Bijna elke week sinds de inauguratie van Donald Trump als president van de Verenigde Staten is er wel een nieuwe ontwikkeling gaande in het Witte Huis waarvan mensen zich afvragen of het nog gekker kan. Nou, dat kan.
Tijdens het bezoek van de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov vorige week, bleek Trump geheime informatie te hebben gegeven, afkomstig van een kwetsbare bron binnen Islamitische Staat. Die informatie, zo bleek later, kwam van de Israëlische geheime dienst en had niet gedeeld mogen worden met andere bondgenoten, laat staan met de Russen.
Een dag later bleek dat Trump de ontslagen FBI-directeur James Comey zou hebben gevraagd het onderzoek naar Michael Flynn, de voormalig veiligheidsadviseur, te staken. Flynn zou in het geheim meerdere malen contact hebben gehad met de Russen, onder meer om een geheim communicatiekanaal aan te leggen tussen Trump en Vladimir Poetin. Comey had alle informatie van zijn conversaties met Trump opgeschreven en de memo over deze kwestie lekte uit naar de pers.
In de sterren
"Zo langzamerhand tellen alle schandalen zich bij elkaar op en staat het bijna in de sterren geschreven dat Trump zijn vier jaar als president van Amerika niet zal vol maken", stelt Doeko Bosscher, hoogleraar America Studies aan de Rijksuniversiteit Groningen. "Je ziet dat naast de democraten steeds meer republikeinen wel klaar zijn met al het gedoe rondom hun president. Zowel in het Huis van Afgevaardigden als in de Senaat groeit de onvrede."
“Donderdag is een dag die de geschiedenisboeken in gaat”
Willem Post, Clingendael
Volgens Bosscher zien Trumps partijgenoten nu ook wel dat alles wat er nu ligt "niet langer in de doofpot geperst kan worden". "Ook de republikeinen zien bijna geen andere optie meer dan dat de bult chirurgisch opengesneden moet worden om alle pus naar buiten te laten komen." Hiermee verwijst Bosscher naar de aanstelling van voormalig FBI-baas Robert Mueller, die donderdag werd benoemd tot speciaal aanklager om het onderzoek naar de Russische bemoeienis met de Amerikaanse verkiezingen in november te gaan leiden.
Gigant
"Donderdag is een dag die de geschiedenisboeken in gaat", stelt Amerikakenner van Instituut Clingendael Willem Post, over de aanstelling van Mueller. Mueller geldt als een zeer ervaren en gedetailleerd onderzoeker die na de aanslagen van 11 september 2001 ervoor zorgde dat de FBI niet werd gemarginaliseerd, maar mee bleef doen in de jacht op het terrorisme. "Mueller is zowel voor de republikeinen als voor de democraten een gigant, hij is verreweg de beste die je op die plek kunt hebben."
Als speciaal aanklager krijgt Mueller meer mogelijkheden om onafhankelijk onderzoek te doen, meer dan een gewone aanklager zou krijgen. Volgens Post is dit een klap voor het Witte Huis. "Het betekent namelijk dat het onderzoek naar Trumps campagneteam en hun mogelijke contacten met Rusland tot op de bodem wordt uitgediept en dat zal maanden, misschien wel een jaar gaan duren en al die tijd hangen er donkere wolken boven het Witte Huis."
Gevolgen
Het aanstellen van een speciaal aanklager heeft in het verleden grote gevolgen gehad voor verschillende Amerikaanse presidenten. Zo onderzocht Archibald Cox begin jaren zeventig de Watergate-affaire van president Richard Nixon. Nixon ontsloeg Cox, wat leidde tot zijn eigen ondergang. In de jaren negentig werd Kenneth Starr aangesteld om het onderzoek te leiden naar Whitewater, het vastgoedfraudeschandaal waarbij president Bill Clinton betrokken zou zijn. Tijdens dit onderzoek kwam ook zijn affaire met stagiaire Monica Lewinsky aan het licht en daarvoor moest Clinton diep door het stof.
