|
Waarom?
De sperperiode is een periode van enkele maanden voorafgaand aan verkiezingen waarin er striktere regels gelden voor het bedrijven van politieke propaganda. De regels zijn bedoeld om ongewenste activiteiten van kandidaten en van politieke partijen in te tomen. Ook de communicatie van overheden is tijdens die sperperiode aan bijzondere bepalingen onderhevig om te voorkomen dat die wordt gebruikt “om het imago van een politicus of partij te beïnvloeden”. De regels zijn gebaseerd op de gedachte dat het bedrijven van propaganda buiten de sperperiode minder invloed heeft op het kiezersgedrag. Een ander beginsel is dat kandidaten zo veel mogelijk over dezelfde communicatiekracht moeten kunnen beschikken.
Bij lokale verkiezingen, bepaalde (wat Vlaanderen betreft) art. 194 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet van 8 juli 2011 een periode van drie maanden voorafgaand aan de verkiezingen. Sinds de decreetwijziging van 3 juni 2016 begint de periode echter op een vaste dag, 1 juli (dus zo'n 3 en 1/2 maand) voorafgaand aan de verkiezingen.
Regels voor politici
Tijdens de sperperiode mogen de partijen, de lijsten of de kandidaten en ook derden die voor hen propaganda voeren:
- geen geschenken of gadgets (aantrekkelijke hebbedingen) verkopen of verspreiden
- geen commerciële telefooncampagnes voeren
- geen reclamespots uitzenden op radio, televisie of in de bioscoop
- geen gebruik maken van commerciële reclameborden of affiches
- geen gebruik maken van niet-commerciële reclameborden of affiches groter dan 4 m².
Ook gelden er bestedingsbeperkingen. Het propagandabudget dat zij mogen inzetten is gelimiteerd.
Opvallend vond ik dat in die regels geen sprake is van het gebruik van sociale media voor propagandadoeleinden.
Ik stelde daarover dan ook een vraag aan het ‘Agentschap Binnenlands Bestuur – Team verkiezingen’ (zie verder)
Vragen en antwoorden
V: Wanneer mogen geen verkiezingsaffiches geplakt worden?
A: Tijdens de sperperiode tussen 22 uur en 7 uur en op de dag van de verkiezingen tussen 7 uur en 15 uur.
V: Mag een politicus internet gebruiken om campagne te voeren?
A: Internetcampagnes op eigen websites, blogs en youtube zijn toegelaten. Kandidaten (of anderen voor hen) mogen
tijdens de sperperiode en daarbuiten ook via sociale media zoals Facebook en Twitter campagne voeren. Zowel
commerciële als niet-commerciële campagneboodschappen op deze websites zijn toegelaten.
V: Zijn er beperkingen bij het uitgeven van het gemeentelijk informatieblad (De Sirene)?
A: De informatiekanalen van de overheden hebben tot doel de bevolking op een neutrale en objectieve wijze te
informeren over de organisatie en de werking van de diensten en over de gemeentelijke of provinciale activiteiten. Het
zijn officiële publicaties van de overheid en niet van een zittende meerderheid. Het gemeentelijk infoblad - of enige
andere publicatie verspreid met financiële of andere middelen van de gemeente mag dan ook niet politiek gekleurd
zijn. In ieder geval is het niet mogelijk dat de leden van het college in het jaar van de verkiezingen, en zelfs daarbuiten,
langs die informatiekanalen op een systematische wijze hun verwezenlijkingen van de afgelopen bestuursperiode op
een rijtje plaatsen. Bij officiële overheidsinformatie moet elke schijn van partijdigheid worden geweerd.
V: Mogen de foto’s van de mandatarissen van de meerderheid ook tijdens de sperperiode afgedrukt worden in het
gemeentelijk informatieblad?
A: Dat mag!
V: Schept het maandelijks uitbrengen van een infogids met artikels over de dienstverlening, verwezenlijkingen
door een dienst, activiteitenoverzicht, … een probleem?
A: NEEN, ook al worden hierbij bepaalde politici vermeld. De publicaties mogen echter niet politiek gekleurd zijn, noch
mogen de leden van het college langs die informatiekanalen op een systematische wijze hun verwezenlijkingen van de
afgelopen bestuursperiode op een rijtje plaatsen.
V: Wat wordt verstaan onder verkiezingsuitgaven?
