Westende: Bertn en Juultn kaarten na, heftig, vol gloed
Bertn, een OVLD’er en Juultn, een LDD’er, twee van onze rasechte Westendenaars, voerden op 9 september 2018 in hun stamcafé al een discussie waarin hoofdzakelijk hun vooruitzichten voor de verkiezingen van 14 oktober aan bod kwamen.
Enkele dagen geleden ging Juultn er weer één (?) pakken. Jullie mogen een halve keer raden wie daar eenzaam in een hoekje van het café zat, met een droevig gezicht, recht voor zich uitstarend. Bertn, natuurlijk! Het zat er al rap bovenop:
(luidop lezen, zie vertaling onderaan)
Juultn: Awel, Bertn, kmoeëtn zeekr nie vraagn worom da ju dur zo triestug bie zit. Kgloovn dajin du pit zit, ee?
Bertn: Jaak, u bitju tog, mo tis tog erg ee? Wieën aatur da nu kun peizn. Agtieën joar eën zu altiet zo uutsteekunt bustieërt en korekt guwist. Ju kost dur oendurt pursent up reekn, wat da jook vroeg. Saamunspraaku met du buvolkiengu was undur stokperutju. En wadenzu nie alumalu gudoön voer uus, du guweunu meënsjhn, zowel voe vrieënt of voe vijant! Eën zu du gumeeëntu nie sjhooönu gumakt, musjhieën? Peis mor u ki an die sjhaapn en eeëndn en die teeëkniengn up du geevuls. En an aal die kuünstwerkn daan zu kogtn voe nie tu veelu giïn gelt! En gubown die in undur oogn nie sjhooönu gunoeg mi woörn, eën zu loötn ofbreekn om nieëwu en beetru tu kun zetn.
Juultn: Mo Bertn tog, meeën ju gie dadu? Oeë ku ju da nog zegn? Du kieëzurs en doör tog u geeël andur gudagt oovr get, ee. Zeën zu egt ofgustraft. En turegtu, ee? Bertn: E we mirsie, dadis straf. Kmoeëtn uuzu gulieëfdu Jana ton tog gliek geevn. Dudekur e nondudju du latstu joörn nieks andurs gudoön dan me sliek gusmeetn en du Midulkerkunoörs upgumakt. Eën gie doe juustu tzeëfstu!
Juultn: Bertn, kun ik Godvurmieludjuu ook vloekn, wi! Dekur aat guweunu tzeëfstu gudagt van du meënsjhn en nu zegt ut altiet lik of datis. Regtu voe zu raapu. Iedreeën voent datur agtur agtieën joör vurandriengu moestu komn. Bertn: Ali, Juultn, zeeëvurt u ki nie! Gif ut tog u ki toe! Wienu aan die bustierdurs tog vurkeeërt gudoön? Alumalu bukwaamu polutiekurs, nie preus en altiet vul rispekt voer iedreeën. En vurgit mo nie, zen altiet uuzu portumonee guspoört. Wa wil ju giedur nog meeër?
Juultn: Bertn, nu guloovn kik tog daju u bitju doof en blint ant wordn ziet. Iedreeën wistu tog daan zu du neeënu floötur agtur du nandurn bugieng en daan zu zeëfs vurwikult grogtun in stienkundu zaaksjus wobie da tguregt van pasu kwam. Da kostu du gumeeëntu veelu gelt en du kiezurs wierdn in doörmus van Zjaan-Marie gudreevn. En tonu da wegloopn van da deebat! Met u diku neku, toetenmet, mo zu durfdun danduru liestutrekurs nie in undroogn kiekn. Dat e volguns mien du deuru toegudoön. Doö kostur nieëmant mee lachn. En nu zitn du blowu met du gubakn peërn. Absoluutu meeërdureit me veeërtien zeetls voe LDD en du Oopn Vee Il Dee etur ochoörmu mo zesu oovurgoedn. Bertn: Juultn, worom moetn zu ton toopu met du See Dee en Vee bustieërn? Zen dur tog asan ruuzju mee gumakt. Juultn: Ja mo, da was me Lieljan Duwuüf. Eur partieë kost dur nie mee lachn da zu in die Pano uutzendiengu up du Vee Ir Tee medeur dieploms zwoöjdu. O Lieljan ooördu daan zu u vooörakooört wildn teeëkn met Dudekur e zu budankt omdaan zeur vuuf joar uutgumakt adun voeraal die sjhooönu en leeëluk was. Dudekur reeknt drup dat die twi sjheepn van du See Dee en Vee van nu zu ploeg nog sterkur gon maakn en datn go kun reekn op undur ervoöriengu.
Bertn: En peis ju gie egt, Juultn, dat Dekur ut zo veelu beetr go toeën? Juultn: Kgloovnt u bitju! Net bulooft en iedreeën reeknt drup. Da zoetur nog an mankeern. Net u visie en net u bukwaamu ploeg, dus …
Vertaling
Juultn: Wel Bertn, ik moet zeker niet vragen waarom je er zo triestig bij zit? Ik geloof dat je in de put zit, hé? Bertn: Ja, een beetje toch, maar het is toch erg, hé? Wie had dat nu kunnen denken? Achttien jaar hebben ze zo uitstekend bestuurd en ze zijn altijd correct geweest. Je kon er honderd procent op rekenen, wat je ook vroeg. Samenspraak met de bevolking was hun stokpaardje. En wat hebben ze niet allemaal gedaan voor ons, de gewone mensen, zowel voor vriend als voor vijand. Hebben ze de gemeente niet mooi gemaakt, misschien? Denk maar eens aan die schapen en eenden en die tekeningen op de gevels. En al die kunstwerken die ze kochten, voor niet te veel geld! Gebouwen die in hun ogen niet mooi genoeg meer waren, hebben ze laten afbreken om betere en nieuwe te kunnen zetten.
Juultn: Maar Bertn toch, meen jij dat? Hoe kan je dat nog zeggen? De kiezers hebben er toch een heel ander gedacht over gehad, hé. Ze hebben ze echt afgestraft. En terecht, hé! Bertn: Awel bedankt, hé, dat is straf. Ik moet onze geliefde Janna dan toch gelijk geven. Dedecker heeft nondedju de laatste jaren niets anders gedaan dan met modder gooien en de Middelkerkenaars opgemaakt. En jij doet juist hetzelfde!
Juultn: Bertn, ik kan Godvermilledju ook vloeken, hoor! Dedecker was gewoon dezelfde mening toegedaan als de bevolking. En hij zegt het altijd zoals het is. Recht voor de raap. Iedereen vond dat er na achttien jaar verandering moest komen.
Bertn: Allez, Juultn, zever nu eens niet! Geef het nu toch eens toe. Wat hadden die bestuurders nu toch verkeerd gedaan? Allemaal bekwame politici, niet hovaardig en altijd vol respect voor iedereen. En vergeet maar niet dat ze altijd onze portemonnee gespaard hebben. Wat willen jullie nog meer?
Juultn: Bertn, nu geloof ik toch dat je een beetje doof en blind begint te worden. Iedereen wist toch dat ze de ene blunder na de andere begingen, dat ze zelfs verwikkeld geraakten in enkele onwelriekende zaakjes waar het gerecht aan te pas kwam. Dat kostte de gemeente veel geld en de kiezers werden in de armen van Jean-Marie gedreven. En dan dat weglopen van het debat! Met een dikke nek, tot en met, maar ze durfden de andere lijsttrekkers niet in de ogen kijken. Dat heeft volgens mij de deur toegedaan. Daar kon niemand mee lachen. En nu zitten de blauwe met de gebakken peren. Absolute meerderheid met veertien zetels voor de LDD terwijl de OVLD er ocharme maar zes overhoudt.
Bertn: Ja, en waarom moeten ze dan samen met de CD&V besturen? Daar maakten ze toch ook altijd ruzie mee! Juultn: Ja maar, dat was met Liliane Dewulf. Haar partij kon er niet mee lachen dat ze in die Panoreportage op de VRT, zo’n slecht figuur sloeg, door met haar diploma’s te zwaaien. Ze hebben haar vriendelijk bedankt. Dedecker rekent erop dat de twee huidige CD&V - schepenen zijn bestuur nog sterker zullen maken en dat hij op hun ervaring zal kunnen rekenen.
Bertn: En denk jij, Juultn, dat Dedecker het zoveel beter zal doen? Juultn: Ik geloof het een beetje! Hij heeft het beloofd en iedereen rekent daarop. Dat zou er nog aan ontbreken! Hij heeft een visie en een bekwame ploeg, dus …
Beste bloglezer,
Wie in de voorbije elf jaar regelmatig de artikels gelezen heeft op mijn blog http://blog.seniorennet.be/westendseblik heeft kunnen vaststellen dat ik om de zes maanden of om het een jaar aandacht gegeven heb aan het dialect dat in Westende gesproken wordt. Omdat ik dat een sappig taaltje vind en omdat het ook een hartelijke band vormt met de familieleden en vrienden, geboren en/of wonende in ons dorp, heb in de voorbije jaren, zonder pretentie, een woordenboek opgebouwd. Vanaf 12 november 2018 kunnen geïnteresseerden daarmee kennismaken op mijn tweede blog http://blog.seniorennet.be/westendsdialect/ Wat zeg ik? Kennismaken? Wie dat wenst, kan daarin zelfs zijn zegje hebben.
De eerste week zullen de regels verschijnen in verband met de schrijfwijze en uitspraak van de klinkers. Daarna kom ik met de medeklinkers om dan elke week de door mij verzamelde woordenschat uit één domein van de maatschappij of van het leven te publiceren.
Wie nog andere woorden kent, wordt uitgenodigd om ze mij mee te delen. Wie opmerkingen wil maken kan dat vrijuit doen. Ik zal er zeker rekening mee houden.
Het ligt helemaal niet in mijn bedoeling om geld te verdienen met mijn initiatief. Daar is trouwens weinig kans toe gezien de beperkte oplage.
Politieke gesprekken tussen Westendse mannen in de straat
Bertn eën Juultn zien twi rasegtu Westendunoars, guboorn eën gutoogn zegn zu bie uus. Zu zien allutweeë al u bitju va joarn e zoedn allutweeë me geil undrertu va nundur dorp. Zu weetn dur allus van en zu volgn al wa tgumeintubustier en du gumeinturoat buslisn up du voeët. Tsprikt vantzeëfs dattu vurkiëezieng van du veirtieënstn oktoobru undur guweldug intrisseern. Oönzu undur weekliksjhu pientjus zitn tu drienkn got ut oovr nieëtn andurs mi dan daddu.
