Wat managers kunnen leren van een roedel wolven

Een organisatie gestructureerd laten lopen is al moeilijk genoeg. Wanneer managers het dan ook nog laten om sterk te sturen op overtuigingen en doelen, gebeurt er uiteindelijk niks. MT-columnist Marcel de Rooij maakt in deze column de vergelijking met wolven, die perfect georganiseerd lijken.

25 oktober 2017 |

Getty |

Wat mij regelmatig opvalt, is dat managers het gewicht van hun eigen overtuigingen onderschatten. En dat is niet als compliment bedoeld, maar als serieus aandachtspunt. Nieuwe concepten en organisatievormen lopen vast, omdat ze in oude patronen worden ingebracht en met oude besturingssystemen. Dat werkt niet.

Vaak hoor ik managers zeggen: ‘ik organiseer op vertrouwen’, of ‘ik sta voor verbinding’. Maar in de praktijk is daar dan feitelijk niets van te herkennen. Ik zeg niet dat deze leiders maar wat roepen, hoewel het natuurlijk wel erg modieus is om te zeggen dat je van het vertrouwen en de verbinding bent. Vaak vinden ze ook echt dat het zo zou moeten gaan, maar kunnen ze de controle niet loslaten. Blijven ze, vol ‘vertrouwen’, hangen in de tredmolen van de planning & control-cyclus en kwartaalrapportages.

Waar het wringt tussen de theorie en de praktijk van het besturingsmodel, is dat de manager zich onvoldoende bewust is van de eigen, intrinsieke overtuigingen en angsten. Wat wil ik? Vanuit welke overtuiging heb ik gekozen voor deze bepaalde aanpak? Welke kant gaan we op? Waar schrik ik van terug?

Een roedel wolven

Een schitterend voorbeeld van weloverwogen en doordacht leiderschap vind je bij wolven. Schijnt. Want hoewel biologen elkaar onderling vliegen afvangen over de vraag of het verhaal nou wel of niet helemaal klopt, als beeld is het prachtig.

Bij een roedel wolven lopen de ouderen en zwakkeren voorop, gevolgd door een clubje sterke wolven om hen in de gaten te houden en te beschermen. Daarna volgt de grote groep, beschermd door weer een clubje sterke exemplaren. En de leider, de grote alfaman? Die loopt achteraan en houdt zicht op de hele roedel. De achterliggende gedachte is dat zo niemand achterop raakt en iedereen optimaal beschermd is. Bij elkaar blijven biedt voor elk roedellid de grootste overlevingskans.

Elkaars strot afbijten

Hoe anders werkt dat in onze menselijke organisaties? Daar gaat de leider liefst voorop, op de voet gevolgd door de sterksten, die elkaar onderling soms de strot afbijten om zich zo van de concurrentie te ontdoen. Dan volgt de massa, dan een tijdje niks en dan de zwakkeren, die in de wolvenanalogie letterlijk ten dode opgeschreven zouden zijn.

Wat we van de wolven kunnen leren, is dat je je als leider bewust moet zijn van hoe je je eigen overtuigingen omzet in een concrete organisatievorm. Zeker als je met nieuwe concepten en modellen aan de slag gaat. Passen die wel bij jouw overtuigingen en dragen ze bij aan het bereiken van je doel? Of is het tijd om hier en daar bij te sturen? Of je overtuigingen aan te passen?

Aansturen op overtuigingen

Zelf heb ik als leider ook de neiging gehad om belangrijke overtuigingen impliciet te houden. Ik vond het zo vanzelfsprekend dat mensen hun eigen verantwoordelijkheid zouden nemen, dat ik naliet er bewust op te sturen. Heel eerlijk gezegd speelde de angst om mensen hier op aan te spreken ergens ook een rol. Dan schiet je dus je doel voorbij. De wolvenleider zal af en toe best naar de poten moeten happen van een overambitieus aspirant-alfamannetje dat voor de zwakkeren uit marcheert. ‘Terug! Wat hadden we nou afgesproken? We gaan samen richting horizon. Dan zijn we allemaal het beste af.’

Ook Zeus kan na vijf maanden op drift op de Stille Oceaan eindelijk aan boord komen. © AP

Twee vrouwen en twee honden gered na vijf maanden verdwaald op zee

Dankzij hun goede voorbereiding hebben de Amerikaanse Jennifer Appel en Tasha Fuiaba en hun twee honden twee maanden op zee overleefd. Ze werden afgelopen woensdag gered door de Amerikaanse marine, nadat hun zeilboot werd gespot door een Taiwanese vissersboot na maanden ronddobberen op de Stille Oceaan.

HLN 27-10-17, 07:57

De twee vrouwen, beiden afkomstig uit Honolulu, wilden samen met hun twee honden van Hawaï naar Tahiti in Frans-Polynesië zeilen. Ze vertrokken begin mei en op het einde van diezelfde maand kwamen ze in noodweer terecht en kregen ze motorpech. Omdat ze al zo ver waren geraakt, beslisten ze de tocht hoopvol zonder motor, met enkel de zeilen, verder te zetten.

Toen ze na meer dan twee maanden nog steeds niet in Tahiti waren aangekomen, zonden ze noodsignalen uit die helaas niet werden opgepikt omdat er niemand in de buurt was en ze te ver weg waren van land.

Uiteindelijk werden ze dan afgelopen dinsdag toch op ongeveer 1.500 kilometer ten zuidwesten van Japan gespot door een Taiwanese vissersboot die de Amerikaanse marine kon inlichten. Woensdag vroeg in de ochtend werden Appel en Fuiaba door het marineschip USS Ashland opgepikt tot grote opluchting van de twee avonturiersters.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Dankzij hun goede voorbereiding hebben de Amerikaanse Jennifer Appel en Tasha Fuiaba en hun twee honden twee maanden op zee overleefd. © AP

Overleven

De twee vrouwen en hun honden konden overleven doordat ze een waterzuiveringssysteem en genoeg voedsel voor een jaar aan boord hadden.

,,Ze hebben onze levens gered”, zei Jennifer Appel over de redding van de marine. ,,Pure opluchting was wat we voelden, toen we het schip aan de horizon zagen verschijnen.”