Het gevoel dat je vol zit, betekent lang niet altijd dat je maag daadwerkelijk is gevuld. Dat blijkt uit onderzoek van voedingsdeskundige Guido Camps, die aan de Universiteit van Wageningen promoveerde op het verschil tussen vol voelen en vol zitten. En die vorig jaar tweede werd bij Heel Holland Bakt.

Hoe hebben jullie het volle gevoel onderzocht?

'We lieten proefpersonen shakes drinken, allemaal samengesteld als een gemiddelde maaltijd: 50 procent koolhydraten, 30 procent vetten en 20 procent eiwit. We varieerden in dikte en calorieën. De proefpersonen dronken shakes zo dik als yoghurt met 100 calorieën, en shakes zo dun als melk met 500 calorieën.

'Vervolgens maakten we MRI-scans om te kijken naar de maaglediging. We keken hoeveel milliliter de proefpersonen in hun maag hadden, hoe snel het eruit ging, of het een sneller verdween dan het ander en of er daadwerkelijk nog iets in de maag zat als de proefpersonen aangaven een vol gevoel te hebben.'

En wat bleek?

'Als de proefpersonen een dikke shake dronken, die met minder calorieën, voelden ze zich veel voller, en ook veel eerder en langer. Sommigen voelden zich zelfs misselijk. Ondertussen zagen we op de MRI dat hun maag eigenlijk al heel leeg was. Hoe minder calorieën iets bevat, hoe sneller de maag het immers laat doorlopen. We zagen het tegenovergestelde bij de dunne shakes met meer calorieën. Die bleven langer in de maag zitten, maar die proefpersonen gaven snel aan weer wat te kunnen eten.

'Maaglediging heeft dus niets te maken met hoe dik een substantie bijvoorbeeld is, maar met de hoeveelheid calorieën die erin zitten. Subjectieve gevoelens, zoals hoe vol je je voelt, zijn juist niet afhankelijk van calorieën. Dat vermoedden we al, maar is nu voor het eerst duidelijk met MRI aangetoond.'

Dus u denkt dat die dikke shake vult, waardoor je het gevoel krijgt dat je vol zit?

'Ja, er zit ergens een circuit dat jouw lichaam feedback geeft op basis van je mondgevoel. Dat het verzadigend geweest moet zijn. Dat geeft het effect dat je denkt dat je vol zit.'

Waarom is dit belangrijk om te weten?

'Veel dodelijke aandoeningen zijn afhankelijk van leefstijlfactoren. Voeding is daar een belangrijk onderdeel van. In Wageningen kijken we op verschillende manieren hoe we ervoor kunnen zorgen dat mensen gezonde dingen meer en ongezonde dingen minder doen. Mensen eten op basis van gewicht en volume, dat is lang niet altijd gezond.'

Hoe kunnen wij in de praktijk op een betere manier eten?

'Je kan kijken hoe je je gevoel zo kan beïnvloeden dat je je verzadigd voelt door voedsel dat niet veel calorieën bevat. Dingen die meer tijd en moeite kosten om te eten, werken vaak verzadigender.

'Dat verschil zie je tussen stukken fruit eten en een fruitsapje drinken. Het kost meer moeite om de hoeveelheid fruit in dat sapje als stukken te eten, dan om dat sapje te drinken. Van die stukken heb je sneller genoeg, terwijl ze evenveel calorieën bevatten als het sapje.

'Geschrapte worteltjes zijn een snacktip. Die houden je lang bezig, zorgen voor veel gedoe met kauwen en slikken. Ze bevatten weinig calorieën, maar je zit er snel vol van.'

Hoe gaat dat eigenlijk samen, een voedingsdeskundige die meedoet aan Heel Holland Bakt?

'Mijn hobby en werk leven op gespannen voet met elkaar. Ik had een ondankbaar publiek aan mijn collega's in Wageningen. Maar je kan beter over het algemeen gezond en dan soms iets heel lekkers eten, dan dat je lekkernijen uit je leven bant. Daar wordt niemand beter van.'