Bertn is u blown en Juultn is u naanangur van du liestu Dudekkru. Wieën gottur win? Bluuvn du blowu an du magt in u koalliesju me doranju of wort Dudekkru du niewu burgumeistru in u koalliesju met du zwartgeelu enof me tprojikt im, tnieëw altirnatief?
Juultn: tis gotfur tiet dattru kir utwa vurandurt in Middulkerku. Zendur nu langu gunoeg aaänguwist. Bertn: wattaj gie nu zegt, mieludju. Zent tog we goeët gudoan zeekru? Al die niewu projektn: u niewu kasienoo, u nuutkiektoorn, niewu beeldn int beeldnpark, niewu geevuls busjhildurt, u niewu gemeintusjhoolu, alli gow zeg, tuveelu voer allumallu up tu noemn Juultn: Mo ju zegt dur nie bie oeveelu daddallumallu gukost et. U negtu sjhandu. Ennis daddallumallu we noödug? E van du werkn i Westendudorp, do klap ju nie van ee? Bertn: ju krieg woaru vo ju gelt ee? Juultn: e worom e ta zo langu gudeurt? Bertn: zegdu ki Juultn, eju gie al u ki u nommulittu gubakn zoendur eijurs tu breekn? E ju kut Norree – Buhaagul nie vurwietn daan zu mor ein man iïnzetn up u sjantjee. Zu zien me zoveelu werkn beezieg! Juultn: Daddist ee! Doarom got nie voruut! Bertn: e wagt mo, dur komn nog veelu diengn: du tram wort vurleit en du Zeiloanu wort u prommunaadu; du diek wort vurbriddurt om du duustjoarugu stormn teegn toedn, u niew zwembat, u sportpark, u niewu kiendurupvang, u niewu bieblieoteeku ... Juultn: Zeën ziedur zeekru u lotju guwon? Wieën gottur daddallumallu butaaln? Wiedur natteurlik! Tis doa zeekru we veelu geltvurspilliengu meegumoeit? Mo ja, tkomt nie uut undur zakn, ee? Zoettur doar agliek vrieëntjuspollutiek meegumoeit zien? En tis mo du kern Middulkerku die teëlt. Mo ja, Dekkru e guzeit datn die stal we got uutmestn.
Vertaald luidt dat als volgt:
Berten en Jules zijn twee rasechte Westendenaars, geboren en getogen zeggen ze bij ons. Ze zijn allebei al een beetje van jaren en ze houden allebei van ganser harte van hun dorp. Ze weten er alles over en ze volgen alles wat het gemeentebestuur en de gemeenteraad beslissen, op de voet. Het spreekt vanzelf dat de verkiezingen van de 14de oktober hen geweldig interesseren. Als ze hun wekelijkse pintjes zitten te drinken gaat het over niets anders meer dan dat. Berten is een blauwe en Jules is een aanhanger van de lijst Dedecker. Wie gaat er winnen? Blijven de blauwe aan de macht in een coalitie met de oranje of wordt Dedecker de nieuwe burgemeester in een coalitie met de zwart-gele en/of met het Project M, het nieuw alternatief? Jules: voor mij is het godver tijd dat er eens wat verandert in Middelkerke. Ze zijn er nu lang genoeg aan geweest. Berten: wat gij nu zegt, milledjuu! Ze hebben het toch wel goed gedaan zeker? Al die nieuwe projecten: een nieuw casino, een uitkijktoren, nieuwe beelden in ’t beeldenpark, nieuwe gevels beschilderd, een nieuwe gemeenteschool, allez gauw zeg, teveel om allemaal op te noemen. Jules: maar je zegt er niet bij hoeveel dat allemaal gekost heeft. Een echte schande! En is dat allemaal wel nodig? En van de werken in Westende-dorp daar spreek je niet van, hé? Berten: je krijgt waar voor je geld, hé! Jules: en waarom heeft dat zo lang geduurd? Berten: zeg eens Jules, heb jij al eens een omelet gebakken zonder eieren te breken? En je kunt Norré-Behaeghel niet verwijten dat ze maar één man inzetten per chantier. Ze zijn met zoveel werken bezig! Jules: Dat is het juist, hé! Daarom gaat het niet vooruit! Berten: en wacht maar, er komen nog vele dingen: de tram wordt verlegd en de Zeelaan wordt een promenade, de dijk wordt verbreed om de duizendjarige storm tegen te houden, een nieuw zwembad, een sportpark, een nieuwe kinderopvang, een nieuwe bibliotheek. Jules: zij hebben zeker een lotje gewonnen? Wie gaat dat allemaal betalen? Wij natuurlijk! Er is daar zeker wel veel geldverspilling mee gemoeid? Maar ja, het komt niet uit hun zakken, hé! En worden de vriendjes niet extra goed gediend? En het is maar de kern Middelkerke die telt! Maar ja, Dedecker heeft gezegd dat hij de stal wel zal uitmesten.
Eén januari 2018. Gelukkig Nieuwjaar en tijd om eens goed te lachen!
Aan alle lezers van mijn blog en hun familie,
wens ik voor 2018 12 maanden vreugde, met vervulling van jullie politieke wensen op 14 oktober 52 weken plezier, met onder andere elke week veel leesgenot met 'Westendse blik' 365 dagen succes met jullie partner en kinderen en in jullie beroep 8760 uren gezondheid ... dat is uiteindelijk het allerbelangrijkste Een gelukkig nieuw jaar!
Op deze bijzondere datum vond ik dat mijn blog best wel leuk mocht zijn! Daarom geen ernstige tekst deze keer, maar enkele moppen in het Westends ... met daarbij de vertaling, voor diegene dat wat moeite zouden hebben met ons 'beschaafd dialect'.
Als doofstommen ruzie maken
U doofstom kopul aa ruuzju Vint e wuuf stoendn mukoör uut tu sjheldn me guboörn Toet datie vint ut beu was Toen dijtun du lugt uut
Een doofstom koppel had ruzie Man en vrouw stonden elkaar uit te schelden met gebaren Tot de man het beu werd Toen deed hij het licht uit
Oud koppel koopt een auto
Ju ziedoet e ju notto is vursleetn. Malsjansu otn ineinuki dieënst weigurt. Victor e Marie moestn u niewn goan koopn i nundur noedn dag. Zu staptn dorrom du sjouwroeëm van du garaagu bin en nuu moestn zu kieëzn. Marie moest du kleur kieëzn, van bin e van buutn. Wastur we plekku gunoeg voereur bein? E wastur u speegultju voereur twalet tu maakn? Fikn was kuurieus no du pristoasjus, no du motteur en ot du notto we goeët du boanieëlt. Wuffur moddirnu fikfaksjus woarn dur vorziëën? U niïngubowdu gee-pee-is? U nagturuutkiekkammurra? Om tkoppul einduluk toovurtuugn zeit du garagiest: "en in u neuru stoaj dommee in Brussel, ee" Marie keektuki nu Fikken en toennu zeissu: "Fikn, wa zoe mu wieddur eiguntlik in Brussul gon doeën?
Je bent oud en je wagen is versleten. Tegenslag als die plots dienst weigert. Victor en Marie moesten een nieuwe gaan kopen in hun oude dag Ze stapten daarom de showroom van de garage binnen en nu moesten ze kiezen. Marie moest de kleur kiezen, van binnen en van buiten. Was er wel plaats genoeg voor haar benen? En was er een spiegeltje om haar toilet te maken? Victor wilde de prestaties kennen en de eigenschappen van de motor en of de wagen wel goed de baan hield. Welke moderne hulpmiddelen waren er voorzien? Een ingebouwde GPS? Een achteruitkijkcamera? Om het koppel eindelijk te overtuigen zei de garagist: "en binnen het uur sta je daarmee in Brussel, hé" Marie keek eens naar Victor en toen zei ze: "Victor wat zouden wij eigenlijk in Brussel gaan doen?"
De ezels bekleden de hoogste posities
Onze koning wilde gaan vissen. Hij ontbood de koninklijke weersvoorspeller om het weer voor de volgende dagen te voorspellen. De weerman verzekerde hem dat er zeker geen regen zou vallen. Dus ging de koning vissen. Onderweg ontmoette hij een Westendse boer met zijn ezel. De boer zei: "Sieëru, ju zoe beetr ju karu droöjn e weeru keeërn no ju palijs want tgo subiet reegn dat gieët"
Wonder boven wonder maar de koning verstond dat. Hij was beleefd en terughoudend en antwoordde: "Ik heb een zeer gewaardeerde paleisvoorspeller die hoogopgeleid is en bovendien jarenlange ervaring heeft. Ik betaal hem een hoog loon. Hij gaf me een zeer verschillende voorspelling. Ik vertrouw hem en dus zal ik niet terugkeren." En dus ging de koning verder. Maar een korte tijd later viel er een verschrikkelijke hoeveelheid regen. De koning was doorweekt en zijn gevolg gniffelde om hem in zo'n beschamende toestand te zien. Woedend keerde de koning terug naar het paleis en beval de koninklijke weersvoorspeller te ontslaan. Dan vorderde hij de boer naar zijn paleis en bood hem de prestigieuze en vet betaalde baan van weersvoorspeller aan. De boer zei: "Sieëru, ik ken nieks of van weersvoörspeliengu. Dadis mun eezl die datoet. Oe meeër da zun ooörn ang, oe meer dat go reegn."
Dus gaf de koning de baan van weersvoorspeller aan de ezel. Vanaf toen begon men bij de overheid ezels aan te stellen en hen de hoogste en invloedrijkste posities te doen bekleden.
Wat de boer zei, vertaald: "Sire, u zou beter uw kar draaien en terugkeren naar uw paleis want het zal straks regenen dat het giet."
"Sire, ik ken niets af van weersvoorspelling. Mijn ezel doet dat. Hoe meer zijn oren hangen, hoe meer het gaat regenen."
Mijn gemeende verontschuldigingen aan alle lezers die een hoge en invloedrijke positie bekleden en die zich niet herkennen in deze mop!
Toen ik nog een 'opschieteling' was, hadden mijn oudere zuster en ik een geheime taal. Stout als we (toen) (soms) waren, gebruikten we die als we vonden dat mijn ouders beter niet verstonden wat wij konkelfoesden. Ook enkele nichten van me beheersten goed de taal.
Ik weet niet meer waar we die vandaan haalden, maar ik heb in de loop van de voorbije decennia kunnen ervaren dat ik er nog steeds goed overweg mee kan.
