|
In een nieuwe studie van het Vlaams Instituut voor Economie en Samenleving aan de KU Leuven (Vives) wordt een voorstel naar voren geschoven om het aantal Vlaamse gemeenten te verminderen van 308 tot 152. In West-Vlaanderen zouden er nog 27 overblijven van de 64.
Een gemeente met minder dan 15.000 inwoners zou volgens de studie van VIVES moeten fuseren/ fusioneren met een grotere, zeker als er veel mensen uit die kleine gemeente gaan werken naar de grotere buurgemeente. VIVES maakte gebruik van data over het aantal pendelaars om te berekenen hoeveel en welke gemeenten zouden kunnen fuseren.
De gemeenten in onze regio zijn bijna allemaal tegen een fusie. Enkel de burgemeester van Oostende en natuurlijk die van Koksijde met zijn klassieke onmetelijke drang naar expansie, zijn er voorstander van. Deze laatste vindt zelfs dat de studie nog niet ver genoeg gaat. Hij zou ook nog Nieuwpoort willen inpalmen.
Zo zouden de gefusioneerde gemeenten er uitzien.
Groot-Middelkerke
Het ‘kleine’ Nieuwpoort zou dus opgeslorpt, geannexeerd, ingelijfd moeten worden door het ‘grote’ Middelkerke. Toch staan ze ook hier niet te springen voor het idee. "We zijn wel voorstander om nauwer samen te werken met Nieuwpoort, maar we zijn niet overtuigd dat een fusie kostenbesparend zou werken", zegt burgemeester Janna Rommel-Opstaele.
Dat verwondert mij wel een beetje, gezien de tomeloze eerzucht die ze gewoonlijk koestert.
Ziehier hoe de nieuwe gemeente er zou uitzien.
|
Inwoners
2015 |
Oppervlakte
km² |
| Middelkerke |
19.302 |
75,5 |
| Nieuwpoort |
11.411 |
31,0 |
| Groot-Middelkerke |
30.713 |
106,65 |
Ziehier een voorsmaakje: mijn voorstel voor een logo van de fusiestad. Misschien wordt dat wel de ‘torenstad’!
Wat wil de Vlaamse regering eigenlijk juist?
De Vlaamse Regering streeft naar sterke lokale besturen. Schaalvergroting van gemeenten is een manier om dat te realiseren. Lokale gemeenten die vrijwillig willen fuseren worden gestimuleerd en ondersteund. De krijtlijnen voor dit beleid werden vastgelegd in een conceptnota die goedgekeurd werd op 17 juli 2015.
Die krijtlijnen werden nu verankerd in een voorontwerp van decreet (eerste principiële goedkeuring) waarin volgende stimuleringsmaatregelen worden uitgewerkt:
• een fusiebonus onder de vorm van een schuldovername ten belope van 500
euro schuld per inwoner voor gemeenten die fuseren op 1 januari 2019 met een
maximum van 20.000.000 euro
• een uitbreiding van de waarborgregeling van het Gemeentefonds zodat de nieuwe
gemeente niet minder zal ontvangen dan de som van de aandelen van de samen te
voegen gemeenten;
• de mogelijkheid om tijdelijk een groter aantal schepenen te voorzien voor de
fusiegemeente.
In juli 2016 moeten er reeds politieke beslissingen vallen over concrete fusies. In september van datzelfde jaar starten de lokale voorbereidingstrajecten. In oktober 2018 zijn er de gemeentelijke verkiezingen en in januari 2019 starten de eerste fusiegemeenten.
Wensen jullie daar meer over te lezen?
Conceptnota van 17 juli 2015
Voorontwerp van decreet houdende de regels voor de vrijwillige samenvoeging van gemeenten (eerste
principiële goedkeuring door de Vlaamse Regering op 18 december 2015)
Memorie van toelichting bij het decreet houdende de regels voor de vrijwillige samenvoeging van
gemeenten
Toelichtende nota
Bestuurskrachtmonitor en ondersteuningsaanbod
Hebben hun pogingen enig resultaat opgeleverd?
Van het dertigtal gemeenten dat geïnteresseerd was in een zelfevaluatie, kregen er negentien een brief in de bus.
