Toen we zes waren moesten we naar de grote school. Ook de meesters in de jongensschool waren streng maar naar mijn gevoel veel menselijker. De meetlat was nooit ver weg en onze oren en haren moesten het soms ontgelden maar veel van die boerenzonen waren geen doetjes.
Talrijke leuke herinneringen heb ik overgehouden aan die meesters. Zo speelde Meester Selleslagh soms mee tikkertje op de speelplaats als hij in de winter moest toezicht houden en dienden sommige schavuiten zichzelf een pak rammel te geven van Meester De Leers. Deze laatste was toen al een dorpsfiguur. Hij was bijzonder fier op de oorlogswonde onder zijn rechteroog, hij was oud-soldaat en had het vaderland verdedigd in de oorlog van 14-18. Meester Huysmans kon dan weer op boeiende wijze verhalen vertellen en voorlezen. Hij gunde ons een blik op een wereld die groter was dan Leest, België of zelfs Europa. Meester Meyers rookte veel, ook in de klas. Zijn vingers stonden vol gele aanslag staat in mijn herinnering gegrifd, maar hij was een plichtsbewust en gemotiveerd onderwijzer.
In het midden van onze klas stond een grote ronde stoof met een enorme schouw. In de winter moest de meester die dan zelf aanmaken met papier, hout en kolen. Elke leerling had een metalen kruik met koffie mee en om die te verwarmen werd die op die kachel geplaatst. Toen kregen we ook alle dagen een flesje A-melk voorgeschoteld en moesten we van de meester een lepel levertraan proeven, een soort olie afkomstig van walvissen. Walgelijk van smaak, iedereen had daar een hekel aan maar we moesten dat oplikken om aan te sterken en gezond te blijven. Vulpennen, biccen, potloden of papier hadden we toen nog niet. Wij leerden schrijven op een lei (een soort schrijfplaat gemaakt van een donker gesteente waarrond een houten randje opdat ze niet te snel zouden breken) met een griffel, dat is een speciale schrijfstift en die lei werd telkens opnieuw schoongeveegd. Wat later kreeg elke leerling een pen en een inktpot en de meesten van ons zaten vol inktvlekken op vingers, handen en kleren...
De lessen van toen verschilden wel wat met de huidige. Zo was godsdienst zeer belangrijk. Wij kregen toen ruim een half uur morgengebed en catechismusvragen aan het begin van de dag. ’s Namiddags voor we naar huis gingen ook nog een half uur gewijde geschiedenis. Tijdens de rekenlessen tekende meester De Leers bij de getallen allerlei dingen die wat te maken hadden met zijn soldatenleven. Belgische vlaggetjes, geweren, bommen en helmen. Wij zaten in oude, brede banken met z’n vieren naast elkaar. We leerden er rekenen op een telraam. Het was veel ‘commandorekenen’ of hoofdrekenen in die tijd. De meester zei ‘drie plus vier’ en wees toen met zijn biljartkeu een leerling aan en deze moest dan direct het antwoord zeggen. De biljartkeu diende ook om tijdens de schrijflessen de knokkels bij of weg te werken…
Naast de gewone vakken kregen we in het zesde leerjaar ook wat praktische lessen : hovenieren, zaaien, planten en verplanten en de meisjes leerden het huishouden doen : wassen, strijken, handwerk en koken.
