De eerste weken van Trumps presidentschap hebben veel nieuws en veel verontwaardiging opgeleverd. De meeste aandacht ging uit naar het algemene inreisverbod voor mensen uit Irak, Iran, Jemen, Libië, Somalië, Soedan en Syrië, oftewel de 'moslimban'. Daar zijn inmiddels - voorlopig - de scherpste kantjes vanaf gehaald.

Dit geldt niet voor drie decreten die Trump al op zijn eerste werkdagen uitvaardigde: versnelling van de aanleg van de Dakota Access Pipeline, herstart van de Keystone XL oliepijpleiding en de bouw van een muur langs de grens met Mexico. Deze projecten hebben grote gevolgen voor Amerika's oorspronkelijke bevolking, de indianen, en vormen een grove schending van hun rechten.

Het verzet van de Sioux-indianen van het Standing Rock-reservaat tegen de Dakota Access Pipeline heeft de afgelopen maanden veel aandacht getrokken. De Sioux kregen een coalitie van andere indiaanse naties, milieuactivisten, veteranen en celebrities als Katy Perry en Neil Young achter zich om de schending van heilige plaatsen en verontreiniging van water tegen te houden.

De VN tikte de VS op de vingers en Barack Obama verordonneerde in zijn nadagen als president een herziening van de route, extra milieueffect-rapportage en serieuze consultatie met de betrokken stammen.

Eerder al hadden indianen Obama's steun gekregen voor het tegenhouden van de Keystone XL. Deze pijpleiding moet olie uit de teerzanden van Canada transporteren naar de Golf van Mexico. De Keystone XL gaat net als de Dakota Access dwars door indianengebied. Obama werd door het Congres gedwongen in te stemmen met de aanleg van dit project, maar sprak in 2015 zijn veto uit. Beide oliepijpprojecten wordt nu nieuw leven ingeblazen met voorbijgaan aan de indiaanse rechten.

Trumps muur

Dan het derde project: Trumps muur langs de grens met Mexico. Als die gebouwd zou worden, zou hij functioneren als een Berlijnse Muur binnen het gebied van een aantal indiaanse volken. Dat geldt met name de Tohono O'odham natie. Deze indianen bewonen een van de grootste reservaten van de VS, inclusief 100 km Amerikaans-Mexicaanse grens. De indianen wonen aan beide kanten - al honderden jaren voor de grens werd getrokken. De gevolgen voor de Tohono O'odham zijn rampzalig. 'De muur bedreigt onze heilige grond. Hij bedreigt milieu, fauna en water. We kunnen dan ceremoniële plaatsen en onze families niet meer bezoeken', zeggen de indianen.

De Tohono O'odham-leiding heeft Trump uitgenodigd voor een bezoek aan hun land. Ze willen het gesprek aangaan, maar als de plannen doorgaan, zullen de protesten minstens zo groot zijn als bij Standing Rock. 'Over my dead body wordt hier een muur gebouwd', zei de vicevoorzitter van de Tohono O'odham al eerder.

Overigens wonen ook de Kumeyaay (Californië), de Kickapoo (Texas) en de Cocopah (Arizona) aan beide zijden van de Amerikaans-Mexicaanse grens.

De maatregelen van de nieuwe president komen niet als een verrassing voor de indianen; Trump heeft een lange geschiedenis van conflicten met hen. In de jaren negentig en 2000 voerde hij agressief campagne tegen indiaanse casino's die hij zag als bedreiging van zijn eigen casino-imperium. Trump liet zich openlijk racistisch uit over indianen en beweerde - ongefundeerd - dat indianenreservaten een broeinest waren van misdaad en drugs. Hij werd veroordeeld tot een boete en publieke verontschuldiging, maar dat veranderde zijn houding niet.

In de verkiezingscampagne bespotte Trump senator Elizabeth Warren, bondgenote van Hillary Clinton, en noemde haar Pocahontas omdat Warren indiaans bloed heeft, terwijl zijn aanhangers indianenkreten slaakten. Er ging uiteindelijk een schok door indiaans land toen Trump werd gekozen. Sommige indianen organiseerden seminars over hoe om te gaan met de nieuwe regering; anderen trokken vergelijkingen met de indianenoorlogen van eind 19de eeuw.

Nederland

Wat heeft Nederland hiermee te maken? Onze politici verdrongen elkaar afgelopen week om het beleid van Trump te veroordelen, maar richtten zich vooral op het inreisverbod. Als bevriende natie kunnen en moeten we ons ook uitspreken over de schending van indiaanse mensenrechten.

Exact tien jaar geleden werd door de VN de Verklaring over de Rechten van Inheemse Volken aangenomen. Ook Nederland stemde voor. Veel inheemse volken hebben grote problemen met infrastructurele projecten. Daarom eist de Verklaring vrije, voorafgaande en geïnformeerde instemming van inheemse zijde. Nederland moet mede-ondertekenaar VS hierop wijzen. Bovendien zijn een aantal Nederlandse banken betrokken bij de financiering van de projecten. ABN Amro heeft nu aangekondigd zich terug te trekken uit de Dakota Access Pipeline. ING aarzelt nog.

_{Serv Wiemers is een kenner van de internationaalrechtelijke positie van indianen.}