vervolg - Schijnwerpers op Rik en Josephine Lauwens-Polfliet. Josephine : huismoeder en naaister.
Vervolg – Schijnwerpers op Rik en Josephine Lauwens-Polfliet.
Josephine : huismoeder en naaister
De lagere school volgde Josephine in Lembeek . Na het zevende studiejaar besliste de directie om er een extra achtste aan toe te voegen en de veertienjarige meisjes kregen een jaar lang snit en naad. Eigenlijk stonden deze naailessen in het teken van de heropleving na de oorlog. De leerlingen leerden kleren maken voor de gezinsleden thuis. In 1946 werd de jongste zus Renilde geboren en moeder Marie besliste dat Josephine moest participeren in het huishouden. Elf kinderen alleen verzorgen was teveel voor de moeder. Wel mocht Josephine een halve dag per week naar de grote school in Halle om verder te leren naaien. Daar leerde ze mooiere dingen maken, ook weer in het teken van het gezin. Zo maakte ze er onder andere kinderkleedjes in zijde voor Renilde die volgens de nonnetjes zo gaaf waren dat ze tentoongesteld werden. Later mocht ze toch nog verder studeren, ditmaal in het Franstalige Tubize. Daar werd er gespecialiseerd, patronen gemaakt en met delicate stoffen gewerkt. De zussen werden allen door haar gekleed. Zo maakte ze onder andere een mooie “Loden“ voor zus Maria en de communiekleedjes voor zus Hilda. Destijds liep de communieviering over twee dagen en Josephine had voor haar zus twee totaal verschillende ensembles ontworpen. De eerste dag in de stoet was Hilda getooid in een ‘Robe Jezus’, een kleedje met plooien en voor de tweede dag had Josephine haar in een klassiek communiekleedje uitgedost. Een prestatie op zulke jonge leeftijd. Na de schoolperiode was Josephine een tijdlang werkzaam in twee Brusselse etablissementen : een semiconfectie bedrijf en een artistiek artisanaal atelier.
Terug in Leest en na haar huwelijk werd ze, zoals de meeste vrouwen van haar generatie, huisvrouw. De man was de kostwinner en de vrouw was verantwoordelijk voor de werkzaamheden in het huishouden zoals dat ging in die tijd. In het bevolkingsregister wordt een huisvrouw nog steeds ten onrechte als iemand “zonder beroep” aangeduid maar het takenpakket was en is niet min : boodschappen doen, eten koken, huis schoonhouden, wassen, plassen, strijken, de kinderen opvangen… Door haar ervaringen in Lembeek had ze echter een streepje voor en naast haar huishoudelijke taken kon ze nu en dan een handje toesteken in het atelier van haar buurvrouw Josephine Peeters, de echtgenote van Cé Van Steenwinkel. Destijds deden de meeste Leestse dames voor hun mooiste kledij beroep op de plaatselijke naaister en de mannen gingen naar de kleermaker. Josephine heeft ook nog meegewerkt aan de kostumering van theatervoorstellingen van het Mechels Miniatuur Theater.
Kokkin
Josephine is ook een uitstekende kokkin. Vanaf eind 1960 en het grootste deel van de jaren ’70 maakte ze deel uit van het befaamde kookteam van Pelagieke Verschueren dat in die tijd de meeste festiviteiten in de streek van banketten voorzag. Dat was toen waarschijnlijk een gat in de markt want nadat Pelagieke met haar catering gestopt was, betekende dit meteen de start voor twee andere kookteams, waarvan de meeste leden uit de initiële ploeg kwamen. Leonore Mees, Yvonne Van Hoof, Rozalieke Hermans en Jef Vloeberghen namen feesten aan en zo ook Josephine samen met José Keulemans en Roza Verlinden. Later begon Josephine met de hulp van haar echtgenoot voor eigen rekening te koken. Meestal op communies en trouwerijen. Sommige huwelijksfeesten telden meer dan 200 genodigden, dan werden bevriende koppels en familieleden ingeschakeld. Samen met vele vrijwilligers verzorgden ze ook de eetdagen van de fanfare St.-Cecilia, de Vrije Basisschool en de KGB, de plaatselijke vereniging voor gehandicapten. Tijdens de Ceciliadagen was er ook een gelegenheidsrestaurant waarin zij een belangrijke rol speelden. Voor de fanfare werkten zij uiteraard altijd pro deo. Hun activiteiten bleven niet beperkt tot Leest en omgeving, hun faam deinde uit tot in het Pajottenland, Oost-Vlaanderen en de Kempen waar ze vele feesten opluisterden met hun kookkunsten. Het gezin was vrij professioneel uitgerust. Potten en pannen werden steevast vervoerd in hun kleine Volkswagen “Derby”, waarin voor de gasflessen een eigen ruimte voorzien was. Soms was die wagen zo volgestouwd dat de passagiers nog allerlei vaatwerk op hun schoot moesten nemen… Ruim 35 jaar lang zou Josephine de koksmuts dragen.