Ze wordt P-taal genoemd omdat de letter P er de hoofdrol in speelt.
Hoe werkt het? Elke uitgesproken lettergreep wordt immers herhaald maar dan beginnend met een P. Voor de welluidendheid is het soms niet de volledige lettergreep of soms meer dan dat die herhaald wordt.
Die uitdrukkingen heb ik nu verwerkt in zinnetjes. In het Algemeen Nederlands: Op een goeie dag, in de week van de Westendse kermis, kwam een vriend thuis van zijn jaarlijkse reis. Wij gingen samen een pintje drinken en hij vertelde er mij alles over. We spraken de P - taal omdat die vent naast ons het niet zou verstaan. Omdat ik een beetje hardhorig ben, moest ik wel regelmatig vragen 'Wat zegt gij daar?' Mijn vriend vroeg dan ook wel eens 'versta je mij?' of 'heb je dat verstaan?'. Wat hij allemaal vertelde was soms eigenaardig. Ik vroeg hem dan ook soms 'ben je gek, ja?' of 'geloof jij dat zelf?' of ' 't is niet waar, zeker?'
En in het Westends Up u goeju dag in du weeku van du Westeënsjhu kerumessu, kwaamt ur u vrieënt tuus van zu joörlukshju reizu. Mu gieng tugoöru u pientju drienkn e nu vurteldu mu dur alus oovru. Mu spraakn du P-taalu omdat du vint die neevus uus zaat uus nie zoe vurstoön. Omdank u bitju doof zien, moestn kwel reegulmoötug vraagn: 'wadu zeg ju gie doö?' Mu vrieënd vroeg toen ook wel u ki 'vurstoö ju mien?' of 'eju da vurstoön?' Watatn alumalu vurteldu was soms roöru e nik vroegn toenu 'ziej zot joöju?' of 'gloof ju gie dadu zeëvu?' of 'tis gi woözeekru'
Hoe leer je de P-taal? De P-taal is het snelste te leren als je een zin een paar maal hardop leest. Probeer eerst eens: 'Wat zeg je daar?' 'Wapat zepeg jepe dapaar?' Maak daarna andere makkelijke zinnen. Dat zijn zinnen waarin korte woorden voorkomen, die maar een lettergreep hebben. Dus zoiets als: 'Ans en Hans gaan naar huis maar Piet doet dat niet.' 'Apans epen hapans gapaan napaar huipuis, mapaar Piepiet doepoet dapat niepiet.'
Wat ook helpt is om met namen te beginnen bijvoorbeeld met je eigen naam. Als je dat een paar keer hebt geprobeerd, dan volgt de rest van zelf en kun je de P-taal gaan gebruiken.
Veel succes! Jullie mogen mij altijd een bericht in de P-taal sturen.
Moeju kriek en? Als iemand uit mijn omgeving zich al te fel opwindt over iets dat zijn beloop nog moet krijgen, zich dus voorbarig en volgens mij dus nutteloos ongerust maakt, dan zeg ik ‘Moeju kriek en’. De krik of autoheffer is soms onontbeerlijk.
Dat ondervond ook Jan 'uut' Westende. Nu reet me zu noto lanks u lantweg en ineeënuki … u platu bant! Nu goöt in zu kofru en … gotvurmielu djuu: gin kriek!! Wa nuu? Nu belt an teeëstu tbestu uus e nu vraagt an du vint die oopndoet otnu ki zien kriek mag gubruukn. ‘Ken ik gin oto’ zegt die vint ‘mo ojier u kielomeetr verdurgoöt weunt ur eën die wel u kriek et, mo tis nogal u roörn en kweetn nie ot nem go wiln geevn.’ ‘Budankt’ zeg Jan e nu bugint tu stapn. Oendurtusjhn peistn: ‘Zoendr egt mensjhun zien die zoen weigrn vanundur kriek tu geevn?’ En nu stapt nog oendurt meetrs verdur e nu grakt nog u bitju meir upguwoen. Nu peist weeru: ‘Da zoe tog straf, wa zegn kik oenmeënsjhuluk, zien va ju krik nie tu wiln geevn an utwieën die in noöt is!' Tieëntaln meetrs verdur istn nog veelu duldur. “Kzoen dadu ki wiln zieën dat die keërl zu kriek nie zoe wiln geevn!” Oendurtusjhn an daduus gukomn, beltn en ot du deuru oopngoöt roeptn: “Oet gotvurd… ju kriek, kmoeëtn em nie mir en!
Müller en Janssens in de loopgraven tijdens WO I Dit verhaal speelt zich af tijdens de eerste wereldoorlog. Aan de ene kant van de IJzer lagen de Belgen in loopgraven, geweer in de aanslag, aan de andere kant de Duitsers, op korte afstand van elkaar. Zoals jullie wel zullen weten, is ‘Müller’ een veel voorkomende Duitse naam, terwijl er in Vlaanderen veel rondlopen die ‘Janssens’ heten. Natuurlijk werd vaak over en weer geschoten in onmenselijke omstandigheden maar er waren ook perioden waarin het muisstil bleef. Als die te lang duurden en onze soldaten niets om handen hadden, dan haalden ze weleens rare toeren uit. Dat was ook het geval voor Albert en Fons. Ziehier welk duivels spelletje ze op zekere dag speelden met de naïeve Duitsers. Destijds vertelde een oudstrijder uit Westende mij volgend (natuurlijk fictief) verhaal.
Albeir was u negtu sjherpsjhutru. Foeëns addu kloaru stemmu e nu rieëp, goeët luudu dat du Duutsjhu an du noovurkant van twoatur em goeët kostn oorn “Müller!” Iedrein wit dat du Duuts stief gudiessieplieneert is/was en Georg Müller dij wienu dattur van em vurwagt wieërt. Nu sproenk regtu, fieks in u stievu mielieteiru oediengu, klakkunt me zu nieln teegn mukoar e nantwoordu “Jawohl”. Da daatn nie moeëtn doeën want dodeuru kreeg Albeir em duudulluk in zu vizieër e nu mistu nie. U tiedutju loatr rieëp Foeëns u twiddu ki “Müller” en vandeezuki wast Kurt Müller die ‘Jawohl’ antwoordu en reageerdu op duzeëfstu tugtvullu mannieëru vaan zu kolleega e naamgunoot. Ook nu sjhoot Albeir weeru juustu. Eindulluk vieël toen tog du mark van du Duutsjhu. 'Da moeëtn mu wiedur tog ook kun, ee, peisdun zu' (int duuts natteurlik!). Ein vannundur riëep ‘Janssens!’. En Foeëns antwoordu zo rap of du wiend ‘Sind Sie es Müller?”. En Fritz Müller teikundu me zu “Jawohl” ook zu doödvonnissu.
Zo verloren drie jonge telgen van een bekende Duitse naamfamilie kort naeen het leven, langs de IJzer. Jullie zien hierna een beeld uit de (op dat ogenblik rustige) Belgische loopgracht en één van de Duitse loopgracht.
Otto zoendur plak Kstoen gisturn an du lugtun in Lombartsieddu agtur zo u nottootju zoendur plak en zoendur riebuwies, ju wit wel ee, u Naksieam of zontwa. Twieërt groeënu en kzaagn datn du neigiengu at voe tu vurtrekn, mo nu bleef agliek stoan. Kzein i mu neign, alli vint, subiet ist weeru roöd. Ja, lap, twas zo loatu! Twiërt weeru groeënu e nu bleef tog we weeru stoan, zeekr. Kwierdn da beu e klopn up zu ruutu en kvroegn ‘Moatju, stoa ju nantfring musjhieën up?’ Nein, zeitn, mo kstoan vurzeekurs up u sjieklittu.
Gebruiken ze in Lombardsijde hetzelfde dialect als in Westende?
Ik schrijf en spreek altijd over het ‘Westends' dialekt, maar daarmee doe ik de Lombardsijdenaars onrecht aan. Ze spreken volgens mij namelijk hetzelfde dialect als in Westende. Of is er misschien iemand die verschillen kent? Destijds had ik mij voorgenomen jaarlijks een verhaal te vertellen in onze streektaal, maar misschien is dat wat te weinig en daarom … ben ik hier weer. Omdat ik probeer alle woorden neer te schrijven zoals ze uitgesproken worden, raad ik jullie aan de tekst uit te spreken bij het lezen.
Tjepn e Neetn zien twi rasegtu Lombartsiedunoars, guboorn e gutoogn zegn zu bie uus. Zu zien allutweeë al u bitju va joarn e zoedn allutweeë me geil undrertu va nundur dorp. Zu weetn dur allus van en zu volgn al wa tgumeintubustier en du gumeinturoat buslisn up du voeët. Somtiets zieën zu dommee nie gulukkug en ton moeëtn zu ki undrertu lugtn teegn mukoar. Daan zu doar u goe pientu bie drienkn, da moenk zeekr nie zegn? Luusturt mor u ki wienu daan zu tu vurteln addn du latstu ki.
