op de laatste golfbreker van Middelkerke, richting Oostende (Iconostase van kunstenaar Yona Friedman, red.) vind ik wel origineel, maar ik vraag me af wat het publiek ervan zal vinden.”

De Bredense burgemeester Steve Vandenberghe (sp.a) windt er geen doekjes om. "Wij betalen 26.000 euro voor twee jaar. Maar de organisatie communiceert heel slecht. Op 21 juni zouden er twee kunstwerken geplaatst worden, maar de werken zijn nog niet eens gestart op Grasduinen en op het strand. We weten niet wat er komt, dus we weten ook niet of het kwalitatief in orde zal zijn.  Bredene is nog ontgoocheld dat de communicatie van Beaufort gericht is op de provinciedomeinen. Veel inwoners zijn niet op de hoogte van wat Beaufort zal doen in de kustgemeenten. Ik zou dan ook voorstellen om niet meer mee te doen aan het kunstevenement".

In Nieuwpoort wordt iets voorzichtiger gereageerd. Schepen Geert Vanden Broucke (CD&V):
"Wij zijn nog in blijde verwachting van de kunstwerken. Beaufort heeft beloftes gedaan, maar er is nog maar weinig concreet. Wij hebben ook al diverse commentaren gehoord en ik vrees dat deze editie van Beaufort er een zal zijn die enkel gesmaakt zal worden door de echte kunstkenners.”

Burgemeester Ann Vanheste (DAS) van De Panne: "De ommezwaai komt uiteraard door een kleiner budget. De kunstwerken die er staan zijn niet mijn persoonlijke smaak, maar ik kan ze wel appreciëren. Beaufort biedt de kans om andere kunst te leren kennen. Ik geloof zeker in deze editie. Te meer dat onze gemeente één van de drie domeinen (De Nachtegaal, red.) heeft waar er werken staan."

Burgemeester Marc Vanden Bussche (LB) van Koksijde: "We zijn best tevreden. Het budget voor Beaufort is zodanig verminderd dat je geen editie kan maken waarbij elke kustgemeente zijn monumentaal werk heeft. Ik vind dat de organisatie met de beperkte middelen die het had er toch iets moois van gemaakt heeft"

Oostende heeft nog geen klachten opgevangen.

De provincie West-Vlaanderen, die Beaufort organiseert en er 1,5 miljoen euro aan besteedt, vindt de kritiek voorbarig. Gedeputeerde voor cultuur Myriam Vanlerberghe (sp.a)."Beaufort is niet alleen wat nu te zien is. Er zijn ook tijdelijke zaken. Kunst is ook een individuele zaak. Bovendien hebben we meermaals alles overlopen met hen. Daarnaast hebben de gemeenten nog nooit zo weinig moeten meebetalen. Ik zou liever zien dat ze wat geduld hebben. Maar we zullen met hen samen zitten en dit verder bespreken. Het zou jammer zijn als ze niet meer meedoen. Want over de media-aandacht, ook internationaal, kunnen de kustgemeenten echt niet ontevreden zijn."

Besluit
Beaufort heeft dus een heel andere gedaante aangenomen. Volgens mij de zwakste van de vijf edities. Ik ben meer te vinden voor kunstwerken zoals diegene die in 2012 tentoongesteld werden. Te weinig geld? Komaan, zeg! Misschien het aantal werken verminderen? Ik vind het in 2015 allemaal wat gek en bij het haar gegrepen. Of ben ik nu geen ‘echte kunstkenner’? Ik denk dat het een wijze beslissing zou zijn om er mee op te houden.

PS
Aangezien bepaalde activiteiten pas later plaatsgrijpen (Unicorn, Moondog) zal ik er op het gepaste ogenblik aandacht aan besteden.
Ondertussen zal ik ook een bezoek gebracht hebben aan de strandbioscoop en zal er misschien ook een tram met slideshows aan mij voorbij gereden zijn.

Bronnen
http://beaufort2015.be/kunstenaars
Artikel van Belga op 6.11.2014 “Kunsttriënnale krijgt vijfde editie’
Artikel in ‘Het Laatste Nieuws’ van GUS: ‘Vijfde editie van Beaufort voorgesteld’
http://www.cultuurstek.be/cultuuragenda/expo/beaufort2015
http://beaufort2015.be/kustkalender/category/beaufort
http://dezwerver.be/nieuws/detail/eerbetoon_aan_moondog_door_roland_co
http://www.demorgen.be/expo/beaufort-kunst-aan-en-ook-in-zee-a2371668/
Artikel in “Het Laatste Nieuws” van 27.6.2015 Laatste Beaufort in Bredene van LBB, GUS, BPM, JVRB.
http://www.depanne.be/product/1701/1-kunstenaar-langs-de-hele-kust-yona-friedman

06-07-2015, 10:22 Geschreven door stammer
Reageren (0)