Josephine als entertainer
Josephine liet zich ook niet pramen als er leute diende gemaakt te worden. Op carnavalbals, op teer- en ledenfeesten van de fanfare en de KBG was ze een graag geziene gaste. Haar act met de kip was legendarisch. In het fanfareblad “Toeters & Trompetten” verscheen een verslag van Maggy De Borger over de Teerfeesten van ’93 en over het optreden van Josephine noteerde ze het volgende : “Niet de special act, maar een internationale act stond eveneens op het programma. Een aankondiging had clown Josephine niet nodig. Vlot (??) in drie (vier) talen kondigde ze zichzelf aan : ‘Vandaag, enig in deze zaal, nog nooit gebeurd in België, het buitenland dat weet ik niet juist, maar hier in zaal St.-Cecilia voor het eerst de act van de slapende kip. Mesdames et messieurs, aujourd’hui ici dans la salle St.-Cecilia, la grande act de voir la poule fricassé dormant. Damen und Herren, heute sullen sie sehen in diese Sahle, für die erste mahle, achter die krieche von Adolf und seine Freunde, die act von die schlafende kippe, achter schlaf sacht mein kindje schlaf sacht. Ladies and Gentlemen, yes, yes today, yes,…(en de opstoker liet het afweten) Het was iets van de greatest Albert Hall en een soort chicken soep.’ We verstonden het toch allemaal. En daar was ze dan, een echte kouterse kip. Alle dagen een eike, een spiegeleike, een pierre-oog, ma ze leit er. Na een paar goocheltrukken, gezwier en gezang was de kip haar bewustzijn verloren en daar lag ze dan…”
Ook op familiefeesten scoorde Josephine met de hypnose van haar kip. Het beest raakte snel in trance maar het was vooral de dolkomische manier waarop ze de act bracht die voor hilariteit zorgde.
Vervolgt.
Foto’s : -Het kookteam van Pelagieke Verschueren in 1974. Van links naar rechts : Leonore Mees, Josephine Polfliet, Pelagie Verschueren, José Keulemans, Delphine Campion en Roza Verlinden. -Josephine samen met enkele andere helpsters op een evenement van de Koninklijke Fanfare Sint Cecilia Leest. -Rik en Josephine op één van de feesten die zij culinair verzorgden. Deze foto was een gift van een erkentelijke klant. “Met dank voor het lekkere festijn” stond er achteraan genoteerd. -Josephine en haar kip.
schijnwerpers op Rik en Josephine Lauwens-Polfliet - "Peit Klet".
Vervolg – Schijnwerpers op Rik en Josephine Lauwens-Polfliet.
De stunt van “Peit Klet”, Coletha Van Praet,
de grootmoeder van Josephine Polfliet.
De Sussen en de Blekken in Leest, thans folklore, maar tot het jaar 1964 van voorgaande eeuw, bij het uiteenvallen van de Sussen, steevast verwikkeld in een vinnige dorpsstrijd. Althans bij elke gemeenteraadsverkiezing. Tot maanden ervoor en maanden erna stonden de grootste fanatici als kat en hond tegenover elkaar. In het dagelijkse leven en buiten de verkiezingsstrijd waren de menselijke relaties tussen de modale Blek en Sus normaal en goed. Men had elkaar nodig en bood hulp waar nodig ook bij de andersgezinden. Toen de fanfare “St. Cecilia” in 1899 werd gesticht, een jaar na de oprichting van “Arbeid Adelt” was dit het resultaat van de politieke emancipatie die enkele jaren voor de eeuwwisseling was opgetreden. Zo kwam er een oppositie te Leest en meteen twee dorpspartijen, in de volksmond “Sussen” (Arbeid Adelt) en “Blekken” (St. Cecilia), die mekaar om beurten het burgemeestersambt zouden betwistten.