Tjepn: wienu peisju gie van da vurlegn van du tramroetu? Ik vieng dattook nie op die zesoendurt meeturs go komn dammu moeëtn loopn no da tramkotju up tendu van du sjhoolstroatu? Neetn: gie e gumaklik klapn, ee Tjepn, ju weunt gie in du platsu zeëvu mor ik weun in tpriïnsuvelt das u geil stik verdur, ee? Tjepj: ju go gie doa deugt va nen, Neetn, u bitju buweegiengu ku noois gin kwoat! E zen tog bulooft dan dur veelu meir ottobuuzn gon rieën e stopn in du platsu? Neetn: ot mo woar is? Tjepn: mo ju moe tog toegeevn, Neetn, dat veelu veiligur go zien lanks du groötu boanu! Tgon tog mindur aksiedentn gubeurn, ee? Neetn: ziej zeekr datta an trajekt ligt, Tjepn, of zien du meënsjhn musjhieën nie vorsigtug gunoeg? En peisju gie dattur doa gin aksidenten goan gubeurn? Tjepn: tis doar utwa van woa, mo ju go tog veelu tiet win ee? Ju go vier munuutn rappr in Niepoört zien Neetn: tis noga du moejtu, moeta deiguntlik altiet zo zeiru goan teegnwoördug? Tjepn: Mo ju moe tog toegeevn da Lombardieë dur veelu beetur got uut zieën? Neetn: veelu doodur wil ju zeekr zegn? Gon du kaffees do nie oendr tu lieën en? Tjepn: zen tog nog du navuntmart? Tgot u pluzieër zien da ju zo nie mi moet upletn voe die trams die allu tieën munuutn uut twi rigtieng komn. En du meënshn uut du Zeiloanu gon toen tog in u negtu promunaadu weun, ee, me sjhoönu gubouwn e veelu groeën. En du Niepoörtloanu te! Ju moet u ki peizn, gin tram mi vo ju deuru! Neetn: mu zien goe moats ee, Tjepjn, mo koarn al dattur gin klapn aju is. Witju wienu dangkik peizn? Dat du gumeintu mo juustu drommu tu doeën is om nog u plingsju an tu legn, met groeën en bankn. Ot mo nie geilu daagn vul stoat met ottoos dat meir up u parkieng gliekt dan up u rustug plingsjhu! E wanneir gotta gudoan zien? Go mu wieddur da nog meugn meemaakn? Tjepn: mo be jaamu. Ot zoverru is goan zu roendleijdiengu oedn voe doeddu: no du nuutkiektoorn, tbeeldnpark, du Westenduloanu en du Lombartsieduloanu, tnieeëw kazinoo en du tramroetu natteurlik. Neetn: kun dur nieks an doeën mo kun ik doa nie mee lachn Tjepn: kgo ju toe mo u goeju mop vurteln
In Westendu-dorp stapt ur u maddam up u vullu tram. Feelieks, die nog van du noedu stempul is, wil dupstoan. Zu zegt 'Bluuf mo zitn, bluuf mo zitn, ksie nie moeë wi'. I Lombartsieddu-bat tseëfstu: Feelieks wil dupstoan, mo du maddam duw dem met u zogtu nant weer up zu platsu en zu driengt an dattun zoe bluuvn zitn. Toe datta in tdorp nog u ki gubeurt. Nu wort Feelieks kwoad ‘Stop nu tog u ki met die zeivr. Deur joen zienk nu al twi altus tu verru gureen.'
Neetn: Ken ook intju:
Birtaa weunt in u nuus lanks du tramroetu in Lombartsieddu. Twieëkint durvoorn e zu kassu gukogt in u groöt woarunuus voer in eur slapkaamr. Me veelu moejtu e zu tmeubl togin mukoar kun steekn. Mor iedru ki datru tram passeert; volt ut weeru uut mukoar.
Dorrom vraag zutwieën van du wienkul om ukki tu komn kiekn. Juultju komt u poar daagn loatr en nu got ie u ki toogn datn ie da we kut. Mor ot du volgundu tram vurbiekomt stuukt du kassu weeru in mukoar. Juultju stelt voörn om in du kassu tu wagtn toet dattur weeru u tram passeert en tu kiekn wienu dattur juustu gubeurt. Biïnst da Juultju doa zit, komt Isidoör, Birtaa eur vint, tuus. Mo dun deen is zo jaloeës da Birtaa an Juultju vraagt om in du kassu tu bluuvn zitn. Isidoör wil nu tog wel unandur emdu antrekn, zeekur! Nu trekt die kassu oopn en nu zieët Juultju natteurlik zitn. Mo dundeen is nie up zu toengu guvoln e nu zegt: “Tis nie wa daju peist, wi, kzit nik ier mo juustu agtur du tram tu wagtn."
“Krieën ik ook nog medu noet kariot van u noto! E giedur?”
In tkafee ‘Du flowu pluzantn’, lanks du Kabaretstroatu in Westendu, zit Sjoarul u ‘Leffu bloent’ tu drienkn. Nu kiekt regtu vooör em no zu glas mo nu zieët ut eiguntlik nie. Nu sjhut reegulmoatug zu kop wegeweeru. Du kafeeboas ‘dun Tjinu’ wit datnem nu mo best grust lat. Du deuru gotoopn e zu moat Jif, ginu van du slimstu, komt al oeëstn bin. Jif: ewel, Sjoarul, wa sjhilt ur, kamuroat? Goat ut nie? Sjoarul: og vint, zwieg zeeëru, ken u naksiedent get en kzien in fowtu. Ken moeëtn bloazn e twastur boovn! Nie veelu wi, zeit du zjandarmu, eu… pliesju, mo tog strafboar! Jif: ja, zu zien do string up, ee. Ju mag mo 5% alkol i ju bloeët en, wi! Sjoarul: 0,5 promielu, Jif, dadis taantal gramn alkol pur lietur bloeët. Jif: E nej utwa? E ju veelu sjhaa a ju noto? Sjoarul: U bitju zeeër a mu noarmus en a mu sjhoeërn, mo mu noto is pirttotal. Tis wel u noet kariot, ee, veeërtieën joar. In okoazju gukogt, mo na nog mor oendurt duust kielomeeturs. Jif: E ja nog mo juustu no du kaarwasj guwist! Goj nu u niewn koopn? Wufurn? Sjoarul: Mo Jif tog! Niet du zot oedn mem ee! Kweetnt nog nie! U sportwaagn got alusiïns nie zien. Op da moment komdundur moat Juul bin en dun dieën is zot van otoos. Jif: Ne, wieën da mu doar en! Zeg gie u ki wafur noto da Sjoarul moe koopn. Juul: Worom kop ju gin tesla? Jif: u wadu?
Juul: das zoon oto met du nilutriek. Dadet nogal u bitju vooördeeëln, wi! Sjoarul: ja, wufur alumalu te? Juul: ju butaalt mindur of gin bulastiengn, ju krieg suubsiedies, toenduroet is goekoopr en nu vurbruukt mindur. Ju kut doa vieëroendurt kieloomeeturs mee rieën zoendur bie tu tankn e jetur meeër platsin, ook. En, Sjoarul, lik of daj gie u groeënu joengn ziet: nis veelu proopurdur daju noedu noto. En witju wadook? Ju kut doamee noga sjetu geevn, wi!. In 5,6 sukondn zit ju anoendurt pur euru! En du leeëgstu sooörtu van du tesla, model S, kost mo vuuvuntjeevuntug duust euro. Mo ja, dadis ook u sjieku futeuru, ee?
Sjoarul: Ziej zot joaju, Juul? E mu zien nie mi joenk wi! E ju meug tog nowurs mi zeeëru rieën Vroegur dostunk nog u kirup zu steërt duwn, mo nu rieënk noois mi lik du zotn, kzien dovoarn toet. En goekoop int vurbruuk? Gloovu gie dadu? Tsjhient datu nilutriek weeru got upsloan!
Juul: ja mo, ju kudut alutweeë ee, rieën up ilutriek of rieën up naftu. Wata jook kut doeën, ojt guluk et van nog u naantal joarn tu leevn, is u noto die zeëvu riet koopn. In tjoar twientug of zeëfs u bitju vroegur goan zup du mart komn … en teegn u butaalboaru pries, ee! Sjoarul: nie zeeëvurn ee Juul! Gie ziedu goejn! Oj gie peist dangkik oendurtusjhun oovral me mu vieloo noartoe goan rieën? Jif: be ja, das u goe gudagt want ju go nie trekn van du vurzeekriengu e ju go nog u boeëtu kriegn, da goju u noop gelt kostn. E mu weetn alumalu dat u noto nie goekoop is ee! Juul: Das juustu, an u noto ziendur stief veelu kostn! Pijs mor u kir an du keuriengu, ant vurbruuk, butaaln voe tu parkeern, toenduroet, dersteliengn, du rietaks, vurzeekriengu en u noop aksiswaarn lik u geepeejis, … E nu en ton u kir u purses! Jif: Zeg Juul, go zu wuuf, die nie ku rieën, ton aleeënu du komisjus kun doeën met die noto??
Juul: mobe niïns, Jif! Ju moe vorloopug zeëfs nog me tweeën in du waagn zitn, wovan eeën agtur tstieër. Ot ur utwa vurkeirt goat met dun iliktroonieka, moet ur tog utwieën iïngriepn, ee. Jif: mo voe du restu go ju nieëtn mi moeëtn doeën?
Juul: vandujoaru got nal up eeën rievak kun rieën up dotostraadu of in du fielu. In 2018 got nal van rievak kun wisuln en vanof 2020 got nook kruuspuntn kun oovursteekn. Jif: Tis tog straf ee? Woa got uuzu weërult tog nortoe?
Een woordje uitleg Ik heb in de facebookgroep ‘Je bent van Westende als…’ al drie keer een tiental Westendse woorden gelanceerd uit mijn ontwerp van ‘Westends woordenboek’ van zo’n 130 bladzijden. Daarop kwamen enkele reacties, ook negatieve. Vooral het schrijven van de doffe e als u schijnt een twistpunt te zijn. Ik schrijf namelijk zoals je het uitspreekt. Ik stelde immers vast dat er bij gebruik van ons dialect in facebookberichten nogal wat verschillen waren. Ik nam me dus voor een poging te doen om die verschillen wat uit te vlakken. Ik beweer daarmee dus niet dat ‘mijn’ Westends het enige juiste is. Voor diegene die moeilijkheden hebben bij het uitspreken: lees de tekst minstens één keer luidop.
En mijn vraag aan jullie: we laten het West-Vlaams/Westends toch niet uitsterven, hé, zoals de UNESCO beweert?
Ziehier enkele vertalingen van woorden uit mijn tekst, die ook bedoeld zijn om mijn schrijfwijze te verduidelijken:
agtur tstieër: achter het stuur (ch uitgesproken als g + gerekte ie) aksiswaarn: accessoires (toebehoren) allussiïns alleszins (gerekte i) bloent: blond butaalboaru: betaalbare daddis: dat is dostunk: durfde ik dovoarn: daarvoor e nej utwa?: en heb je iets? fowtu (in): in fout gieddur: jullie illutriek: elektriciteit komdundur: komt hun kuddut: kunt het lanks: langs mobbe niïns: maar neen zij naksiedent (u): een ongeval nieëtn: niets oeëstn: hoesten oendurtusjhun: ondertussen pluzantn: plezante purses: proces-verbaal sjhoeërn: schouders sjhut (nu): hij schudt toet: te oud vandujoaru: dit jaar vuuvuntjeevuntug duust: vijf en zeventig duizend weërult: wereld (gerekte e + d uitgesproken als t) zeëfs: zelfs zeir: pijn zeivurn: zeveren (afkapping werkwoord met wegvallen eind-u)
I Lombartsiedu en i Westendu, wufur diejalekt spreekn zu doö?
Trouwe lezers weten natuurlijk dat ik elk jaar rond deze tijd een artikel in het Westends en/of Lombardsijds op mijn blog zet. Dit gebeurde ondertussen al vijf keer (zie map ‘Dialekt’). Ik wil deze gewoonte trouw blijven om aldus een kleine bijdrage te leveren tot het in ere houden van onze streektaal. Bovendien had ik het geluk aanwezig te mogen zijn bij een gesprek aan de toog tussen twee ‘echte’. Hier volgt dat ‘echt gebeurd’ verhaal.
