‘Het is een nogal eenzijdige film, en dat maakt hem een beetje misleidend. Wat ook wel weer logisch is hoor. Een documentaire is niet bedoeld om een genuanceerd beeld van een heel land te geven, maar om een kwestie aan te kaarten, in dit geval de draconische blasfemiewet en de invloed daarvan op het leven in Pakistan. Toch zou ik wat meer context wel gewaardeerd hebben. Het gros van de Pakistanen is namelijk helemaal niet zo extremistisch, dat zie je elke verkiezing opnieuw. Het gaat om een paar procent fanatiekelingen.’

‘Aan de andere kant: een paar procent van 230 miljoen mensen, dan heb je het nog altijd over miljoenen mensen, voornamelijk mannen, die bereid zijn geweld te gebruiken of zelfs ‘martelaar’ te worden. Ze zouden hun leven geven voor het verdedigen van de eer van hun profeet, wat dat ook moge betekenen. Dat wordt meestal bepaald door hun leiders, opvallend vaak mannen met dikke buiken en dito auto’s. Door die dreiging met geweld hebben zij flinke invloed op de rest van de samenleving en de politiek, dat zie je ook in de film. Advocaten die vermeende godslasteraars verdedigen zijn hun leven niet zeker, de gouverneur die het opnam voor Asia Bibi werd vermoord, enzovoort. Zelfs de premier buigt soms voor hun eisen.’ En Immig zelf? ‘Ik ben er al sinds 2006 niet meer geweest. Mag niet van mijn vrouw. Zij vindt het te gevaarlijk. En ze heeft ook wel een punt.’

Hoewel er ook religieuze minderheden wonen, die meer dan moslims kans lopen aangeklaagd te worden wegens godslastering, is de Islam bepalend geweest in de geschiedenis van Pakistan. Immig: ‘Het land is opgericht als toevluchtsoord voor moslims, maar nadrukkelijk niet als Islamitische staat. En de wet die godslastering verbiedt is al veel eerder ingesteld door de Britten, toen het hele gebied nog een kolonie was. Ze wilden daarmee de wrijving tussen de verschillende geloofsgemeenschappen beteugelen. Met name tussen hindoes en moslims, een probleem dat in India de laatste tijd weer sterk is verergerd. In Pakistan wonen bijna geen hindoes, maar het afzetten tegen India, en de hindoe-overheersing daar, speelt wel een essentiële rol bij de nationale identiteit. Sowieso voelen de mensen in Pakistan zich meestal meer verwant met hun geloof dan met hun staat.’

De doodstraf voor blasfemie kwam pas later, toen dictator Zia-ul-Haq aan de macht was. Immig: ‘Islamisering was voor hem een middel om meer eenheid in het land en het leger te smeden. De oorlog in Afghanistan, na de invasie van de Sovjets, was toen volop bezig, en Pakistan stond met steun van het Westen aan de kant van de verzetsstrijders. Verzetsstrijders die natuurlijk ook islamitische extremisten waren, dat nam het Westen op de koop toe.’

Pakistan is een democratie, zegt Immig, maar het leger heeft de werkelijke macht. En dat stimuleert en gebruikt de islamitische extremisten om ze in te zetten tegen andere groepen in het land en om de aversie tegen India te voeden. ‘Maar er zijn grenzen aan wat die extremisten mogen doen. Zodra ze kritiek op het leger hebben, wordt dat afgestraft. Dat geldt trouwens ook voor de regering.’

Immig heeft nog een interessante kanttekening bij dat verdedigen van het geloof: als het op China aankomt, blijft het opvallend stil. ‘De Chinezen hebben een enorm investeringsprogramma in de infrastructuur van Pakistan, dat gaat om tientallen miljarden. Gewone Pakistanen moeten daar weinig van hebben, maar als er een politieke delegatie naar de provincie Xinjiang gaat, komen ze allemaal heel positief terug. Om de kampen waar ruim een miljoen Oeigoeren vastgehouden worden, gaan ze met een grote boog heen. Daar mag niet over gepraat worden.’

Wat bezielt de fanatieke moslims in de film, die niet aarzelen om een buurman of collega dood te slaan als iemand beweert dat die schuldig zijn aan blasfemie? Immig: ‘Tja, dat is voer voor psychologen. Het is een gruwelijk verhaal, dat fanatisme. Ik zie hoe die mensen opgejut worden, en ook wel met welke doelen, maar waarom mensen zo opgaan in het verdedigen van de eer van een man die al eeuwen dood is, dat moet je mij niet vragen.’