Jullie zullen zeker al gemerkt hebben dat ik jaarlijks rond 15 maart een artikel plaats dat in het Westends dialect geschreven werd?
Dat is niet zo eenvoudig als jullie wel zouden kunnen denken, vooral als je, zoals ik, geen taalkundige bent. Natuurlijk doe ik dat niet zo maar in het wilde weg. Natuurlijk heb ik wel een aantal teksten gelezen over uitgangen en klanken in het West-Vlaams dialect, dat één van de Ingwaeoonsedialecten is, maar toch…Als ik dan eens iets lees in het Westends (of in het Middelkerks, alhoewel tussen beide verschillen bestaan) van iemand anders, dan toets ik mijn werk daar eens aan.
Op 31 december 2012 had naar jaarlijkse gewoonte in Nederland en Vlaanderen het poëziefeest plaats, zeg maar ‘gedichtendag’.
Bij die gelegenheid stopte de gemeentelijke cultuurdienst een mooie postkaart in de bus met aan de ene zijde een foto van Nina Lybeert van het zand dat wegstuift over een golfbreker op ons lokaal strand en aan de andere kant een gedicht van Sylvie Covemaeker in ons dialect.
Een mooi gedicht, zeker wat de inhoud en constructie betreft. Ik geef het hier eens weer voor diegene die de kaart als reclame zouden beschouwd hebben en die ze hetzelfde lot zouden beschoren hebben als de vele folders en krantjes die we wekelijks in onze brievenbus vinden.

Storme an zèè
Zand in jen oren en ogen,
je noar die sebiets go meugen drogen;
je vel die scheurt langs alle kanten,
an je nanden piewanten,
ne dikke sjale roend je nekke,
voruutgoan gelik u slekke;
gin mens die begriept wa daje doar doet,
tis storme en iesbere koed;
mor niks zo gèstig of up tsrange goan lopen,
da zet je loengen goed open,
wa roepen en tieren,
bleiten en gieren,
gin mens die jen oort
doar eje toge woord.
Storme aan zèè
das beter dan een psycholoog of twèè!

Hierna volgt dan mijn artikel. Jullie zullen opmerken dat er toch wel enkele taalverschillen zijn.De uitgang zoals in ‘drogen’ en ‘meugen’ en ‘kanten’ zou ik als “droog’n”, “meug’n” en “kant’n” schrijven omdat de West-Vlaming moeilijk het einde van een woord haalt.
De woordjes ‘een’, ‘twee’ en ‘zee’ moeten als ‘eeën’,‘tweeë’ en ‘zeeë’ uitgesproken en geschreven worden.
Ik wil niet langer de pezewever uithangen maar ik vrees dat ‘gèstig’, ‘iesbere’ en ‘mens’ niet op die manier uitgesproken worden. Maar ja, misschien moest dat wel omwille van de dichterlijke vrijheid.