* * *
Juul is u vastu kalant in tkafee ‘In du puupurookurskluub’ in du Grooötu Duststroötu va Lombartsiedu. Nu komt doör al joörn of beetur guzijt nu zit doör al joörn an du toog. Gastong driengt ook geërun pientn en on die tweeë tugoöru voln, meug ju zeekur zien daän zu voe du zoveelstu ki du weërult goön vurandurn. Gastong zitur pursies triestug bie.
Juul: Ewe, wa sjhiltur te moöt? G: Ruuzju get me Julia ee! J: Trek ju daduzooö nie an. Oe da ju took keeërt of drojt, tis stilu woö dat nooöjt u ki woöjt. G: Ja mo, e mu dogtur Marja ook ee … zis nu nog altiet nie van du stroöte. J: gin paniek, vint, doavoorn ist nooit te loate, je wit gie toch zeker ook we datter op ieder potje u nulletje past? Allégouw, lat er uus nog eeën pakn. En … voer uuzze zinn te verzetn, wa peis je van de Middelkerkse polletiek? G: zwieg me doa van! Tis gemaklik é van tgeld langs deurn en viïnsters buutn te smietn ot tjoene nie is. Mo zen beloofd van under leevn te betern. Ze goan minder kestluchtjes aansteekn. Da gotdirekt u poar miljoenn schiln, é! J: wiene daje gie nu zegt! Mo ze goan we de mieljoenn subsidies voe de vielokoersn bluuvn geevn! Ze kriegn doa mo nie genoeg van! Mo ja, me kunn wieder doa nieëten teegnen dat de vieps goeëd gesoigneert wordn, é! Ze zien rieke of ze doeën alsof en ze kunt betaaln, é, … ot da moet nateurlik. En, as belonienge voer al under goe werk voe de gemeinte, verdieën de polletiekers van doopn liberaaln en van de kalootn toch ook van u ki under voetn oender tafel te schuuvn, op uuzze kostn. Tis ook goeëd voe de kommersje, é. Dooreka voart er wel bie en Middelkerke wordt der deure bekend in de weërelt, Zieder zegn da toch assan zeëve! Da ta mo woa woare!! Zelpn ook die oarme dutsn van tennisspelers omdaan ze zoen kunn meedoeën an de tornooin in Aziëe en in Ostralië, woa dan der stikn van meënschen te verdieën zien. G: je gliek nateurlik, vrieënd, mo wa wil je dran doeën, é. Ze luustern no nieëmand! En ze zien allemalle famielje van mekoar! Me goan mo probeern van tuus nie an te trekkn en me gon under zeekre uus umeur nie loatn bedervn. E je die mop van Jerom, je wit wel é, dendieën me ze grote kegge en me ze noorn lik talloorn, in toeddemanuus al goart? J: nink! G: E we de mens is vuuventachentig en ne lag op ze bedde. Ineineki beguntn te roepn KOKSIEDE !! … OSTENDE !! … OSDUUNKERKE !! .. BREININGE !! … DENOANE !! … MIDDELKERKE !! … De verpleegster kwaam oastjezeire geloopn mo twas te loate … Jerom at al ze groate kommisje gedoan. Mo Jerom toch, zeit de verpleegster, aje nu toch eki rachter de panne geroopn! Tju, zei Jerom, kwistn dat an de zeeë was, mo kekostn der nie op komn! J: das u goejn! Woar aaln zut toch allemalle uut? De polletiek? Je mag zegn wat daje wilt mo Dekker probeert toch wel u bitje te fringn en ne probeert under teegn toedn oan ze dommegeedn wiln doeën. Mo ze doeën der agliek, é. Ze goan u nieuwe casino bouwn voer u vrieëndepriezetje en met tgeld van dachterstallige taksn van tcasino en van tzwembad en van dopbriengste van de verkoop van de pasterieë in Lombardsiedde. En je go nu u stik in je voetn kunnn drienkn op tstrange in eeën van de strangebaars: ‘In t’wulvenest’ of ‘bie Broucksjes’ of ‘bie ons Mario’. G: Joan, Jean-Marie is toch u kastaar, é? Ne go soms noga te keire, é? Kzieën em eeën van die daagn de burgemeistre u ki vloern met u nieppon of met u nari-waza of oe eet da doar allemalle in tchinees? Ne go wel moetn opletn dasze nie op eur rik voalt, want de meënschen zoennog slichte gedachtn kriegn! J: Tprogressief kartil doe took nie slicht. Ze doeën ook regelmoatig under moend oopn. En de inveeaa, da bestoa nie mi in uuzze gemeinteroad, é? G: Da zien diengn die gebeurn, é! Tis spietug van Dany é, die joeng, dat is toch u simpatiekn, é. En zo kollegiaal! Ne makt pertangs nie rap misbruuk van u twadde. En ne werkte zo goed mee met de blauwe, é! En ne meugt er nu aal an vraagn datn wilt en ne krieg ut! Mo, ne vertegenwoordigt mo juste mi ze neign… en de tennis! Mo je mag zeggn wiene daje wilt, Juul, mo tis toch van alles te doeën, é in Middelkerke. J: Wadde? Ziej nu de zot an toedn memmu? G: Be nink, diesglieboane was toch uniek, é en ken van de zomer wis goan kiekn hoeverre daan zunder gee-is-ims kostn smietn op tstrange. J: Wiene? Je gee-is-im wegsmietn? Zaander zeker genoeg van van altied lastig gevolln te wordn? G: Nu daje van tsiezoën klapt: men toch geluk damme de twidde verbluuvers en, é! J: Daangespoelde? Jaam, ze betaaln zieder uuzze schuldn, é! Nu daje tzegt: ken ook u mop over under goort. G: A ja? Vertelt u ki, gouw! J: U Nantwerpenoare en u Gentenoare stoendn op de diek no de lucht boovn de zeeë te kiekn. Twas eeën van die daagn da je de zunne en de moane overdag tegoare ku zieën. Zegt de Nantwerpenoare : " liengs stoa de moan en rechs stoa de zon". "Moar nieë gij”, zegt de Gentenoare, " de moöne stoa rechts en de zonne lings. "Witte wa" zegt de Nantwerpenoare, "we vrage da oan da koppel doar". Dus ne vraagt "meniêr en medam, kunt u ons misschien elpe? Woar stoa volgens u de zon, liengs of rechs ?" En die vint, met u duudelik Limburgs aksent, u bitje al ziengn en geil trage, " ‘k zou het nie weten, heren, wij zijn tweedeverblijvers". G: Das goeëd, tmoe nie assan met de West-Vlamiengn zien daan ze lachn! Aja, kwaamn vandeweke Oscar teegn, je kent hem wel, é, van Westende. En mo klaagn datndei! Da Westende en Lombardsiedde an tuutstervn zien. Dattaal voe Middelkerke is! Datter ier nieks mi te doeën is! Middelkerke e pertangs nie meir gin inweuners dan toed Westende. Mo ja, temdetje is noader dan troksje, é? En uuzze nieuwe scheepn van toerisme en evenementn wilt em absoluut woarmaakn. Met groate woordn en ne wilt ut nog assan allemalle voe tzegn en. En nie minder verdieën, é. Mo de sikretoaris moet eist akkoord zien, wi! Oevele groate projectn da Miesjil en Janna nog uut under duumn goan zuugn, kweetnt nie, mo ja ot mo nie uut under neigen beuze komt. J: Tschient daanzunder gon beperkn toet u nieuwe kasino van roend de tachentig miljoen euro en u nieuw zwembad wodaan ze loater de weëreldkampioenschappn kunn inrichtn, de diek verbreeën en nog u poar andre kleënigheedn, allestegoare utwa van nog u ki 10 mieljoeën euro. Ze viengn zieder dadde u twa van nietn!!!
Goan ze weere u naantal paroadeperretjes van tstal aaln, joans?
En nog u latste moptje? Twas lange geleen mo Jezus was nog u ki op deërde gekommn. Ne logeerde in Middelkerke. Achter stief lange zoekn aadn toch u sjiek otil gevoeng. Je wit gieder ook datter oendertusschn vele veranderd is op eërde, é? Jezus is nie mi mee me ze tiet. Ne zieët doar u noed vintje in een karretje en ne kuddut nie loatn. Ne goat er regelrechte noartoe e ne zegt: 'Sta op en loop!' Die vint bekiekt Jezus u ki e ne riet verder want je zieët dikwils u ki u roarn an de kust. Jezus gif ut nie up en ne lopt achter die vint e ne zegt: 'Echt waar, mijn vriend, sta op en u zult weerlopen!' In ze gat gebeetn kiekt die vint no Jezus e ne zegt: 'Ort e ki rier hé vrieënd, ken ik voer u neure die gokart betaald en kgoan ik doa nu u neure mee roendrieën!'
Ziezo, er is alweer een jaar voorbij. En dus wordt dit opnieuw een dialectweek. Ik verontschuldig me bij al diegene die er niet veel van snappen, maar misschien komt dat nog wel. Of behoort dat soms niet tot de ‘inburgering’? Alweer roep ik de Westendenaars op om mij eventueel te corrigeren. Ik zou er echt dankbaar voor zijn. Hier gaan we dan!
Goju giedur soms nog no du kerumesu? Wa zeg ju giedur: fooöru of kerumesu?
Gusjhieëdunisu Witju giedur ijguntlik wel wienu da ‘kerumesu’ buteeëkunt? Dat is u vurbasturdeeriengu van kerkumesu! Worom? Omdat du kerumesu van oorsproenk u joörmart was bie guleegunijt van du wiediengsdag van u parochiekerku. Up die dag stroomdu tvoök tugoöru tur eeëru van du patroonijlugun, voe vurgifunisu tu vraagn, mor ook voe pluzieër tu maakn. In du grooëtu steedn is tvurband met du kerku oendurtusjhun vurwoöturt mor in somugu dorpn goöt ur nog asan u prosesju uut.
