|
Hebben jullie al gehoord van een autonoom gemeentebedrijf?
Neen? Jullie hoeven zich daarover niet te schamen. Er wordt ook weinig over dat geval gecommuniceerd. Het is namelijk een zonderlinge en tevens ingewikkelde bedoening.
Of wij dat ook hebben in Middelkerke? Natuurlijk, en jullie kunnen er meer over lezen op http://www.middelkerke.be/AGB.aspx
Daar staat: De oprichting van het Autonoom Gemeentebedrijf Middelkerke is goedgekeurd door de gemeenteraad d.d. 8 december 2005 en goedgekeurd bij ministerieel besluit d.d. 20 maart 2007. Na goedkeuring van de statuten werd op 18 december 2007 gestart met de exploitatie van het AGB.
Ja, Middelkerke is natuurlijk niet achtergebleven bij de vele andere gemeenten. Antwerpen was de eerste gemeente die een AGB oprichtte voor het beheer van zijn haven.Waarom wordt dat gedaan? Een openbaar bestuur dat een bedrijf opricht!
Ziehier een poging om een tipje van die sluier op te lichten.
Wat is eigenlijk een AGB?
Het is een dochteronderneming van de gemeente met eigen rechtspersoonlijkheid. Dit betekent dat een AGB kan optreden als een volwaardig en handelingsbekwaam persoon in het rechtsverkeer, behept met rechten en plichten zoals een natuurlijk persoon dat kan doen. Dat wil zeggen, een rechtspersoon kan bezittingen en schulden hebben, contracten sluiten, rechtszaken aanspannen of aangeklaagd worden.
Een AGB valt onder het Belgisch vennootschapsrecht. Dat betekent dat het een organisatievorm is met als primair hoofddoel het verwezenlijken van winst voor de eigenaars.
Tussen het AGB en de gemeente werd een beheersovereenkomst opgesteld die goedgekeurd werd door de gemeenteraad op 18 december 2007 waarin de wijze waarop het AGB zijn taken moet vervullen en een hele reeks andere zaken vastgelegd worden.
Waarom zon bedrijf oprichten binnen een gemeente?
In het algemeen heeft het tot doel de exploitatie van sport-, cultuur-, toerisme-, jeugd-, parkeer-, en zaalinfrastructuren, evenals de organisatie van toeristische en culturele programmatie te verzekeren. Voor onze gemeente is specifiek de ter beschikkingstelling met dienstverlening van de zalen / lokalen van het Sport- en Gemeenschapscentrum De Branding een opdracht van het AGB.
Ook het museum Les Zéphyrs in Westende werd overgeheveld naar het bedrijf. Waarom het museum in de oude post nog niet overgeheveld werd of met andere woorden waarom de formele beslissing daartoe nog niet genomen is, daarop moet ik het antwoord schuldig blijven.
Er werd ook reeds een steentje gesmeten teneinde een programmering te kunnen opstarten in de Baccarazaal van het casino maar daar is men uiteraard daarvoor niet te vinden.
Beleid, beheer en controle
De Raad van Bestuur
Aan het hoofd van een AGB staat een raad van bestuur.
Binnen het AGB vervult die raad de rol van de Gemeenteraad.
Er mogen maximaal 12 leden zijn, zijnde vertegenwoordigers van elke politieke groep met minstens twee verkozene, dus niet LDD.
Ziehier wie opgenomen is in die Middelkerkse raad.
Michel Landuyt is de voorzitter (het moet iemand uit het college zijn), Bart Vandekerckhove, Mario Declerck en Lisette Maurau-Jonckheere zijn de bestuurders-directeur, Lode Maesen, Rony Reynaert, Lieve Landuyt, Francine Ampe-Duron, Liliane Pylyser-Dewulf en Jan Lacombe zijn de bestuurders.
Het zijn dus allemaal leden uit de gemeenteraad, vijf van de VLD, drie van CD&V NV-A, één Vlaams Belang en één Progressief kartel.
Daarnaast kunnen ook deskundigen worden benoemd. Dat zijn dan Willy Verschueren, bestuurder-directeur en Frederick Spaey, OCMW raadslid, politiek secretaris van de VLD, advocaat, bestuurder deskundige.
Pierre Ryckewaert is de penningmeester en Sylvie Vanhoutte de secretaresse.
Ten hoogste twee derde van de leden van de raad van bestuur is van hetzelfde geslacht, dus zoals hier 8 mannen en 4 vrouwen.
De leden van de raad van bestuur worden benoemd voor een hernieuwbare termijn van zes jaar, samenvallend met de legislatuur van een gemeenteraad.
De vergaderingen van de raad van bestuur zijn niet openbaar.
De organen van het AGB produceren wel notulen, die op aanvraag kunnen geraadpleegd worden.
