Oké: als het aankomt op zuivere spierkracht, heeft de man het beter met zichzelf getroffen. Maar als het gaat om langer leven, legt hij het absoluut af tegen de vrouw. Hoe meer gegevens wetenschappers erover verzamelen, hoe sterker de overtuiging dat niet de man, maar de vrouw het sterke geslacht is.
"Op vrijwel elke leeftijd lijken vrouwen betere overlevers dan mannen", zegt de Amerikaanse hoogleraar Steven Austad in The Guardian. Wetenschapsjournalist Angela Saini geeft in de Britse krant een overzicht van de stand van zaken op het gebied van veroudering.
Ze was nieuwsgierig geworden toen ze in het ziekenhuisbed lag bij te komen van een bevalling. "Tot grote blijdschap van mijn familie had ik ze een zoon geschonken. Degene die op een dag jampotten voor me gaat opendraaien. De held die de klusjes komt doen en het vuilnis buiten zal zetten. Iemand die geboren is om sterk te zijn, omdat het een man is."
De sleutel tot een langer leven
Maar is dat wel echt zo? Hoogleraar Steven Austad, specialist op dit terrein, vertelt haar dat veel collega-wetenschappers de sleutel tot een langer leven tegenwoordig zoeken bij de vrouw. Een blik op de cijfers is afdoende: van de 43 mensen op aarde van wie op dit moment vaststaat dat ze ouder zijn dan 110, zijn er 42 vrouw. De manier waarop ze die leeftijd hebben bereikt, loopt enorm uiteen. Maar ze delen dus, op één na, die superbelangrijke eigenschap: ze zijn vrouw.
"Wij zijn van mindere kwaliteit", zei hoogleraar ouderengeneeskunde Rudi Westendorp ooit tegen dagblad Trouw. "Mannen zijn een soort Ferrari's: rijden wel hard, maar staan ook vaak aan de kant. Vrouwen zijn in die vergelijking degelijke Mercedessen: minder snel, maar wel betrouwbaar."
Vrouw moest het langer uithouden
Vrouwen kregen kinderen en moesten voor hen zorgen: zo was het in de natuur geregeld. Dus als die kinderen er eenmaal waren, konden mannen rustig omvallen – hun biologische nut was uitgewerkt. Des te belangrijker was het voor vrouwen dat hun lichaam de schade die ze opliepen, beter kon herstellen: ze moesten het langer uithouden.
Van die evolutie zijn de gevolgen nog steeds merkbaar. 'Women get sicker, men die quicker' (vrouwen worden zieker, maar mannen gaan eerder dood): dat is het gezegde dat artsen in Britse ziekenhuizen al snel meekrijgen, legde de Nederlandse bioloog Vincent Jansen onlangs uit aan RTL Nieuws.
ZIE OOK: Virussen slaan harder toe bij mannen – want die zijn minder nuttig
Jansen deed in Londen onderzoek naar de manier waarop virussen vat krijgen op mannen en vrouwen. Want daar zit soms een enorm verschil tussen, en veel infectieziekten veroorzaken meer sterfte bij mannen dan bij vrouwen.
Maar het is geen verschil dat pas op latere leeftijd ontstaat. Integendeel. Bij pasgeborenen die exact dezelfde zorg krijgen, schrijft Angela Saini in The Guardian, is de kans dat een jongetje komt te overlijden statistisch gezien 10 procent groter dan dat een meisje komt te overlijden. "Door onbekende oorzaak krijgen meisjes in de baarmoeder kennelijk een extra dosis overlevingskracht."
Ziektes verergeren sneller bij mannen
Het lijkt erop dat dat ook later in het leven van pas komt. De Amerikaanse specialist Kathryn Sandberg legt in The Guardian uit dat hart- en vaatziekten zich bij mannen veel eerder aandienen dan bij vrouwen. Hetzelfde geldt voor het moment waarop hoge bloeddruk toeslaat. En de mate waarin ziektes verergeren, is bij mannen over het algemeen ook groter dan bij vrouwen.
Maar niet alles moet worden toegeschreven aan de fysieke verschillen tussen man en vrouw, zegt hoogleraar Austad. Een deel valt ook te verklaren uit hun gedrag. Mannen zijn roekelozer, bagatelliseren vaker de gevaren, doen vaak risicovoller werk – en volgen minder vaak een gezond dieet. En vrouwen? Die stappen, zoals vrijwel elke blik in de wachtkamer leert, sneller naar de dokter als er iets aan mankeert.
Alzheimer als uitzondering
Verouderingsdeskundige Steven Austad van de universiteit van Alabama (foto rechts) nam de sterftecijfers in de Verenigde Staten uit het jaar 2010 onder de loep. Gecorrigeerd voor leeftijd overleden minder vrouwen dan mannen aan twaalf van de vijftien meestvoorkomende doodsoorzaken, waaronder kanker en hartaandoeningen.
Vrouwen en mannen die leden aan de ziekte van Parkinson of die een beroerte kregen, hadden een even grote kans om te overlijden. De ziekte van Alzheimer is de enige uitzondering: aan de gevolgen daarvan overleden meer vrouwen dan mannen.
Daarnaast zijn vrouwen vatbaarder voor auto-immuunziekten als reumatoïde artritis en multiple sclerose (MS). Dat komt, paradoxaal genoeg, doordat hun immuunreactie juist zo krachtig is: het lichaam valt zijn eigen cellen aan doordat het soms té goed is in het bestrijden van infecties.
Dat is, zegt Austad in The Guardian, een van de 'straffen' waarmee de vrouw te maken krijgt omdat ze een betere overlever is dan de man. "Je haalt het, maar je komt niet ongeschonden uit de strijd tevoorschijn."
Ik ben Leny, en gebruik soms ook wel de schuilnaam Bosheks.
