SALA - FAMILIE SALA - FAMIGLIA SALA

Scan Poorterboek Haarlem Charles Sala

Wintergezicht

Gouache op papier, 21 x 15 cm, gesigneerd links onder.

Annotatie: op de achterzijde van het werk:

no.68, Kunsthandel D. Sala & Zonen, `s Gravenhage.

Louis F.H. Apol behoort tot de belangrijkste meesters van de Haagse School en is vooral bekend geworden met zijn winterlandschappen en besneeuwde bosgezichten. Apol wist daarin, als geen ander, een verstilde, vaak sprookjesachtige sfeer te scheppen. Mensen spelen veelal een heel ondergeschikte, soms zelfs geen enkele, rol. Alle aandacht gaat naar de natuur. De mooiste landschappen vond hij vooral in en rond Den Haag en rond Arnhem. Ook schilderde hij een aantal zomerse rivier- en heidegezichten. Musea: o.a. Rijksmuseum in Amsterdam en het Haags Gemeentemuseum.

Wijdemeren, 6 juni 2006

Dankzij een snelle actie van de Stichting Kunstbezit 's-Graveland samen met burgemeester Don Bijl, kon de Stichting de hand leggen op een uniek schilderij van P.J.C. Gabriël.

Persbericht

Een uniek schilderij van P.J.C. Gabriël (1828-1903) in het gemeentehuis

De Stichting Kunstbezit 's-Graveland geeft met trots en blijdschap kennis van de komst van een nieuwe aanwinst in de kunstcollectie. Het is een gezicht op de afgebrande korenmolen De Lelie , die in de 19 de eeuw aan het Moleneind stond, schuin tegenover de Alambertszkade.

Tot op heden was alleen een afbeelding van de molen bekend op een reproductie van een schilderij van H.G. ten Hoet (1855-1928), afgebeeld in ‘De Onvergankelijke Kijk op Kortenhoef'. Klaas Spaan schreef er in zijn boek 'Zo zag ik mijn dorp' over. Prenten of schilderijen van de afgebrande molen waren tot op dit moment nog nooit getraceerd. Ook bij de Historische Kring ‘In de Gloriosa' is geen andere afbeelding bekend. Men mag dus gerust spreken van een uniek (kunst)historisch document.

Het was P.J.C. Gabriël, een van de topschilders van de Haagse School, die omstreeks 1880 de korenmolen schilderde op een stukje schilderslinnen, met vier punaises vastgepind in het deksel van zijn schilderskist. De punaisegaatjes zijn nog zichtbaar! Met fijne, maar losse toets wist hij de molen die in het zonlicht baadt, te vangen. Links de sloot die uitkwam bij de molen, op de achtergrond nog een streep helder water van de ‘stille plas'. Gabriël kwam vanaf 1875 in Kortenhoef om er het polderlandschap, de wolkenluchten en de molens te schilderen. Zijn topwerk ‘In de Maand July', een schilderij van één van de drie watermolens die in de omgeving van de huidige Vreelandseweg stonden, hangt nu in het Rijksmuseum.

De schilders die in het voetspoor van Gabriël naar Kortenhoef kwamen, konden de korenmolen en de molenaarswoning ernaast al niet meer schilderen. Door brand was hij omstreeks 1890 verloren gegaan.

De nieuwe aanwinst werd door Carole Denninger, kunsthistoricus en bestuurslid van de stichting, herkend in de catalogus van Sotheby's. Daar stond het werk alleen vermeld als ‘Molen in een polderlandschap'. Snelle actie was geboden want het budget van de stichting zou niet toereikend zijn om dit unieke werk op de veiling te kunnen kopen. Dankzij een bliksemactie van burgemeester Don Bijl zegde het Prins Bernhard Cultuurfonds een forse subsidie toe als het schilderij verworven zou worden. En zo kwam het werk, nog in originele staat met de stickers van Kunsthandel Sala achterop, in het bezit van de stichting.

Een voorzichtige reiniging door restaurator Rob Jacobs liet het schilderij in oude glorie herleven. Het zonlicht straalt ervan af, want Gabriël hield -in tegenstelling tot andere schilders van de Haagse School- wel van een zonnetje. Inmiddels is het schilderij verplaatst naar het gemeentehuis waar het de komende maanden in een vitrine in de receptieruimte voor iedereen te zien zal zijn.

Dan kan iedereen zien waaraan het Moleneind in Kortenhoef zijn naam te danken heeft!

Stichting Kunstbezit 's-Graveland

NK1799

H.W. Mesdag

Vissersboten in de branding

gedateerd 1898

doek, 142.5 x 178.0 cm

Reconstructie herkomst

D. Sala & Zonen (kunsthandel), Den Haag

ICN inventariskaart; Archief SNK nr.866

Deze herkomstnaam is onzeker.

