Larsen C rift animation uses #Sentinel1 InSAR to illustrate recent jumps in rift progression. Waiting for the final one! @ESA_EO @MIDASOnIce

Nog amper dertien kilometer en dan scheurt de derde grootste ijsberg ooit gemeten af van de minstens 10.000 jaar oude ijsplaat Larsen C op Antarctica. Op zich een normaal natuurverschijnsel, maar de breuk zou weleens zware gevolgen kunnen hebben voor Larsen C zelf. En onrechtstreeks ook voor de zeespiegel.
IJsplaat Larsen C is in totaal zo'n 50.000 km² groot, meer dan 1,5 keer België. Het stuk ijs dat op afkalven staat, is ongeveer 5.000 km² groot, te vergelijken met de oppervlakte van de provincies Antwerpen en Limburg samen.
Sinds 2010 scheurt deze omvangrijke ijsschots zich langzaam af van Larsen C. De kloof op West-Antarctica is intussen al 200 km lang en op sommige plaatsen 5 km breed. De laatste weken is alles plots in een stroomversnelling gekomen. Eind mei werd de breuk in amper zes dagen tijd 17 km langer. De ijsschots van enkele honderden meters dikte hangt nu nog over een lengte van 13 km aan de ijsplaat vast. Verwacht wordt dat de derde grootste ijsberg ooit de komende weken een feit zal zijn. "De punt van de scheur lijkt zich stevig naar de ijsplaat gekeerd te hebben, wat erop wijst dat de afkalving dichterbij komt", schrijven onderzoekers Adrian Luckman en Martin O'Leary van project MIDAS op hun blog. Luckman postte deze week overigens op Twitter een mooie timelapse waarop de toenemende kloof duidelijk zichtbaar is.
Als het zover is, verliest ijsplaat Larsen C meer dan tien procent van haar massa. Dat betekent dat heel Larsen C kan beginnen wankelen. Eerder gebeurde dit met de naburige ijsplaat Larsen B (2002). Ook daarvan kalfden herhaaldelijk ijsbergen af tot de ijsplaat uiteindelijk compleet uiteenviel. Het gevolg daarvan was dat de achterliggende gletsjers niet langer afgeremd werden door de ijsplaat en sneller naar de oceaan gingen stromen.
Larsen C zal wel niet onmiddellijk instorten, maar als het zou gebeuren, dan kunnen de gevolgen gelijkaardig zijn als bij Larsen B. Dan zou de zeespiegel in principe stijgen met enkele millimeters per jaar, tot zelfs tien centimeter, al is zeker dat laatste helemaal geen uitgemaakte wetenschappelijke zaak.
Hoe dan ook is die stijging volgens NASA een onrechtstreeks gevolg van het afscheuren van de ijsberg, want dat fenomeen op zich verhoogt de zeespiegel niet of nauwelijks omdat de drijvende ijsplaat al in het water van de oceaan ligt.
Sommigen vrezen dat een en ander kadert in het grotere plaatje van het ontdooien van Antarctica. De laatste maanden werd er op het continent meer regen vastgesteld in het gebied dat normaal vooral sneeuwval kent. Ook constateerden onderzoekers het wegsmelten van grote oppervlaktes in West Antarctica en een netwerk van rivieren en smeltvijvers, meldt Climate Central.
De allergrootste ijsberg ooit gemeten, is B-15, met een oppervlakte van 11.000 km², zo groot als het eiland Jamaica. B-15 brak in 2000 af van het Ross-ijsplateau. De ijsberg viel later uiteen in meer stukken, waarvan B-15A dan weer het grootste was en meteen ook de tweede grootste ijsberg ooit gemeten.
Lees ook
- Scheur in gigantische ijsplaat Antarctica in zes dagen tijd 17 kilometer groter geworden
- Gigantische ijsberg op Antarctica staat op afscheuren