In de nacht van 29 op 30 maart vorig jaar breken onbekenden in in het kantoor van de pauselijke hervormingscommissie Cosea. De deur wordt geforceerd, de brandkast gekraakt en alle vertrouwelijke documenten worden meegenomen. Tien dagen later komt op anonieme wijze een deel van de papieren weer terug. In de envelop zijn brieven uit de jaren 70 toegevoegd die bankier Michele Sindona aan curiemedewerkers had gestuurd. Sindona, die in 1986 werd vergiftigd, wordt beschouwd als de verbindingsman tussen het Vaticaan en de Siciliaanse maffia. „Het is een waarschuwing aan het adres van de paus”, meent Gianluigi Nuzzi. Hij is de schrijver van ”Via Crucis” (”Kruisweg”), een boek dat woensdag wereldwijd uitkwam. In de uitgave zijn de foto’s van de inbraak te zien, alsmede een brief van Sindona en vele andere documenten.

De documenten, foto’s en andere ‘bewijzen’ zijn vermoedelijk gelekt door twee voormalige medewerkers van Cosea, de inmiddels opgeheven commissie die zich bezighield met de reorganisatie van de financiële huishouding van de Heilige Stoel, het hoogste bestuur van de Rooms-Katholieke Kerk. Maandag werden Lucio Angel Vallejo Balda, secretaris van de prefectuur van economische zaken van de Heilige Stoel, en pr-medewerkster Francesca Chaouqui gearresteerd. Chaouqui werd dezelfde dag nog vrijgelaten.

Liefdadigheid

Nuzzi toont onder andere aan dat het pauselijke liefdadigheidsfonds, de zogenaamde Petruspenning, dat in 2012 ruim 53 miljoen euro ophaalde, maar 20 procent besteedde aan liefdadigheidwerken. In het boek staat ook dat de portefeuille onroerend goed 2,7 miljard euro waard is, maar voor slechts 389 miljoen op de balans staat. Zesendertig kardinalen 
wonen in een appartement 
dat gemiddeld een oppervlakte heeft van zo’n 300 vierkante 
meter. Dat alles is niet crimineel, maar gaat wel in tegen de missie van de paus, die overigens zelf 
genoegen neemt met 50 vierkante meter woonruimte.

Na het uitbreken van de eerste lekken, drie jaar geleden, waarbij de butler van paus Benedictus XVI documenten aan Nuzzi doorspeelde, bleek hoe verziekt de curie en hoe deplorabel het (financieel) beheer was. Kort na zijn aantreden werd paus Franciscus gewaarschuwd: „Er is absoluut geen transparantie in de boekhouding van de Heilige Stoel.” De paus zou, volgens Nuzzi, hebben gezegd: „Als we niet weten hoe wij ons geld kunnen beschermen, iets wat wij kunnen zien, hoe kunnen wij dan de zielen van de gelovigen beschermen, die wij niet kunnen zien?” De paus richtte vervolgens de Cosea op, die aanbevelingen deed en in 2014 opging in twee nieuwe organen voor de herstructurering van de economische diensten van de Heilige Stoel. De hervormingen zorgden voor „obstructie en verzet binnen de curie”, aldus Nuzzi. Hij noemt het de „oorlog in het Vaticaan.”

Nuzzi zegt met het boek te streven naar voortzetting van de hervorming in het Vaticaan. Of de onderzoeksjournalist dat oprecht meent, is twijfelachtig. Feit is wel dat het Vaticaan abrupt handelt. Op de dag waarop Nuzzi’s boek verscheen, meldde de pauselijke woordvoerder dat de top van het pauselijke kinderziekenhuis, waar malversaties zijn geconstateerd, wordt vervangen door een nieuwe raad van bestuur. Ook heeft het Vaticaan een onderzoek ingesteld naar het handelen van een Romeinse bankier die ervan wordt verdacht via de Vaticaanse Centrale Bank geld te hebben witgewassen.