Welke zijn de bevoegdheden van de raad? Ze treft beslissingen betreffende het aangaan van leningen, het aanvaarden van giften of toelagen, het overgaan tot onteigeningen die noodzakelijk zijn voor de verwezenlijking van de doelstellingen van het gemeentebedrijf, het verwerven, aanwenden en vervreemden van zijn goederen, het vestigen of opheffen van zakelijke rechten op die goederen, binnen de grenzen van de statuten en de beheersovereenkomst. De raad van bestuur vertegenwoordigt het autonoom gemeentebedrijf ook in rechte als eiser of als verweerder. De raad van bestuur stelt ook de tarieven voor de door het autonoom gemeentebedrijf geleverde prestaties vast, op de door de beheersovereenkomst vastgestelde wijze.
In tegenstelling met sommige andere gemeenten is het personeel dat in De Branding en Les Zéphyrs werkt, gemeentepersoneel dat ter beschikking wordt gesteld van het AGB. Het is dus geen AGB personeel. Dat is natuurlijk belangrijk want dan zijn ze zeker dat niet getornd wordt aan hun statuut.
Het Directiecomité
Het directiecomité vervult ten opzichte van de raad van bestuur de rol die het schepencollege vervult ten opzichte van de gemeenteraad. De leden ervan zijn Bart Vandekerckhove, voorzitter van het comité en van de Open VLD Middelkerke, terwijl Michel Landuyt, Mario Declerck, Lisette Maurau-Jonckheere en Willy Verschueren bestuurder-directeur zijn.
Pierre Ryckewaert en Sylvie Vanhoutte vervullen ook hier de rol van penningmeester en secretaresse.
College van commissarissen
Het toezicht op de financiële toestand en op de jaarrekeningen wordt opgedragen aan een college van drie commissarissen die door de gemeenteraad worden gekozen buiten de raad van bestuur en waarvan tenminste één lid is van het instituut van bedrijfsrevisoren. Met uitzondering van deze laatste zijn de leden van het college van commissarissen lid van de gemeenteraad. Het zijn Linda Feys-Peelman en Tom Lingier, bijgestaan door Peter Vandewalle, bedrijfsrevisor, uit Brugge.
Zij werden in de gemeenteraadszitting van 10 mei 2007 aangesteld voor een termijn van drie jaar. Ik heb daar nog geen verlenging van gezien.
Voordelen
De verdediging van het oprichten van autonoom gemeentebedrijf wordt natuurlijk gevoerd door de politici zelf. De lezer kan ze evengoed als nadelen ervaren.
Burgemeester Michel Landuyt beweert: 'Er zal een efficiënter beheer zijn. Bovendien brengen we alles van erfgoed onder in het AGB en is er een fiscaal voordeel omdat we de BTW kunnen aftrekken van alle investeringen die we er doen.
Zal het beheer doeltreffender zijn?
Het AGB zou de mogelijkheid hebben om flexibel in te spelen op de private markt. Het werkt met budgetten in plaats van begrotingen, waardoor eenvoudiger financiële middelen zouden kunnen worden vrijgemaakt wanneer een gelegenheid zich voordoet.
De interne besluitvorming en werking zouden vlotter kunnen uitgevoerd worden. Een autonoom gemeentebedrijf heeft eigen bestuursorganen en kan op die manier de vaak langdurige gemeentelijke besluitvorming ontwijken.
Bovendien is het mogelijk om interne en externe deskundigen te betrekken in het bestuur van een AGB, wat voor een professionalisering kan zorgen.
Moeten we daaruit besluiten dat de begroting en boekhouding van de gemeente niet deskundig beheerd wordt, omdat daar geen deskundige(n) aanwezig zou(den) zijn?
En last but not least, belangrijkste (of zelfs enige drijfveer?) voor het oprichten van een AGB zal wel de regel zijn dat het, in tegenstelling tot een stad of gemeentedienst, btw kan recupereren.
Omwille van hun industriële en commerciële activiteiten zijn AGBs btw- belastingplichtig, wat hen toelaat de btw op de inkomende facturen te recupereren of te optimaliseren. Dat is natuurlijk interessant bij een grote onroerende investering.
Wanneer een gemeente bijvoorbeeld een zwembad bouwt via een autonoom gemeentebedrijf kan ze tot 21% besparen, en ook op de uitbating ervan kan ze de btw recupereren.
Het spreekt vanzelf dat de BTW administratie niet opgezet was met die belastingontduiking. Ze stelde die fiscale constructie dan ook in vraag maar (voorlopig?) blijkbaar zonder succes.
Nadelen
"Een gemeente is geen bedrijf dat winst moet maken. Een gemeente is een openbaar bestuur dat te allen tijde verantwoording moet afleggen aan de gemeenteraad en, uiteindelijk, aan de kiezer.
Dat schreef Karl Van Den Broeck ooit in Knack.
Er bestaan wel meer bezwaren van dezelfde aard. Er wordt vooral vaak gezegd dat de oprichting een ondemocratische zaak is. De directie van het Middelkerkse AGB bestaat uitsluitend uit VLDers.
Zelfs het progressief kartel, dat nochtans deel uitmaakt van de meerderheid, is er niet in vertegenwoordigd.
