Iedereen weet zeker nog wel dat het Algemeen Christelijk Werknemersverbond (ACW) in het voorbije decennium, eerst ‘Duinenzicht’ verkocht aan de grootste politievakbond van het land en een tijdje later ook de rest van ‘Zon en Zee’ aan de staat om er een asielcentrum te vestigen?
Toch is het misschien niet voor iedereen duidelijk hoe groot de invloed van het ACW was en eigenlijk nog steeds is, hoewel in iets mindere mate?
Om dit onderwerp te behandelen, moet ik even buiten de lijnen kleuren, met andere woorden, even de grenzen van Middelkerke overschrijden.
Ik raad jullie in elk geval de lectuur aan van het boek ‘De uitverkoop van het ACW – Een verhaal van geld en idealen’ – Roularta Books – 264 blz.- 21,90 euro van Didier Verbruggen. Het is echt boeiende literatuur, verhelderend, ja zelfs onthullend!!
Verder in mijn artikel zal ik daar enkele keren naar verwijzen.

Geschiedenis van het ACW
In heel West-Europa zorgden de toenemende industrialisering en de verstedelijking op het einde van de 19de eeuw voor de opkomst van het socialisme en de moderne arbeidersbeweging. Deze bewegingen streefden naar de ontvoogding van de arbeiders en de opheffing van economische, sociale en politieke ongelijkheden. Paus Leo XIII riep in zijn encycliek Rerum Novarum (1891) op tot katholieke sociale (re)acties. Deze pauselijke oproep vond een brede weerklank in België.
Het proletariaat probeerde zijn lot/ koopkracht niet alleen via politieke en syndicale organisaties te verbeteren, maar ook via de coöperatieve onderneming. Ook de christelijke arbeidersbeweging richtte allerlei coöperaties op: bakkerijen, kruideniers en spaarkasjes, geleid volgens coöperatieve principes. Verbruggen: “Dankzij de inzet van vele duizenden militanten groeiden de ACW - coöperaties uit tot een machtig sociaal - economisch imperium. Maar in plaats van uit te groeien tot laboratoria voor zelfbestuur en dus ontvoogding van de arbeiders, werden de coöperaties echte bedrijven die weinig verschilden van hun kapitalistische concurrenten.”

In juli 1921 werd de stichting van het Algemeen Christelijk Werknemersverbond (ACW) bezegeld, een federatie van werknemersverbonden van de arrondissementen.
Om ‘Welvaart’ en de in 1912 opgerichte vakbondskoepel ACV (Algemeen Christelijk Vakverbond) en de ziekenfondskoepel LCM (Landsbond der Christelijke Mutualiteiten) het nodige kapitaal te bezorgen werd in 1925 de CV Spaarbank der Christelijke Werklieden opgericht. Die werd in 1935 omgedoopt tot BAC (Belgische Arbeiderscoöperatie), Centrale Depositokas van het ACW, die een hoofdrol speelde in de geschiedenis van de christelijke arbeiderscoöperaties.
DVV (De Volksverzekering) werd de verzekeraar van de koepel, ‘Welvaart’ de winkelketen en ‘De Hoorn’ de bakkerijketen. Dat laatste bedrijf overleefde de Tweede Wereldoorlog niet. De overige drie werden na de oorlog de grote geldhuizen van de beweging.
In 1929 werd de NV Centrale Volksverzekering, de voorloper van de DVV, opgericht en in 1935 zag ook het Landelijk Verbond der Christelijke Coöperaties (LVCC) het licht. De coöperaties werden de melkkoeien van het ACW en zijn vele takken (vakbond, ziekenfonds enz.) Ze zorgden voor propagandavergoedingen, schenkingen, dividenden, gunstige kredieten en veel meer. Omdat de koepel over zeer belangrijke financiële middelen beschikt(e) en zowat alle belangrijke domeinen van onze samenleving bestrijkt, is ze natuurlijk oppermachtig geworden.

De huidige samenstelling van het ACW
Vooraleer verder uit te weiden over de evoluties binnen het ACW, wil ik jullie hieronder even het schema tonen met de huidige samenstelling.

