|
Met Beaufort04 is de Triënnale voor Hedendaagse Kunst aan Zee, van 31 maart tot 30 september 2012, aan haar vierde editie toe.
Knokke-Heist neemt evenwel deze keer niet deel omdat ze geen inspraak kregen over de kunstwerken die in hun gemeente zouden opgesteld worden. Alle andere kustgemeenten nemen wel deel, met andere woorden ze ondersteunen het fors/gul op financieel gebied.
Het is een initiatief van vzw Ku(n)st en haar partners onder de hoge bescherming van Herman Van Rompuy, Voorzitter van de Europese Raad.
Tot de doelstellingen behoren het versterken van de onderlinge contacten en het samen organiseren van tentoonstellingen, om een breed publiek op een bijzondere manier kennis te laten maken met kunst.
Op de website van Beaufort04 wordt de gebeurtenis (met nogal hoogdravende woorden, vind ik) als volgt aangekondigd.
De Vlaamse kust en de hedendaagse kunst vinden elkaar opnieuw via monumentale installaties en intrigerende werken, ingebed in de unieke biotoop van de dynamische kustgemeenten. Ongetwijfeld zal dat opnieuw zorgen voor zomerse beroering en kunstzinnige reflecties langs de Vlaamse kust.
Beaufort04 schotelt opnieuw een staalkaart (= bonte mengeling) van Europese hedendaagse kunst voor.
De kunstenaars
Voor Beaufort04 maakte een artistieke commissie onder de leiding van curator Phillip Van den Bossche en intendant Jan Moeyaert een selectie van hedendaagse Europese kunstenaars.
Ik laat de organisatoren best zelf aan het woord met een nogal verwarde zinsbouw.
De kunstenaars in de groep hebben reeds allemaal hun sporen verdiend door regelmatig afzonderlijke tentoonstellingen te doen en te demonstreren. Toch zien wij nieuwe mogelijkheden. Ook het opkomen voor de belangen van de kunstenaars en gezamenlijk kun je die belangen beter onder de aandacht brengen. De kunstenaarsgroep bestaat uit beeldhouwers, schilders, keramisten, glaskunst, edelsmid, juwelen, pyrogravure, fotografie, grafisch design, sculpturen, tekenaars, stoelvlechters, weven, spinnen, houtdraaien, dichters, schrijvers, acteren teveel om op te noemen
Het zijn, voor wat Middelkerke betreft, drie kunstenaars uit het voormalig Oostblok. Dat zou de indruk kunnen wekken dat Vlaanderen geen kunstenaars van formaat heeft. Dat klopt natuurlijk niet! Er zijn er trouwens al heel wat die een kunstwerk leverden/ leveren voor een vroegere of voor de huidige editie.
Hier volgen hun namen.
Aan Beaufort 01: Wim Delvoye, Jan Fabre, Maria Roosen, William Sweetlove, Johan Muyle, Panamarenko, Koen Van Mechelen, Berlinde De Bruyckere, Dirk Braeckman, Johan Tahon
Aan Beaufort 02: Marie-Jo Lafontaine, Luk Van Soom, Bart De Zutter , Jan Van Imschoot, Luc Zeebroek, Jan Fabre, Koen Van den Broek, Jean Belquin.
Aan Beaufort 03: Valérie Mannaerts, Philip Aguirre y Olégui, Sven t Jolle, Tim Segers, Lili Dujourie, Louis De Cordier, Luc Deleu, Peter Rogiers, Jan Vercruysse.
Aan Beaufort 04: Arne Quinze, Hans Op de Beeck, Nick Ervinck
We stellen dus wel vast dat hun aantal deze keer een dieptepunt bereikt heeft: nog slechts drie in 2012!
Ziehier de afbeeldingen van wat in Middelkerke tentoongesteld werd tijdens de vorige edities:
Beaufort 01: van links naar rechts: Caterpillar van Wim Delvoye **, Ballman van Lars Siltberg, Cité de Sable van Christian Meynen
 
**aangekocht door MDK Afdeling Kust van de Vlaamse Overheid en aan Middelkerke toegewezen
Beaufort 02: van links naar rechts: Job van Luc Zeebroek (Kamagurka), Chill Out Room van Marie-Jo Lafontaine, Babies van David Cerny **
** nadien aangekocht door de gemeente Blankenberge
  
Beaufort 03: van links naar rechts: No more boring art van John Baldessari, Salacia van Tamar Frank *, Untitled van Aneas Wilder.