In de goeie noeden tied woarn me bliede dat were kerremesse was Omme wieder kleeëne woarn keekn me wieder u geeël joar uut no tmoment dat de kraamn were gieng toekommn en da geeël torp were gieng riekn no frietn en smoetbolln. Mo ja, toene was de kerremesse in u dorp eeën van de winnugge meugelukeedn voe ju tamuzeren, hé? Uzze moedre deit de grooëte kuuste en bakte toartn want twas de gewente dat de verre famielje up bezoek kwaamt. Eigentlik moenk toegeevn damme wel u bitje benouwd woaren van tkerremessevoëk. Aaltied mo roendrieën in weunwaagns met knechtn diedre bitje verdacht uutzaagn en under kienders die volgens uus noois no tschole giengn. Mu woaren doar nie aaltied gerust in. Mu spoardn geil tjoar om u bitje drienkgeld ten teegn da tzoverre was. Petje en metje en peetre en meetre dostn ook alleki under portemonnee boovn aaln, tewoare da je droef gewist woöt.
In du kerumesweeku wiertur vanalus gorganieseert Da bugost met u speciale oogmesse en medu procesje. De zundagachternoene waster vielokoers. Lombartsiedde atoen twi koereurs die nog bie doenafhankelikkn, lik of data toene eeëtte, gereen en: Demeulenaere en Geryl. De kaffees zaatn vul en dadde toet in de vroege urtjes. Twierd doa nogal u pientje verzet, wi. En overal wierdn dur koartieng gorganiseeërd. In de balzaaln, in de kasino bie Cyriel Couvreur met zun orgel en in ‘De Kroone’ bie Medard Derudder met u nakkordeong kostju gin oend u slag geevn. Twas ook tradiesje dat de joengens doar de beste kaanse haddn om u meisje an de naak te sloan. Zaddn u voorkeure voer intje uut Westende want ot dur eeên probeerde u meisje uut unandre gemeeênte, bevoorbeeld Lombartsiedde, te verleidn kreegtn ambras, met andere woordn ne liep tgevoar datn u pak slaagn kreeg. Mo dur woarn ook nog andre aktiviteitn. He ju gieder nog nooit meegedoan an zakloopn of an uneierkoers? Dag geeëstig, wi! Tpaleklemmen adook vele suukses. Ju glotst doa gemakkelik of, hé, want zaddn zeeëpe an die pale gesmeeërd. De neeësten die boovn gegrocht was kreegt u pries. U faanfaare adden mu nie mo dur kwaamt altied wel unorgeldroaier of, soms met unaptje mo da mocht toenie mi van de dierebeschermienge.
Dattrakties van de kerremesse zève Westende a nateurlik gin groote markt wodat de kerremesse koste stoan. Doarom stoendn de kraamn in de Duuneweg. Taantal kraamn was dodeure ook noga beperkt. Voe de klintjes woaren der de vielootjes en de peeërdemeuln met u flosje. Oju den deen ku pakkn meugje uki voe nieks meerieën. Ze kosten ook visschn achter uneendje of an u korretje trekkn metu kadootje dran.
De kaffiemeuln was ook geeëstig. Da schient u vergeetn kraam te zien want kosten gin foto dovan vienden. Voe de grooëte aaju de schuuttn, de sliengerpies, de rupse en nateurlik de boksottoos met u stringe madam achter de kassa.
Dudeze die vroeg rieppe woaren vroegn an tmeisje van wien daan zu bitje zot woarn ossu met under in dezèfste notto wilde zittn. Deze die nog nie zo verre woarn bokstn altied teegn de notto worin dat tmeisje zat daan zuptooge adden. Voer iedereeën eigentlik waster de bollosmietto en tschieëtkraam.
Trattekot, zeg jundr da nog etwat? O tratje deur tgatje liep me joen numero up, ha ju gewonn: u flesche (zeure) wien of unandr kadootje. Ojoenger adde kost ju u zak frietn eetn of u zak met smoetbolln. Ju kost goet zieën wien datur van die bolln geetn adde, want zu woarn geeëlegaans bestrooid me witte poeier.
En watister doa van overgebleevn? Deur de komste van vaste pretparkn en teenorm anbod van alle soortn evinnementn, koansers en feeëstn hen de kerremessen in de latste tientalln joarn langzaam mo zeekr an populariteit ingeboeêt. Ot dadde uzo verdergoat, zoet wel uki kunn zien dat da soorte van volksamusement ten dode upgeschreevn is. En da zoe toch stief jammer zien, hé. In de dorpn is da nog zo erg nie, mor in de groddere steedn ister u groat verschil met vroegre. In de tied stoend ju no de kraamn te kieken en te luustern no de muziek. Nu kuddet allemalle niet ard, oge, luudde, uutdaagndur en benouwelijk genoeg zien.
Er zijn zo van die gelegenheden in een mensenleven die men niet mag/kan laten voorbijgaan. Als 1 april op een maandag valt, de dag waarop ik gewoonlijk een nieuw artikel op mijn blog plaats, dan is dat een ideale gelegenheid om eens te proberen de lezers van deze blog op het verkeerde been te zetten. Ik deed dat exact 5 jaar geleden ook al eens toen ik jullie probeerde wijs te maken dat er in Westende-dorp op de terreinen van Zon en Zee een moskee zou gebouwd worden. In elke aprilgrap zit een bron van waarheid, wordt er gezegd. Zoals jullie allemaal zeer goed weten, houdt het gemeentebestuur van Middelkerke van grote en dure projecten. Natuurlijk heb ik alles nog wat breder, hoger en duurder uitgesmeerd dan we van hen gewoon zijn, om het project onwaarschijnlijker te doen lijken. Anderzijds hoopte ik toch dat wat twijfel zou rijzen. Jullie oordelen zelf wel of ik daarin geslaagd ben.
Ik hoop in elk geval dat jullie er wat plezier aan beleefd hebben en dat ik het bestuur niet op slechte gedachten gebracht heb!
Go ju mee u toertju gon doeën met du noto i Westende
Jullie zullen zeker al gemerkt hebben dat ik jaarlijks rond 15 maart een artikel plaats dat in het Westends dialect geschreven werd? Dat is niet zo eenvoudig als jullie wel zouden kunnen denken, vooral als je, zoals ik, geen taalkundige bent. Natuurlijk doe ik dat niet zo maar in het wilde weg. Natuurlijk heb ik wel een aantal teksten gelezen over uitgangen en klanken in het West-Vlaams dialect, dat één van de Ingwaeoonsedialecten is, maar toch Als ik dan eens iets lees in het Westends (of in het Middelkerks, alhoewel tussen beide verschillen bestaan) van iemand anders, dan toets ik mijn werk daar eens aan. Op 31 december 2012 had naar jaarlijkse gewoonte in Nederland en Vlaanderen het poëziefeest plaats, zeg maar gedichtendag. Bij die gelegenheid stopte de gemeentelijke cultuurdienst een mooie postkaart in de bus met aan de ene zijde een foto van Nina Lybeert van het zand dat wegstuift over een golfbreker op ons lokaal strand en aan de andere kant een gedicht van Sylvie Covemaeker in ons dialect. Een mooi gedicht, zeker wat de inhoud en constructie betreft. Ik geef het hier eens weer voor diegene die de kaart als reclame zouden beschouwd hebben en die ze hetzelfde lot zouden beschoren hebben als de vele folders en krantjes die we wekelijks in onze brievenbus vinden.
Storme an zèè Zand in jen oren en ogen, je noar die sebiets go meugen drogen; je vel die scheurt langs alle kanten, an je nanden piewanten, ne dikke sjale roend je nekke, voruutgoan gelik u slekke; gin mens die begriept wa daje doar doet, tis storme en iesbere koed; mor niks zo gèstig of up tsrange goan lopen, da zet je loengen goed open, wa roepen en tieren, bleiten en gieren, gin mens die jen oort doar eje toge woord. Storme aan zèè das beter dan een psycholoog of twèè!
Hierna volgt dan mijn artikel. Jullie zullen opmerken dat er toch wel enkele taalverschillen zijn.De uitgang zoals in drogen en meugen en kanten zou ik als droogn, meugn en kantn schrijven omdat de West-Vlaming moeilijk het einde van een woord haalt. De woordjes een, twee en zee moeten als eeën,tweeë en zeeë uitgesproken en geschreven worden. Ik wil niet langer de pezewever uithangen maar ik vrees dat gèstig, iesbere en mens niet op die manier uitgesproken worden. Maar ja, misschien moest dat wel omwille van de dichterlijke vrijheid.
* *
Errinneriengn an de tied van toenne
U noede kammeroad vamme, die in Westende weunde otn nog u kiend was en doarachter no de Limburg goan weun is, vroegt u tietje geleen otn u ki mochte ofkomn. Ne was namelik nooit mi weregekomn no ze gebooörtedorp. Ik zeiën nateurlik va ja. Zu grotste weëns was van u ki roend te rieën in Westende of u wandelienge te doeën toetan de dieng datn em erinnerde uut de noedn tied. Me begostn an de kerke op de platse van Lombardsiede: Oenze Lieve Vrouwtje en de roendgang roend de kerke met de Mariabeeldjes die u bitje verwoarloosd zien. Ne was verwoenderd dat tkerkof nog roend de kerke ligt. Ne peisde dat de kazeirn van Lombardsiede ook nog bie uuzze gemeinte was, mo dat is nu tkwartier Niepooört, é. Ne keek nogal u bitje ze noogn uut otn de woestiene van Zon en Zee zag. En zegn dat dadooit u bloeiend vakaansecentrum was! En trustooörd wo dat de duutsche ingekwartierd laagn binst de noorloge! De Massevin, die nu de Calidris eeët, zei dem ook nog utwa. En doa was de Lakodam wo da me leeërdn zwemn binst de noorloge. Briek Booöne, zwemkampioeën van België, waster toene redder. Doar enk ook nog basketbal gespeeld met de zeuns van Briek en met de broers Moane (Maene) mor ik ton bie de kadetn. Beneen wastru ristorang van woruut daje oender twoater koste kiekn. En me dijen da nateurlik! Nu en ze doa appartementn roendgezet, dedeze an de voarkant wierdn gebouwd deur Robert Van Biervlieët met Denève as architect in de joarn 53-54. Witte giedr oevele dat zooön appartement gemiddeld koste in die tied? Geloof dut of gelooft dut nie mo da was etwa van vieroenderd duust frang. Goekoop, é? Ik kunt weetn want kdijn ik doa toenne u vakaansejob in dagence Van Biervlieët. Me giengn toen verder langs de diek verbie de plekke woa da vroegr de trianon stoend en me kwaamn aan twestendotel, vroegr nog zooön merkwoardig gebouw, ofgebrokn in 1972, mo nu u mastodoente me kweetnie oevele appartementn. Gelukkig zaagn me toen de Belle Vue stoan, juste gelik vroegr zoadoanig dadalles toch nie verdween is. Ne was fel gintresseerd in Les Zéphyrs, nu toeriesteburo en te bezichtign merkwoardige weuninge omdat er doa rieke menschen weundn me personeeël datin in die tied in de kelder moest zitn en werkn. Tkapelletje voentn nie vele veranderd mo dat de garage doa rechtover nu u tsenakel is, da was nieuwe. kZaagn em in de lucht kiekn en da was omdatn zochte achter de woatertorre, die allange ofgebrookn is. Me zaktn toen of no torp langs de Duuneloane, die vroeger de Duuneweg eette. Woa zien de duunn noartoe, vroegtn. Ne wilde agliek ook nog de relais du lac zieën. Gin vakaansecentrum mi moar u geweun uus. Woar is de tied, é? De gemeinteschole zieët er nog juuste tsefste uut lik vroegr, zeitn. Om an de kerke van Westende kwaamn metta nieuw plingsje schootn in u lach otn die lampekapn zaag. De mart voentn vele verbeterd mo ja, twas doa vroegr niemendalle, é. An de nunneschole moestn kook u bitje uutleg geevn: gin klooëster mi moar u geweun uus, gin nunnetjes mi en u vele modernere fassoade. Dattur doa vroeger binst de noorloge en lange doarachter, u nabri op de koer stoend, da wistn nie mè.
