De relatie tussen burgers en politici is een vaak besproken onderwerp.
Een mandataris, van welk niveau dan ook, wordt regelmatig onder vuur genomen.
Een dooddoener zoals ‘het zijn allemaal zakkenvullers’ is dan meestal niet uit de lucht.
Is dat eigenlijk wel juist? Verdient een politicus inderdaad (te) veel?
Dat wou ik eens uit de doeken doen. Gezien de aard van mijn blog, heb ik het dus uiteraard enkel over de lokale gemeentelijke mandatarissen. Om mijn artikel niet al te lang te maken en omdat de situatie van de weddetrekkende politici totaal verschilt van die van de niet-weddetrekkende, zal ik het onderwerp behandelen in twee weekartikels.

De weddetrekkende politici

Aangifte van mandaten en vermogen
Sinds 2005 zijn de politici verplicht om bij het Rekenhof een aangifte te doen van hun mandaten en van hun vermogen. In 2011 moest dat gebeurd zijn vóór 31 maart 2011.
De lijst van de in 2010 uitgeoefende mandaten, werden op 12 augustus 2011 in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd. Alle Middelkerkse mandatarissen hebben voldaan aan hun plicht.
De verplichting van de vermogensaangifte zou moeten voorkomen dat politici en topambtenaren zich persoonlijk verrijken bij de uitoefening van hun mandaat. Deze aangifte is vertrouwelijk.
De verplichte mandatenlijst zou belangenvermenging moeten tegengaan. De mandaten worden wel openbaar gemaakt.

Wie moet aangifte doen?
Politici die enkel een gemeentelijk mandaat uitoefenen moeten enkel een aangifte doen als ze burgemeester, schepen of OCMW – voorzitter zijn. Provincieraadsleden moeten het evenmin doen.
In de regel is een bezoldiging datgene wat belastbaar is. Een onkostenvergoeding is dus geen bezoldiging. Politici die geen aangifte doen, lopen het risico op een boete van 550 tot 5.500 euro als minnelijke schikking. Bij niet-betalen komt het dossier voor de correctionele rechtbank. Voorlopig blijft dat alles nog een dode letter. We zijn dat in België niet anders gewoon!!
Als de politicus of politica voldoet aan de aangifteplicht, dan is hij of zij meteen verplicht om alle mandaten aan te geven. Ook als het gaat om een bestuurlijke functie in een non-profit organisatie. Zelfs de onbezoldigde mandaten. Binnen die aangifte vallen meteen alle lidmaatschappen van beleidsorganen van firma’s, overheidsbedrijven, stichtingen, vakbonden, politieke partijen, ziekenfondsen, heemkundige kringen, oudercomités, …
Aangifte van een gewoon lidmaatschap is NIET verplicht.

Laten we nu eens nagaan wat al die bezoldigde mandaten ‘opbrengen’.