*gekocht door de gemeente Middelkerke voor de prijs van 36.300 , inclusief BTW.
 
De kunstwerken van Beaufort04
De selectie kunstwerken wil een weerspiegeling zijn van wat zich op het hedendaagse Europese kunstplatform afspeelt. De kunstenaars spelen met nieuw of bestaand werk in op de omgeving buiten de musea en willen de ku(n)stbezoekers deelgenoot maken van een fantasierijke en imaginaire wereld.
Middelkerke kreeg 3 kunstwerken waarvan 2 monumentale.
Deze keer heb ik er mij eens grondig in verdiept en daarvoor nogal wat opzoekingen gedaan.
Op het strand nabij het Grand Hotel Bellevue stelt Ivars Drulle 'I can hear it' voor. Het staat niet vlak tegen de dijk, maar naar het schijnt was schepen Devey daar blij mee omdat het optreden van Frank Bauer en van radio 2, deze zomer, er niet door zullen gehinderd worden.
In de Sint-Theresiakapel hangt een schilderwerk van Adrian Ghenie, getiteld 'Self-portrait Darwin II'.
Op het Sint-Laureinsstrand presenteert Magdalena Abakanowicz '2 schilden in cortenstaal'. Ze staan wat ver van de dijk maar wel op een geschikt duin.
Westende krijgt dus de eer om alle kunstwerken tentoon te stellen!
Burgemeester Michel Landuyt (Open VLD): Dit biedt als voordeel voor de bezoekers dat ze zich niet ver hoeven te verplaatsen. Westende en Beaufort is eerder overigens al een goed huwelijk gebleken. Denk maar aan het werk Caterpillar van Wim Delvoye dat de gemeente (???) eerder aanschafte en op de zeedijk in Westende staat. Of aan de lichtinstallatie van Tamar Frank op de watertoren. Westende heeft met onder meer de beschermde vakantiewoning Les Zéphyrs op cultureel vlak nog heel wat meer te bieden. Zowel Les Zéhpyrs als de Beaufort-kunstwerken bevinden zich komende zomer op een boogscheut van elkaar. Hiermee versterken we straks het kunstminnende en culturele karakter van Westende-bad.
Bedankt, Michel, dat je dat fijne onderscheid tussen Westende en Middelkerke nogmaals benadrukt!
Elk zijn deel, dat is goed! Middelkerke zijn bierfeesten en wielerwedstrijden, Westende zijn kunst en cultuur!
Ivars Drulle: I can hear it (aan La Rotonde)
De kunstenaar
Drulle is een Let. Hij beschouwt het jaar 1998 als de start van zijn creatieve activiteit. In dat jaar werd hij immers toegelaten tot de kunststudies aan de Humboldt universiteit in de Verenigde Staten.
Een jaar later won hij al wedstrijden. Hij bleef gedurende vier jaar studeren in de Verenigde Staten, onder andere aan de Montana universiteit waar hij de Master of Arts titel behaalde en bekroond werd tot één van de beste 15 studenten (op 16.000).
Hij kreeg verschillende waardevolle onderscheidingen, te veel om ze allemaal op te noemen. Jullie kunnen ze terugvinden op zijn website, die naarstig en stipt bijgehouden wordt.
Zijn kunstwerk I can hear it
In september 2011 vermeldt de kunstenaar op zijn website http://www.ivarsdrulle.com/index.php/news dat hij uitgenodigd werd om een publiek kunstwerk te creëren dat in België zal tentoongesteld worden in het kader van "Triennal for Contemporary Art by the Sea".
Op 6 februari 2012 gaf de kunstenaar mij, op mijn vraag, wat meer uitleg over zijn werk.
De idee voor de hoornen kwam bij me op toen ik wat opzoekingen deed in archieven voor industriële en militaire machines. Ik vond het interessant dat de legers destijds, toen het radarapparaat nog niet uitgevonden was, speciale luisterapparaten gebruikten om vijandelijke vliegtuigen te detecteren.