                                                   * *

Errinnerieng’n an de tied van toenne

U noede kammeroad vamme, die in Westende weunde otn nog u kiend was en doarachter no de Limburg goan weun is, vroegt u tietje geleen otn u ki mochte ofkom’n. Ne was namelik nooit mi weregekom’n no ze gebooörtedorp.
Ik zeiën nateurlik va ja. Zu grotste weëns was van u ki roend te rieën in Westende of u wandelienge te doeën toetan de dieng datn em erinnerde uut de noed’n tied.
Me begost’n an de kerke op de platse van Lombardsiede: Oenze Lieve Vrouwtje en de roendgang roend de kerke met de Mariabeeldjes die u bitje verwoarloosd zien. Ne was verwoenderd dat tkerkof nog roend de kerke ligt.
Ne peisde dat de kazeirn van Lombardsiede ook nog bie uuzze gemeinte was, mo dat is nu tkwartier Niepooört, é. Ne keek nogal u bitje ze noog’n uut otn de woestiene van Zon en Zee zag. En zeg’n dat dadooit u bloeiend vakaansecentrum was! En trustooörd wo dat de duutsche ingekwartierd laag’n binst de noorloge! De Massevin, die nu de ‘Calidris’ eeët, zei dem ook nog utwa.
En doa was de Lakodam wo da me leeërd’n zwem’n binst de noorloge. Briek Booöne, zwemkampioeën van België, waster toene redder. Doar enk ook nog basketbal gespeeld met de zeuns van Briek en met de broers Moane (Maene) mor ik ton bie de kadet’n. Beneen wastru ristorang van woruut daje oender twoater koste kiek’n. En me dijen da nateurlik!
Nu en ze doa appartement’n roendgezet, dedeze an de voarkant wierd’n gebouwd deur Robert Van Biervlieët met Denève as architect in de joar’n 53-54. Witte gied’r oevele dat zooön appartement gemiddeld koste in die tied? Geloof dut of gelooft dut nie mo da was etwa van vieroenderd duust frang.
Goekoop, é? Ik kunt weet’n want kdijn ik doa toenne u vakaansejob in dagence Van Biervlieët.
Me gieng’n toen verder langs de diek verbie de plekke woa da vroeg’r de trianon stoend en me kwaam’n aan ‘twestendotel’, vroeg’r nog zooön merkwoardig gebouw, ofgebrok’n in 1972, mo nu u mastodoente me kweetnie oevele appartement’n.
Gelukkig zaag’n me toen de Belle Vue stoan, juste gelik vroeg’r zoadoanig dadalles toch nie verdween is.
Ne was fel gintresseerd in ‘Les Zéphyrs’, nu toeriesteburo en te bezichtig’n merkwoardige weuninge omdat er doa rieke menschen weund’n me personeeël datin in die tied in de kelder moest zit’n en werk’n.
Tkapelletje voent’n nie vele veranderd mo dat de garage doa rechtover nu u tsenakel is, da was nieuwe.
kZaag’n em in de lucht kiek’n en da was omdat’n zochte achter de woatertorre, die allange ofgebrook’n is.
Me zakt’n toen of no torp langs de Duuneloane, die vroeger de Duuneweg eette. Woa zien de duun’n noartoe, vroegt’n. Ne wilde agliek ook nog de relais du lac zieën. Gin vakaansecentrum mi moar u geweun uus. Woar is de tied, é?
De gemeinteschole zieët er nog juuste tsefste uut lik vroeg’r, zeit’n.
Om an de kerke van Westende kwaam’n metta nieuw plingsje schoot’n in u lach otn die lampekap’n zaag.
De mart voent’n vele verbeterd mo ja, twas doa vroeg’r niemendalle, é.
An de nunneschole moest’n kook u bitje uutleg geev’n: gin klooëster mi moar u geweun uus, gin nunnetjes mi en u vele modernere fassoade. Dattur doa vroeger binst de noorloge en lange doarachter, u nabri op de koer stoend, da wist’n nie mè.

Ewè, zeit’n, Westende is we veranderd, é. En ik: kzoend u bitje gloov’n!!

                                                         **

Als we de Nederlandse dialectoloog Marc van Oostendorp mogen geloven, wat we volgens de Vlaamse professor Johan Taeldeman maar beter niet doen omdat het de grootste onzin is die hij ooit gehoord heeft, dan spreken de Vlamingen binnen tweehonderd jaar allemaal een taal die heel hard lijkt op het West-Vlaams.

‘De standaardtaal in België en Nederland groeien nu al steeds verder uit elkaar, en ik denk dat die tendens zich zal voortzetten. De Vlamingen worden steeds trotser op hun eigen taal en gaan zich terugplooien op het meest Vlaamse Vlaams dat ze kunnen spreken. En dat is het West-Vlaams, en bijvoorbeeld niet het Limburgs of het Brabants. West-Vlaams staat het verst van wat ze in Nederland praten.’