Hoeveel bedragen de wedden van burgemeester en schepenen inclusief OCMW - voorzitter?
Burgemeesters, schepenen en OCMW- voorzitters verdienen voor de uitoefening van hun mandaat een wedde. Deze is vergelijkbaar (niet in grootte!) met het loon dat een werknemer maandelijks verdient. Dat betekent dat de ‘werkgever’ (de gemeente of het OCMW in ons geval) maandelijks aan de betrokkene een nettobedrag uitbetaalt: de brutowedde verminderd met de persoonlijke sociale bijdragen en de bedrijfsvoorheffing.
De wedde van een burgemeester is gelijk aan een percentage van het brutojaarloon van de leden van het Vlaams Parlement (= 53.511 euro). Dat percentage bedraagt 73,7311 %. De lonen volgen ook de gezondheidsindex, wat maakt dat ze vanaf 1 oktober 2010 lichtjes gestegen zijn. Zoals jullie in de tabel hieronder kunnen zien, zou een burgemeester van een gemeente met een inwonersaantal tussen 15.001 en 20.000, zoals Middelkerke, jaarlijks 59.800,80 euro bruto verdienen. Zo is het voorzien in het Gemeentedecreet en in het besluit van de Vlaamse Regering van 5 juni 2009 houdende de bezoldigingsregeling van de lokale en provinciale mandataris (B.S. 19 juni 2009).
Dat decreet is in werking getreden op 1 januari 2007, bij de start van de legislatuur 2007-2012.
Vóór die datum waren de gemeenten weliswaar ook reeds ingedeeld in een aantal klassen volgens het inwonersaantal, maar de bevoegde overheid kon evenwel, op basis van een aantal objectieve criteria, beslissen om aan een bepaalde gemeente een klasseverhoging toe te staan. Zo werd ook de wedde van de burgemeester en de schepenen (voorzitter OCMW inbegrepen) verhoogd. Alle kustgemeenten hebben een verhoging gekregen met twee klassen om rekening te houden met het feit dat er aan de kust meer mensen verblijven dan er inwoners zijn.
Dat zou dus betekenen dat de burgemeester van Middelkerke jaarlijks 75.954,34 euro bruto verdient.
Uit goede bron heb ik gehoord dat één van de kustburgemeesters (gemeente met minder inwoners dan M.) 88.000 euro bruto zou verdienen. Ik heb er geen verklaring voor gevonden/ gekregen.
Bestaat er misschien nog een toemaatje dat ik niet ken?
Vanaf de legislatuur 2007-2012 worden geen klasse - afwijkingen meer toegestaan.
Er werd echter voorzien in een overgangsregeling voor de mandaten die omwille van de klasseverhoging een hogere wedde hebben in de oude regeling dan op basis van de nieuwe regeling. Zij krijgen de wedde die ze op 31 december 2006 genoten (aan de toenmalige indexcoëfficiënt 1,4002), doch zonder de indexaties die er in de toekomst normalerwijze zouden worden op toegepast. Ze behouden die wedde tijdens de lopende legislatuur (tot 2 januari 2013) of tot de wedde ingevolge de toepassing van de nieuwe regelgeving hoger zal zijn (rekening houdend met de indexatie die op die wedde wordt toegepast).
Ingewikkeld, maar zo is het nu eenmaal.

Brutojaarlonen burgemeesters Vlaamse gemeenten

Telt een gemeente minder dan 50.000 inwoners, dan verdienen de schepenen 60% van het brutojaarloon van de burgemeester. Dit betekent (door de klasseverhoging) dat onze schepenen jaarlijks 45.572,6 euro bruto verdienen.
Ik leg telkens de nadruk op BRUTO omdat nogal wat mensen geneigd zijn om dat bedrag te vermelden als ze het over de verdiensten van politici hebben.
Hoeveel daar van over blijft? Er zijn vijf inkomensschijven en dus ook vijf belastingtarieven. Voor wie in de hoogste schijf (voor 2011: netto belastbaar inkomen hoger dan 35.060 euro) terechtkomt, zoals onze mandatarissen, neem ik aan, valt onder het belastingtarief van 50 %.
Die betaalt dan per jaar 13.269 euro + 50% op het gedeelte boven 35.060 euro, aan belastingen.

Extra’s voor burgemeester en schepenen (Incl OCMW – voorzitter)
Burgemeesters en schepenen hebben, net als gewone ambtenaren, recht op vakantiegeld en een eindejaarspremie. De berekening ervan gebeurt op de wedde en volgens dezelfde regels als voor het gemeentepersoneel van niveau A. Andere voordelen zoals hospitalisatieverzekering krijgen de burgemeester en zijn schepenen niet. Onkosten, bijvoorbeeld voor gsm of vervoer, worden uiteraard wel terugbetaald. Let wel, de kosten moeten verband houden met de uitoefening van het mandaat en ze moeten noodzakelijk zijn. Het is aan de burgemeester en de schepenen om dit aan te tonen.
Bij ontslag is er geen enkele uittredingsvergoeding voorzien.
Aangezien daar weinig over geweten is en het uiteraard niet te controleren is, wil ik het hier dan ook niet hebben over mogelijke ‘kleinere’ voordelen, zoals relatiegeschenken, maaltijden bij vergaderingen of vrijkaarten voor wedstrijden of voorstellingen.

Op de website http://www.vsgb.be kunnen we lezen dat de burgemeester en schepenen geen bijkomende verdiensten mogen genieten ten laste van de gemeente, om welke reden of onder welke benaming ook. Ze krijgen dus geen zitpenning als ze zetelen in een gemeentelijke commissie. Of dat ook geldig is voor een schepen die tevens als brandweerofficier betaald wordt door de gemeente, heeft niemand mij willen/kunnen/durven zeggen.

Maar er zijn nog andere bijverdiensten!