Hieronder enkele voorbeelden daarvan. (nota stammer: Ik heb er zelf de jaartallen aan toegevoegd)
In plaats van militairen en vliegtuigen is het bij mij een mooi meisje dat één van beide hoornen gebruikt om te luisteren naar de zee. De titel van het werk is "I can hear it" (Ik kan het horen).
Niemand weet waar ze op wacht en naar wat ze luistert. Maar horen doet ze!!
De stalen hoornen hebben een lengte van 13 meters en iedereen zal zijn oor kunnen te luisteren leggen vlakbij de vrije hoorn om na te gaan wat er eigenlijk te horen valt.
Ziehier enkele prachtige afbeeldingen, vind ik, van het bronzen beeld gemaakt in het atelier van Drulle.
  
Ik was dus wel wat verrast toen ik de beschrijving van het kunstwerk vanwege de organisatoren las.
Een uniek locatie gebonden project met een knipoog naar de grandeur van het Grand Hotel Belle Vue van weleer.
Twee monumentale hoorns tasten de trillingen van licht, geluid en omgeving af en nodigen de bezoeker uit om één te worden met de natuurlijke kracht van de zee.
Ziehier de foto van het kunstwerk die zowat op alle websites over Beaufort04 verscheen: op die van de kunstenaar en ook op die van de gemeente http://www.middelkerke.be/page59020053.aspx en http://www.toerismemiddelkerke.be/toerisme/beaufort-04.aspx
Ik vroeg me natuurlijk af wat die figuren in empire-kledij daarbij kwamen doen. Die werd namelijk gedragen in de jaren 1790 1820. Terwijl
Op 17 december 1903 voerden de uitvinders - gebroeders Wright hun eerste vlucht uit met een vliegtuig.
De radar werd uitgevonden in 1904 maar was slechts bruikbaar in oorlogsomstandigheden vanaf 1934-35.
Hoornen werden ten vroegste gebruikt om traag vliegende vliegtuigen te detecteren vanaf 1920.
Pas sinds 1911 vind je in hotel De Rotonde de sfeer van de Belle Epoque.
Het is mij geenszins duidelijk waar men die knipoog naar de grandeur van het Grand Hotel Belle Vue vandaan haalt. Wilde iemand zich misschien interessant maken voor de toeristen?
De gemeente koopt het kunstwerk van Drulle
Het schepencollege heeft beslist het werk van Drulle aan te kopen, voor de prijs van 75.000 euro zonder BTW. Inclusief 6% BTW wordt dat 79.500 euro of 3 miljoen 180.000 Belgische frankskens.
Wie het breed heeft, laat het breed hangen, natuurlijk.
Schepen van cultuur Carine De Jonghe (Open VLD): Iedereen die op het strand wandelt kent wel het overweldigende en tegelijk rustgevende geluid van de zee. Het kunstwerk van Ivars Drulle legt hier heel sterk de nadruk op. Het wordt zeker één van de absolute blikvangers van Beaufort04.
Ziehier twee keer het kunstwerk, dat ik trouwens geslaagd vind, met de Rotonde op de achtergrond en met rechts het luisterende meisje. Ik hoop dat ze het lang volhoudt. Daarmee bedoel ik dat ze hopelijk niet volledig verzandt en dat het brons waaruit ze gemaakt is, geen dieven aantrekt.
 
Magdalena Abakanowicz: Two corten armors
De kunstenares
Magdalena Abakanowicz werd geboren in 1930 in Polen uit aristocratische Pools-Russische ouders waarvan het fortuin erg te lijden had onder de repressieve Russische bezettingsperiode en onder de moeilijke oorlogsjaren. Zij studeerde af aan het Kunstcollege in Warschau in 1954. Ze vond er alles stijf en conservatief tijdens een periode waarin het enig aanvaardbaar kunsttype het sociaal realisme was. Zij werd er gedwongen les te volgen in textiel ontwerpen, hetgeen haar verder werk geweldig beïnvloedde.