In de sociaal-economische sector:
ACV, het Algemeen Christelijk Vakverbond, met 1,7
       miljoen leden (nationaal); wordt wel vaak verward met
      ‘ACW’
LCM, de Landsbond der Christelijke Mutualiteiten met 4,7
        leden (nationaal), de grootste ledenorganisatie van de 
        christelijke arbeidersbeweging en veruit het grootste
        ziekenfonds in het land
Groep Arco, een holding met een eigen, sociale en maatschappelijke invalshoek die op de eerste plaats de financieel-economische belangen van haar aandeelhouders verdedigt en dat een participatie heeft van meer dan 13,5% in de bank Dexia via haar dochter Arcofin CVBA, 10% in Elia NV (beheerder van hoogspanningsnet), 7 % in Retail Estates NV (winkelvastgoed), 8% in Sint-Jozefskredietmaatschappij), een ongekend % in Home Invest (residentieel vastgoed in Brusselse regio, 20,1 % in het kapitaal van VDK spaarbank, 27,5 % in het kapitaal van DEXIA Immorent, 11,28 % in het kapitaal van DG Infra, ….
Arco telt naast enkele referentieaandeelhouders ongeveer 900.000 particuliere aandeelhouders en beschikt over ongeveer 4,5 miljard euro eigen middelen. De groep bekleedt dus een enorme machtspositie in de financiële, diensten- en nutsectoren.
De financiële crisis bij Dexia heeft Arco getroffen als een mokerslag. Meer daarover in één van de volgende bijdragen.

In de sociaal - culturele sector

• KAJ (Kristelijke Arbeidersjeugd), vormings- en actiebeweging met en voor jongeren
• KAV (Kristelijke Arbeiders Vrouwenbeweging), de sociaal-culturele vrouwentak
• KWB (Kristelijke Werknemersbeweging), sociaal-cultureel werk met volwassen werknemers

• OKRA (Open, Kristelijk, Respectvol en Actief) , de sociaal-culturele tak voor de derde leeftijd (vroeger KBG of Kristelijke Bond Gepensioneerden)

• Familiehulp, de grootste dienst voor gezinszorg (thuiszorg) in Vlaanderen, is een autonome V.Z.W. binnen het geheel van de christelijke werknemersorganisaties ACW

Bij het ACW werken circa 300 personeelsleden (hoofdzetel + regionale werking)

Geassocieerde partners
Met het ACW zijn ook nog verschillende partners geassocieerd: Arktos, professionele vormingsorganisatie voor maatschappelijk kwetsbare jongeren, Groep Intro vzw, een organisatievoor vorming, onderwijs, opleiding, trajectbegeleiding, jobcoaching, werkervaring en sociale economie, Welzijnszorg, bestrijder van elke vorm van uitsluiting van individuen en groepen en Pax Christi, een internationale katholieke vredesbeweging.

Het ACW en de politiek
Het ACW profileerde zich van bij zijn ontstaan heel nadrukkelijk als een organisatie met politiek karakter. Nog in 1921 onderging de katholieke partij een grondige hervorming. De partij zou zich voortaan organiseren volgens het principe van de standenvertegenwoordiging. Dat leidde tot de oprichting van de Katholieke Unie, waarin het ACW, de Boerenbond en de organisaties van de middenstand en van de burgerij zijn opgenomen. Het ACW stelde zich van bij het begin via haar parlementsleden en ministers zeer zelfstandig op, tot op vandaag.
In het algemeen blijft de structurele samenwerking tussen ACW en CD&V vooralsnog overeind.
Het ACW staat bekend als de linkervleugel van de christendemocraten.
Belangrijke ACW - politici bij CD&V zijn, naast (nog steeds) premier Leterme, onder meer Etienne Schouppe, (staatssecretaris voor Mobiliteit), Jo Vandeurzen (Vlaams minister van Welzijn en Volksgezondheid), Steven Vanackere (federaal vicepremier), Joke Schauvlieghe (Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur, Hilde Crevits (Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken), Inge Vervotte (federaal minister van Ambtenarenzaken en Overheidsbedrijven), Veerle Heeren (gewezen Vlaams minister van Welzijn en Volksgezondheid) en lokaal ook Johan Verstreken uit Oostende, Vlaams parlementslid.
In het nieuw verkozen federale parlement hebben nog heel wat CD&V’ers met een ACW-achtergrond zitting, bijna de helft van de achttien federale CD&V- parlementsleden. Bovendien heeft er wel altijd een lid van het ACW- partijbestuur zitting in het partijbureau van de CD&V. Op de christendemocratische kabinetten zijn ACW’ers bovendien zeer goed vertegenwoordigd.
In zijn memoires spreekt Wilfried Martens, leider van acht regeringen, over de bijeenkomsten in ‘Zon en Zee’ met zijn vrienden Jef Houthuys (ex-nationaal voorzitter ACV), Fons Verplaetse (o.a. ex-directeur Nationale Bank) en Hubert Detremmerie (toenmalige voorzitter van de BAC – bank van ACW - strekking). Dat waren ook de vier van ‘Poupehan’ als jullie zich dat nog herinneren.
Zijn opvolger Jean-Luc Dehaene, die twee regeringen leidde van 1992-97, was/is ook al een ACW’er. Hij is thans (nog steeds!) voorzitter van de raad van bestuur van Dexia, aangesteld door de regering Leterme.
Ik neem aan dat er geen tekening meer nodig is om aan te tonen hoe invloedrijk het ACW al die tijd geweest is en nog steeds is.