Post: "Zoals we bij Clinton zagen kan zo’n onderzoek van een speciaal aanklager alle kanten op gaan en er kan meer naar boven komen dan je aanvankelijk zal verwachten. De timing van wanneer Mueller klaar zal zijn, is dan ook van groot belang."
In november 2018 gaan de Amerikanen namelijk naar de stembus voor de federale verkiezingen en als kort daarvoor zal blijken dat de Russen zich met de presidentsverkiezingen in 2016 hebben bemoeid, dan zal dit volgens Post van grote invloed kunnen zijn voor de republikeinen.
Zie ook: Waarom roept het ontslag van FBI-baas James Comey zoveel vragen op?
Impeachment
Het woord dat de afgelopen dagen al vaak in Washington is gevallen is impeachment, het aanklagen van de president. Want als het feit aannemelijk kan worden gemaakt dat Trump Comey heeft gevraagd het onderzoek naar Flynn te staken, zou dat kunnen gelden als belemmering van de rechtsgang en dat is één van de redenen die impeachment mogelijk kunnen maken.
"Op korte termijn zal het onderzoek van Mueller even lucht geven voor Trump als het gaat om impeachment, omdat Mueller wel even bezig zal zijn", stelt Amerikakenner Victor Vlam. "Maar op lange termijn is het wel een hoofdpijndossier voor hem."
Volgens Vlam zal impeachment echter wel wat meer voeten in de aarde hebben omdat het een puur politiek besluit moet zijn. "En veel republikeinen, ook al zijn ze niet tevreden met zijn beleid, zijn wel afhankelijk van Trumps achterban. Bovendien steunen ze Trump omdat de afspraak was dat hij op zijn beurt conservatief beleid zou doorvoeren zoals het aanstellen van conservatieve rechters en het afschaffen van Obamacare."
Voor een impeachment moet er bovendien eerst gestemd worden in het Huis van Afgevaardigden en als daar de helft voor is, moet er in de Senaat een tweederde meerderheid voor impeachment zijn. "En het is altijd lastig dat te behalen want er is nooit een partij in de Senaat die met tweederde in de meerderheid is."
25ste Amendement
Ook gaan er in Washington geluiden over het instellen van het 25ste Amendement, wat aan de orde zou kunnen zijn als de president niet capabel wordt geacht zijn werk te kunnen uitvoeren. De vicepresident Mike Pence zou in dat geval Trumps werk overnemen. "Dat is natuurlijk wel even schrikken, maar het is geen grap, er wordt serieus over gesproken", aldus Bosscher van de Rijksuniversiteit Groningen. "Het is nog nooit eerder gebeurd, en eigenlijk moet Trump dan voor gek worden verklaard. Ik heb geen idee of dat gaat gebeuren, maar het is wel simpeler dan het impeachmentproces."
“Congresleden uit de 'swing states' pleiten nu al voor harde maatregelen”
Doeko Bosscher
Volgens Vlam is het instellen van het 25ste amendement niet logisch. "Dan moet de president echt ziek zijn of een herseninfarct krijgen waardoor hij zijn werk niet meer kan doen en dat is niet aan de orde. Bovendien zal dit door Trumps achterban worden gezien als een staatsgreep en dat zal een grote tegenreactie veroorzaken. Dat is wel het laatste wat ze in Washington willen."
Volgens Bosscher zal Trump in elk geval blijven vechten, maar of dat tot 2020 zal zijn is nog maar de vraag. "Congresleden uit de 'swing states' pleiten nu al voor harde maatregelen in Washington omdat door alle onrust in het Witte Huis de regering stilstaat. De beloofde grazige weiden voor de economie blijven uit, verschillende functies binnen de regering zijn nog steeds niet vervuld en er is alleen maar gedoe. Die congresleden zijn bang dat ze hierdoor kiezers verliezen. Wellicht komt er een moment dat Trump inziet dat hij zijn strijd niet meer kan winnen en stapt hij zelf op."
Lees meer achtergrondverhalen in NUweekend
Door: NU.nl/Liza Titawano
Ik ben Leny, en gebruik soms ook wel de schuilnaam Bosheks.
Burgernet Limburg @Burgernet_LB 
Geef nooit op !