We moesten ook elke week naar de mis. De vroegmis duurde drie kwartier en was in ‘t Latijn. De preek werd in het Nederlands gehouden en dat was het enige moment dat we gewoon op onze stoel mochten zitten. De rest van de tijd zaten we op onze knieën op omgedraaide stoelen. De priester stond helemaal vooraan in de kerk, met zijn rug naar de mensen gekeerd. De stoelen in de rechterbeuk waren voorbehouden aan de mannen, de linkerbeuk aan de vrouwen. De rijke mensen hadden hun eigen kerkstoel. Gewone zwarte stoelen voor de mannen, kussenstoelen met floer (velours) voor de vrouwen. Iedereen was op zijn paasbest om naar de kerk te gaan. Van de vrouwen en meisjes werd verwacht dat ze handschoenen en een hoed droegen. De mannen en jongens moesten hun hoed of pet bij het betreden van het kerkgebouw afnemen, de vrouwen daarentegen moesten hun hoofd bedekken. Iedere donderdag voor de eerste vrijdag van de maand moesten we gaan biechten. Op ons elfde moesten we regelmatig naar de catechismuslessen als voorbereiding van de plechtige communie. Tegen het moment dat we onze plechtige communie deden, werd er verwacht dat we de hele catechismus van buiten kenden, alle gebeden en alle vragen…
In 1960 was het dan zover. We mochten onze plechtige communie doen. Drie keer op één dag werden we in de kerk verwacht voor de vroegmis, de hoogmis en het lof. En drie keer werden we gekeurd door de omstaanders. We kregen ook een missaal, die was gedrukt door de uitgeverij Brepols. Ik zat die dag met een gezwollen kaak opgescheept, veroorzaakt door een abces op één van mijn tanden en herinner me nog dat ik tijdens het feest voor het eerst in mijn leven dronken werd. Te veel rode wijn…Nonkel Luc heeft toen een vinger in mijn keel gestopt en me leren kotsen. Een hele opluchting was dat toen. In die periode vroegen enkele oudere jongens ooit : ‘Hoe ist met jullie nonkel Janet ?’ Het heeft nog jaren geduurd vooraleer ik wist wat zij bedoelden. Tante Janet was toch de zus van mijn moeder ? Nonkel Luc woonde toen samen met een andere man en beiden baatten ze restaurant ‘Heidelberg’ uit in Rotselaar.
Vervolgt…
Foto’s : -De wat excentrieke Meester De Leers. -Meester Selleslagh speelde mee tikkertje op de speelplaats. -Meester Huysmans gunde ons een blik over de grenzen. -Meester Meyers was een plichtsbewust onderwijzer die veel rookte. -Van links naar rechts : de meesters Selleslagh, Meyers en Huysmans. Zittend meester De Leers. -De officiële communiefoto. -En de gasten op het feest, boven van links naar rechts : Elodie Selleslagh, haar man Louis Van Hoof, het feestvarken, moeder Maria Mees, vader Victor Van Hoof, Jeanne Van Hoof, Sylvia Keppens, Emmerence Van den Heuvel, Jean De Croes en mijn grootmoeder Florentien De Schoenmaeker. Onderaan : Rudy Van Hoof, zijn broer Eddy Van Hoof, mijn broer Rudi Van Hoof, Martin Tourné, Joseé Tourné en Ludo Tourné.
1948. Drie jaar na het einde van de oorlog likte de wereld haar wonden. Europa bouwde aan een nieuwe samenleving en de koude oorlog overheerste de internationale politiek. 1948 was het jaar dat de Citroën 2CV -de ‘lelijke eend’- ten doop werd gehouden en Israël door Ben-Gurion werd uitgeroepen tot nieuwe staat. De Wereldgezondheidsorganisatie werd dat jaar opgericht en in Belgiëwerd het vrouwenkiesrecht goedgekeurd. In Californië stichtten oud-soldaten de Hell’s Angels Motorcycle Club en 1948 was ook het jaar van de ondertekening van de Universele verklaring van de rechten van de mens. Het automerk Porsche begon met het produceren van zijn eerste auto onder eigen naam, de Porsche 356. Gerard Reeve publiceerde zijn magnum opus ‘De Avonden’ en T.S. Elliot won de nobelprijs voor literatuur. Wereldnieuws was dat jaar de moord op Mahatma Gandhi, maar daartegenover stond de geboorte van Andrew Lloyd Webber, Martine Bijl, Grace Jones, Paul Michiels, Freddy De Kerpel, Paul Severs, Jean Reno, Jeremy Irons, Olivia Newton-John, Merho, Liliane Saint-Pierre, Samuel L. Jackson, Gerard Depardieu, Donna Summer, de Britse prins Charles en ik. Als dat geen tegengewicht was.