Zij kregen groen licht om deels op kosten van de Vlaamse regering de komende weken en maanden grondig geëvalueerd te worden. Die evaluatie moet de voordelen aantonen van een verregaande samenwerking of eventuele fusie met de buurtgemeenten. Het is met andere woorden de eerste concrete aanzet naar een mogelijke vrijwillige gemeentefusie in de toekomst.
Deze 19 gemeentes zijn Schilde, Sint-Katelijne-Waver, Essen, Heist-op-den-Berg, Wijnegem, Borsbeek, Puurs, Ranst, Hemiksem (Antwerpen), Zutendaal, Meeuwen-Gruitrode (met Opglabbeek), Neerpelt (Limburg), Kaprijke, Eeklo, Knesselare, Wachtebeke (Oost-Vlaanderen), Tienen. Londerzeel (Vlaams-Brabant), Diksmuide
Diksmuide is dus de enige West-Vlaamse.
Resultaten in het ‘Gemeenterapport’ over fusies na bevraging van Middelkerkenaars en Nieuwpoortenaars (in %)
|
Middel-
kerke |
Nieuw-
poort |
|
Wil u uw gemeente laten fuseren?
Ja, met grotere gemeentes
Ja, met kleinere gemeentes
Neen, NIET fuseren
Redenen tegen fusie
|
10,1
2,5
59,7
|
2,8
5,2
64,6 |
| Mijn gemeente/stad is reeds groot genoeg |
61,7 |
60,8 |
| De identiteit van mijn (deel)gemeente/buurt zal verloren gaan door de fusie |
35,3 |
17,0 |
| Een kleine gemeente heeft beter zicht op de problemen op het terrein |
26,1 |
30,8 |
| Bovenlokale samenwerking moet aangemoedigd worden in plaats van fusie |
25,4 |
6,1 |
| Er zijn nu al veel problemen die niet worden aangepakt, wat gaat dat zijn als we nog groter worden? |
22,0 |
12,8 |
| De stem van de inwoners van mijn buurt zal minder belangrijk worden in een groter geheel |
21,6 |
29,6 |
| We gaan ons verder moeten verplaatsen voor bepaalde dingen |
21,2 |
21,4 |
| Fusies van gemeentes zal enkel leiden tot meer conflicten |
15,7 |
27,6 |
| Andere reden |
12,8 |
11,8 |
We gaan niet meer meetellen in een groter geheel
Redenen voor een fusie |
12,1 |
15,9 |
| Een grotere gemeente kan beter de problemen aanpakken |
60,9 |
22,9 |
| Er zal een grotere organisatie ontstaan die meer kwaliteit kan bieden |
52,8 |
33,9 |
| Provincies kunnen afgeschaft worden als de gemeentes groter worden |
50,5 |
22,9 |
| We zullen meer meetellen als we een grotere gemeente /stad zijn |
39,7 |
0 |
| Het zal helpen om het aantal ambtenaren te verminderen |
28,8 |
18,9 |
| We zullen als burger meer waar krijgen voor ons geld |
26,7 |
22,9 |
| Fusie zal zorgen voor meer budgetten voor de nieuwe gemeentes/steden |
23,6 |
54,2 |
| Mijn gemeente/stad mag groter worden |
5,2 |
43,2 |
| Andere reden |
5,2 |
35,3 |
Als je de cijfers op een gele achtergrond bekijkt, zou je haast denken dat men in Middelkerke wel een fusie wenst!
Wat stellen wij vast na 39 jaar fusie tussen Middelkerke en Westende?
De fusie Middelkerke - Westende heeft duidelijk gemaakt wat er na een fusie zo allemaal gebeurt.
Alle gemeentediensten zijn gecentraliseerd in Middelkerke. Dat geldt niet enkel voor het gemeentehuis, maar ook voor de politie, het OCMW met rusthuis ‘De Ril’, het gemeentepark, de brandweer, de technische diensten en het containerpark.
