Bosheks

AMSTERDAM (ANP) - Nederland heeft jaarlijks zo'n 17,3 miljoen hectare land nodig om te voldoen aan de vraag naar grondstoffen zoals soja en hout. Dat is een gebied vier keer zo groot als Nederland. De grondstoffen worden vooral geïmporteerd uit tropische landen en dragen bij aan de ontbossing en vernietiging van de natuur daar, schrijft het Wereld Natuur Fonds (WWF) in een rapport. Nederland moet zich daarom harder maken voor strengere Europese regelgeving om wereldwijde ontbossing voor winning van grondstoffen tegen te gaan, aldus de natuurorganisatie.

WWF: Nederlandse import grondstoffen draagt bij aan ontbossing© Copyright ANP 2022

In een eerder rapport concludeerde WWF dat Nederland gemiddeld per hoofd van de bevolking meer importeert dan andere landen in de Europese Unie. Het grootste gedeelte daarvan wordt verwerkt tot producten voor de export. De acht meest geïmporteerde grondstoffen en producten zijn hout, soja, vlees en leer, maïs, palmolie, cacao, kokos en koffie.

Het rapport meldt dat bijna de helft van het land dat nodig is om te voldoen aan de vraag naar grondstoffen (7,5 miljoen hectare) in landen ligt met een groot of zeer groot risico op ontbossing. Zo staat de natuur in het Braziliaanse Cerrado-gebied onder druk door de grote vraag naar soja. De helft van dit savannegebied is verloren gegaan, met name door de aanleg van sojaplantages. Tussen 2017 en 2021 importeerde Nederland ruim acht miljoen ton aan soja per jaar, waarvan het grootste gedeelte afkomstig was uit dat natuurgebied.

Daarnaast importeerde Nederland bijna een kwart van alle cacao die wereldwijd geproduceerd wordt. Cacao is in landen als Kameroen een van de grootste veroorzakers van natuurverlies, aldus WWF. Het land heeft een van de rijkste natuurgebieden van Afrika en vormt het leefgebied van veel bedreigde diersoorten, zoals de bosolifant en de westelijke laaglandgorilla. Door ontbossing voor landbouwgrond verdwijnt hun leefgebied steeds meer. Daardoor is volgens het rapport de kans groot dat Nederland cacao invoert waarvoor natuur is vernietigd.

WWF roept Nederland onder andere op om de afkomst van goederen en producten traceerbaar te maken, zodat duidelijk wordt of ze uit gebieden komen die vrij zijn van ontbossing. Ook roept de organisatie Nederland op om op 13 september strengere Europese regelgeving tegen ontbossing en vernietiging van andere natuur te steunen. Op die dag wordt er in Brussel gestemd over een wetsvoorstel dat invoer van producten uit ontboste gebieden op de Europese markt verbiedt.

Sterk bewerkt eten geassocieerd met dikkedarmkanker en sterfte© ‘Banaan met chourico', stevepb

Twee grote observationele studies koppelen de consumptie van ultrabewerkte voedingsmiddelen en dranken aan slechte gezondheidsresultaten, schrijft vakblad BMJ. Het blad vindt er ook iets van.

Ultra-bewerkte voedingsmiddelen (UPF’s) hebben de markt en onze smaak veroverd. Fastfood, voorbewerkte kant-en-klaar, gesuikerde melkproducten, gezoete ontbijtgranen, gebak, koekjes, verpakte snacks, commerciële broden en frisdranken bieden gemak, zijn goedkoop, lekker én overal te koop. Maar dit soort voedingsmiddelen, die vaak veel suiker, vet en zout en weinig of geen vitaminen, mineralen en vezels bevatten, komen uit statistisch onderzoek als schadelijk voor onze gezondheid naar voren.

Nieuw Amerikaans onderzoek schat op basis van 25 jaar data van 200.000 zorgmedewerkers dat mannen die ongezond eten (veel UPF's), een 29% hogere kans hebben op het ontwikkelen van dikkedarmkanker in vergelijking met de gezondst etende mannen uit de studie.

De hoogste correlatie tussen dikkedarmkanker en ultrabewerkte voedingsmiddelen vonden de onderzoekers bij kant-en-klaar producten op basis van vlees, gevogelte of vis. Denk hierbij aan producten met worst, spek, ham en viskoekjes. Ook met suiker gezoete dranken komen slecht uit het onderzoek.

Vrouwen uitzondering

Verrassend genoeg gold het verhoogde risico niet voor vrouwen die veel fabrieksvoedsel eten. De wetenschappers zoeken de verklaring in een verschil in de samenstelling van wat mannen en vrouwen in hun mond stoppen en het gevonden omgekeerde verband tussen ultrabewerkte zuivelproducten en het risico op dikkedarmkanker bij vrouwen. Niet al het fabrieksvoedsel is namelijk even slecht. “Voedsel zoals yoghurt kan mogelijk de schadelijke effecten van andere soorten ultrabewerkt voedsel bij vrouwen tegengaan”, aldus onderzoeker Fang Fang Zhang.

Een andere studie keek naar de scores van bijna 23.000 Italianen. De groep met de laagste kwaliteit voeding was geassocieerd met een 19% hoger risico op overlijden door welke oorzaak dan ook in vergelijking met degenen die het gezondst aten. Het risico op overlijden door hartaandoeningen lag 32% hoger. Een hogere mate van voedselbewerking vertoont een aanzienlijke statische samenhang met extra sterfterisico en de inname van als slecht bekend staande voeding. Wie ultrabewerkt voedsel at, bleek nog een nog groter risico te lopen.

Geen oorzakelijkheid

De twee onderzoeken zijn observationeel. Ze kunnen geen oorzaak vaststellen en er kunnen verstorende factoren zijn, ook al lijkt de statistiek op een verband te duiden.

Voor de onderzoekers is het niettemin reden weer eens om bij overheden aan de bel te trekken. Ze zien er aanvullend bewijs in om de inname van ultrabewerkte voedingsmiddelen te beperken en dat via beleid te regelen.

Dat moet onder meer gebeuren door de consumptie van onbewerkte verse voeding te stimuleren, schrijft de BMJ. In een redactioneel commentaar schrijven Carlos Monteiro en Geoffrey Cannon geen heil te zien in de aanpassing van ultra bewerkte voedingsmiddelen. “Geen verstandig mens wil voedingsmiddelen die ons ziek maken", aldus de Braziliaanse onderzoekers. "Minimaal bewerkte voedingsmiddelen voeden gezinnen, de samenleving, economieën en het milieu."

Goed eten, zeggen ze, betekent het beschikbaar, aantrekkelijk en betaalbaar maken van verse en minimaal bewerkte voedingsmiddelen.