Volgens Van Oostendorp heeft het West-Vlaams zelfs een aantal ‘universele’ kenmerken die de taal makkelijker maken om aan te leren, bijvoorbeeld voor migranten. Ook daardoor zou het West-Vlaams meer ‘overlevingskansen’ hebben de komende eeuwen. ‘Het onderscheid tussen de zachte g en de h bijvoorbeeld is bijzonder complex, maar dat wordt in het West-Vlaams niet gebruikt’, zegt de professor. ‘De ui is de moeilijkste klank uit onze taal, en ook die wordt in West-Vlaanderen niet gebruikt.’

Alli, toet tnoaste kir é!

10-03-2013, 00:00 Geschreven door stammer
Reageren (1)

Partijblaadje van februari – maart 2013
Het nieuwste partijblaadje van de CD&V Middelkerke viel zojuist in de bus. De layout ervan is goed verzorgd en het hoofdthema is vanzelfsprekend het ‘wonder’ dat de partij opnieuw deel uitmaakt van de bestuursmeerderheid in de gemeente.
Na de negatieve ervaring waarbij de CD&V en de Open VLD tijdens de legislatuur 2001-2006 op vele ogenblikken niet meer door éénzelfde deur konden, schijnt alles vergeven en vergeten. Ja, als men zich aan de macht vastklampt, dan wordt men vergevingsgezind en zet men alle deuren weer breed open.
Zoals gebruikelijk zijn in het blaadje vier bladzijden van de acht gewijd aan de lokale partij.

1. Een dankwoord van de afscheidnemende voorzitter
2. De aankondiging door Dirk Gilliaert dat de partij een beleidsplan of 14- 
   speerpuntenprogramma opgemaakt heeft dat als basis zal dienen om in de
   komende bestuursperiode onze gemeente te besturen
3. Een artikel door Ronny Devriendt om zijn ‘leedwezen’ uit te drukken over het
   feit dat de verkiezingsklacht van Jean-Marie Dedecker niet aanvaard werd. Hij 
   betreurt dat daaraan zoveel geld van de belastingbetaler besteed werd en dat
   Dedecker alweer zoveel media-aandacht kreeg.
   Hij vindt dat Jean-Marie maar eens moet stoppen met natrappen en constructief
   moet meewerken.
4. Een ‘In memoriam’ voor Jan Stragier, die nog als kandidaat deelnam aan de
   voorbije verkiezingen maar onmiddellijk daarna overleed aan een hartfalen.
   Afscheidswoorden van de oude voorzitter die kort terugblikt op wat hij voor de
   partij deed en die zijn bereidheid uitdrukt om verder voor de lokale CD&V te
   werken.

Wim Desender bedankt
De vroegere voorzitter Wim Desender bedankt voor de steun die zijn partij op 14 oktober kreeg. Hij beweert: “ons verhaal van degelijkheid en een eensgezind team dat voor de Middelkerkenaars klaarstaat, heeft u aangesproken. Wij kregen het vertrouwen ……..”
Wim, heb je dan uit het oog verloren dat jouw partij bij die verkiezingen eigenlijk tot de verliezers behoorde of beter gezegd eigenlijk een opdoffer gekregen heeft?
Of hoe moet ik anders ‘5 gemeenteraadsleden in plaats van 8 en 2 OCMW – leden in plaats van 3’ noemen?
In 2006 waren ze in kartel met het N-VA en ze behaalden samen 8 zetels, allemaal voor de CD&V. Van de N-VA werd niemand verkozen, alhoewel we niet kunnen negeren dat de toenmalige N-VA’er Henk Dierendonck (702) en de huidige N-VA’er Danny Van Den Broucke (496) toch een meerwaarde aan de lijst gaven.
Het zou dus juister zijn te zeggen dat enkel door een coalitievorming met een andere verliezer de schijn van succes kon opgehouden worden.