De invloed op de beleidsmakers is echter niet de enige. De vakbonden en mutualiteiten bezetten eveneens een machtspositie door het beheer van de sociale zekerheid. Zoals bekend, betaalt de vakbond ACV werkloosheidsvergoedingen uit aan 1,7 miljoen leden terwijl de mutualiteit LCM ziektekosten terugbetaalt aan 4,7 miljoen leden. Beide samen vormen de ruggengraat van het ACW.
Voor de uitbetaling van werkloosheidsvergoedingen betaalt de overheid jaarlijks 92 miljoen euro aan het ACV. Er gaan steeds meer (schuchtere) stemmen op die vragen dat de overheid de vergoedingen zelf zou betalen. Vinden jullie dat zelf ook geen goed idee nu er (minstens) 11,3 miljard moet gevonden worden voor de begroting van 2012?

De organisaties die ontstonden uit het ACW
Twee belangrijke organisaties ontstonden in het ACW.
De eerste was Wereldsolidariteit, eenniet-gouvernementele organisatie voor ontwikkelingssamenwerking en de tweede was Vakantiegenoegens (nu Pasar). Ze zijn inmiddels zelfstandig geworden.
In mijn artikel wil ik het verder enkel nog hebben over ‘Vakantiegenoegens’

Bij ons begon het allemaal met ‘Ons Rustoord’
‘Ons Rustoord’ werd op 8 november 1932 opgericht om te voldoen aan de idee dat iedereen op een betaalbare manier vakantie moest kunnen nemen. Het was een project van de Christelijke Mutualiteit met zetel in Kortrijk en telde onder de stichters onder meer Alfred de Taeye (minister van Volksgezondheid 1950-1954, bekend van de wet ‘De Taeye)
In juli 1936 werd het principe van de jaarlijkse betaalde vakantie voor iedereen wettelijk vastgelegd: de kleine man kreeg voortaan een week verlof.
Met het doel arbeiders te leren omgaan met dat nieuw fenomeen, werd in 1938 ‘Vakantiegenoegens’ opgericht in de schoot van het ACW.
Op 16 oktober 1950 werd een vereniging zonder winstgevend doel gesticht onder de benaming “Zon en Zee”, Vakantiecentrum der Christelijke Werkliedenorganisaties van West-Vlaanderen.
In 1971 lanceerde CVP-minister Jos Chabert zijn groots opgezet programma van sociaal toerisme. Het leek fel op het Sovjetmodel en aan de basis ervan lag het ‘Manifest Sociaal Toerisme’ van het ACW.
In 1980 werd ‘Ons Rustoord’ opgenomen in het gezinsvakantiecomplex van het Algemeen Christelijk Werknemersverbond (ACW): ‘Zon en Zee’.
We mogen gerust zeggen dat het vakantiecentrum vanaf 1984 altijd via-via op ruime financiële steun mocht rekenen van het Commissariaat - Generaal voor Toerisme (het huidige Toerisme Vlaanderen), dat (te) rijkelijk met subsidies van het Vlaams Gewest strooide. Jullie zullen zich nog wel herinneren dat vader Vitse en directeur Verheyden daarvoor in 1986 gearresteerd en in 1990 veroordeeld werden.