Haar kunstwerk: Two Corten Armours
De titel van het kunstwerk slaat onder andere op het materiaal waarin het gemaakt is. Dat gebeurde in 1998-1999.
Cortenstaal, ook bekend als weervast staal is een metaallegering, bestaande uit ijzer waaraan koper, fosfor, silicium, nikkel en chroom zijn toegevoegd. De sterkte is vergelijkbaar met die van andere gelegeerde staalsoorten zoals roestvrij staal.
De bruine roestkleur is het uiterlijk meest typische kenmerk. dat wel want we
Wat stelt het werk voor? Dat is niet eenvoudig uit te leggen! Ook hier ben ik weer verbaasd dat de organisatoren een andere interpretatie weergeven dan diegene die ik op het net gevonden heb.
Volgens de website http://www.nytimes.com/1999/07/01/arts/arts-abroad-a-jolt-from-sculpture-in-a-genteel-garden.html?pagewanted=all zouden het twee geometrische regelmatige en vereenvoudigde vormen zijn die gelijken op koppen van dinosauriërs.
Abakanowicz doet zoiets wel meer: een groep samenstellen met herhaling van vormen, vaak gebaseerd op het menselijk lichaam, (door een criticus ooit beschreven als headless human husks) of zoals hier van dieren. Deze vormen zien er schijnbaar hetzelfde uit, maar elk ervan heeft zijn eigen identiteit.
 
De organisatoren beschrijven het werk als volgt: Twee monumentale stalen schedels liggen op het strand, restanten van twee enorme zeemeeuwen. Sculpturen als dragers van instincten en gevoelens die het intellect overmeesteren.
Ik begrijp best dat ze graag een link zouden zien met de zee, maar zeggen jullie nu zelf: waar gelijken die koppen nu het best op, op die van een dino of op die van een zeemeeuw? Past het adjectief enorm ook niet beter bij een dinosauriër?
 
Abakanowicz schept vaak dubbelzinnige beelden die verschillend geïnterpreteerd kunnen worden. De kunstliefhebber kan er dan in zien wat hij of zij wenst: Van tevoren uitleggen wat het beeld voorstelt zou overeenkomen met het verraden van de ontknoping van een film.
Hebben de organisatoren van Beaufort04 dankbaar gebruik gemaakt van deze uitleg?
Adrian Ghenie, 'Self-portrait as Charles Darwin II
De kunstenaar
Hij werd geboren in 1977 in Roemenië. Hij was nog een kind toen dictator Ceausescu aan de macht was en een tiener bij de regimewissel. Ghenie werd getekend door het regime, door de stortvloed van westerse impulsen na diens val en door het naziverleden.
Hoewel hij pas 35 jaar jong is, kan men zijn werken reeds terugvinden in de grote internationale collecties. Hij is één van de boeiendste kunstenaars van zijn generatie. Zowel het Museum voor Hedendaagse Kunst Antwerpen als het S.M.A.K. in Gent (Dada Room, zo heet het) hebben een werk van hem in hun verzameling.
Uit zijn werken blijkt dat hij gefascineerd is door de geschiedenis en door het trauma van de dictatuur. De bronnen voor zijn schilderijen zijn een combinatie van zijn persoonlijke herinneringen en van geschiedenisboeken, archieven en zowel documentaire als fictiefilms.
Uit die bronnen plukt hij beelden waarmee hij en collage maakt die daarna bewerkt wordt met verf om die mooier te maken.
Het kunstwerk
Dit is een merkwaardig verhaal. Hoe een aangekondigd werk op grote schaal, interieur vullend of enorm schilderwerk Self-portrait as Charles Darwin I, geschilderd in 2011, plots een eerder klein kladschilderij Self-portrait as Charles Darwin II werd, geschilderd in 2012.
Ik begon weken geleden aan het huidig artikel. Op alle mogelijke websites kon ik lezen en zien dat voor de Sint-Theresia kapel in Westende-bad het schilderij Self-portrait as Charles Darwin (1911) voorzien was. Ziehier dat kunstwerk.