De gemeenteraadsverkiezingen van 1952 waren bikkelhard. “Sussen” en “Blekken” spaarden niets of niemand in hun verkiezingspamfletten. Op zondag 12 oktober, de dag van de verkiezingen, zou Coletha (“Peit Klet”) Van Praet, de grootmoeder van Josephine Polfiet, geschiedenis schrijven. Een van de grote twistpunten tussen de partijen was de herstelling van het dak van de kerk geweest. De pastoor, toen Z.E.H. Coosemans, had zich moeten uitsloven en smeken om het dak hersteld te krijgen. Eerst wou de Kerkfabriek van Leest tussenkomen voor 75.000 frank. Uiteindelijk kwam de Kerkfabriek niet meer tussen in de kosten en moest de gemeente opdraaien voor het totale bedrag. De pastoor kon het vermoedelijk niet langer verdragen dat de Blekken nu rondbazuinden dat zij prima hadden gezorgd voor de herstelling van het dak van de kerk. In de vroegmis tijdens de preek vloog hij uit naar de kandidaten van de lijst St.-Cecilia en hij noemde de kandidaten van de “Ware Leestenaar” (Noot : onder die naam verschenen de verkiezingsfolders van de Blekken) in de mis van 06u30 in zijn preek “ware leugenaars”. Georgette Daelemans uit de Alemstraat, een kleindochter van “Peit Klet”, was daar getuige van en vertelde het door aan haar grootmoeder die toevallig de nacht doorgebracht had in de beenhouwerij van haar zoon Ferdinand “Nante” De Prins. Nante stond overigens op de 6de plaats van de Blekkenlijst. Helemaal opgeladen begaf “Peit Klet” zich naar de mis van 8 uur en toen de stoelen naar de preekstoel gedraaid waren en de pastoor zijn preek begon stond ze op en sprak de legendarische woorden : “Mijnheer pastoor, wij zijn zowel christelijke mensen als gij, misschien nog christelijker.” In die tijd waren de meeste Leestenaars trouwe kerkgangers en de uitspraak van de pastoor was niet in goede aarde gevallen bij de Blekken. De mannen hadden, bleek van woede, hun kwaadheid zitten te verbijten, maar waren als versteend blijven zitten. De pastoor reageerde verbouwereerd na de interventie van Coletha en er ontstond chaos in de kerk. Er werd geroepen, geprotesteerd en in de handen geklapt. De hele aanhang van de Blekken deed mee. De Sussen daarentegen waren het met de pastoor eens en er ontstond een echt tumult. Onderpastoor De Decker verwijderde zelfs enkele personen uit de kerk. Pastoor Coosemans zag in dat hij de situatie niet meer de baas kon, stopte zijn preek en zette de mis verder. Een groot aantal Blekken verliet uit protest de kerk maar Peit Klet bleef en toen de communie werd uitgereikt raadde haar zoon Frans haar aan om niet te gaan. “Wat, ik niet te communie gaan ? We zullen eens zien !” foeterde ze en kleindochter Alida die naast haar zat in de kerk vertelde later : “ons Peit had de gewoonte als eerste naar voor te gaan en ze vertrok, met haar gat achteruit naar de communiebank en ze heeft de communie gekregen.”
De Blekken die de kerk verlaten hadden togen niet onmiddellijk huiswaarts maar verwittigden hun medestanders. Velen onder hen gingen de volgende missen bijwonen en naar verluidt hadden er heel wat aardappelen op zak gestoken met de bedoeling deze naar de preekstoel te gooien indien de pastoor opnieuw partij zou kiezen. Pastoor Coosemans hield zich echter verder op de vlakte en na de hoogmis ging ook hij zijn stem uitbrengen. Heel wat Blekken stonden hem op te wachten bij zijn tocht naar het gemeentehuis waar de verkiezing werd georganiseerd en sommigen hoonden en beschimpten hem. Van dan af werd hij door de Blekken beschouwd als een Sus.
Na de verkiezingen is hij zijn verontschuldigingen gaan aanbieden bij de kopmannen van de Blekken. Hij verklaarde dat hij zich het hoofd op hol had laten brengen door de pamfletten van de Sussen en dat hij het niet zag zitten dat er ooit “socialisten” in het Leestse gemeentebestuur zouden zetelen. Later heeft hij zich niet meer gemengd in de dorpspolitieke strijd.
