De negen activisten, onder wie de schrijver Ken Saro-Wiwa, streden tegen de milieuvervuiling van Shell in het Nigeriaanse Ogoniland. Ze werden in 1995 door het militaire regime opgepakt wegens vermeende betrokkenheid bij de moord op vier regeringsgezinde stamhoofden. Hun rechtszaak werd internationaal gezien als een schijnproces. Na de executies verbraken sommige landen hun banden met Nigeria.

De vier weduwen beschikken volgens advocaat Channa Samkalden over bewijzen die aantonen welke rol Shell speelde bij de arrestaties en executies van de Ogoni 9. 'Twee getuigen die bij het schijnproces belastende verklaringen aflegden zeggen nu dat ze dat deden omdat ze waren omgekocht, in het bijzijn van de advocaat van Shell', aldus Samkalden. 'Twee andere getuigen verklaren dat de broer van Ken Saro-Wiwa ten tijde van het proces werd ontboden bij een lokale Shell-directeur, die hem toezegde dat het bedrijf zich zou inzetten voor het lot van de activisten als ze hun toon tegen Shell zouden matigen.'

In een reactie laat een woordvoerder van de Shell Petroleum Development Company of Nigeria (SPDC) weten dat de beschuldigingen vals zijn. 'We hebben de aantijgingen in deze tragische zaak altijd in de sterkst mogelijke bewoordingen ontkend.'

Schikking

Toch trof Shell in 2009 een schikking met de nabestaanden van Saro-Wiwa voor 15,5 miljoen dollar. De schikking kwam rond aan de vooravond van het proces dat in Amerika door de nabestaanden van Saro-Wiwa was aangespannen. Nabestaanden van andere geëxecuteerden hebben tot op heden geen compensatie ontvangen.

Volgens Esther Kiobel, weduwe van Barinem Kiobel, zette Shell het regime ertoe aan hard in te grijpen tegen de activisten om zo de olieproductie op peil te kunnen houden. Advocaat Samkalden: 'Shell heeft het regime niet alleen aangespoord tot die misdaden, ze hebben het ook echt ondersteund.'

In 2013 verklaarde het Amerikaanse hooggerechtshof dat de Amerikaanse rechter niet bevoegd is de zaak van Kiobel te behandelen, omdat er geen Amerikaanse betrokkenen zijn. In december gaf de Amerikaanse rechter de advocaten van Shell wel de opdracht alle documenten en getuigenissen aan Kiobel te geven, zodat ze die kan gebruiken bij haar zaak in Nederland.

De kans dat een Nederlandse rechter de zaak in behandeling neemt is aanzienlijk. In 2015 besliste het gerechtshof in Den Haag dat Shell in Nederland voor de rechter gedaagd kan worden voor de gevolgen van olielekkages in Nigeria. 'Daarmee is een precedent geschapen dat de weg vrijmaakt voor de weduwen van de Ogoni 9', aldus Samkalden.