De bezoldigde mandaten van de Middelkerkse politici
De zitpenningen zijn voor alle opdrachthoudende verenigingen (intercommunales) in Vlaanderen vastgesteld bij besluit van 4 juni 2004 en zijn dus absoluut niet geheim.
(besluit van de Vlaamse regering houdende de vaststelling van de grenzen en de toekenningsvoorwaarden van het presentiegeld en de andere vergoedingen die in het kader van de bestuurlijke werking van een dienstverlenende of opdrachthoudende vereniging kunnen worden toegekend B.S. 27 augustus 2004).
We vinden in dat besluit:

Art. 3. "Aan de leden van de raad van bestuur kan, per effectief bijgewoonde zitting, een presentiegeld worden toegekend.
Het toegekende presentiegeld mag niet hoger zijn dan het hoogste bedrag dat in het Vlaamse Gewest aan gemeenteraadsleden wordt toegekend voor het bijwonen van de gemeenteraden."
Art.12. "Het aantal bezoldigbare vergaderingen van de verschillende organen is bepalend voor de presentiegelden waarop de leden overeenkomstig de criteria, vastgesteld in dit besluit, aanspraak kunnen maken, met dien verstande dat het aantal bezoldigbare vergaderingen per boekjaar en per lid begrensd is op 12 voor de organen, bedoeld in artikel 3."

Ziehier de lijst van de mandaten die de Middelkerkse aangifteplichtigen aan het Rekenhof meldden. Omdat mijn artikel handelt over ‘verdienen’ beperk ik mij uiteraard tot de bezoldigde mandaten.

Michel Landuyt : burgemeester en advocaat

Janna Rommel-Opstaele: zaakvoerder-zelfstandige, schepen
Volgens http://www.wvi.be/userfiles/files/Bestuursorganen%202011.pdf zou zij ook lid zijn van het regionaal comité Oostende-Brugge WVI (West-Vlaamse intercommunale), voor de periode 2007-2012. Klopt die informatie dan misschien niet meer? Zij heeft dat bezoldigd mandaat niet opgegeven aan het Rekenhof en het komt derhalve ook niet voor op de mandatenlijst. Dat comité vergadert 4 keer per jaar, de zitpenning bedraagt 91,74 euro bruto.
Als de informatie hierboven wel juist is, dan zou dat per jaar gaan over 366,96 e bruto.

Carine Dejonghe: zaakvoerder-zelfstandige, schepen, bestuurder Infrax West (ex-WVEM)
Het presentiegeld toegekend aan de leden van de raad van bestuur van Infrax West bedraagt 175 euro bruto. De raad komt 11 keer per jaar bijeen, dus in totaal 1.925 euro bruto.

Geert Verdonck: schepen, oefent zijn vroeger beroep niet meer uit maar werkt halftijds.
Hij is bij TMVW (Tussengemeentelijke Maatschappij der Vlaanderen voor Watervoorziening) lid van de raad van bestuur (10 zittingen per jaar) en lid van het regionaal directiecomité voor zuivering (10 zittingen per jaar plus 4 gezamenlijk met de andere directiecomités).
Op mijn vraag deelde hij mij mee dat hij voor beide functies samen, plus de daarmee gepaard gaande vervoerkosten per jaar, 10.751 euro ontvangt, wat neerkomt op 896 euro per maand).
Jaarlijks zou hij daarvan jaarlijks ongeveer € 8.000 moeten terugstorten aan de belastingen.

Johnny Devey: schepen en schijnbaar ‘zonder beroep’, voorzitter raad van bestuur IKWV (Intercommunale Kustreddingsdienst West-Vlaanderen)
De raad komt jaarlijks 8 keer bijeen. De zitpenning bedraagt 75 e, dus 600 euro per jaar. Op mijn vraag naar het bedrag van die zitpenning reageerde een trouwe medewerkster van IKWV met de volgende woorden: “ik wil evenwel toch opmerken dat onze voorzitter, doorheen het jaar heel wat tijd vrijmaakt om alle reddersposten te bezoeken en ook op andere activiteiten aanwezig is, dit geheel onbezoldigd.
Het IKWV-voorzitterschap is dan ook veeleer een belangeloos engagement gesterkt vanuit de persoonlijke interesses van de voorzitter.” Proficiat, schepen!

Devey is tevens lesgever aan de West-Vlaamse opleidingsschool voor brandweermannen, reddingsdiensten en ambulanciers WOBRA, alsook luitenant van de vrijwillige brandweer Middelkerke met daar bovenop een bijkomende bezoldiging omdat hij ook sectiechef is.

