De 52-jarige vrouw uit München had aan de voor- en achterkant van haar auto camera's laten installeren. Die filmden in augustus vorig jaar hoe een andere automobilist bij het parkeren haar auto beschadigde. Met die beelden stapte ze naar de politie, maar ze werd zelf vervolgd.

Privacyschending

Volgens de rechter schond ze de privacy van andere weggebruikers: "Het kan niet zo zijn dat alle 80 miljoen Duitsers met camera's gaan rondlopen om elke situatie te filmen, zodat een misdrijf kan worden opgelost", staat in het vonnis.

Op een privacyschending staat in Duitsland een boete van 300.000 euro. De vrouw verdiende echter maar 1500 euro netto per maand. Daarnaast was haar auto al eens beschadigd, volgens de rechter had ze daarom een reden om een dashcam te gebruiken. Daarom valt de straf een stuk lager uit.

Wetgeving

Duitsland is niet het enige land waar de dashcam verboden is. Volgens de ANWB is het ook in Luxemburg, Oostenrijk en Portugal verboden om met een camera andere weggebruikers te filmen. In veel andere landen is het publiceren van de beelden niet toegestaan.

In Nederland mag je wel gewoon een dashcam gebruiken, zo lang je erop let dat hij je zicht niet belemmert. Als je de beelden wil verspreiden, moet je wel goed opletten. In Nederland geldt het portretrecht, waardoor je in sommige gevallen beelden niet mag verspreiden als iemand herkenbaar in beeld is gebracht.

Dit mag je doen met dashcambeelden:

Meer op rtlnieuws.nl:

• Indrukwekkende meteoor gefilmd door dashcam
• Dashcammers rukken op: 'Verkeershufters moeten keihard worden aangepakt'

Achtergrond

Juridische vraag: is dashcam in Nederland illegaal?

woensdag 20 maart 2013, 10:22 door Arnoud Engelfriet, 24 reacties

Heb jij een uitdagende vraag over beveiliging, recht en privacy, stel hem aan ICT-jurist Arnoud Engelfriet. Arnoud geeft elke week in een artikel antwoord op een interessante vraag. Vanwege het grote aantal inzendingen kunnen niet alle vragen beantwoord worden.

Vraag: Op internet zijn steeds meer sites te vinden met dashcams of truckcams, waarmee je live of achteraf mee kunt kijken met hoe een auto of truck rondrijdt. Dat is meestal in Rusland of in de VS. Mag dat ook hier? Hoe zit het dan met de privacy?

Antwoord: Filmen aan de openbare weg is deel van de vrije nieuwsgaring, en die geldt voor burgers met een consumentencameraatje net zo hard als voor RTL Nieuws met een twintig man sterke cameraploeg. En ja, ook als er mensen in beeld gebracht worden en ook als die zeggen dat ze dat niet willen. Bij publicatie krijg je mogelijk wél te maken met privacywetgeving.

Er is aparte wetgeving tegen aangebrachte camera’s. Kort gezegd moet bij een camera die de openbare ruimte filmt, duidelijk zijn gewaarschuwd. Vandaar al die bordjes met “Let op cameratoezicht”. Maar die regel geldt alleen voor “aangebrachte” camera’s. Een dashcam lijkt mij niet “aangebracht”. De bedoeling van de wet was om structureel cameratoezicht aan te pakken, oftewel camera’s die men ergens ophangt of neerzet en die de hele dag die ene plek filmen. Een camera in de hand was het voorbeeld van “niet aangebracht”. Een camera op je hoofd of op je dashboard lijkt me zó vergelijkbaar daarmee.

Bij publicatie van het filmpje loop je mogelijk tegen portretrechten aan. Wie herkenbaar in beeld is, kan immers met een beroep op zijn privacy of een ander redelijk belang bezwaar maken tegen publicatie. (Niet tegen het maken zelf, alleen tegen publicatie.) Je kunt dat oplossen door mensen uit te blurren of door een betoog waarom het herkenbaar zijn belangrijker is dan de privacy. Enkel “hij beging een verkeersovertreding” is daarbij niet genoeg, dus zo’n betoog zal zelden slagen maar je kunt het proberen. Als Koos Spee je afsnijdt, kom je er wel mee weg denk ik.