Men kan rustig stellen dat de centralisatie algemeen is. Neem nu de sport: de sportinstallaties (zwembad, sportpark ‘De Krokodiel’, zaal ‘De Branding’), sportploegen (zoals jeugdvoetbal, volleybal, enz, sportmanifestaties (zoals Noordzeecross, proloog en start Driedaagse)
Ook de cultuuractiviteit speelt zich vooral in de kerngemeente af: de bibliotheek (luxegebouw in Middelkerke tegenover kleine aanhangsels in de deelgemeenten) en de culturele centra (toneel, zangkoor, muziekschool, stripfestival, feestzaal, …).
Ook de private dienstverlening situeert zich in de kern: de markten (donderdagmarkt en boerenmarkt op zaterdag), kind en gezin, de postdiensten (enkel nog een kantoor in de kerngemeente), de shoppingzone en -centra uitgezonderd een Okay en een Delhaize), grote firma’s, ….
Op Janna na (Leffinge) zijn de opeenvolgende burgemeesters (Inghelram, Desseyn, Verlinde, Landuyt) steeds van Middelkerkse oorsprong geweest. De politici van de deelgemeenten, veel minder in aantal, kunnen niet optornen tegen de overmacht van de talrijke Middelkerkenaars (bovendien ook nog een familieclan!) en wensen/ durven dat vaak ook niet.
Het is moeilijk om daar verandering in te brengen … als de politici van deelgemeenten geen gunstiger plaats krijgen op de lijst!
Er bleef dus na de fusie niets over in de deelgemeenten! Zo gaat het meestal!
Welke zijn de voor- en nadelen van een fusie? (verzamelde meningen van internet gehaald, die niet reeds of onvolledig aangehaald werden in gemeenterapport
Voordelen
1. De hogere overheid kan beter een kleiner aantal gemeenten beheren. Er kunnen meer
bevoegdheden van Vlaanderen naar de gemeenten overgeheveld worden.
De provincies zouden kunnen afgeschaft worden.
2. Er zijn minder intergemeentelijke samenwerkingsregelingen nodig.
3. De spreiding van de kosten van diensten of processen over meer burgers, doet de
kosten per eenheid dalen.
4. Meer budget betekent meer ruimte voor bestuurlijke ambities. Het wegennet, ook in
de schaars bevolkte landelijke gemeenten, kan verbeterd worden.
5. De bestuurlijke drukte in een regio neemt af doordat minder gemeenten aan tafel
zitten.
6. Grotere lokale overheden kunnen meer gewicht in de schaal leggen. De kans dat je als
grote stad wordt gehoord in ‘politiek Brussel’ is groter.
7. Het totaal aantal bestuurders neemt af wat de bestuurslasten doet dalen.
8. Het aantal ambtenaren op een afdeling stijgt waardoor ook een betere
arbeidsverdeling mogelijk wordt. Vervanging bij afwezigheid bij verlof en ziekte is
soepeler. De diensten blijven continu verzekerd.
9. De vorming van het personeel kan verbeterd worden. Specialisatie wordt mogelijk.
De capaciteit en de competentie zullen stijgen. Daardoor kan een betere en
efficiëntere dienstverlening aangeboden worden.
9. Nieuwe of complexere opdrachten en uitdagingen, die tijdens de afgelopen jaren
ontstonden, kunnen doeltreffender vervuld worden. Denk bijvoorbeeld aan de
organisatie van kinderopvang, cultuur, jeugd, sport, mobiliteit, erfgoed,
duurzaamheid, ontwikkelingssamenwerking, vergrijzing, enzovoort.
Nadelen
1. Een gemeentebestuur kan beter een kleiner aantal deelgemeenten beheren.
2. Deelgemeenten zijn na de fusie minder of zelfs niet vertegenwoordigd in de gemeenteraad
3. Aangehechte gemeenten verliezen aan belang en uitstraling.
4. Een groot stuk van de fierheid die de inwoners vroeger koesterden voor hun gemeente valt
weg.
5. Intergemeentelijke samenwerking, bijvoorbeeld voor brandweer, huisvuilverwerking en
politie, zodat op die vlakken hetzelfde kon bereikt worden als bij een fusie.
6. Fusies doen de bestuurlijke ambities alleen maar stijgen.
Stijgende ambities kunnen na fusie uitlopen op bestuurlijke grootheidswaan. Het maatgevoel
daalt. Fusies leiden vaak direct tot de roep om een nieuw, meestal duur gemeentehuis.