De nieuwe voorzitter
Op de nieuwjaarsreceptie van de partij op 2 februari 2013 werd dus niet enkel afscheid genomen van Wim Desender, maar werd tevens de nieuwe voorzitter voorgesteld.
Het wordt Kristof Devos, 38 jaar jong en woonachtig in Lombardsijde.
Hij was 5 jaar onderwijzer van het Sint-Jozefsinstituut in Middelkerke en werd in september 2005 directeur van de Sint-Lutgardisschool in Westende. Hij was ook ooit nog financieel adviseur voor verschillende financiële ondernemingen.
Op de lijst voor de CD&V bij de verkiezingen van 14 oktober 2012, stond hij op de 24^ste plaats of zoals men dat heet tegenwoordig, hij was medelijstduwer.
Hij verspreidde een verkiezingsfolder waarin hij de steun van de kiezer vroeg voor ‘zijn 10 – puntenprogramma voor Westende en Middelkerke.’
Hij legde daarin dus het accent op Westende omdat hij vooral hier stemmen van kiezers moest zoeken.
Voor drie concrete punten kon/kan hij alvast op mijn steun rekenen aangezien ik er zelf al meerdere keren voor gepleit heb:

1. Veilige gemeente is een basisrecht: degelijk en veilig wegennet zonder putten,
   meer veilige fietspaden, verkeersveilige schoolomgevingen, veiligheid van elk
   individu
2. Werk maken van een netter Westende (hondenpoep, zwerfvuil, …)
3. Een bedrijfsvriendelijker klimaat realiseren voor onze KMO’s
   (parkeergelegenheid, echte inspraak door de handelaarsbond, degelijk wegennet
   en voetpaden, ruimte voor ondernemen in bedrijvenzone, …
Verschillende punten kan ik niet beoordelen omdat ze veel te vaag zijn:
1. Overlast in Westende ernstig nemen en degelijk aanpakken
2. De verloedering van Westende-bad dringend tegengaan
3. Een toeristvriendelijk beleid, dat onze lokale handelaars te goede komt,
    realiseren.
4. Initiatieven die het respect tussen de verschillende generaties ondersteunen, alle
    kansen geven.
   Natuurlijk verdienen de senioren respect en natuurlijk verdienen spelende
   kinderen begrip, maar hoe of met welke maatregelen zal dat gebeuren?
Twee punten doen het beste verhopen maar de vraag is of ze wel verwezenlijkt zullen kunnen worden.
1. Wonen aantrekkelijker maken voor jonge gezinnen (wervingspremie en
   opvolgingspremie voor wie hier komt wonen, …
2. Sportverenigingen subsidiëren vanuit een langetermijnvisie gericht op een
    degelijke jeugdwerking (investeren in jeugd en opleiding/trainers).
Met één punt ben ik het helemaal oneens, namelijk met de gelijke behandeling van alle Middelkerkse schoolkinderen, ongeacht tot welk onderwijsnet ze behoren. Ik neem aan dat hij het niet over de kinderen zelf heeft, want daar heeft hij gelijk, maar over de scholen. Als de katholieke scholen op dezelfde wijze wensen gesteund te worden door de gemeente, dan moeten ze volgens mij maar fusioneren met de gemeentescholen op ons grondgebied. Dat zal toelaten heel wat te besparen en zo zullen meer middelen voor iedereen beschikbaar worden.
Jullie zien hieronder links Wim Desender en rechts Kristof Devos.

Wat houdt het 14 – speerpuntenprogramma in?
Ik heb bij Dirk Gilliaert navraag gedaan naar dat beleidsplan en hij was zo vriendelijk om het mij onmiddellijk door te sturen, waarvoor mijn hartelijke dank. Ziehier wat het inhoudt:

1. Meer betaalbare huisvesting voor jong en oud
- het uitvoeren van een actief grond - en pandenbeleid
- creëren van nieuwe betaalbare bouwgrond
- opmaken van kwaliteitsnormen voor huurwoningen
- uitwerken van premies voor duurzame woningrenovatie
- jonge gezinnen aantrekken met een huisvestingspremie.
- bouwen van bijkomende serviceflats voor onze senioren
2. Uitbouwen van flexibele kinderopvang
- opstarten van een gemeentelijke crèche en ondersteuning van de private initiatieven
- ondersteunen van thuisopvang bij zieke kinderen
3. Gelijke behandeling van alle schoolkinderen zowel voor het gemeentelijk of vrij onderwijs
4. Het voeren van een gezond en verantwoord financieel beleid met een klantvriendelijke dienstverlening
- zinvolle en verantwoorde investeringen met het maximaal benutten van subsidies van de hogere overheid
- geen belastingsverhogingen
- inspraak van de inwoners bij beleidsbeslissingen en openbare werken.
5. Toegankelijkheid van onze toeristische centra verbeteren
- vaste brug over het kanaal met een vlotte verbinding tot aan de rotonde in de
  Westendelaan
6. Uitbouw van de zeedijk met een wandelpromenade
7. Verder investeren in een mooie en nette gemeente met bijzondere aandacht voor veilige wandel - en fietspaden
- uitbreiden van het fietspadennetwerk
- plaatsen van fietsstallingen en oplaadpunten voor elektrische fietsen-
  klantvriendelijke reorganisatie van het containerpark
- invoeren van mobiele groencontainers
8. Meer ondersteuning en begeleiding voor onze ondernemers
- voor het verkrijgen van vergunningen
- aantrekkelijk en functioneel maken van onze winkelstraten
9. Positieve en praktische ondersteuning voor onze landbouwers
- selectieve inzameling van landbouwafval
- realisatie van uitwijkstroken op de landelijke wegen
- modder- en sneeuwvrij houden van de landbouwwegen
10. Grondige evaluatie van het huidige parkeerbeleid
- gratis parkeren voor onze minder validen
- totale herziening van het parkeerbeleid
- het invoeren van het 'parkingplus - systeem' voor zorgverstrekkers en
  thuiszorgdiensten
11. Uitbreiding van het openbare vervoer
- bijzondere aandacht voor een busverbinding van en naar het hinterland
12. Een kordaat veiligheidsbeleid
- opwaardering van de wijkagent: regelmatig contact met de bewoners
- elke schoolomgeving veiliger maken op vlak van infrastructuur
- aanpassen van het subsidiereglement bij het plaatsen van beveiligingssystemen
  voor de woning
13. Uitbreiden ouderen- en thuiszorg
- verhogen van de mantelzorgpremie
- uitbreiding van de thuiszorgdiensten
- tegemoetkoming bij thuisoppas en personen alarmtoestellen
- ondersteuning dagopvang en kortverblijf
- financieel ondersteunen van het ' minder-mobielenvervoer'
14. Ondersteunen jeugd -, sport - en cultuurverenigingen
- het realiseren van aangepaste en veilige jeugdlokalen
- het bouwen van een nieuw aangepast zwembad
- het ontwikkelen van een duidelijke visie en bestemming voor het sportpark ' De
  Krokodiele'
- het realiseren van een gemeenschapsruimte in Westende en Sint-Pieterskapelle.