Een filmpje van een auto zonder herkenbare bestuurder valt niet onder het portretrecht, want een auto is geen portret. Wél kan bij zo’n filmpje het nummerbord herkenbaar in beeld zijn, en een nummerbord is een persoonsgegeven. Daarmee kan het filmpje onderworpen zijn aan de Wet bescherming persoonsgegevens. Ja, ook als er verder geen naam bij staat en ook als er geen doorzoekbaar bestand van gemaakt is.

Onder de Wbp kun je publicatie van een nummerbord alleen rechtvaardigen met een beroep op een “dringende noodzaak”. Oftewel, sorry ik moet wel want dit tonen is belangrijker dan jouw privacy. En dat is ongeveer dezelfde discussie als bij het portretrecht, ik denk niet dat je daar snel het wint van de privacy. Tenzij je zegt, een nummerbord is een stuk anoniemer dan een portret dus de inbreuk is kleiner én de verkeersovertreding heeft een redelijke nieuwswaarde.

Beelden van dashcams zijn overigens bruikbaar als bewijs, ook als ze de privacy schenden. Je mag er dus altijd mee naar de politie om aangifte te doen. De discussie zal vooral gaan over de vraag of het wel compleet de situatie toont. Als jij eerst iemand snijdt en dan filmt hoe hij je terugpakt, zou ik het niet terecht vinden om dan uitsluitend hem te beboeten voor de overtreding. Daar zullen veel zaken op stuk gaan denk ik: hoe weten we dat dit de compléte beelden zijn?

Arnoud Engelfriet is ICT-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.

D68 is net als polio een enterovirus. Elk jaar worden mensen er ziek van, vooral kinderen. Maar eens in de twee jaar neemt het aantal zieken ineens toe. Omdat het sterk lijkt op een onschuldig verkoudheidsvirus, wordt het vaak niet herkend, zegt Coretta van Leer, arts en microbioloog bij het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG).

Verlammingsverschijnselen

Verlamming is één van de ernstiger gevolgen. "Dat weten we officieel pas sinds dit jaar. De piek in luchtwegklachten die worden veroorzaakt door dit virus en die we elke twee jaar zien, viel samen met een piek in verlammingsverschijnselen. De link werd al lang gelegd, maar nu pas weten we ook met zekerheid dat dit virus die verlammingen kan veroorzaken."

De kans daarop is ontzettend klein, maar voor Van Leer en haar collega's in Groningen ernstig genoeg om te pleiten voor een nieuw beleid. "Precieze cijfers zijn nu niet bekend, omdat artsen de ziekte niet snel herkennen. En ze hoeven de ziekte ook niet te melden als ze hem wel herkennen."

Ook verschijnselen als verlamming worden nu nog niet altijd gekoppeld aan D68. "Een neuroloog die een kind ziet met verlammingsverschijnselen, zal denken aan polio. Als ze de ontlasting daarop testen, blijkt dat niet het geval. De vervolgvraag – wat is het dan wel? – wordt nu meestal niet gesteld."

Meldplicht

Hoewel elk jaar mensen D68 oplopen, is er elke twee jaar ineens een toename. De volgende piek wordt in 2018 verwacht. Een duidelijke verklaring is daarvoor niet, zegt Van Leer. Zij en de Groningse hoogleraar klinische virologie Bert Niesters willen dat er wél een meldingsplicht komt. "We moeten meer gegevens hebben om onderzoek te kunnen doen."

Het RIVM vindt die meldplicht vooralsnog niet nodig. De reden: er is nog geen vaccin en er is nog geen behandeling mogelijk. "Op dit moment is er niets aan te doen." Dat staat haaks op het argument van de Groningse wetenschappers: "Als door die meldplicht blijkt dat de ziekte blijft terugkomen, wordt ook de noodzaak voor een vaccinatie duidelijker."

