|
Op 17 juli 2014 is het koninklijk besluit dat de opdrachten verdeelt tussen de hulpverleningszones en de operationele eenheden van de Civiele Bescherming, in het Belgisch Staatsblad verschenen. Het treedt in werking op 1 januari 2015, al zullen sommige zones misschien gebruikmaken van de geboden mogelijkheid om (maximaal) een jaar uitstel te vragen.
Als de federale brandweerhervorming ingaat, maakt Middelkerke verplicht deel uit van één grote brandweerzone met 17 gemeenten, samen met Beernem, Blankenberge, Bredene, Brugge, Damme, De Haan, Gistel, Ichtegem, Jabbeke, Knokke-Heist, Oostende, Oostkamp, Oudenburg, Torhout, Zedelgem en Zuienkerke. Daarbij zijn dus ook de grote steden Brugge en Oostende, die net als Knokke-Heist heel wat beroepskrachten tellen. Het nabijgelegen Nieuwpoort behoort dus niet tot die zone. De negen geel gekleurde plaatsnamen hebben nu een eigen brandweerkorps.
Er zijn vier West-Vlaamse zones. Middelkerke ligt dicht bij de Z-W grens van West-Vlaanderen 1. (plaatsnaam wit onderstreept op rechtse afbeelding)
 
De zonecoördinator wordt kapitein Filiep Dekiere, korpsbevelhebber in Knokke-Heist.
Hoe ziet onze huidige brandweer er uit?
Het brandweerkorps in Middelkerke bestaat louter uit vrijwilligers, maar ingevolge de toekomstige opname in een zone, vreest onze burgemeester dat haar gemeente straks mee de grote groep beroepskrachten zal moeten financieren.
Ik heb al eens een artikel gewijd aan onze brandweer, met name in mijn bijdrage van 23 april 2012 naar aanleiding van een opendeur op Erfgoeddag 2012.
Hoe zal die nieuwe zone er uitzien?
De brandweer wordt opgedeeld in 34 aparte hulpverleningszones die een eigen rechtspersoonlijkheid hebben en bevoegd zijn in verschillende gemeenten. Het zijn dus intercommunales met aan het hoofd een raad van bestuur waarvan de leden worden gekozen door de betrokken gemeenten. Die zones werven het personeel aan, kopen of huren de gebouwen en het materiaal en staan zelf in voor het beheer ervan. Hun beslissingen moeten wel goedgekeurd worden door de gemeenten die een financiële bijdrage en afgevaardigden leveren aan de zoneraad.
In totaal zijn er 311 beroepsbrandweerlui in de zone en 429 vrijwilligers. De totale bevolking binnen de zone is 432.922 personen of 454 personen/km² en de totale brandweer zal iets meer dan 30 miljoen euro per jaar kosten.
Elke zone heeft haar eigen directie (de zonechef), administratie en personeel. Met de hervorming worden ook de statuten van de beroepsbrandweerlieden en de vrijwilligers gelijkgestemd. Dit is één van de belangrijkste onderdelen van de hervorming en heeft een grote invloed op de carrièremogelijkheden en op het personeelsmanagement in de kazernes.
De beroepsbrandweerlieden zullen nu in heel het land hetzelfde verdienen, met de garantie dat niemand er financieel op achteruit gaat. Alle verworven rechten blijven behouden. Wie bijvoorbeeld extra verlofdagen of vergoedingen geniet, heeft daar ook in de toekomst recht op.
Ook voor vrijwilligers is er vooruitgang, met een vergoeding die voortaan stijgt met de anciënniteit en de veralgemening van een premie voor onregelmatige prestaties.
Hoe is men tot die hervorming gekomen? Wat is de bedoeling ervan?
Aan de start ging ruim tien jaar werk vooraf. De ramp in Gellingen in 2004 met 24 doden was de aanleiding om het functioneren van de brandweer onder de loep te nemen.
Bart Somers, burgemeester van Mechelen, was namens de Vereniging van Steden en Gemeenten( (VVSG) nauw bij de hervorming betrokken. Er zijn volgens hem twee redenen waarom het zolang geduurd heeft. In tegenstelling tot de politiehervorming, waar je drie professionele korpsen moest integreren, is er bij de brandweer een veel groter verschil tussen de korpsen, zuiver professionele, gemengde, vrijwillige, ieder met hun eigen geschiedenis. De tweede reden zou zijn dat de brandweerhervorming moet gerealiseerd worden in tijden van budgettaire krapte, terwijl niemand erop achteruit wil gaan.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken, toen nog onder Joëlle Milquet, stelde zich bij de hervorming drie belangrijke doelstellingen.