‘Geen sentimenten, maar dividenden’
Verbruggen: “Na de Tweede Wereldoorlog verdween ingevolge de ontzuiling de levensbeschouwelijke grondslag van de christelijke organisaties. Vakbond, ziekenfonds, verzekeringsmaatschappij werden dienstenbedrijven zoals andere. De leden van de christelijke coöperaties, de coöperanten, zouden ondanks alle mooie beloften over economische medezeggenschap, nooit meer in de pap te brokken krijgen dan een doorsnee kleine aandeelhouder van een beursgenoteerd bedrijf.”
Het ACW wordt van steeds meer bedrijven aandeelhouder of verwerft ze gewoon.
Op het gevaar af dat ik er één vergeet, ziehier de namen: dagblad ‘Het Volk’ met daarbij de Reinaertboekhandels, Artesia Banking Corporation, een bankgroep met activiteiten als retail bank (BACOB), verzekeringen (DVV) en vermogensbeheer (Cordius), Crediop, Otzar Hashilton Hamekomi, een Israëlische kredietverstrekker aan lokale overheden, de drukkerij Sofadi, het reisbureau Ultra Montes, de reclamebureau’s Accent en Leeward & Windward en de buroticaverdeler Samkoburo.
De christelijke arbeidersbeweging groeide aldus uit tot een miljardenindustrie.

De ACW - bedrijven verliezen stilaan iedere band met ‘de beweging’ en worden stuk voor stuk overgenomen door zuiver kapitalistische bedrijven. Ze ondergaan ook een naamsverandering.
De coöperatieve ACW- tak wordt Groep Arco, de holding LVCC wordt Arcofin. In december 1990 fusioneren de 24 gewestelijke coöperatieve maatschappijen tot de CV Arcopar. Arcofin wordt de financieringsholding voor de financiële bedrijven van het ACW (BAC en DVV). Referentieaandeelhouder van Arcofin is de holding Arcopar. Voortaan wordt het coöperatieve patrimonium van het ACW beheerd door bankiers. Voor hen geldt het devies: ‘Geen sentimenten, maar dividenden’.
Ze starten dan ook al vlug met een grote uitverkoop: Samkoburo (1991 – aan Ahrend Groep), Reinaertboekhandels (01.01.1993 aan boekbedrijf Van Hemeldonck), ‘Het Volk’ (04.11.1994 principeakkoord met de VUM), ‘Ultra Montes’ (Belgium International Travel krijgt meerderheidsaandeel), Sofadi (aan VUM), Leeward en Windward (aan Brussels publiciteitsbureau).

En vooral, wat ons bijzonder interesseert … de vakantiecentra Hengelhoef (Houthalen-Helchteren) en Zon & Zee (Westende) worden aan de federale regering verkocht om kortstondig als asielcentra dienst te doen.
Men probeerde ons toen ten onrechte wijs te maken dat sociaal toerisme geen toekomst meer had.
Dat het ACW eigenlijk bedoeld werd als sociale organisatie, werd toen maar vergeten …. omwille van het geld. Om dat met een mooie uitdrukking te zeggen: “alles werd geofferd aan de economische wetmatigheden”.
In 1995 komt Dirk Bruneel, die geen enkele binding heeft met de beweging en die een zuivere bankier is, komende van de ASLK, baas van de ACW – bank Bacob. In 1996 wordt een derde van ‘het Landbouwkrediet’ verworven en wordt de Belgische leasingmaatschappij Sogelease overgenomen. Het jaar daarop wordt de zakenbank Paribas Bank België (PBB) gekocht. Bacob wordt daardoor een onderdeel van een nieuwe financiële dienstengroep Artesia Banking Corporation (Artesia BC). Ook de DVV wordt in die groep ondergebracht. De nieuwe groep is nagenoeg volledig (99,6 procent) in handen van Arcofin. De grote slag wordt in 2001 geslagen. Arcofin ruilt dan zijn aandelen in Artesia BC voor een participatie van ruim 15 procent in de Frans-Belgische financiële groep Dexia die ontstaan is door het samengaan van het Gemeentekrediet en zijn Franse evenknie Crédit Local de France. De overname- en participatiehonger van Bruneel is daarmee nog niet gestild. Ook de Antwerpse beursvennootschap Smeets, Verbaet & co, het Nederlandse filiaal van Paribas, de Oostenrijkse bank Die Erste, de Nederlandse verzekeraar Corona, de Gesbank , de Banque Vernes, de levensverzekeraars Belstar en Luxstar komen achtereenvolgens aan de beurt.
Verbruggen: “Maar het mooie weer kan niet blijven duren. De ACW-bankiers krijgen het wel zeer moeilijk als blijkt dat Paribas Bank België (PBB) al sinds het begin van de jaren negentig een van de huisbankiers was van Lernout en Hauspie en een consortium van banken, waartoe Artesia BC behoorde, schulden van Lernout en Hauspie herfinancierde. Het latere Dexia wordt daarom zowel in België als in de Verenigde Staten verdacht van medeplichtigheid aan de fraude bij het spraaktechnologiebedrijf.”