In Leest werd de jongenschiro gesticht en telde het dorp einde 1948 1864 inwoners. In het straatbeeld was iedereen gewend aan het ‘Renauke’, de Renault 4CV en kon je de verschillende automerken nog uit elkaar houden. Bekende internationale vedetten uit onze jeugd waren Laurel en Hardy, Luis Mariano, Bourvil, Ingrid Bergman, Charles Boyer, Audrey Hepburn, Charlie Chaplin, Burt Lancaster, Jean Marias, Fernandel, Louis Armstrong…
En Vlaamse vedetten : Jef Burm, Anton Peters, Charel Janssens, Ray Franky, Bobbejaan Schoepen, Jo Leemans, Louis Neefs, Paula Semer, Tony Corsari en andere Guy Mortier’s... Deze laatste deed onze Vlaamse jongensharten sneller slaan met zijn iconisch radioprogramma ‘Schudden voor Gebruik’ (1963) waarin hij ons de ‘verderfelijke’ Rock ’n Roll leerde kennen.
23 augustus 1948. De befaamde dokter Peeters van de, althans in de volksmond, gelijknamige kliniek, fronste zijn wenkbrauwen. Dit zal geen makkelijke bevalling worden. De meeste mensen komen krijsend op de wereld. Ik vormde daarop geen uitzondering, integendeel. Peeters haalde me met de ijzers en niet ongeschonden. Mijn rechter gezichtsorgaan zou de rest van mijn leven op alle oogtesten nooit meer dan drie op tien halen. Nu kan ik me voorstellen hoe mijn moeder zich moet gevoeld hebben. Zij was 23 en amper vijf maand gehuwd. Met de zoon van de volle nicht van haar moeder. Een incestbaby was ik, althans gedeeltelijk. Later vernam ik dat de ouders van mijn ouders tegen waren, maar het ongeluk was geschied. Het werd een huwelijk van ‘moetes’ en spijts hun verwantschap kon je geen grotere contrasterende persoonlijkheden vinden. Mijn vader rustig, introvert, rationeel en zuinig. Mijn moeder uitbundig, extravert, emotioneel en kwistig. Een ontvlambare cocktail. Drie kinderen kregen ze, waarvan ik de oudste was. In 1950 werd Yvonne geboren en Rudi zag het levenslicht in 1954.
Mijn oudste herinneringen gaan terug tot de periode dat wij een huisje van ‘den Blokmaker’ bewoonden in de Blaasveldstraat, palend aan de boerderij van de familie De Rooster. Klara, de oudste dochter, nam me achteraan op haar fiets mee voor mijn eerste stapjes in de kleuterschool waar ik terecht kwam bij Zuster Annonciata, beter bekend als de ‘dikke zuster’. Jongens en meisjes mochten toen al samen in de kleuterklas, maar de geslachten werden strikt gescheiden gehouden : de jongens zaten in de kleuterklas aan de ene kant, de meisjes mochten aan de kant van het raam zitten, omdat zij toch van nature aandachtiger waren. Maar…naar buiten kijken door het raam was in die tijd zo goed als onmogelijk omdat de onderste vensterruiten gemaakt waren van een soort dof en gebombeerd glas. Een tijd later, volgens de leeftijd, mochten we geleidelijk overgaan naar de volgende klas bij Zuster Gonzaga,de ‘lange smalle zuster’.
De rigide aanpak van die zusters zal me altijd bijblijven. Ooit hield zuster Gonzaga mijn hoofd onder een koude waterkraan omdat ik in de rij gebabbeld had… We leerden er verplicht slapen met ons hoofd op onze armen. En wee degene die niet wilde slapen of die te vroeg wakker werd. Wie een sluikse blik in de klas durfde te werpen en wie zo nieuwsgierig was te kijken wat de zuster aan het doen was, werd ook gestraft en mocht stoppen met slapen. De wakkeren werden uit de bank gehaald en moesten de hoek in.
Vervolgt…
Foto’s : -In de kliniek van ‘Peeters’ met mijn peter Jan Eduard Van Hoof en meter Sophie De Schoenmaeker. -De huisjes van “den Blokmaker” in de Blaasveldstraat. -Als peuter. -Kleuter. -Zuster Annonciata, “de dikke zuster”. -Zuster Gonzaga was de strengste.