Ten eerste wilde men de hulp aan de bevolking op optimale wijze georganiseerd zien.
Verder moet de veiligheid van burgers en hulpverleners beter worden en tenslotte wenste men het werkkader voor de leden van de hulpdiensten, inzake opleiding, materieel, standaard operationele procedures, uniform statuut van beroeps en vrijwilligers van brandweer… te professionaliseren.
Moest men daarom echt de brandweer hervormen?
Natuurlijk wel als men oordeelt dat het huidige functioneren van de brandweer niet altijd beantwoordt aan de standaarden die moeten gehanteerd worden voor de veiligheid van de burgers. Men wenste voor de brandweer hetzelfde te doen als wat men vijftien jaar geleden deed voor de politie waarvan iedereen zegt dat die nu veel beter werkt dan vroeger. De brandweer zou dus in de toekomst professioneler, rationeler, uniformer moeten werken zodat de veiligheid van de burgers erop vooruitgaat. We zullen zien!
Er wordt gestreefd naar de snelst mogelijke adequate hulp
Dat betekent dat de brandweerdienst die het snelst op de plaats van een schadegeval aankomt of kan aankomen, zal tussenkomen zodat de burgers zo snel mogelijk geholpen worden. Zo wil men ook de veiligheid verhogen. De samenwerking tussen operationele diensten zal versterkt worden, wat betekent dat de dichtstbijzijnde posten ter versterking kunnen worden opgeroepen op de plaats van een schadegeval.
De wet van 15 mei 2007 betreffende de civiele veiligheid (zie B.S. 31.07.2007 + erratum B.S. 01.10.2007),schrijft voor dat administratieve grenzen geen criterium zijn voor de hulpverlening. Veel hulpdiensten passen dit principe al een tijdje toe, maar nu wordt het dus ook wettelijk opgelegd. Voor de burger betekent dit dat hij of zij wettelijk recht heeft op de noodzakelijke hulp (adequate hulpmiddelen) en dit zo snel mogelijk (qua tijd, dit is niet altijd de kortste afstand). Dit principe is een resolute verandering in de organisatie van de Belgische hulpdiensten. Het is ook een echte vooruitgang voor de bevolking wat de efficiëntie van de hulpverlening betreft.
Waar ging men nog van uit om die wet op te stellen?
1. Elke burger heeft recht op eenzelfde basisbescherming tegen een gelijke bijdrageplicht.
Er moet gestreefd naar een gelijkwaardige bijdrage in de kosten door de gemeenten op basis
van heldere criteria: het stedelijk of landelijk karakter, het bevolkingsaantal, de risico's en de
inhoud van de veiligheidsplannen.
2. Een schaalvergroting is noodzakelijk.
Daardoor kunnen de middelen rationeler en efficiënter worden aangewend en kan de
dienstverlening worden verbeterd. Vele van onze huidige brandweerdiensten beschikken over
te weinig potentieel om naast de gewone brandweerinterventies ook nog alle andere taken,
gaande van preventie tot rampenbestrijding, eigenhandig aan te kunnen.
3. Structuur van de brandweerdiensten met drie niveaus
a. Uitvoerend niveau
De basisbrandweerzorg wordt verzekerd vanuit een netwerk van brandweerposten die
dienen te beschikken over het nodige personeel en materieel volgens opgelegde
minimumnormen.
b. Organiserend niveau
De hulpverleningszone met rechtspersoonlijkheid neemt het personeel in dienst en koopt het
materieel en uitrustingen aan. Ze bewaakt de kwaliteit van de dienstverlening en coördineert
de werking tussen de posten van haar zone. De zone wordt bestuurd door een beleidsorgaan
samengesteld uit mandatarissen van de aangesloten gemeenten.
3. Regelgevend niveau
Het federale niveau met aan het hoofd de minister van Binnenlandse Zaken staat in voor de
reglementering. De minister wordt bijgestaan door zijn administratie van de civiele veiligheid
en door een op te richten autonoom Centrum voor Kennis en Expertise om technisch
ruggensteun te verlenen in brandweeraangelegenheden.
De federale hulpdienst van de Civiele Bescherming staat als federale steundienst ter beschikking van de zones en van de gouverneurs.
De wet van 15 mei 2007 hervormt niet alleen de geografische bevoegdheden en de missies van de brandweer, maar ook die van de Civiele Bescherming.