Alle intercommunales deelden mij vlot de gevraagde bedragen van de zitpenningen en het aantal zittingen mee. Dat was ook het geval voor de schepenen Maesen en Verdonck. Van burgemeester Landuyt en van de schepenen Opstaele en De Jonghe had ik geen informatie meer nodig.
Schepen Devey is de enige die weigerde mee te werken. Heeft dat iets te zien met het feit dat hij de meeste bezoldigde mandaten bekleedt? Of is zijn verdienste te hoog? Ik heb er het raden naar. Hij dreigde zelfs met een rechtszaak, als ….
Om geen misverstanden te laten ontstaan, ziehier het antwoord dat hij me per email stuurde: “uw opvragingen betreffendeverloning en vergoedingen behoren tot de private sfeer. Jaarlijks kom ik mijn verplichtingen na inzake de aangiften van mijn bezoldigde mandaten en het beroep dat ik uitoefen aan het Rekenhof. Ik betaal tevens de afrekening van mijn bedrijfsvoorheffing en kom dus al mijn wettelijke verplichtingen na. Indien ik vaststel dat in uw publicaties foutieve gegevens over mij worden vermeld zal ik niet nalaten hiervoor gerechterlijke stappen te ondernemen.“

Zolang het maar geen ‘gerechtelijke’ stappen zijn ….
De schepen heeft het wel bij het verkeerde eind voor wat zijn zitpenning bij het IKWV betreft. Ik legde hierboven al uit dat dit zeker geen geheim is en mag zijn.

Over zijn verdienste als brandweerofficier heb ik uitleg gevraagd aan de vvsg (vereniging van Vlaamse steden en gemeenten), namelijk over de regel dat een schepen geen bijkomende verdienste mag genieten betaald door de gemeente. Zij zullen waarschijnlijk nooit antwoorden.

Heb ik geen zaken met zijn verdienste als lesgever aan de West-Vlaamse Opleidingsschool voor Brandweermannen, Reddingsdiensten en Ambulanciers WOBRA? Die wordt nochtans wel betaald met provinciaal belastingsgeld, waartoe wij allemaal moeten bijdragen.
Ik stelde daarom de vraag aan WOBRA. De directeur draaide een beetje rond de pot: “Ik kan akkoord gaan met betrokkene dat de individuele loongegevens van hem tot de private sfeer behoren. Daarenboven is de vzw Wobra een privaatrechtelijke rechtspersoon. Door de raad van bestuur wordt de vergoeding van de lesgevers vastgesteld in functie van de opdracht (lesgever theorie, praktijk of medewerker). Het aantal lesuren fluctueert naar gelang van de cursussen die worden ingericht en de lesgevers waarop een beroep wordt gedaan. Een lesopdracht bij Wobra is derhalve geen vaste opdracht, vergelijkbaar met wat er in het reguliere onderwijs is voorzien, en er is ook geen vaste vergoeding aan gekoppeld.”

Privaatrechtelijke rechtspersonen zijn instellingen die hetzij door het privaat initiatief, hetzij door de overheid, optredend als privaat persoon, zijn tot stand gekomen en gehandhaafd, die niet deelnemen aan het overheidsbeleid en dan ook niet bekleed zijn met een gedeelte van het openbaar gezag. Ze ontsnappen, in principe althans, aan ieder rechtstreeks toezicht van de regering. Hun bestaan als rechtspersoon wordt afhankelijk gesteld van de door de wetgever voorgeschreven voorwaarden.

Lode Maesen: schepen, werkt halftijds in een advocatenkantoor; hij is:
IMWV bestuurder, circa 185 e bruto voor 10 zittingen per jaar => 1.850 euro per jaar
IVOO bestuurder (Intercommunale Vuilverwijdering en Verwerking Oostende en Ommeland), 5 zittingen per jaar à 185,71 e bruto => 928,55 euro per jaar.
Woonwel sociale huisvestingsmaatschappij bestuurder: 8 zittingen per kalenderjaar à 160 euro bruto => 1.280 euro per jaar.
Dat geeft een totale bruto jaarlijkse verdienste van afgerond 4.000 euro. Het groot verschil tussen hem en schepen Verdonck ligt waarschijnlijk in het feit dat hierin geen vervoerkosten begrepen zijn.

Geert Galle: OCMW-voorzitter en halftijds bediende
GEEN mandaten

Aangezien de mandaten moeten ingediend worden vóór 31 maart en de lijst pas half augustus in het Staatsblad verschijnt, kan de lijst wel eens niet meer kloppen. Geert Verdonck oefent zijn beroep van maatschappelijk werker niet meer uit en Lode Maesen is geen parlementair medewerker meer. Beide werken halftijds.

