Veertien dagen geleden schreef ik een artikel ‘’ Grote projecten kosten veel geld! Wie betaalt dat allemaal?"

Ik ben geen financieel expert maar ik denk als burger het recht te hebben om mij af te vragen of de gemeente wel in staat zal zijn om voldoende centen daarvoor bijeen te krijgen. Ik denk daarbij uiterard ook aan mijn portemonnee.
Ik vond het logisch mij af te vragen hoe het zat met schuldenlast van de gemeente. Volgens het bestuur zelf zou die tegen het einde van de legislatuur wel eens 78,5 miljoen euro kunnen bedragen. Of ik mij daarover ongerust moest maken?
Ik kan maar best eens mijn mening daarover herhalen:

“Vlaanderen houdt heel nauw toezicht. Elke gemeente moet een meerjarenplan van zes jaar indienen. Als de boekhouding niet zou kloppen, en bijvoorbeeld de uitgaven exploderen, dan zou Vlaanderen die begroting gewoon schorsen.

Europa let ook op de schuld van de gemeenten. Dat gebeurt via het EMU-tekort. Dit is de begrenzing van het bedrag waarmee de totale netto schuld van alle gemeenten in één jaar mag groeien.”

Op de Facebookpagina van Bruisend Middelkerke kwam er een aangename verrassing. Een reactie op mijn artikel!!
Die kwam van Johan Ide, die van juli 1998 tot februari 2018, dus bijna 20 jaar, bij de Vlaamse Overheid Agentschap Binnenlands Bestuur afdelingshoofd was voor lokale financies. Die afdeling is trouwens de instantie die voor Vlaanderen de meerjarenplannen controleert.
Hij schreef: “De auteur zou zich best dringend verdiepen in de evolutie van de autofinancieringsmarge van de gemeente en zich niet tevredenstellen met een uitleg van het bestuur over schuldpositie.”
Een zekere Etienne Vincent reageerde daarop met “Zeer juiste reactie (zeker voor diegene die er echt iets van af weten en hun kennis op een positieve manier delen!).”
Johan Ide repliceerde: “Juist. Ik ben geen holle criticaster. Ben nog niet lang met pensioen en hele regelgeving is dan 5 jaar op mijn afdeling voorbereid. Idem voor het Gemeentefondsdecreet. Ben ook TV maar één die de financiering van de kustgemeenten ten volle begrijpt”.
Ik was inderdaad ook tevreden dat een expert zijn steentje wil bijdragen aan mijn blogartikel. Ik heb dan ook gereageerd met de bewering dat ik mij inderdaad zou verdiepen in de evolutie van de autofinancieringsmarge van Middelkerke. Ziehier het resultaat.

Wat is de autofinancieringsmarge (AFM)
De autofinancieringsmarge (AFM) is het verschil tussen enerzijds het verschil tussen de ontvangsten en uitgaven uit de exploitatie en anderzijds de netto periodieke aflossingen. Ze geeft weer of de financiën van het bestuur op een structurele manier in evenwicht zijn en duidt aan of het bestuur in staat is zijn leningslasten (aflossingen  van kapitaal en intresten) te dragen met het overschot uit de gewone werking (het saldo van de exploitatie-ontvangsten en uitgaven).
Een positieve AFM betekent dat er van het exploitatiesaldo, na het vereffenen van de leningslasten, nog middelen overblijven om een deel van de investeringsuitgaven rechtstreeks te financieren of om bijkomende leningen aan te gaan.

De AFM moet groter of gelijk zijn aan NUL in het laatste boekjaar van de periode van het meerjarenplan. Men spreekt dan van het ‘structureel evenwicht’. Als dat niet het geval is, vernietigt de provinciegouverneur het meerjarenplan.
Opdat niet-teruglopende verrichtingen geen vertekend beeld zouden geven, wordt de AFM maar geëvalueerd op het laatste jaar van het meerjarenplan. Voor de tussenliggende jaren is wel een negatieve autofinancieringsmarge mogelijk.
Ziehier de cijfers voor Middelkerke. De lezers moeten nu niet denken dat ik die op een sluikse manier bekomen heb.
Iedereen kan die vinden op de open beleid - documenten van de gemeente.