'Papa, ik kan niet meer lopen'

Gert Jan van Lang is de vader van Geuko (5), één van de twee Nederlandse kinderen die door het virus ernstig verlamd is geraakt. De houding dat de ziekte niet te voorkomen én niet te behandelen is, raakt hem diep. Hij weigert zijn zoon op te geven en eist dat ook de Nederlandse medische wetenschap dat niet doet.

"Geuko was vorig jaar wat snotterig. Hij voelde zich niet lekker en was hangerig. Normaal, als je kind een beetje verkouden wordt. We hadden toch de huisartsenpost gebeld, maar die zei: kijk het een dagje aan. Logisch. Maar de volgende dag stond hij naast mijn bed. Hij kon zijn hoofd niet overeind houden en zei: papa, ik kan niet meer lopen."

Binnen 48 uur verlamd

Hij werd meteen doorgestuurd naar een regionaal ziekenhuis en daar gehouden ter observatie. Ze dachten aan een hersenvliesontsteking. Op zaterdagochtend kregen ze bericht dat hij in het UMCG zou worden onderzocht.

"In de tussentijd lag Geuko te kronkelen in zijn bed van de pijn. Hij kon nu niet alleen zijn hoofd, maar ook zijn armen niet meer bewegen. Bij aankomst in het UMCG stond er een team specialisten klaar. Zij wisten hem van het randje van de dood te redden. Zijn diafragma hield ermee op. Binnen 48 uur was hij verlamd."

Geen vooruitgang

Ruim een jaar later is Geuko al vier keer 'bij de dood weggehaald'. In Nederland is geen passende zorg voor hem. Om hier langdurige zorg te krijgen, moet hij minimaal 15 minuten zelfstandig kunnen ademen. Dat kan hij nog geen twee minuten. Het jongetje moest daarom uitwijken naar een kliniek in Duitsland.

Daar werd Geuko stabiel gehouden, maar echt vooruitgang is er niet, hoewel de hoop op revalidatie nog altijd bestaat. De kosten van zijn zorgtraject zijn enorm. Beide ouders zijn hun baan kwijtgeraakt. Binnenkort krijgt Geuko onderzoeken in Nijmegen. Daarna gaat hij terug naar UMCG voor een nieuw behandelplan.

Therapie in VS

Gert Jan heeft meer vertrouwen in een behandeling in Amerika, die 'activity based restorative therapy' heet. In de VS, waar meer slachtoffers zijn van D68 en de ziekte daarom hoger op de agenda staat, wordt een combinatie van elektrotherapie en intensieve fysiotherapie gegeven. Die laat verbetering zien, zij het langzaam.

Maar in Nederland is de werking van deze therapieën niet officieel aangetoond en durven artsen het niet aan. "Volgens de Nederlandse wetgeving moet de werking van de therapie in veelvoud worden aangetoond, maar dat is natuurlijk lastig met maar twee patiëntjes in Nederland", zegt Gert Jan.

'Dat doet zo'n pijn'

De ouders van Geuko zijn radeloos. Ze zamelen geld in om hun zoontje naar de Verenigde Staten te krijgen, zodat hij daar een behandeling kan ondergaan. In Nederland kan niemand, van behandelend artsen tot aan het ministerie van Volksgezondheid, de 5-jarige jongen en zijn ouders de hulp toezeggen waar zij op hopen.

Het lotgenotencontact met de ouders van het andere Nederlandse slachtoffertje helpt. De twee kinderen zijn de enige gezichten van een ziekte die bijna niemand kent, maar volgend jaar mogelijk nieuwe slachtoffers maakt.

"Ons gezin is al tien maanden uit elkaar gerukt. Geuko heeft nog een broertje van 2 jaar, Gijs. Die heeft ook aandacht nodig. Bij het opruimen van de garage gisteren vond hij de driewieler van Geuko. Toen zei hij tegen zijn moeder: Gijs in de bak, Geuko fietsen. Dat zouden wij ook wel willen. Dat doet zo'n pijn. Je kunt wel denken: poeh, ver van mijn bed. Maar het zal jouw kind maar zijn."