A: Alle uitgaven en financiële verbintenissen door politieke partijen, lijsten of kandidaten voor mondelinge, schriftelijke,
auditieve en visuele boodschappen die:
o erop gericht zijn het resultaat van een politieke partij, een lijst en hun kandidaten gunstig te beïnvloeden en,
o verricht zijn tijdens de sperperiode die loopt van 1 juli 2018 tot en met 14 oktober 2018.
Alle uitgaven voor mondelinge, schriftelijke, auditieve en visuele boodschappen gedaan door derden voor politieke partijen, lijsten of kandidaten.
V: Welke maximumbedragen zijn er van toepassing voor propaganda-uitgaven
- voor een politieke lijst?
- voor een kandidaat?
A: Voor Middelkerke (10.001 tot 20.000 op de kiezerslijst ingeschreven kiezers)
Een lijst mag niet meer uitgeven dan 1 euro per kiezer.
Een individuele kandidaat mag niet meer uitgeven dan 0,080 euro per kiezer.
V: Moet de kostprijs van internettoepassingen worden aangegeven?
A: JA, indien de kosten — zelfs vóór de aanvang van de sperperiode — gefactureerd werden voor de aanmaak van
verkiezingspropaganda (bijvoorbeeld de creatie tegen betaling van een website).
V: Wordt het aanmaken van online propaganda via Facebook, Twitter, Youtube etc beschouwd als uitgaven?
A: NEEN, op voorwaarde dat die aanmaak op dezelfde wijze en volgens dezelfde regels gebeurt als buiten de
sperperiode.
V: Moet de kostprijs voor een periodieke manifestatie, tijdens de sperperiode, als verkiezingsuitgave aangegeven
worden?
A: NEEN, op voorwaarde dat:
-ze niet uitsluitend voor verkiezingsdoeleinden worden georganiseerd;
-het om geregelde en telkens terugkerende manifestaties gaat die altijd op dezelfde wijze worden georganiseerd.
De periodiciteit ervan wordt beoordeeld hetzij
- aan de hand van een referentieperiode van twee jaar voor de sperperiode, waarin de
manifestatie in kwestie jaarlijks eenmaal moet hebben plaatsgevonden
- aan de hand van een referentieperiode van vier jaar voor de sperperiode, waarin de
manifestatie in kwestie tweejaarlijks ten minste eenmaal moet hebben
plaatsgevonden.
Als de uitgaven voor reclame en uitnodigingen in vergelijking met het gewone verloop van een dergelijke manifestatie evenwel uitzonderlijk blijken te zijn, moeten ze bij wijze van uitzondering wel als verkiezingsuitgave aangerekend worden;
De kostprijs van niet-periodieke manifestaties die voor verkiezingsdoeleinden worden georganiseerd en waarvoor een deelnameprijs wordt aangerekend, als de uitgaven worden gedekt door de inkomsten, met uitzondering van de inkomsten uit sponsoring, en als het niet om uitgaven voor reclame en uitnodigingen gaat. Als de inkomsten de uitgaven niet dekken, moet het verschil als een verkiezingsuitgave worden aangerekend.
V: Moeten persoonlijke diensten, inclusief gebruik van persoonlijk voertuig, aangegeven worden
A: Uiteraard niet, tenzij ze toch vergoed werden
V: Wie controleert dat allemaal?
A: Partijen houden elkaar in de gaten voor wat de gebruikte propagandamiddelen betreft.
De geschillen over de verkiezingsuitgaven omtrent de lijsten en de kandidaten zijn toevertrouwd aan een onpartijdig rechtscollege, namelijk de Raad voor Verkiezingsbetwistingen. De Vlaamse Controlecommissie voor de Verkiezingsuitgaven controleert de verkiezingsuitgaven van de politieke partijen en gaat na of de politieke partijen geen verboden propagandamiddelen hebben gebruikt en legt desgevallend sancties op.
Een uitspraak over dergelijk geschil komt niet toe aan de Vlaams minister voor Binnenlands Bestuur of haar administratie.
Besluit
Het lijkt mij dat bovenstaande regels pro forma opgesteld en opgelegd worden.
Er wordt zodanig veel toegestaan dat je nog nauwelijks kan spreken van ‘beperkingen’.
Welk verschil is er tussen reclamespots uitzenden op radio, televisie of in de bioscoop en berichten via de sociale media?
Alle regels kunnen zodanig geïnterpreteerd worden dat een klacht weinig zin heeft.
Wat de uitgaven betreft: er bestaan heel zeker voldoende knepen om de regels te omzeilen.
Bronnen
https://nl.wikipedia.org/wiki/Sperperiode_(verkiezingen) (niet aangepast aan regels Binnenlands Bestuur)
|