Ik vond dat een verdienstelijk werk en deed heel wat opzoekingen om een beter inzicht te krijgen in de ideeën van de kunstenaar. Zo vond en las ik dat hijzelf zegt: Ik ben geïnteresseerd in de aanwezigheid van het kwaad, of meer speciaal hoe in elk streven mogelijk kwaad kan gevonden worden, zelfs in die wetenschappelijke projecten die opgezet worden ten gunste van de mensheid.
In het werk hierboven wordt Charles Darwin bijvoorbeeld verbonden met de Nazis bij hun zoektocht naar Arische perfectie en natuurlijke selectie waarbij de gezonde overleven.
In het groot schilderij, wendt Ghenie vage penseeltrekken aan zo dat de objecten en gelaattrekken niet duidelijk kunnen herkend worden, hoewel wij weten dat het om Darwin gaat aangezien de figuur voorgesteld wordt in zijn traditionele pose en vorm. Hij zit in een levendig getekende leunstoel, terwijl achter hem stappen leiden in de richting van ergens waar je niet naartoe wenst te gaan.
Ghenie heeft op een willekeurige manier verf aangebracht rondom het brandpunt van zijn schilderij, de persoon van Darwin. Het lijkt er wel op alsof dit gedaan werd om een soort chaotisch effect te bekomen.
De titel geeft het werk een bijkomende dimensie: waarom is het een zelfportret? Ziet Ghenie zichzelf op één lijn met Darwin.
Zijn schilderijen reiken een hedendaagse visie aan op grote politieke verhalen en fundamentele, universele themas van machtsmisbruik, uitbuiting en onderdrukking, maar ook op een persoonlijke, individueel menselijke strijd. Ghenie vertroebelt alle historische of politieke referenties door ze te versmelten met persoonlijke herinneringen.
Hij houdt ons een lens voor, maar drijft de vermenging van historische en persoonlijke referenties zo ver door, dat de kijker ze nog onmogelijk kan onderscheiden.
Ik keek dus vol verwachting uit naar de dag waarop het werk in de kapel zou opgesteld worden. En toen was het zo ver! Groot was mijn verbazing toen ik in de middengang volgend werk zag hangen.
Was dat wel Charles Darwin? Schijnbaar wel als ik vergelijk met zijn foto, hoewel minder herkenbaar dan op het groot schilderij.
  
Werd het wel door Ghenie geschilderd? Ik zag daarin wel zijn stijl: dikke, wilde penseeltrekken en verfklodders op een collage. Maar ik mocht niet meer twijfelen toen ik zag dat zijn naam op de achterzijde met krijt aangebracht was.
Ik neem aan dat men er van uitgegaan is dat gelovigen in een kapel niet achterom kijken, want anders krijgen ze dit te zien. Hoe is zoiets toch mogelijk?
Ik las in een tekst van de organisatoren dat Adrian Ghenie 396 werken op zijn orderboek staan heeft, maar bereid was om voor Beaufort04 plaats te maken in zijn agenda.
Ik kan dat goed geloven al denk ik dat dit schilderij, bij manier van spreken, tussen de soep en de patatten moet geschilderd zijn. Het is gewoon niet te vergelijken met het aangekondigd werk.
Ik vind trouwens dat de gemeente, die zoveel geld besteedt aan Beaufort, daarvoor klacht moet indienen.
Maar het verhaal is nog niet af.
Op 28.03.2012 zag ik dat bij elk kunstwerk een drieluik geplaatst was: een soort affiche met de duur van de tentoonstelling, een plannetje waar de Westendse kunstwerken juist opgesteld staan en tenslotte, specifiek voor elke opstelplaats, een afbeelding van het tentoongesteld werk.
Ziehier wat aan de kapel staat.
Volgens het onderschrift zou dit eveneens Selfportrait as Charles Darwin 2012 heten.
Ook op de website http://www.beaufort04.be/nl/pagina/222/artistiek-parcours.html staat dat dit werk in de kapel te vinden is. Verrassing dus voor wie naar binnen gaat!
Ik haastte mij dus om hierover uitleg te vragen aan de organisatoren van Beaufort : Waarom hangt in de kapel een ander werk dan wat aangekondigd werd?
Ik kreeg volgend antwoord: Het werk dat er hangt is wel degelijk Selfportrait as Charles Darwin II, van Adrian Ghenie. De foto die op onze website staat is een vergelijkbaar werk, dat wij vooraf mochten publiceren van hem.