Wat zal er veranderen?
Deze hervorming is zeker heel belangrijk voor het personeel en de betrokken eenheden, maar wat betekent ze nu eigenlijk voor de bevolking?
Er verandert eigenlijk niets fundamenteels: het telefoonnummer en het hulpverlenend personeel blijven dezelfde. De hulpverlening wordt echter efficiënter dankzij het principe van de snelste en meest adequate hulpverlening. Voor niet-dringende hulp zal er één team van twee brandweerlieden van een al dan niet verder gelegen kazerne ter plaatse komen. Voor brand in een woning zullen echter enkele tientallen brandweerlieden worden gemobiliseerd van de dichtstbijzijnde korpsen. Ook voor technische interventie, zoals chemische ongevallen of moeilijke situaties waarvoor speciaal materiaal nodig is, zal er een (eventueel verder gelegen) eenheid worden ingezet, die over de juiste middelen beschikt.
De belastingen die de burger betaalt aan de gemeente voor de brandweer worden opnieuw geïnvesteerd in de zone waarvan de gemeente lid is. De federale overheid stelt nog extra financiële middelen ter beschikking zodat de bevolking overal dezelfde hulpverlening kan krijgen.
Er wordt gevreesd voor de toekomst van de brandweervrijwilliger
Het zou tegenwoordig moeilijk zijn om nog voldoende vrijwilligers te vinden en in de toekomst zou er weinig beterschap te verwachten zijn. Het zou minder vanzelfsprekend zijn om een langdurig en veeleisend maatschappelijk engagement bij de brandweer aan te gaan. Door de professionalisering van de opleidingen en van de manier van werken, door de steeds hogere eisen op inhoudelijk en fysiek vlak, zou er steeds meer gedacht worden vanuit de logica van de beroepskrachten. De lat om vrijwilliger te worden zou dus steeds hoger liggen.
Middelkerks brandweerduiker ongerust over hervorming
Vrijwillige brandweerduiker Dominique Boudt maakte zich op 13 november, in een open brief, ongerust over de nakende hervorming: "Zo zouden er binnenkort geen vrijwillige duikers meer opgeleid worden voor ons korps. Hoe de hulpverlening erna zal gebeuren, is onzeker. Het kan gerust zijn dat de vrijwillige duiker bij ons korps uitsterft. In de toekomst vertrekken duikploegen vanuit de nieuwe hoofdposten Oostende of Brugge, maar dat duurt natuurlijk langer. Dat zal de hulpverlening volgens mij niet ten goede komen."
De voorzitter van de technische commissie 'zone 1' Filiep Dekiere beweert echter dat de denkpistes nog niet definitief zijn: "We zijn inderdaad bezig met veranderingen, maar het is voorbarig om te stellen dat die al definitief zijn. We kijken momenteel wat de opties zijn en durven het aan om kritische denkoefeningen te maken. Nu zijn we nog bezig om de knopen te bestuderen, maar die zullen pas op 1 januari 2015 doorgehakt worden".
Volgens Janna zal die hervorming een pak meer kosten dan voorheen
Onze burgemeester vindt de brandweerhervorming een noodzakelijk kwaad. 'De hele operatie zal de gemeentekas immers handenvol geld kosten voor al bij al dezelfde dienstverlening, en we hebben helaas geen andere keuze.Waar Middelkerke nu zowat 35 euro per inwoner voor de brandweer uitgeeft, verdubbelt dat bedrag jaar na jaar tot 70 euro in 2025. De brandweerkosten voor Middelkerke bedroegen in 2013, inclusief investeringen, ruim 650.000 euro. De dotatie van Middelkerke aan de zone komt op ruim 1 miljoen euro in 2015 en in 2025 loopt dit op tot meer dan 1.300.000 euro.'
De dotaties van de gemeenten van de zone zullen elk jaar worden bepaald op basis van een akkoord tussen de betrokken gemeenteraden. Bij gebrek aan een akkoord bepaalt de wet dat de dotatie van elke gemeente een nog vast te stellen verdeelsleutel moet volgen.