7. Fusies zijn niet kostenbesparend, in het beste geval verbetert enkel de kwaliteit
8. Een financieel gezonde gemeente heeft geen fusie nodig om zich te verbeteren.
9. Fusie leidt niet tot belastingverlaging voor burgers of dalende ambtelijke kosten. Er wordt
niemand ontslagen.
10. Schaalvergroting brengt een zeker democratisch probleem met zich mee. De afstand burger
– bestuur neemt toe en velen vrezen dat hun stem niet meer gehoord zal worden.
De inwoners voelen zich in een grote gemeente minder betrokken. Het vertrouwen in het
gemeentebestuur daalt. Er bestaan minder contacten omdat men elkaar niet kent.
11. Het is een bekend gegeven dat voorbij 30.000 inwoners de politieke participatie van burgers
daalt
12. Fusies leidt tot een rupsje-nooit-genoeg syndroom: gemeenten blijven na fusie ook weer te
klein voor bepaalde kwesties (en te groot voor een ander). De ene goede schaal bestaat
namelijk niet. Fusie is per definitie een ‘Unvollendete’. Na fusie zullen nieuwe pleidooien
voor fusie volgen.
Nog enkele persoonlijke reflexies
Er wordt gezegd dat er best een goede basis voor een fusie bestaat tussen twee kandidaat-gemeenten en dat beide best nu reeds verbonden zijn door een druk werkverkeer.
Dat is zeker niet het geval tussen Middelkerke en Nieuwpoort. Men zou zelfs kunnen zeggen dat het elkaars tegenpolen zijn, op veel gebieden: geschiedenis, mentaliteit, politieke voorkeuren, erfgoed, …
Stel u voor ‘u woont in de Simili in Nieuwpoort-bad en u moet naar het gemeentehuis in Middelkerke!!!!!' Een klein reisje!
Kunnen jullie zich de markt in Nieuwpoort voorstellen zonder stadhuis?
Werd er rekening gehouden met het feit dat de bevolkingsaantallen van Middelkerke en Nieuwpoort in de zomer en steeds meer ook tijdens de schoolverloven en de weekends vermenigvuldigd worden?
Wordt Middelkerke dan ook een stad als er een fusie komt met de stad Nieuwpoort?
Ik hernieuw mijn voorstellen voor een volgende fusie
Westende, Lombardsijde, Mannekensvere, Sint-Pieterskapelle en Schore zouden bij Nieuwpoort kunnen aansluiten terwijl Middelkerke , Wilskerke, Slijpe en Leffinge bij Oostende kunnen gevoegd worden.
Dat is een fusie die rekening houdt met de intenties van de Vlaamse regering maar ook met de fouten van de vorige fusie en die meer inspeelt op factoren zoals affiniteit tussen inwoners, afstand naar kern.
Waarom Groot-Middelkerke en NIET Groot-Nieuwpoort? Of anders de naam veranderen in Middelpoort of Nieuwkerke-aan-zee? Het centraal gelegen Westende zou toch minstens in de naam moeten opgenomen worden. Wat denken jullie van Westmiddelpoort?
Besluit
Ik heb het onderwerp bewust wat luchtig opgevat. Het zal jullie wel duidelijk zijn dat ik een hevig tegenstander zou zijn van een gebeurlijke fusie Middelkerke - Nieuwpoort.
Mijn vorige artikels over het onderwerp
14.3.2010 “Koude oorlog tussen Westende en Lombardsijde, gevolgd door fusie in 1971”
24.7.2010 ‘Waarom mocht Westende in 1976 niet zelfstandig blijven?’
22.8.2010 ‘Kunnen we na 33 jaar spreken van een gelukkig huwelijk tussen Middelkerke en Westende?
Bronnen
Artikel van LEEN BELPAEME, TIMMY VAN ASSCHE: ‘FUSIONEREN? GEEN SPRAKE VAN” http://www.arnokorsten.nl/PDF/Bestuurskracht,%20Gemeente/Voordelen%20en%20nadelen%20van%20fusie.pdf
http://feb.kuleuven.be/VIVES/publicaties/briefings/BRIEFINGS/briefing-10072014.pdf
|