Ewè, zeitn, Westende is we veranderd, é. En ik: kzoend u bitje gloovn!!
**
Als we de Nederlandse dialectoloog Marc van Oostendorp mogen geloven, wat we volgens de Vlaamse professor Johan Taeldeman maar beter niet doen omdat het de grootste onzin is die hij ooit gehoord heeft, dan spreken de Vlamingen binnen tweehonderd jaar allemaal een taal die heel hard lijkt op het West-Vlaams.
De standaardtaal in België en Nederland groeien nu al steeds verder uit elkaar, en ik denk dat die tendens zich zal voortzetten. De Vlamingen worden steeds trotser op hun eigen taal en gaan zich terugplooien op het meest Vlaamse Vlaams dat ze kunnen spreken. En dat is het West-Vlaams, en bijvoorbeeld niet het Limburgs of het Brabants. West-Vlaams staat het verst van wat ze in Nederland praten.
Volgens Van Oostendorp heeft het West-Vlaams zelfs een aantal universele kenmerken die de taal makkelijker maken om aan te leren, bijvoorbeeld voor migranten. Ook daardoor zou het West-Vlaams meer overlevingskansen hebben de komende eeuwen. Het onderscheid tussen de zachte g en de h bijvoorbeeld is bijzonder complex, maar dat wordt in het West-Vlaams niet gebruikt, zegt de professor. De ui is de moeilijkste klank uit onze taal, en ook die wordt in West-Vlaanderen niet gebruikt.
Jullie weten het al. Eén maal per jaar schrijf ik een blogartikel in ons dialect, kwestie van dat niet verloren te laten gaan. Voor de aangespoelden is dit een gelegenheid om zich nog beter te integreren. Pikt er hier en daar maar een woord uit. Het staat goed als jullie die uitspreken in een winkel of tegen de postbode ... als dat zelf nog Westendenaars van geboorte of van opvoeding zijn! De lezers van buiten de gemeente zullen daarna misschien een beetje beter wegwijs geraken in ons koeterwaals. Veel succes! De Westendenaars roep ik op om mij eventueel te corrigeren. Ik zou er dankbaar voor zijn. Hier gaan we dan!
Wa vienje gieder van duppalienge van junder keuknofvol of restofvol, van tpapier, de bliksjes, tgroen en aal de reste? Vienje gieder daan ze genoeg roendkommn? Dat angt nateurlik of va je gezinstoestant. In uus dorp kommn ziedre weke de bruune zakkn aaln, de diessendag te vroegste ten achtn. Kommn ze bitje up tied, volgens junder? En de pries van u zak? Scheurn ze bie junder ook zo gemaklik? Alles moe goeët gesorteerd zien, é! En de meeëwn? Pekkn dedeze ook junder zakkn oopn?
En nie buutenzettn de navond vantevoorn, wi.
En je ku nog assan no tcontainerpark rieën ook, é. Wa betaal je doa? Uneuro is nie te vele, hé? En is da goeët gorganiseert? Zien ze doa u bitje vriendlik, no junder gedacht? En zien dopeniengseurn no junder goeste?
Me betaaln ieder joar 50 euro milieubelastiengn. Vienje gieder da tevele? Oje je nage geschoorn et of je gas ofgedoan et, viengkik daddu goe zake daje de zoaterdagvornoene jun ofvol ku kwiet graakn in Westende-dorp op tpling an de kerke of in Lombardsiede an tvoetbalpling of moenk zeggn an tstadion? Oju gesnoeid et, e je stoat doa met takkn die grodder zien dan 25 centimeters mo klinder dan twi meters, gin boomstroenkn, é, ewe biend ze toen mo thope en ze goan ze kommn aaln, twi keeërn in moarte en twi keeërn in oktobre.
De blauwe zakkn dieën voe de pee-dee-im, das dofkortienge voe plastiek, drankkartongs en metaaln verpakkiengn. Dus nie voer isimo (piepschuim in tschoan vlams) of alluminiom, anders zoetda pidam noemn, é. Dedie die dat ovaaln begun snuchtens vroeger te werkn want ze kun dral stoan van te zeevn. En nie doeën lik ieroender, hé!
Junder gloazn flesschn en gloazn potjes, witte en gekleurde, (nie missn van gat, hé) briengje gieder toch ook no de glasboaln, zeker? Oje doa roend weunt, makt da zeker vele leevn? Voa den achten snuchtens en achter den achten savens mag je doa wel nietn insmietn. Mo ja, jetrassan die doa nie achter kiekn. En tliggn doa soms glasschervn roend, hé. En vele meeër ook nog! Dat is gevoarlik voe de bandn van junotto, é? Witje gieder dat er nu ook al oendergroensche bestoan. In Brugge bievoorbeeld. (ieroender rechts) En ze zeggn ton dat de Bruggeliengn zot zien! Amai!
En ja, deris nog u nieuwigheid, é? De oendergroensche betaalofvolcontainers. Datis voer oje je zakkn nie up tied e kunn buutenzettn of oje die dag nie tuuswoart of oje up reize wilt goan. U noave neuro voe 30 lieters, dat is nieks é, e je nofvol moe zêfs nie in u zak van de gemeeënte zittn. Tstoad eeën op tpling rechtover de kerke of anders moe je mo toetan de kalliedries of no de diek rieën?
En dur nieks neffens smietn, ej tgoort?
Oje alle dagn u gazette leest met in twiekend u dikke bielage en oje drie keeërn per weke reclamebladjes in je busse gepropt kriegt, verzamel ju geeële noop papier. Gin noad, ze kommn twi keeërn per moand tpapier en tkartong upaaln. Zorg junder dermo voarn dattin u kartongdoze zit die goed toegeboengn is of makter u paksche van met u koarde roend, anders woait dat ovral in troende en ligt de stroate vul met gazettn en reclaamtjes. Behangpapier is ook papier, é, mo da mag nie, wi.
Je gieder toch gin spriengstoffn of radioactieve stoffn, é? Toch we? Awe de deze ku je mo moeilik kwiet graakn! Je moe ze mo bie joen tuus upsloan. Of DOVO loaten kommn! Tzêfste voe goazeflesschn. Mo dedeze kujook no de buutagoazeverdeeëler briengn.
Ander kleeën gevoarlik ofvol lik moteurolie, battrieën, verve, kwik, kuusproduktn, enzovoart ku je no tcontainerpark briengn of meegeevn met de chemokarre die vier keeërn per joar an de kerke stoat. Kiek mo op den uphaalkalendre.
En ton ejje nog tgrof uusvuul; elektrieke toestelln, compjoeters, metaal. Oje je nuus ofbrikt moe je we nie met je steeën ofvol no tcontainerpark goan. Tzien dovoorn unaantal dagn per joar vorzieën mo je moet dat aanvraagn daan ze da moetn kommn aaln. Letop é, das nie voe nieks é.
Op 17 maart 2008 (Verteld op zijn Westends") en op 03 januari 2010 (Wat ejugieddr gedoan me kestdach en nieuwjoar?) bracht ik reeds een stukje in de Westendse streektaal. Ik ben van plan dat één keer per jaar te blijven te doen. Omdat ik vind dat ons dialect tot onze cultuur behoort en dat het niet mag uitsterven. Veel ouders vinden dat hun kinderen betere kansen in het leven krijgen als ze er altijd AN (Algemeen Nederlands) tegen spreken. Als je dat doet, moet je die taal natuurlijk zelf wel grondig beheersen. En zo talrijk zijn zulke ouders nu ook weer niet. Als vader en moeder een verschillende streektaal spreken, is het aangewezen de kinderen aan te spreken in de standaardtaal. Als de ouders, al dan niet gemengd wat streektaal betreft, in een andere regio gaan wonen, is het wel beter het eigen taaltje niet verder te gebruiken tegen een kind, dat op de speelplaats op school weer wat anders te horen krijgt. De kinderen horen ook Nederlands op de televisie. Een correcte taal is dat zeer dikwijls niet. Op veel scholen wordt verkavelingsvlaams aangeleerd in plaats van correct Nederlands. Wie in het dialect opgevoed is, heeft het soms gemakkelijker om in te zien dat verkavelingsvlaams geen standaardtaal is. Wie opgevoed is met de idee dat verkavelingsvlaams de standaardtaal is, beseft gewoon niet wat er mis is.