1943-11-30 <> 1943-11-30 Venduehuis der Notarissen (veiling), Den Haag

ICN inventariskaart; Archief SNK nr.435, 866; Bundesarchiv Koblenz B323 nr.574; RKD fotodocumentatie, inventariskaart Goudstikker/Miedl; Vlg.cat. Venduehuis der Notarissen, Den Haag, 30 november 1943, nr.183 (afb.)

1943-11-30 <> 1944-02-04 Goudstikker/Miedl (kunsthandel), Amsterdam

ICN inventariskaart; Archief SNK nr.435, 866; Bundesarchiv Koblenz B323 nr.574; RKD inventariskaart Goudstikker/Miedl

1944-02-04 Hotel Frankfurterhof, Frankfurt am Main

ICN inventariskaart; Archief SNK nr.190, 435, 866; Bundesarchiv Koblenz B323 nr.574; RKD inventariskaart Goudstikker/Miedl

Duizenden kunstvoorwerpen zijn in de Tweede Wereldoorlog in Duitsland terechtgekomen, hetzij door verkoop, hetzij door roof of confiscatie. Na de oorlog heeft de Stichting Nederlandsch Kunstbezit (SNK) namens de Nederlandse Staat veel van de teruggehaalde kunstvoorwerpen aan de rechtmatige eigenaren teruggegeven. Desondanks bevindt een groot aantal kunstwerken zich nog steeds onder beheer van het Rijk. Dit vormt de Nederlands Kunstbezit-collectie (NK-collectie).

Een leeggeroofd huis in Arnhem, fotoarchief P. de Booys, 1944/45.

De staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen heeft in oktober 1997 de Commissie Ekkart opdracht gegeven een proefonderzoek naar de herkomst van een selectie van kunstvoorwerpen uit deze NK-collectie te doen. Daarna is in opdracht van diezelfde commissie en onder organisatorische verantwoordelijkheid van de Inspectie Cultuurbezit op 1 september 1998 het projectbureau Herkomst Gezocht opgericht met een belangrijke taak: het achterhalen van de oorspronkelijke eigenaren, voor zover dat, ruim 50 jaar na het einde van de oorlog, nog mogelijk is. De resultaten tot dusver staan op deze website en zijn vastgelegd in deelrapportages. Via deze website is het mogelijk om zelf in de database te zoeken.

Ten behoeve van de onafhankelijke beoordeling van aanspraken op kunstvoorwerpen is het sinds 1 januari 2002 mogelijk claims voor te leggen aan de Restitutiecommissie.

Conclusie

De herkomstgegevens zijn niet sluitend. Het is onbekend wie het schilderij heeft ingebracht bij de veiling Venduehuis der Notarissen .

http://www.herkomstgezocht.nl/nl/index.html

Persbericht | 06-02-2006

De Nederlandse staat gaat 202 schilderijen teruggeven aan de erven van de oorspronkelijke eigenaar. Het gaat om werken die onderdeel uitmaakten van de handelsvoorraad van de kunsthandel J. Goudstikker NV zoals die begin mei 1940 bestond. Staatssecretaris Medy van der Laan (cultuur) neemt hiermee het advies van de Restitutiecommissie over en heeft hier de verzoekers van op de hoogte gebracht.

In 1952 werd een overeenkomst gesloten tussen de erven Goudstikker en de Nederlandse staat over de Goudstikker-collectie. De Restitutiecommissie vindt nu dat met deze overeenkomst destijds geen afstand is gedaan van de eigendomsrechten op 202 werken uit deze collectie. Deze 202 werken worden teruggegeven aan de erven Goudstikker. 40 Andere kunstwerken worden niet teruggegeven omdat deze in mei 1940 hoogstwaarschijnlijk of zeker niet toebehoorden aan Goudstikker. Daarnaast worden 21 schilderijen niet teruggegeven omdat de commissie vindt dat de weduwe Goudstikker in de akte uit 1952 duidelijk afstand heeft gedaan van deze werken. Verder staat in het advies van de Restitutiecommissie dat vier schilderijen die aan de erven van Goudstikker teruggegeven zouden moeten worden, worden vermist.

Het restitutiebeleid wordt sinds 2001 minder strikt juridisch en meer vanuit moreel oogpunt benaderd. De Restitutiecommissie werd eind 2001 ingesteld door het ministerie van OCW en heeft sindsdien advies uitgebracht over 19 verzoeken tot teruggave van cultuurgoederen. Daarbij gaat het om goederen die als gevolg van de Tweede Wereldoorlog naar Nederland zijn teruggebracht en nu door de Nederlandse overheid worden beheerd. De staatssecretaris van Cultuur heeft tot nu toe alle adviezen van de Restitutiecommissie overgenomen.

