De uitspraak, vandaag in Luxemburg, maakt een einde aan een van de vele ruzies tussen Warschau en Brussel, want Polen zal zich bij de uitspraak neerleggen. Voor Warschau is het kappen van het oerbos geen halszaak en de regering wil geen nieuwe confrontatie met de Europese Unie. 

Bialowieza is het best bewaarde natuurlijke laaglandbos in Europa en wordt beschermd door Europese milieurichtlijnen. Het Hof oordeelt dat die richtlijnen de afgelopen jaren systematisch zijn geschonden. “Ik kan met een zuiver geweten de Eurocommissaris in de ogen kijken en zeggen dat we alle aanbevelingen zullen opvolgen”, verklaarde milieuminister Henryk Kowalczyk in februari al.

Kowalczyk trad kort daarvoor aan en kreeg daarbij expliciet de opdracht de relatie met Brussel te verbeteren. Zijn voorganger, Jan Szyszko, verdrievoudigde in 2016 de toegestane limieten voor houtwinning. Binnen een jaar zijn er 180.000 bomen in het oerbos gekapt, waarvan een groot deel ouder was dan honderd jaar. Minister Kowalczyk gaf deze week toe dat er ongekend veel is gekapt het afgelopen jaar: “De limieten die in 2016 werden vastgesteld, zijn al opgebruikt”.

Een loopje nemen

Volgens de Poolse regering was ‘actieve bescherming’ van het woud nodig om verspreiding van de letterzetter te voorkomen. Die kever tast naaldbomen aan. Volgens het Hof is het bestrijden van de kever geen rechtvaardiging voor grootschalig ingrijpen.

De Europese Commissie daagde Polen vorig jaar voor het Hof. Toen gebood het Hof Polen onmiddellijk te stoppen met kappen totdat de rechtszaak, waarin vandaag een uitspraak werd gedaan, was afgerond. Milieuminister Szyszko trok zich van dat gebod destijds niets aan. 

Iets wat een normaal geschil zou zijn tussen een lidstaat en de Commissie kreeg een extra lading. De Commissie heeft Warschau ook aangeklaagd wegens het aantasten van de onafhankelijkheid van rechters. Deze zaak staat los van het oerbos, maar het negeren van de oude uitspraak van het Europese Hof versterkte het beeld van een land waar de overheid een loopje neemt met de rechterlijke macht.

Niet ver genoeg

Eind vorig jaar begon Warschau in te binden. In november vaardigde het Hof een boete van 100.000 euro uit voor elke dag waarop het voorlopige verbod op de houtkap niet werd gerespecteerd. Daarna hield het zagen daarna op. Een maand later moest minister Szyszko het veld ruimen. “Het Hof moet zich laten leiden door de feiten en de wet, en niet door ideologie”, klaagde de afgezette minister maandag op het radiostation Radio Maryja.

Voor milieuorganisaties gaat de uitspraak van het Hof vandaag niet ver genoeg. Ze eisen dat het hele Bialowiezawoud nationaal park wordt. Nu geldt voor ruim 10.000 hectare nationaal park een totaalverbod op menselijke activiteit. De overige 50.000 hectare worden vooral beschermd door de Europese richtlijnen. Hier is houtkap onder voorwaarden toegestaan. Minister Kowalczyk is tegen het vergroten van het nationaal park.

Daarnaast eisen milieuorganisaties dat honderden rechtszaken tegen actievoerders worden ingetrokken. Actievoerders organiseerden wandelingen van burgerlijke ongehoorzaamheid om rooimachines het werk onmogelijk te maken.

Lees ook: 
Ecologen slaan alarm, want Polen verwoest het laatste oerbos van Europa
Al is de chef van de boswachterij Grzegorz Bielecki zich van geen kwaad bewust. “Het is een leugen dat wij commerciële doelen nastreven. Natuurlijk, wij verkopen het hout, maar dat is bijzaak. Wij moeten in de eerste plaats het bos beschermen.”