Janna vindt dat men geen oor heeft naar haar verzuchtingen en die van haar collega’s- burgemeesters
‘Samen met collega-burgemeesters uit gemeenten die in hetzelfde schuitje zaten, heb ik in Brussel aan de alarmbel getrokken, maar men had helaas nauwelijks oor naar onze verzuchtingen. Jammer, want de burgemeesters staan nochtans dagelijks met beide voeten in de realiteit. Nochtans is het uitgangspunt van de schaalvergroting, namelijk dat elke burger recht heeft op éénzelfde dienstverlening tegen een gelijke bijdrage goed. Helaas is dat in de praktijk niet het geval. Ook is het maar de vraag of alles nu veel efficiënter zal verlopen. Vroeger was Middelkerke op alle vlakken immers verantwoordelijk voor haar eigen korps, wat duidelijk was, nu ligt het management bij de zone, waarvan 17 gemeenten deel uitmaken, die allen een verschillende invalshoek hebben, wat de bestuurbaarheid en de efficiëntie niet altijd vergroot. We kijken wat de toekomst brengt, maar alleszins is voor Middelkerke de brandweerhervorming een duidelijk voorbeeld dat schaalvergroting niet automatisch goedkoper is, wel integendeel', betreurt Janna Rommel-Opstaele.
Vrezen de burgemeesters misschien aan macht te zullen inboeten?
In de praktijk zal er voor sommige gemeenten niet heel veel veranderen, voor andere zal de kwaliteit fel verbeteren. Cruciaal is dat de brandweer een zonaal, regionaal korps wordt, terwijl ze vroeger echt aan het lokale bestuur toehoorde. Dat is bij veel burgemeesters nog niet doorgedrongen. De burgemeester zal de brandweer niet meer lokaal kunnen aansturen. De werking zal vergelijkbaar zijn met een intercommunale, met het gevaar dat de afstand tot het lokale bestuur groot wordt.
De hogere overheid gaat er echter van uit dat een burgemeester die interesse toont en betrokken wil zijn, mee aan het stuur kan zitten. In een zone zou er na verloop van tijd een soort van fractievorming plaatsvinden. Binnen de zoneraad zou een soort kernbestuur van enkele burgemeesters ontstaan, dat beleidsvoorbereidend en sturend werk zal doen.
Janna ziet ook een paar lichtpuntjes
Toch is het niet allemaal kommer en kwel en ziet de burgemeester zeker ook een paar lichtpuntjes. 'Het feit dat onze inwoners een beroep kunnen blijven doen op ons geëngageerde vrijwilligerskorps en dat de kazerne in Middelkerke blijft, is ongetwijfeld een goede zaak. De veiligheid van onze inwoners blijft gegarandeerd. We blijven ook eigenaar van de kazerne en ontvangen hiervoor huur van de zone. Wanneer de kinderziekten van de nieuwe zonevorming voorbij zijn en er een goed financieel beleid gevoerd wordt, hoop ik bovendien dat de kosten op termijn ook gedrukt kunnen worden', besluit Janna Rommel-Opstaele met een positieve noot.
Besluit
Zelf ben ik niet in staat om te oordelen over de geplande hervorming. De toekomst zal het dan maar moeten leren. Ik zie het wel met een goed oog. Ik heb daarover de mening gevraagd van een specialist die al 27 jaar korpschef is van de Middelkerkse brandweer, Marc De Jonghe. Ik mocht helaas geen antwoord ontvangen.* Of hij dat zelf niet wenste te doen of dat hij dat niet gedurfd heeft, daar heb ik het raden naar. Spijtig!!
Bronnen
Artikel in ‘Het Nieuwsblad’ van Dany Van Loo op zaterdag 25 oktober 2014
Artikel in ‘Het Laatste Nieuws’ van MVHB op 14.11.2014 ‘Brandweerduiker ongerust over hervorming’
Artikel in ‘Het Laatste Nieuws’ door Paul Bruneel op 21.10.2014
* Aanpassing
Op maandag 8 december mocht ik dan toch een antwoordje verwachten, waarvoor dank.
Veelzeggend is het wel niet! Oordelen jullie zelf maar:
"Heel veel nieuws is er op dit moment niet. Het betreft een beslissing van de Federale overheid.
Alle gemeentebesturen uit onze zone hebben het licht nu op groen gezet door officieel toe te treden en akkoord te gaan met de betaalverdeling. Op 01.01.2015 gaat de feitelijke zone nu van start.
Voor onze post zal er in de feitelijkheid en naar uitrukken weinig of niets veranderen.
Wij blijven alle interventies, met dezelfde manschappen en hetzelfde materieel, nauwgezet opvolgen vanuit onze post aan de Klein Kasteelstraat.
De burgers in nood kunnen ons steeds bereiken via het nationaal nummer 112 ( geen voornummer enkel 112)"
|