Vandaag heeft staatssecretaris Van der Laan eveneens de Tweede Kamer over haar besluit tot teruggave geïnformeerd.

De erven van Goudstikker verwijten de Nederlandse staat de eigendomsrechten niet juridisch maar vanuit moreel oogpunt te hebben afgedaan.

Reconstructie herkomst

1834 <> 1834 Noé (veiling), München ICN inventariskaart Cornwall Legh (collectie), High Legh Hall ICN inventariskaart

1905 <> 1905 Galerie C. Sedelmeyer (kunsthandel), Parijs ICN inventariskaart; RKD fotodocumentatie. Volgens de ICN inventariskaart betreft het hier een veiling. J. Simon (collectie), Berlijn ICN inventariskaart; RKD fotodocumentatie

1928-08 <> 1929-11 F. Kleinberger (kunsthandel), Parijs ICN inventariskaart; RKD fotodocumentatie; Tent.cat kunsthandel F. Kleinberger, New York, augustus 1929; Tent.cat. The Detroit Institute of Arts, Detroit, oktober-november 1929 Volgens de ICN inventariskaart betreft het hier een veiling. Uit de genoemde catalogi blijkt dat Kleinberger het schilderij in ieder geval voor augustus 1928 verwierf en het in november 1929 nog steeds in handen had.

1930 <> 1933 Galerie Internationale (kunsthandel), Den Haag ICN inventariskaart; Archief SNK nr.862; RKD fotodocumentatie; Tent.cat. Galerie Internationale, Den Haag, 1933, nr.24 (afb.) Volgens de RKD fotodocumentatie is de herkomstdatum 'ca. 1930', uit de tentoonstellingscatalogus blijkt dat het schilderij in 1933 nog in handen was van Galerie Internationale.

D. Sala & Zonen (kunsthandel), Den Haag RKD fotodocumentatie

W.M.H. Paech (kunsthandel), Amsterdam RKD fotodocumentatie

Deze herkomstnaam staat vermeld achterop een foto van het schilderij.

1942 A. Schulein (kunsthandel), Den Haag RKD fotodocumentatie J.W. van Es (collectie), Rotterdam ICN inventariskaart A.D. van Es (collectie), Wassenaar ICN inventariskaart; Archief SNK nr.139, 862; RKD fotodocumentatie

1943 H.W. Lange (veiling), Berlijn Volgens de RKD fotodocumentatie is de herkomstdatum 'ca. 1943' en betreft het hier een kunsthandel.

1943 C.E. Wessel (collectie), Hamburg ICN inventariskaart; Archief SNK nr.139, 862; RKD fotodocumentatie Volgens de RKD fotodocumentatie is de herkomstdatum 'ca. 1943'. E. Göpel, Den Haag ICN inventariskaart; Archief SNK nr.139, 433, 862 H. Posse Archief SNK nr.433 A. Hitler Archief SNK nr.433

1943-02-24 Führermuseum (museum), Linz RKD fotodocumentatie; Bundesarchiv Koblenz B323 nr.574

Opmerking

De volgorde van de bovengenoemde herkomstnamen is vooralsnog zeer onzeker.

Conclusie

De herkomstgegevens zijn niet sluitend. Het is onbekend wie het schilderij in mei 1940 in bezit had.

Arend Jan van Driesten (1878-1969)

Nederlandse aquarellist, etser en schilder. Geboren 12 april 1878 te Leiden en overleden op 5 januari 1969 te Oegstgeest.

In de eerste helft van de 20ste eeuw werkten er in en om Leiden een groep schilders, aangeduid als de Leidse Impressionisten of ook wel "Leidse School" genoemd. Arend Jan van Driesten wordt wel beschouwd als de nestor van de deze groep. Arend Jan van Driesten wordt wel beschouwd als de nestor van de deze groep.

Van Driesten woonde en werkte aanvankelijk in Renkum, Gulpen, Noorden, Eefde en vanaf 1914 in Leiden.