Ongehoord! Wie heeft die uitleg verzonnen? Waarom heeft Ghenie nog rap een tweede Darwin moeten plakken en beschilderen voor Beaufort 04?
Is de toekomst van het kunstproject Beaufort in gevaar?
Gunter Pertry, gedeputeerde en voorzitter van de organiserende vzw Ku(n)st: 'We kregen een negatief artistiek advies van de Commissie Beeldende Kunst'. Deze adviseert de bevoegde minister Joke Schauvliege bij het toekennen van de subsidies. Als zij dat advies volgt, kunnen wij onze toelage vanuit Vlaanderen, 190.000 euro per jaar, verliezen en dat zou zonder meer rampzalig zijn voor het verder voortbestaan van Beaufort.
De leden van de commissie vinden Beaufortte veel toeristisch en te weinig cultuur.
Pertry: We hebben de voorbije jaren bespaard op zaken als personeel, administratie en communicatie, maar nooit op het artistieke. Want dan snijd je in de ziel van Beaufort en zonder de Vlaamse centen zou zoiets zeker het geval zijn. Dit wordt dus de editie van de waarheid en het zou wel eens de laatste kunnen zijn. We kunnen echt niet aan de partners, zoals de kustgemeenten, nog meer financiële steun vragen.
Inderdaad! Jullie moeten namelijk weten dat Middelkerke, alleen al voor Beaufort 04 de som van 85.737,44 euro bijdraagt. Die beslissing werd genomen door het schepencollege d.d. 21/12/2011 - punt 103. Dat bedrag werd als volgt ingedeeld: een eerste schijf van 23.815,96 in de begroting van 2010, een tweede schijf van 26.198 in de begroting van 2011 en een derde schijf van 35.723,48 in de begroting van 2012.
Samen met de driejaarlijkse aankoop van een kunstwerk (behalve in 2006 maar als de Vlaamse overheid betaalt, dan is dat ook met ons geld) is dat dus een enorme financiële bijdrage voor een project dat in zijn geheel eigenlijk niet zo hoog scoort.
Laat mij vooreerst duidelijk zijn: de twee beeldhouwwerken die dit jaar in Westende tentoongesteld worden zijn van een zeer goede kwaliteit.
Als men echter de vier edities overloopt, dan zitten daar verschillende werken bij van lage tot zeer lage kwaliteit, zeer vaak bij het haar getrokken.
Is Beaufort te toeristisch? Ik heb hierboven al aangeklaagd dat twee werken geïnterpreteerd worden in functie van de lokale toestand,
dus toeristisch, wat volgens mij ongepast is.
Als men bovendien in de gemeenten andere kunstwerken begint op te stellen dan de aangekondigde, dan moet men niet verwonderd zijn dat sommige wenkbrauwen gefronst worden.
Men kan zich eveneens afvragen of de kustgemeenten misschien niet voor te veel kunstprojecten uitgenodigd worden. Knokke-Heist werkt nog samen met de commissie Beelden in de stad' en Koksijde neemt ook deel aan het project Getij-Dingen.
In 2009 opende het Kunstmuseum aan Zee, of kortweg Mu.ZEE, zijn deuren. Dit jonge museum is een samensmelting van het Provinciaal Museum voor Moderne Kunst (PMMK) en het Stedelijk Museum voor Schone Kunsten, zij het dan dat daar ook talrijke andere exposities gehouden worden.
Tenslotte wil ik nogmaals benadrukken dat de Vlaamse subsidies steeds minder naar Vlaamse kunstenaars gaan.
Bronnen
http://www.douglas-self.com/MUSEUM/COMMS/ear/ear.htm#pers
http://www.beaufort04.be
http://www.deredactie.be/cm/vrtnieuws/cultuur%2Ben%2Bmedia/kunsten/1.917976 Ghenie
Artikel in Het Nieuwsblad van 25.02.2012 Toekomst kunstproject Beaufort is in gevaar? van Dany Van Loo
http://beeldenpark.beaufort04.be/nl/pagina/6/b01.html
|