Autofinancieringsmarge                                  2020                    2021                     2022                     2023                      2024                  2025
 I. Exploitatiesaldo                                     12 459 596,68      9 816 147,89       9 236 235,38       7 811 297,77       5 933 498,61       6 235 810,12
II. Netto periodieke aflossingen (a-b) *       2 533 104,82      3 350 332,60       3 775 848,73       4 031 442,13      4 374 037,20       4 734 246,08
a. Periodieke aflossingen
             conform de verbintenissen              3 032 119,02      3 850 613,61       4 277 476,48       4 436 464,43      4 780 452,43        5 142 004,90
b. Periodieke terugvordering leningen            499 014,20         500 281,01          501 627,75          405 022,30         406 415,23           407 758,82

*Ze zijn het verschil tussen het kapitaal dat een bestuur in een jaar aflost van de financiële schulden die het periodiek terugbetaalt en het kapitaal dat een bestuur ontvangt als terugbetaling voor toegestane leningen.

Gecorrigeerde autofinancierings-
                              marge                             2020                2021                  2022                 2023                 2024                 2025

 I. Autofinancieringsmarge                     9 926 491,86    6 465 815,29     5 460 386,65     3 779 855,64       1 559 461,41     1 501 564,04
II. Correctie op de periodieke
                       aflossingen (a-b)  *         -695 865,16   -2 299 033,21    -2 046 521,25    -2 387 735,18      -2 267 230,03   -1 565 641,36 
      a. Periodieke aflossingen
             conform de verbintenissen        3 032 119,02    3 850 613,61     4 277 476,48     4 436 464,43       4 780 452,43     5 142 004,90
      b. Aangewezen aflossingen 
            o.b.v. de financiële schulden      3 727 984,18    6 149 646,82     6 323 997,73     6 824 199,61       7 047 682,46     6 707 646,26
III. Gecorrigeerde autofinancierings-
                              marge (I+II)          9 230 626,70    4 166 782,08     3 413 865,40     1 392 120,46        -707 768,62         -64 077,32

*De gecorrigeerde aflossingen zijn de aangewezen aflossingen van de financiële schulden. Ze beperken zich niet tot de periodieke aflossingen maar houden ook rekening met niet-periodieke aflossingen. Het ministerieel besluit bepaalt de aangewezen aflossingen op 8% van de totale financiële schuld op 31 december van het vorige boekjaar.

Geconsolideerd financieel
                  evenwicht*                            2020                 2021                 2022                 2023                 2024                 2025

I. Beschikbaar budgettair resultaat ** -
             Gemeente en OCMW               10 071 834,90       528 487,61       563 099,14        676 389,32        596 063,64         24 527,68
            - AGB Middelkerke                     3 101 755,00    3 053 527,00    2 932 279,00     2 961 032,00      2 980 331,00    2 999 630,00
     Totaal beschikbaar budgettair
                    resultaat                         13 173 589,90    3 582 014,61    3 495 378,14     3 637 421,32      3 576 394,64    3 024 157,68
II. Autofinancieringsmarge
                – Gemeente en OCMW           9 926 491,86    6 465 815,29    5 460 386,65     3 779 855,64      1 559 461,41    1 501 564,04
                 - AGB Middelkerke                     58 471,00        76 112,00         68 092,00          68 092,00          58 639,00         58 639,00
      Totale autofinancieringsmarge          9 984 962,86     6 541 927,29   5 528 478,65     3 847 947,64      1 618 100,41    1 560 203,04

III. Gecorrigeerde autofinancierings-
         marge
                 - Gemeente en OCMW          9 230 626,70     4 166 782,08   3 413 865,40      1 392 120,46         -707 768,62      -64 077,32
                 - AGB Middelkerke              -1 625 834,00    -1 558 308,00   1 516 443,00     -1 466 558,00     -1 426 127,00   -1 376 242,00
     Totale gecorrigeerde
              autofinancieringsmarge           7 604 792,70     2 608 474,08   1 897 422,40         -74 437,54      -2 133 895,62 -1 440 319,32**

        * Het financieel evenwicht bepaalt de financiële gezondheid van een bestuur en wordt bekeken vanuit drie invalshoeken: het
           beschikbaar budgettair resultaat, de autofinancieringsmarge en de gecorrigeerde autofinancieringsmarge. In het geconsolideerd
           financieel evenwicht worden deze elementen niet alleen voor de gemeente en haar OCMW (provincie), maar ook voor haar
           autonome gemeentebedrijven opgenomen. Zo wordt het totale beschikbaar budgettair resultaat, de totale autofinancieringsmarge
           en de totale gecorrigeerde autofinancieringsmarge voor de hele groep getoond.
          Het is een consolidatie (=samenvoegen) op het niveau van de directe partners van de gemeente en het OCMW.

        De gemeenten/OCMW's moeten in hun meerjarenplannen beantwoorden aan bepaalde evenwichtsnormen
            **het geraamde beschikbaar budgettair resultaat moet per boekjaar groter of gelijk zijn aan nul (het "toestandsevenwicht")
           ***de geraamde autofinancieringsmarge moet in het laatste boekjaar van de periode van het meerjarenplan groter of gelijk zijn aan
                nul (het "structureel evenwicht"). Als dat niet het geval is, dan vernietigtde provinciegouverneur het meerjarenplan.