Zijn de mandatarissen overbetaald?
De geïnteresseerde lezer kan dus nu uitrekenen hoeveel de burgemeester en de schepenen in totaal per jaar verdienen.
Hij/ Zij heeft dus nu alle gegevens om te oordelen of die verdiensten te hoog of te laag zijn.
De wedde van burgemeester en schepenen kan men moeilijk ‘laag’ noemen, vooral als men in aanmerking neemt dat de mandatarissen ook genieten van allerlei voordelen: vergoeding reis- en andere onkosten, enz…. Eigenlijk kan ik daar wel mee instemmen want het ambt moet aantrekkelijk blijven en moet bekwame burgers toelaten te weerstaan aan de lokroep van de bedrijven die meer betalen. Mochten de wedden en vergoedingen minder interessant zijn, dan zouden enkel vermogende personen het zich kunnen permitteren om aan politiek te doen. De politiek mag ook niet enkel weggelegd zijn voor vastbenoemde ambtenaren die bij eventueel verlies van hun mandaat gewoon hun vroegere job weer kunnen opnemen.
Sommige politici offeren promotiekansen op door een onderbreking van hun loopbaan. Nochtans dient hier gezegd dat de overheid de laatste jaren steeds beter de sociale bescherming van de mandatarissen verzekert (vb bij loopbaanonderbreking)

We moeten ook durven toegeven dat een eerlijke en bekwame mandataris heel wat tijd moet besteden aan (meestal avondlijke en misschien soms nutteloze) vergaderingen, aan de voorbereiding daarvan en aan studiewerk om een voldoende basis te verwerven voor een beter begrip van dossiers. Natuurlijk steunen de meeste hiervoor grotendeels op het gemeentelijk ambtenarenkorps, dat klopt ook.

Publieke activiteiten vereisen de aanwezigheid van de politicus, communicatie met burgers, mondeling of via email en telefoon nemen heel wat tijd in beslag en het lijdt dus geen twijfel dat het familiaal leven daaronder te lijden heeft.
Sommige politici, niet allemaal, moeten ook een deel van hun verdienste afdragen aan de partijkas. Het percent is afhankelijk van de partij en van het niveau en varieert rond de 5 à 10%. Deze bijdrage kan wel afgetrokken worden van de belastingen.
Sommige moeten bij verkiezingen ook een gedeelte van de aan propaganda bestede kosten uit eigen zak betalen. Dat komt wellicht enkel voor bij kleine/ nieuwe partijen.

Besluit
Ik heb de indruk dat de politici over het algemeen tevreden zijn over hun verdiensten, maar ze vragen tevens begrip voor de argumenten die ik hierboven verwoord heb en die veel geschikte en bekwame burgers ervan weerhouden voor een politieke loopbaan te kiezen. De beweegredenen van diegene die het wel doen, hebben naast het geldelijk voordeel, enerzijds te maken met idealisme, verantwoordelijkheid, dienstbaarheid of sociale overwegingen maar anderzijds ook met geldingsdrang, gemiste kansen in het beroepsleven, familietraditie of met streven naar meer aanzien.
We moeten er ons zeker voor hoeden om alle politici over dezelfde kam te scheren.

Niettegenstaande veel speurwerk op internet en het stellen van talloze vragen aan politici, organisaties en intercommunales, ben ik er mij van bewust dat bovenstaand artikel nog kan vervolledigd worden.
Mochten lezers van deze blog over aanvullende of betere informatie beschikken, dan zal ik die met plezier in een volgend artikel publiceren.

Bronnen

http://www.politics.be/duiding/660/
Bestuursorganen WVI http://www.wvi.be/userfiles/files/Bestuursorganen%202011.pdf
Praktisch handboek voor burgemeesters en schepenen – Fiche 2.1
http://www.middelkerke.be/page29314048.aspx
http://binnenland.vlaanderen.be/uitvoeringsbesluit/vaststelling-van-de-grenzen-en-de-toekenningsvoorwaarden-presentiegeld
http://www.vvsg.be/Werking_Organisatie/Statuut_lokale_mandatarissen/Pages/fiscaal_statuut.aspx
http://www.g-o.be/sites/portaal_nieuw/subsites/Onderwijsinfotheek/InfotheekGO/Attenderingen/Documents/BS20110812mandaten.pdf

14-09-2011, 07:38 Geschreven door Stradi

14-09-2011, 07:27 Geschreven door Stradi