Hier volgt mijn verhaal in mijn streektaal
Je wit gieder al lange dangkik geërn goan wangeln en memu vielo goan rieën. Tis gezoend en je zieët u bitje van alles. Kdoeën da nateurlik nie od ut kattejoengn of mollejoengn regent, mo lieëfst ot er gin spiere wiend is en nog lieëver ot de zunne schient. Zomer of wienter, da makt gin verschil. Oewel da me nantave nie vele deugt, kiekknk voa dank vertrekkn o mu frings nog werkn, o mu gardeboe nie slipt, o je mu belle nog van verre oart, o mu keetn we goeëd ingesmeërd is en onk mu pompe mee en. Kzettn mu zoate up de juustogte en ton zienk ribbedebie. De diek komt biekan altied voarn in mu toertje. In de wienter ister nie gezellig, iezig koed en ard woain met upstuuvnd zand. Moar in de zomer . Je zieët er alle soartn van menschn, van madams met kak anunder g.., sommige doavan kleën met u slunsje, soms met u kleeën slunsje, toe unupgetiematoait schermienkel en toe de grotste oarmoezoaiers. Nie dank up mien oederdom nog okkoasie zoen en van u snelle mokke, mo kiekn toch nog geërn ekè nor eeëne die goeëd voarzien is van poatn en oarn. Je zieët ook vintn die sliekke vet zien met u buuksje, sommige met u zunneklaksje an, lik sjieke tiepn. Up de bankn zittn der noga vele oede menschn of soms ekèr umadamtje in posiesje of u poar kommeern of menschn met unoend die nie up tstrange meugn. Nateurlik speeln der ook kienders, knechtjoengens en meisjoenges. Ze rieën met u trontinette of met u billekarre. Sommige stoan bie under oeders te krieëpn omdaan ze gin crèmtje of u lekkestok krieggn voer an te lekkn of gin sjieklitte voer up te sjiekn. Je zieët dierikt danze bedorvn zien lik str . O jomoge kiekt no die oge blokkn zieëjeder up under terrasse zittn, preus lik veeërtig, mo ja misschieën zien ze we smoarrieke. Om doa te meugn zittn moe je we dieëpe in je beuze tastn. Up tstrange oedn de toeriestn under me vanalles bezig: u drake uploatn, duukn in twoater van de zeeë, pittn graavn, u kasteeël bouwn met unoptje zant, of met u bolle speeln of zëfs tuumelettn maakn. Tzien derook die up de brieslam mussels trekkn of krabbn vangn. Sommige en under stuuttedoze of under frigoboks mee en ze drienkn uut under flesche coca of uut u bottel fruutsap. Je zieët alle meuglikke badkostuums: madams met groate of kleeëne soetjiens, of zêfs zoender, met kleeëne zwembroekjes. Ze zittn achter u zil of voar under kabiene of liggn up groate antoekn. De roakruuspost stoa noait stille. Tkomt allekèr utwieën omdatr ubitje zant in zien of eur oge gewoait is. Mo tis deneeën achter denandern die gebeetn is van u kwalle, die u gabbe et an zun ooft of an zu bille of die met de zeule van de voeët in u stik glas of up u stik scherpe schêpe gestampt et. U bitje tenterdjot of zoave met u plakker derup, doeën woendern. Tis erger nateurlik ot dereeën van zu sus gevoln is of u zunneslag gekreegn et of zun ellepuuppe verstuukt et. Ook de WC madam et eur werk, soms driengend ot eeën is met u keunebloaze of eeën die den ofgank et Wil jetwat eetn? Eje oenger lik u pêrd? Of wil je juuste mor u sloksje drienkn? Zie ju sneukeloare of u smoefloare? Wil justik toarte? Terrasjes genoeg! Tkat u kè teegnvoln dajup u dommekoente van u serveuse volt, of upezewever of unertefretter van ugarsong. Je moet u bitje sjanse en. Meeëstal zien ze nie controarie. O jetasse kafje sturt, komn ze subiet ofgelopn met u schutteldoek. O jusandriejee vraagt oje doa mag smoorn teminsten, brieng zem steppenôf. O je rap wegwilt, oed ton mo je kluttergeld kloar. Deurt ut u bitje te lange, ton moeje niet vroed van kolere zien anders vlieg je nog meju kliekn en klakkn buutn. Je moet ook van u schete gin dunderslag maakn en ju schuppe ofkuuschn. Dedieë die tuus nieëtn te pieëpn en, kun beter ossan up tiet zien en antieddn vertrekkn. O je in tdorp weunt, riedje toch in unoai en in udroai van de bings no tdorp. Tewoare daje nog eeërst u commisje moet doeën. Up de weg noar uus, moejuplettn voe de tram. Joart em biekan nie ofkommn. Met al da verkeeër! Trieën toch vele sportkarrn en sjieke feteurn é? En vele metu vrimde plak! Somtieds zieëje nog unoed karjot mo met u moteur die nog zoeëte droait mo tzien derook met u kapotte chargebuuze die vele leevn maakn.
Vertalingen van sommige woorden uit de tekst als je = o je mij = mu de, je, ze, te, er = blijft zoals in AN een = u (lidwoord), een (iemand) = eeën kijken = kieken, zieën, rijden = rieën mijn = mien jou, jouw = joen jouw = ju jullie (persoonlijk voornaamwoord) = gieder, jullie (bezittelijk voornaamwoord) = junder wij, zij = wieder, zieder hun (bezittelijk voornaamwoord) = under, onze = uuzze, ons = uus koe = koeë, moe = moeë, doen = doeën, schoen = schoeë, voet = voeët op = up graag = geërn koud = koed, oud = oed, goud = goed, gezond = gezoend goed = goeëd, hoed = oeëd kleine = kleeëne kleden = kleën daar = doa, naar = noa, paar = poar, staan = stoan, gaan = goan nooit = noait, van voor = van voaren, soorten = soarten, poten = poaten, oren = oaren vooraleer = voa smeren = smeëren geen = gin vuil = vuul, muil = muule, kuisen = kuuschen tot = toe dat ik = dank paard = pêrd zelfs = zêfs hebben: ken, jet, net,men,jet,zen zijn (hulpwerkwoord): kzien, je ziet, nis, mezien, ge ziet, ze zien mogen = meugen zool = zeule
Jegiedur toch we vakaansu get? E jundr genootn van du sneeëw? Twas langu guleen, ee, dat nog wit lag? Woörn jundur kiendurs bliedu? Eën zu sneeëwvint gumakt? Met usjarpu an? En unoeët up zu kop? En uworkul in platsu van uneuzu? En kooltjus in zu noogun? Eën zu gusliedurt up ties ook? Twas gledug, ee, op stroötu? Up du trotwar kostju beetur staptju voe staptju voruutgoön zodoanig da ju gin tuumuletu maktu of da ju nie struukuldu. Twas koet, ee, mo met u wuln sjarpu oovur ju sjhoeru en roent ju neku, gieng ut. Twas wel gin weeru voe tu goön wanguln. Veelu voök wastur nie op stroötu. Zu wildn nie lieën van du koedu. U goe bugun van du wientur, zijnkik.
E ju noa du kestemesse gewist? En wa zeit du pastre? Was du kerke schoane versierd?
Ê ju met kestavond of oedejoarsavond gon etn? Of ê ju thuus getn? Lagen dur vele paksjes oendr du kesboom? Met luchtjes die foenkeln? Op du latste dag van tjoar gonkik altied gon etn in u ristorang woa dat nie al tu diere is. tZat doa vele voak. Sjaanse da mu besteld haddn. Wieddr woarn me vuuvn. Mu paktn wieddr allemalle toedejoarsmenu. Das altied met u goe flessche wien, é. Ju moet uplettn daje nie tuvele drienkt, want oju moe bloazn van du poliesje, zie ju du sigaar, é? Sigaar? Ju magt doa nie mi smorn, wè. Aschepottn stoan der nowers mir op tafel, ju moe moa noa buutn goan, zeggn zu, da ju dandre menschn nie ambeteert en danzu gin loengkankr kriegn. Maddn wieddr uus u bitje upgetietematooid, mu vrouwe met u nieuw kleeëd en heur hoar gedoan en ik metu nieuwe plastrong en mu sjchonste sjchoen. Kuurieuzeneuze lik of dank zien kekn kik uki goeëd roend. An tene tafeltje zatn er vier (rieke?) sjieke tiepn die tegn de garsong zeien dat de muziek te luude speelde, an tandere u vrimde vint die klapte met u vrouwe die in posiesje was. Kzagn ook u madam met heur zeune, u droeve joeng want nu stak zu toenge uut no mu. Kekn ook onk utwien kendn, mo da was tgeval nie. Wiljegieddr wetn wadamme getn ên? Gaptjes bie dun aperitief en tonne u tallore ossestêrtsoepe met doabie broad en beutr, doarachtr u sjhuttel vleeës, ju kost kiezn van tzwien, van du koeë of van tkoaf, me petattn nateurlik en metu miengelienge van groensels, andjoens en pret en workels en salaa en tomattn. Ju kost wien kriegn zovele of daju wilde mo tstoend ook u bottl woatr op taafle. Klieëtn toch we mu ferchette uut munandn voln zekr! Tis altied tzeste me joen, zei mu vrouwe. Zaa gliek! Om tendign wierd ur u tasse kaffie, al dan nie me suukr en mëk, en u stiksje toarte op taafle gebrocht. Ot twoave was, kregn mu glas champagne. Men ton u bitje gedansn en geklapt en ot snuchtens viere was wierdn mu moeë en hen mu noruus gereen. Gelukkig weun mu do nie al tu verre van. An aal du menschen die Westêns verstoan, mu beste wenschen
Op 17 maart 2008 bracht ik reeds een stukje in de Westendse streektaal. Waarom ik het nu weer doe? Omdat ik vind dat ons dialect tot onze cultuur behoort en dat het niet mag uitsterven. Het is de taal die ik als kleine jongen aanleerde en waarmee ik mijn jeugd doorgebracht heb. Toen wij in Oostende op het atheneum zaten was er een zeldzame vogel die ABN (Algemeen Beschaafd Nederlands) sprak. Hij werd de dikke nek genoemd. Niet dat ik dat goedkeur. Er is ondertussen veel veranderd. Veel ouders vinden namelijk dat hun kinderen betere kansen in het leven krijgen als ze er altijd AN (Algemeen Nederlands) tegen spreken. Als je dat wil doen, moet je die taal natuurlijk zelf wel beheersen. En zo talrijk zijn zulke ouders nu ook weer niet. Als vader en moeder een verschillende streektaal spreken, is het aangewezen de kinderen aan te spreken in de standaardtaal. Als de ouders, al dan niet gemengd wat streektaal betreft, in een andere regio gaan wonen, is het wel niet aangewezen om het eigen taaltje verder te gebruiken tegen een kind, dat op de speelplaats op school weer wat anders te horen krijgt. De kinderen horen ook Nederlands op de televisie. Een correcte taal is dit zeer dikwijls niet. Op veel scholen wordt verkavelingsvlaams aangeleerd in plaats van correct Nederlands. Wie in het dialect opgevoed is, heeft het soms gemakkelijker om in te zien dat verkavelingsvlaams geen standaardtaal is. Wie opgevoed is met de idee dat verkavelingsvlaams de standaardtaal is, beseft gewoon niet wat er mis is.
In het fictief verhaaltje hiervoor zijn heel wat eigenaardigheden van de Westendse streektaal verwerkt.