Twee commissarissen zijn ook blauw gekleurd. En de bedrijfsrevisor, hoe wordt die gekozen? Hij heeft zijn kandidatuur ingediend! Was hij de enige? Misschien heeft die ook wel dezelfde kleur? Waar blijft dan de democratische controle?
In de raad van bestuur zijn alle partijen vertegenwoordigd, maar de vergadering is niet openbaar. De voorzitter is de burgemeester, die kan rekenen op de steun van een meerderheid aan volgzame partijgenoten.
Een hierbij aansluitende kritiek is dat de druk om niet al te veel tegen te werken in een AGB veel groter is dan in de gemeenteraad. Zoals het een bedrijf past, ligt de nadruk meer op wat verwezenlijkt wordt dan op de democratische besluitvorming.
Een ander nadeel van het AGB is dat er nog een keer zitpenningen moeten voor uitbetaald worden. De zittingen zijn inderdaad bezoldigd.
Een lid van het directiecomité en de raad van bestuur krijgt per vergadering 175 euro bruto, zoals een gemeenteraadslid.
De voorzitter krijgt een dubbele zitpenning of 350 bruto voor elke vergadering.
De deelname van de burgemeester en van schepen Lode Maesen is onbezoldigd.
De raad van bestuur van het AGB Middelkerke komt maandelijks samen, dus 12x per jaar.
Het directiecomité komt 2x per maand samen, dus 24 keer per jaar.
Wie een beetje kan rekenen stelt dus vast dat een lid van de raad van bestuur 12 x 175 euro = 2.100 euro bruto per jaar ontvangt. Voor een lid van het directiecomité wordt dat 24 x 175 e = 4.200 euro. De voorzitter van dat comité rijft 8.400 euro bruto per jaar binnen.
Enkel aan zitpenningen kost het AGB dus jaarlijks voor de raad van bestuur 10 x 2.100 euro (zonder burgemeester en schepen Maesen) = 21.000 euro. Voor het directiecomité wordt dat 2 x 4.200 euro + voorzitter 8.400 e = 12.600 euro.
De commissarissen krijgen een zitpenning zoals iedereen, maar ik weet niet over hoeveel zittingen het gaat.
Het bedrag van het ereloon van de commissaris, lid van het Instituut van Bedrijfsrevisoren, ken ik niet, maar dat zal wel een vast bedrag zijn, dat bij de aanvang van zijn opdracht wordt vastgesteld.
Ook de twee deskundigen in de raad van bestuur zullen wel meer betaald worden voor hun deskundigheid.
Als men dan zowel van de raad van bestuur als van het directiecomité deel kan uitmaken (jullie zien zelf wel over wie ik het heb) en daar nog 10 zitpenningen per jaar voor de gemeenteraad bijtelt en 5 zitpenningen per jaar voor de gemeentecommissie Erfgoed, liefst als voorzitter, dan wordt dat al een mooie jaarlijkse bijverdienste.
Sommige van de gemeenteraadsleden nemen ook nog deel aan algemene vergaderingen of directiecomités van intercommunales (zie http://www.middelkerke.be/page29511918.aspx ), of andere verenigingen en organisaties, (zie http://www.middelkerke.be/page29522123.aspx) aan die van huisvestingsmaatschappijen en van de West-Vlaamse Politieschool waarvoor eveneens zitpenningen voorzien zijn. Maar daar kom ik later wel eens in detail op terug.
Het zou eens interessant zijn te vernemen hoeveel BTW het AGB jaarlijks kan aftrekken. Weegt die som wel op tegen de kosten (zitpenningen, erelonen en andere)?
Er zou ook eens moeten nagedacht worden over de administratieve last die zon AGB meebrengt. Of komt het de dames en heren van het bedrijf beter uit als niemand zich daar vragen bij stelt?
Besluit
Het is niet altijd duidelijk waar de grens ligt tussen de verantwoordelijkheden van het gemeentebestuur, van het AGB en van de gemeentecommissie Erfgoed. Het lokaal bestuur wordt erdoor versplinterd. Volgens mij is een AGB totaal overbodig. Ik vind het bovendien zeer ondemocratisch. Jullie oordelen zelf ook wel of bovengenoemde voordelen opwegen tegen de nadelen.
Bronnen
http://www.vvsg.be/Werking_Organisatie/Financien/Documents/
http://www.bdo.be/media/docs/persberichten/btw-statuutvooropenbarebesturen_FDMagazinejuni2010.pdf
http://habe.hogent.be/hiaf/nieuwsbrieven-brochures/tijdschrift04-www.pdf
http://www.cultuurcentra.be/img/uploads/regelgeving/verzelfstandiging/Fiche_AGB.pdf
http://www.isbvzw.be/_uploads/53096131/downloads/pagesfrombinnenband-agb-10-03.pdf
http://www.isbvzw.be/nl/collections/9/autoonom-gemeentebedrijf-agb.html
|