Dat lijkt mij voorwaar een zeer ambitieus plan. De eerste vraag die ik me natuurlijk stel, is: ‘Is er geld om dat allemaal te realiseren?’ Werd de kost van dat plan berekend?
In de voorbije jaren heb ik heel wat kritiek geuit op de overdreven dure en grote projecten.
Ik vind er ook hier ook enkele: de vaste brug over het kanaal met een vlotte verbinding tot aan de rotonde in de Westendelaan (punt 5), de uitbouw van de zeedijk met een wandelpromenade (punt 6) en het bouwen van een nieuw zwembad (punt 14) zijn er alvast drie van. Die promenade heb in een vorig artikel al eens grondig behandeld en ik vind het project onuitvoerbaar en zinloos.
Ik heb hierboven al gezegd dat ik het niet eens ben met punt 3 over de onderwijsnetten.
Het klinkt goed als men een aantal sociale maatregelen voorstelt. Wie zou iets kunnen hebben tegen ‘betaalbare huisvesting voor jong en oud” (punt 1), tegen ‘flexibele kinderopvang’ (punt 2), tegen ‘Uitbreiden van ouderen- en thuiszorg’ (punt 13), alleen moet de gulden middenweg bewandeld worden als het gaat over premies en tegemoetkomingen’. De gemeente mag geen geldschieter noch sponsor zijn!
Natuurlijk moet zorgzaam met de gemeentelijke financies omgesprongen worden, natuurlijk mogen de belastingen niet verhoogd worden want iedereen vraagt juist dat de aanvullende personenbelasting op NUL zou gebracht worden zoals in Knokke- Heist, Koksijde en De Panne.
Ik zal ook nog maar eens herhalen dat ik een hevig tegenstander ben van subsidies, maar als ze er zijn moeten ze vanzelfsprekend maximaal benut worden.
Ik ben echt benieuwd hoe de inspraak van de bewoners bij beleidsbeslissingen en openbare werken er zal uitzien!
In één van mijn artikels heb ik ook al eens uitgelegd dat het gratis parkeren voor gehandicapten in Middelkerke eigenlijk een miniprobleempje is. De gehandicaptenverenigingen vragen er zelf niet om, omdat ze niet als armoezaaiers willen betiteld worden.
Er zijn een paar punten waar ik zonder meer achtersta, namelijk een beter uitgebouwd fietspadennetwerk en een kordaat veiligheidsbeleid.
Er zijn er ook een paar die ik niet goed begrijp.
Welke gemeenschapsruimte zal dat worden in Westende? Afschaffen buurthuis in Westende- bad en alles samenbrengen in de Calidris?
Zal het jeugdlokaal in Westende- dorp gerenoveerd en gemoderniseerd worden?
Waar zal een kindercrèche opgestart worden? Is er nu al geen kinderopvang in het oud gemeentehuis?
Hoewel ik daarin geen betrokkene ben, vind ik het goed dat ook aan de landbouwers gedacht wordt. De eigen schepen voor landbouw Francine Ampe-Duron zal daar wel over waken.
Hetzelfde geldt voor de ondernemers. Zij zijn het immers die mede het uithangbordje van de gemeente vormen. Wat men met de winkelstraten wil doen is toch wel wat al te vaag. Zal men eindelijk het wegdek herstellen van de Meeuwenlaan en de Distellaan?
Als er cliënteel is voor een bus naar het hinterland, dan moet daar natuurlijk spoedig iets voor gedaan worden.

Het is niet mogelijk om over dat globaal beleidsplan nu reeds een beoordeling noch veroordeling uit te spreken. Men kan het goedvinden dat er aan bepaalde punten gedacht wordt en men kan zelfs geloven dat er ook een inspanning zal voor gedaan worden. Maar… eerst zien en dan geloven, zei de blinde.
Nikita Chroetsjtsjov zei ooit: “Politici beloven bruggen te bouwen, zelfs waar geen rivier is.”
Ik hoop dat hij ongelijk had.

Het is natuurlijk het resultaat dat telt en de beoordeling zal dus pas in 2020 mogelijk zijn. Bij ‘leven en welzijn’ geef ik daarvoor een afspraak.

Is de lokale CD&V veranderd door deel uit te maken van de meerderheid?
Ik heb de verslagen van de gemeenteraadszittingen tijdens de vorige legislatuur nog eens nagekeken De partij zal moeten toegeven dat hun oppositie niet van zeer hoge kwaliteit geweest is.
In de legislatuur 2001 – 2006 was er een akkoord tussen de Open VLD en de CD&V dat deze laatste partij zich mocht onthouden in ethische kwesties. In de tijd van het asielcentrum in ‘Zon en Zee’ hebben ze daar eens gebruik van gemaakt. Bestaat dat akkoord nu weer?
Zoals ik dat vroeger al schreef over de Open VLD stel ik ook bij de CD&V vast dat het nog steeds dezelfde figuren zijn die het mooi weer maken. Waarom zou er dan iets veranderen (en/of verbeteren) nu beide partijen, ondanks verlies bij de vorige verkiezingen, weer het beleid bepalen in de gemeente?

En… niet onbelangrijk: zijn zij nu plots de beste vrienden geworden?

04-03-2013, 00:00 Geschreven door stammer
Reageren (0)