Het ACW in Middelkerke
En hoe zit het met de lokale invloed van het ACW op Westende? Die is nog steeds groot.
Het ACW heeft namelijk in elke provincie en gemeente een netwerk aan afdelingen opgericht.
Naast zijn activiteiten op de werkvloer (via de beroepscentrales) beschikt het ACV ook over een regionale uitbouw: de gewestelijke ACV- verbonden. Zo bestaan er 12 in Vlaanderen, onder andere in Oostende in de Kan. Dr.L. Colensstraat 7, de CV Brugge-Oostende-Westhoek.
In Middelkerke bestaat een vrijwilligerswerking bij ACV, CM, KAV (2 kernen), OKRA (2 kernen), Pasar en Ziekenzorg (4 kernen).
OKRA is de grootste seniorenvereniging van Vlaanderen. De KBG van destijds is een oppermachtige organisatie. In Middelkerke zijn twee trefpunten actief, één in Schore en één in Westende. Het trefpunt Westende-Lombardsijde heeft leden en bestuursleden in Lombardsijde, Middelkerke en Westende. Om ouderen een mooie oude dag te bezorgen, richten zij reizen in, fietstochten, clubs voor gezelschapspelen.
Zonder te willen beweren dat alle leden daarmee tot de CD&V strekking behoren, kan toch niet ontkend worden dat de vereniging veel invloed op hen heeft. Dat moet zeker bij verkiezingen een rol spelen.
En dan is er nog de ‘Kompascamping’ en het naastliggend ‘Kampeerwagenpark’.
De camping ‘Kompas’ is eigendom van de vzw Pasar, een sociaal-culturele vereniging die zoveel mogelijk mensen wil motiveren en kansen geven om hun vakantie zo waardevol mogelijk in te vullen. Ze werkt actief mee met diverse instanties die het toeristisch beleid uitstippelen of bepalen, zoals Toerisme Vlaanderen, de toeristische diensten, …Vroeger heette dat ‘Vakantiegenoegens’. Het bestaat nu 25 jaar en ontstond binnen het ACW.
Het kampeerwagenpark dat aan de camping grenst, werd door de Vlaamse overheid gebouwd (zie bord hieronder) en wordt beheerd door ‘Kompascamping’.

Besluit
De vraag kan worden gesteld of het wel gezond is dat een organisatie als het ACW zoveel macht heeft en invloed uitoefent. Eigenlijk bestaat die koepel zonder nochtans te berusten op een democratische grondslag.
Zouden er stilaan geen harde maatregelen moeten genomen worden tegen die machtsgeile bankiers en tegen de politici die hun spelletjes meegespeeld hebben? Aangezien die laatste wel verkozen werden, kan daar gemakkelijk verandering ingebracht worden. Wat denken jullie?

Bronnen
http://www.acv-online.be/het_acv/Geschiedenis/acv_geschiedenis.asp
http://www.knack.be/opinie/vrije-tribunes/acw-voor-gevorderden/opinie-1194711846243.htm
http://www.uitpers.be/boek_view.php?id=2119
http://nl.wikipedia.org/wiki/Algemeen_Christelijk_Werknemersverbond

12-11-2011, 20:47 Geschreven door stammer
Reageren (0)