Hoeveel beton willen we nog in Vlaanderen?
Blijven we Vlaanderen volbouwen of stoppen we daarmee? Om de discussie tastbaar te maken, bracht ‘De Standaard’ de toestand over de voorbije halve eeuw in Vlaanderen in kaart, tot op gemeenteniveau, tussen 1975 en 2015.

Er zouden elke dag 12 voetbalvelden aan open ruimte in Vlaanderen verdwijnen. Gemiddeld nemen we een derde van alle ruimte in voor wonen, werk, ontspanning en transport. Daarmee zijn we wereldwijd de koploper.

En nu natuurlijk de vraag ‘En wat in Middelkerke?’
In Middelkerke neemt de mens 18 procent van de ruimte in. In vergelijkbare kustgemeenten is dat 27 procent. In die 18 procent ruimtebeslag zit ook 9 procent effectieve verharding (gebouwen, (spoor)wegen, parkeerterreinen ...). De rest zijn tuinen en parken, braakliggende gronden, voetbalterreinen ....

Onze claim op de open ruimte is bijzonder groot. Toch blijven de betonmolens draaien. In onze gemeente verdwijnen jaarlijks 9 voetbalvelden aan open ruimte, en dat al tien jaar lang. Dat is meer dan in gelijkaardige kustgemeenten. Zie hieronder de vergelijking:

Nieuwbouw
Het voorbije decennium reikte het gemeentebestuur van Middelkerke jaarlijks gemiddeld 112 bouwvergunningen uit voor nieuwbouwprojecten.
In 72 procent van de gevallen was dat voor de bouw van nieuwe eengezinswoningen. Flatgebouwen vertegenwoordigden 16 procent van de bouwvergunningen – de resterende 11 procent ging naar niet-residentiële nieuwbouw.
In vergelijkbare kustgemeenten werden in dezelfde periode minder bouwvergunningen uitgereikt dan in Middelkerke. (Oostende, Knokke-Heist en Blankenberge beschouw ik niet als vergelijkbaar met Middelkerke)
170 hectare kan hier nog worden volgebouwd.
Advies van de opstellers van de studie: “Bouwen in afgelegen verkavelingen of linten is niet meer aangewezen. Wie zich daar settelt, woont te ver van openbaar vervoer of van een kern waar basisvoorzieningen zijn zoals een bakker, dokter, basisschool, kruidenier of supermarkt. De klimaatuitdaging maakt een mobiliteitsshift onvermijdelijk. Wie te ver woont van openbaar vervoer of voorzieningen, dreigt zich vast te zetten.”

Compacter leven
Om de schaarse open ruimte te vrijwaren en te verhinderen dat Vlaanderen helemaal dichtslibt, zouden we compacter moeten gaan leven. De Middelkerkenaars zijn nog niet op de goede weg. Ze hebben de voorbije tien jaar evenveel ruimte ingenomen voor wonen, werk en ontspanning. Op een bebouwde hectare wonen in onze gemeente nu 25 personen. 
Dat is een gemiddeld cijfer want in Vlaanderen wonen gemiddeld 25 personen per hectare. In 1985 waren dat er nog 36. Over heel Vlaanderen bekeken wordt onze ruimtelijke voetafdruk dus groter.
Ontwikkelaars springen op de kar van de verdichting. Er zou nu al veel compacter gebouwd worden dan vroeger: kleinere huizen, kleinere tuinen. De voorraad bouwgronden raakt langzaam op, terwijl de vraag nog steeds stijgt. Er moet dus verdicht worden om de prijs te drukken. Dat gebeurt ook in kernen. Oude woningen worden gesloopt, appartementen komen in de plaats.
Zolang er geen harde bestemmingen geschrapt worden in het gewestplan, kunnen we nieuwe gronden blijven aansnijden. Momenteel zitten we volop in dat ‘volbouwscenario’. Daarbij bouwen we niet op de meest ideale locaties. De beste bouwgronden zijn doorgaans al ingepikt. Wat rest, ligt voor een groot deel in landelijk gebied, in woonlinten of in woonuitbreidingsgebied. Vaak zijn het plekken die ver liggen van openbaar vervoer of waar weinig voorzieningen zijn.
De Vlaamse Confederatie Bouw, de koepel van de bouwondernemingen, vindt uiteraard dat er geen harde bestemmingen mogen geschrapt worden. Dat zou volgens hen schaarste creëren en de grondprijzen zouden te hard stijgen’. 