Zijn stemmige landschappen met zware slagschaduwen en oer-Hollandse wolkenluchten maakte hij doorgaans in de vrije natuur, in de omgeving van Leiden. Op zijn tochten door plaatsjes als Stompwijk, Noordwijkerhout of Leidschendam, werd hij vaak vergezeld door zijn kunstvrienden Karel de Boer, Chris en Laurent van der Windt, Lucas Verkoren, Alex Rosemeier, Jan Roelandse, Piet Herfst. Hij maakte vaak lange tochten door het Zuid-Hollandse landschap. Eerst te voet en later - in "betere" tijden - per fiets. Vaak lieten zij zich inspireren door boerderijen, polder- of dorpsgezichten in de omgeving van Noordwijkerhout, Gouda, Pijnacker, Wassenaar, Leidschendam, Hazerswoude, Nieuwkoop etc. Vaak logeerde hij ergens om ter plekke te kunnen tekenen en schilderen. Vlotte, spontane impressies kwamen op die manier tot stand. Van Driesten noteerde op zijn tekeningen en schilderijen vaak de locatie waar hij aan het werk was geweest.

Van Driesten exposeerde niet vaak. Het hoogtepunt moet voor hem zijn geweest zijn deelname aan de tentoonstelling 'Kunst van Heden' in de winter van 1939 in het Rijksmuseum te Amsterdam, waarvan de eigen collectie toen in verband met het oorlogsgevaar elders was ondergebracht. Van Driesten moest het vooral hebben van de verkoop aan particulieren, al of niet door tussenkomst van de kunsthandel.

Enkele jaren, van 1911 tot 1917, was zijn werk te koop bij de Haagse Kunsthandel van Boussod, Valadon & Cie., gedreven door vader en zoon Tersteeg. De correspondentie tussen Tersteeg en Van Driesten is bewaard gebleven. Daarin valt op, dat er soms geen blad voor de mond werd genomen. Zo schrijft Tersteeg op 27 januari 1917 aan Van Driesten: 'Daarom zeg ik u ronduit dat ik uw laatste werk bepaald slecht vond (?). Uw vroegere schilderijen waren heel wat beter en wanneer je ooit weer zulke maakt wil ik ze graag weer van u hebben, ofschoon ik in 't heele jaar 1913 geen stuk van u heb kunnen verkopen'.

Een groot deel van het werk van Van Driesten werd door de vermaarde Haagse kunsthandel verkocht naar Engeland, Canada en de Verenigde Staten. Voor deze kunsthandel was van Driesten een van de kunstenaars die in het begin van de 20e eeuw moesten zorgen voor opvulling van de opdrogende productie van de Haags School.

Toen de kunsthandel in 1917 werd gesloten werd, vond Van Driesten onderdak bij de firma van de gebroeders Sala, eveneens in Den Haag. Daarmee bleef hij verbonden tot, in 1935, de eigenaar overleed. Tegen deze achtergrond bezien, valt het te begrijpen dat Van Driesten er erg trots op was, dat hij er, ook bij tegenslag, altijd in slaagde om zijn gezin zonder de steun van derden te onderhouden.

Van Driesten was een bescheiden man die de beperkingen van zijn talent onderkende en van zichzelf beweerde nooit een goed schilderij te hebben gemaakt. Van Driestens dochter Lien daarover: "Hij wist dat hij geen Rembrandt was."

http://www.kunstbus.nl/

Timotheus Wilhelmus Ouwerkerk 1845-1910

Landschap met jonge vrouw en vee

Met dank aan de inzender.

Timotheus Wilhelmus Ouwerkerk 1845-1910

Boten aan de steiger

Met dank aan de inzender.

Timotheus Wilhelmus Ouwerkerk 1845-1910

Boerenerf met boerin

Met dank aan de inzender.

Timotheus Wilhelmus Ouwerkerk en Théophile de Bock waren leerlingen van Jan Willem van Borselen die op zijn beurt bij zijn vader Pieter van Borselen (onderwijzer en schilder van landschappen en stadsgezichten) in de leer was. Van Borselen is vooral bekend om zijn winderige Hollandse polderlandschappen met water en bomen. Het Stadsmuseum Woerden bezit werk van Van Borselen en heeft in 2002 een tentoonstelling met de titel "Wind en Wilgen" aan hem gewijd.

Hans Ouwerkerk (zie elders op deze weblog) schreef o.a.;

Overgrootvader, Anthonius Ludovicus Ouwerkerk (geb. 18 juli 1848 Leiden overl. 16 okt. 1924, roepnaam Louis) had een broer Wilhelmus Timoteus (geb.1848), die kunstschilder was. Willem, (Wilhelmus Timotheus Ouwerkerk geb. 1845 trouwde met Hermina van Rossum Duchatel) hij signeerde zijn werk overigens T.W. en niet W.T.

Hij had een groot gezin, en is verdronken met een boot op het Brasemmermeer, tijdens een onweersbui. Deze bijzonderheden heeft opa mij wel eens verteld.

Mogelijk is er, nog werk van hem aanwezig in museum "De Lakenhal" in Leiden.

Met dank aan de inzender.