Voor het eerst hebben onderzoekers bewijs dat het binnenkrijgen van plastic door wilde dieren ernstige gevolgen heeft voor hun gezondheid en hun voortbestaan bedreigt. De ziekte 'plasticose' is nu officieel benoemd. Wat betekent dat voor mensen?

Plastic maakt zeevogels ziek. Dat is onlangs dan echt vastgesteld door een team van Britse onderzoekers. Bij jonge Australische pijlstormvogels troffen ze aanzienlijke littekens aan in het spijsverteringskanaal, met name in de kliermaag.

De grote pijlstormvogel (Ardenna carneipes) leeft onder meer op de kusten van Lord Howe Island, een eilandje tussen Australië en Nieuw-Zeeland dat door zijn afgelegen ligging een ideaal onderzoeksgebied vormt. Uit eerdere studies was al gebleken dat overleden kuikens 90% plastic binnen hadden gekregen. "De kuikens worden met deze plasticvervuiling gevoed door ouders die het per ongeluk in hun voedsel meenemen", schrijven de auteurs van de nieuwe studie, verschenen in het Journal of Hazardous Materials.

Vergaande gevolgen

Om het vermoeden dat groei en overleving van de vogels negatief beïnvloed werd door dat plastic, voerden de onderzoekers autopsies uit op 30 recent overleden jongen (van zo'n 3 maanden oud). Ze verwijderden en identificeerden het aanwezige plastic in de magen en in de kliermaag, het eerste deel van de maag van een vogel. Dat bracht een verband aan het licht tussen de hoeveelheid plastic en het littekenweefsel in het spijsverteringskanaal.

In normale gevallen is de vorming van littekens een onderdeel van het genezingsproces. Littekenweefsel biedt steun zodat het beschadigde weefsel gerepareerd kan worden. Maar bij de jonge kuikens werd wel erg omvangrijk littekenweefsel aangetroffen. "Verrassend en ontnuchterend," zegt onderzoeker Hayley Charlton-Howard op Scientias. Het minder flexibele weefsel beperkt de functionaliteit van de maag, maar het plastic richt ook schade aan aan de klieren die verterende stoffen produceren. "Die vloeistoffen helpen bij het afbreken van voedsel, de opname van voedingsstoffen en voorkomen infecties. De schade veroorzaakt door plastic kan dan ook betekenen dat vogels minder goed in staat zijn om hun voedsel te verteren en de gezondheid van hun maag op peil te houden.” En dat heeft uiteindelijk vergaande gevolgen voor de groei, de spijsvertering en de overleving van de vogel.

Dit laat zien hoeveel we nog niet weten over de impact van plastic

"Terwijl deze vogels er aan de buitenkant gezond uitzien, gaat het aan de binnenkant niet goed met ze," zegt Alex Bond, co-auteur van de studie en senior conservator vogels van het National Museum in Londen, in de Huffington Post. De onderzoekers hebben de ziekte 'plasticose' genoemd, door de inname van plastic veroorzaakte fibrose, (ernstig) verdikt littekenweefsel.

Hoewel dit het eerste geval van fibrose is dat bij een wild dier is gevonden, waarschuwt de studie dat 'plasticose' veel wijder verspreid zou kunnen zijn en veel vogels, ook in andere delen van de wereld zou kunnen treffen. "Het zou zelfs implicaties kunnen hebben voor de menselijke gezondheid," aldus de onderzoekers van het National Museum in Londen. "Ik denk dat onze studie vooral benadrukt hoeveel we nog niet weten over de impact die plastic op de gezondheid heeft,” zegt Charlton-Howard. “Wij roepen dan ook op tot meer onderzoek. Niet alleen om beter te gaan begrijpen hoe we de impact die de plasticvervuiling op wilde dieren heeft, kunnen verkleinen, maar ook om beter te gaan begrijpen hoe wij – als mensen – mogelijk door plastic worden aangetast.”