Er wordt beweerd dat er voldoende opties zijn in de kernen. De gezinnen worden kleiner, oudere mensen blijven te lang in een veel te groot huis wonen, eens de kinderen de deur uit zijn. Zeventig procent van onze huizen zou onderbewoond zijn. Men wil meer beweging krijgen binnen de bestaande bebouwing, in plaats van steeds nieuwe gronden aan te snijden.

De regering-Jambon stapt af van de betonstop*, maar wil gemeenten wel stimuleren meer open ruimte te creëren. De komende jaren krijgt Middelkerke daarvoor een duwtje in de rug van 460.055 euro. Het gemeentebestuur mag zelf beslissen hoe het dat geld besteedt, maar de gemeenten worden wel ‘opgeroepen’ om te investeren in zaken die de gemeenten echt beter maken, zoals fietspaden en veilige wegen, energiezuinige gebouwen, bossen en groene ruimte. Investeren in meer personeel of de eigen werking kan geen optie zijn.
*bouwstop = de vorige Vlaamse regering besliste dat in de toekomst in Vlaanderen enkel nog constructies zouden mogen neergepoot worden op percelen waarop al gebouwd is of die verhard zijn. Open ruimtes zouden in principe niet meer bebouwd mogen

Mijn mening/ vragen
1. De regering Jambon wil de gemeenten stimuleren (een pak euro’s) om meer open ruimte te creëren. Middelkerke heeft
    zeer veel open ruimte en het percentage ingenomen ruimte is het laagst van alle beschouwde badplaatsen.
2. Voor wie een hekel heeft aan hoogbouw, is streven naar behoud van meer open ruimte, geen goed nieuws, omdat
    hoogbouw daar een goed middel voor is.
3. Zal bewaren van Erfgoed nog wel mogelijk blijven als afbreken van oude gebouwen in de stadskernen één van de
    beoogde doelstellingen is?

Hoe ziet de toekomst eruit?
Als we open ruimte blijven innemen, slibben de haarvaten van Vlaanderen verder dicht.
Ik wil niet proberen jullie uit te leggen hoe de studie uitgevoerd werd, hoe men tot de toestand van vandaag gekomen is* en hoe de toekomst er voor Middelkerke uitziet.
Dat is eerst en vooral niet eenvoudig, maar ik kan ook de interactieve kaart niet overnemen. Voor wie bezorgd is om die toekomst, verwijs ik naar de hieronder volgende websites
*Hoe zijn we te werk gegaan om tot dit eindresultaat te komen?    https://www.standaard.be/cnt/DMF20191025_04684370

Wat dat betekent voor de provincie West-Vlaanderen, ziet u in de animatie op de site hieronder.
Deze doorkijk naar 2050 simuleert wat er gebeurt wanneer we alle bouwgronden (inclusief industrie en bedrijven) in het gewestplan aansnijden. De verdere bebouwing verspreidt zich heel diffuus over de provincie. Samen wordt in heel Vlaanderen nog de oppervlakte van 2,5 keer groot-Antwerpen bijgebouwd.
Een bredere kijk op dat toekomstscenario vinden jullie op https://www.standaard.be/cnt/DMF20191025_04684258

Hoe zag Middelkerke er uit in 1971?
Een doorkijk tussen de luchtfoto's van 1971 en vandaag toont hoe Vlaanderen de voorbije halve eeuw is veranderd. Was uw huis of wijk toen al gebouwd? Lag het bedrijventerrein er al, of de spoorlijn? Of waren dat nog allemaal velden?
Kijk daarvoor naar https://www.standaard.be/cnt/DMF20191022_04678056

Bekijk op de interactieve kaart hoe steeds meer percelen ingekleurd werden sinds 1975.    https://www.standaard.be/betonwoede/kaart/

Bronnen
‘De betonstop in 10 concrete vragen: wat verandert er voor u?’ 01/12/2016 om 14:49 door Geert Neyt
‘Als de bouwwoede doorgaat, slibt Vlaanderen verder dicht.’  26 oktober 2019 Ine Renson,