Na afloop van deze verkiezingen waren er bij de Sussen mandatarissen die vonden dat sommige van hun kopmannen te ver waren gegaan. Ze stelden dat ze met een gematigde campagne meer zetels zouden gehaald hebben. De tegenstellingen bij de Sussen groeiden en dit resulteerde in twee lijsten van Sussen in 1958 met het gevolg dat de Blekken zeven van de negen zetels zouden binnenhalen. Na de verkiezingen van 1952 bedankte de fanfarevoorzitter en burgemeester Pieter De Prins de kiezers. In de bedankingsbrief werd aangekondigd dat het gemeentebestuur open stond voor de voorstellen van alle Leestenaars. Ook de Blekken hadden hun les geleerd uit het voorval in de kerk. Ze wilden in de toekomst dergelijke toestanden vermijden. Daarom werden de fanfareleden vanaf dat jaar op het ledenfeest duidelijk voorgelicht. In zijn jaarlijkse toespraak op het teerfeest gaf secretaris Lauwers aan wat het bestuur gerealiseerd had en wat er voor de toekomst was gepland. Vanaf dat moment werden voorgestelde werken aan de pastorij en aan de kerk niet meer op zo’n lange baan geschoven maar uitgevoerd volgens de financiële mogelijkheden van de gemeentekas. De beide partijen hadden in 1952 geleerd dat het beter was dat iedereen best op zijn terrein bleef : de pastoor op het godsdienstige en de politici op het wereldlijke.
Voor Peit Klet was de zaak nog niet van de baan. Na de mis werd ze uitbundig gefeliciteerd, maar naargelang het avond werd was ze er toch niet gerust in. Wat zou ons Marie (Noot : haar dochter Maria De Prins) zeggen want die was ondertussen met de andere stemgerechtigden terug uit Lembeek. Marie heeft niet veel gezegd en de Blekken wonnen de verkiezingen met zes tegen drie. Zoals het toen de gewoonte was reed de winnaar van de verkiezingen met een wagen met buizen en begeleid door de fanfare, triomferend de gemeente rond. Bij Peit Klet in de Alemstraat werd halt gehouden voor een dankbare serenade en de heldin kreeg van de fanfare een mooi kruisbeeld ten geschenke. Daarmee was het verhaal niet afgelopen, er werd klacht tegen haar ingediend (volgens dochter Alida zou er een petitie tegen haar zijn opgestart) en Peit Klet was bang dat ze geëxcommuniceerd zou worden. Toen is ze met haar dochter Marie naar het paleis van de bisschop in Mechelen getrokken. Ze kende de koster van Kapelle-op-den-Bos en die was verwant met Mgr. Everaert. Deze laatste was echter afwezig en zijn vervanger, Mgr. Schoenmaeckers, vroeg of zij het met hem ook kon doen. Hij wist duidelijk van de zaak en stelde haar gerust. Het is wel niet de gewoonte om te antwoorden op de preek van de pastoor, zei hij, maar zo erg was dat toch allemaal niet… (Samengevat uit de verslagen van Stan Gobien, Miel en Alida Pofliet)
Coletha Van Praet “Peit Klet”, grootmoeder van Josephine langs moederskant, was te Leest geboren op 21 juli 1882 en overleed er op 14 november 1961. Zij was gehuwd met Jan Baptist De Prins (°Leest 6/10/1876, +Leest 20/2/1947).
“Zij was een moeder, in de ware zin van het woord. Moeder zijn betekende voor haar, zich gans geven. De wijze waarop zij zich, gedurende haar toch reeds zo gevuld leven, heeft ten dienste gesteld van haar gezin, dwong de achting af van allen. Samen met haar reeds eerder ontslapen echtgenoot, is zij er in geslaagd haar gezin hoger op te voeren. En dit niet enkel op het louter stoffelijk vlak, ook op godsdienstig niveau wist zij als christene en moeder steeds een voorbeeld te zijn voor haar kinderen en verder nageslacht. Ondanks de gezegende ouderdom, die zij mocht bereiken, was zij steeds te vinden daar waar te helpen en te troosten viel. Haar gedachtenis zal voor allen, die haar kenden, steeds een steun zijn.” (Mooie woorden uit haar gedachtenisprentje)
Vervolgt.
Foto’s : -Coletha “Peit Klet” Van Praet, de heldin van de “Blekken”. -Pastoor Coosemans die de “Blekken” tegen zich in het harnas had gejaagd. -Alida Polfliet zat naast haar grootmoeder in de kerk toen die de pastoor van antwoord diende.