Ter goedkeuring in de gemeenteraad
De autofinancieringsmarge voor het Algemeenbedrijf (AGB) en voor de gemeente/OCMW werden ter goedkeuring voorgelegd in de GR van 18.12.2019.
                                                 2020                   2021                    2022                  2023                  2024                 2025
– Gemeente en OCMW           9 926 491,86       6 465 815,29        5 460 386,65    3 779 855,64       1 559 461,41    1 501 564,04
- AGB Middelkerke                      58 471,00           76 112,00             68 092,00        68 092,00            58 639,00         58 639,00

Ze voldoen dus aan de evenwichtsnormen om door de provinciegouverneur goedgekeurd te worden.
De oppositie onthield zich voor het AGB, in overeenstemming met het stemgedrag van hun vertegenwoordiger in het AGB, Johan Topke en ze stemden tegen voor Gemeente/OCMW omdat ze niet akkoord gaan met het beleid en met de manier waarop het geld gespendeerd wordt.

Waarom dat niet de Gecorrigeerde of de Geconsolideerde marges zijn die moeten goedgekeurd worden? Dat zijn maar indicatoren en geen normen. Ze moeten verplicht opgenomen worden in de beleidsrapporten:

• de gecorrigeerde autofinancieringsmarge, dat het structureel evenwicht weergeeft zonder dat de door het bestuur gekozen financieringswijze een rol speelt; 
• de geconsolideerde autofinancieringsmarge, dat de autofinancieringsmarge van de gemeente/OCMW aanvult met de autofinancieringsmarge van de autonome gemeentebedrijven.

Waar komen die negatieve cijfers voor de gecorrigeerde AFM’s voor het AGB vandaan?
Wat de negatieve gecorrigeerde cijfers van het AGB betreft, is het belangrijk aan te geven waaruit die correctie bestaat.
Ze bestaat uit het in rekening brengen als traditionele financiering van vooral de structuur van de leningen. Uit de cijfers leren we dus dat bij het AGB leningen zitten waarvoor voorlopig geen kapitaal terugbetaald wordt maar waarvoor alleen rente betaald wordt (bullet) en andere niet- traditionele financieringen.

De negatieve cijfers voor het AGB kunnen explosief genoemd worden. In de loop van de komende week zal ik daarvoor eens de uitleg van de financiële directeur vragen en als ze mij die verklaring wil geven, zal ik het huidig artikel daarmee aanvullen. Bij de gemeente zitten ook dalingen na correctie maar niet in die mate.

Het klopt dus dat inwoners niet onmiddellijk iets zullen merken want de volheid van de schuld is voor lagere generaties. Dat in combinatie met het goedkope geld maakt lenen op die manier aantrekkelijk. Dit is niet verboden zolang de totale portefeuille tot max 30 % dergelijke financieringsconstructies bevat.

Ter vergelijking
Tijdens de vorige legislatuur in Middelkerke bedroeg de AFM in miljoenen euro

                    2014           2015       2016          2017         2018

                    15,36           9,57       16,79         16,78        11,08

Voor 2019 , het eerste bestuursjaar voor LDD, bedroeg dat 3.577.703 miljoen en zoals jullie hierboven kunnen zien lagen de AFM’s voor de periode 2020 – 2025 telkens veel lager.
Volgens Mieck Vos, algemeen directeur van de Vereniging voor Steden en Gemeenten (VVSG), is het niet omdat een gemeente een hoge marge heeft, dat ze een beter beleid voert dan een gemeente met een lagere marge: ‘Het kan zijn dat die gemeente haar geld opgepot heeft en amper heeft geïnvesteerd in de voorbije bestuursperiode. Daar hebben de burgers ook niets aan.’ 

Bronnen
https://www.bing.com/search?q=meerjarenplan+middelkerke+2020+-+2025&cvid=4c4ee6d7f24042c8b8f92e2e14ef49fc
https://publicaties.middelkerke.be/bekendmakingen/project/Gemeenteraad/beleidsrapporten/MJP%202020-2025%20-%20bundel%201.pdf
Artikel 16 van 30 maart 2018 van het BVR BBC (Besluit Vlaamse Regering  Beleids- en Beheerscyclus)
Alle financiën van de 308 Vlaamse gemeenten (meerjarenplannen, begrotingen en jaarrekeningen) zijn te consulteren op de website van het Agentschap Binnenlands Bestuur (ABB).