Bosheks

Melk is goed voor elk, klinkt het oude gezegde. Helaas is dit niet de realiteit. De productie van melk is niet goed voor het klimaat en ook het dierenwelzijn is in het gedrang. Hierdoor staan melk en melkproducten zoals yoghurt, boter en kaas vaker ter discussie.

Is vriendelijke zuivel zo vriendelijk als het lijkt?© Aangeboden door Change Inc.

Als antwoord krijgen zuivelproducten een vriendelijker imago, denk aan kalf vriendelijke melk en vogelvriendelijke kaas. Retaildeskundige Paul Moers kijkt niet op van deze ontwikkeling. “Dat dit soort zuivel in opkomst is, heeft alles te maken met de wereld die milieutechnisch in de problemen is gekomen. We worden dagelijks geconfronteerd met de gevolgen van klimaatverandering door superstormen, cyclonen en droogte. Zeker de jeugd trekt zich dit aan: het is immers hun toekomst die op het spel staat. De roep om milieubewuste voedingsmiddelen wordt groter. De markt speelt daar op in.”

Is vriendelijke zuivel zo vriendelijk als het lijkt?© Aangeboden door Change Inc.

Vogelvriendelijke zuivel

Neem vogelvriendelijke zuivel. Deze zuivel komt van boeren die rekening houden met de weidevogels op hun land. Volgens de Vogelbescherming is dat hard nodig, want weidevogels hebben het zwaar. Hun aantallen nemen al jarenlang fors af. Weidevogels zoals de kievit en de grutto kunnen hun jongen steeds minder goed grootbrengen, omdat er op het boerenland waar ze broeden te weinig plek voor ze is. In de intensieve landbouw wordt elke meter benut, want dat levert de hoogste opbrengst op. Er zijn ook vogelvriendelijke boeren. Zij stellen minimaal twintig procent van hun weiland beschikbaar voor weidevogels. Door het gras laat te maaien en kruidenrijk te houden, worden er plekken gecreëerd waar weidevogels rustig kunnen broeden. Ook kunnen de jongen hier voldoende voedsel en veiligheid vinden. Het is belangrijk dat het gras goed hoog blijft totdat de kuikens groot genoeg zijn om uit te vliegen. Door percelen voor weidevogels minder te bemesten en daar alleen natuurlijke mest voor te gebruiken, groeien er meer kruiden. “Het gebeurt niet van de een op andere dag, maar met de tijd wordt dit gebied steeds kruidenrijker. Hier houden weidevogels van, maar andere dieren ook. Op deze manier draagt het bij aan de biodiversiteit op het land”, zegt Piet Spoorenberg van de Vogelbescherming.

Alle maatregelen die worden getroffen om vogels welkom te heten, kosten wel het nodige geld. Hiervoor krijgen boeren een kleine bijdrage vanuit de overheid. In de praktijk weegt de vergoeding niet op tegen de uitgaven. Hierdoor blijft de markt voor vogelvriendelijke zuivel klein. “Minder dan vijf procent van alle zuivel in de supermarkt is nu vogelvriendelijk. Dat kan veel beter”, vindt Spoorenberg. Volgens hem spelen zuivelproducenten en supermarkten ook een belangrijke rol. “Boeren die vogelvriendelijke zuivel aanbieden moeten vanuit de markt beloond worden. Dan levert het meer op en wordt het aantrekkelijker om mee te doen. Dat is goed voor vogelvriendelijke boeren en dus ook voor weidevogels.”

Kalf vriendelijke zuivel

Ook kalf vriendelijke zuivel is in opkomst. Om melk te kunnen geven, moet een koe ieder jaar een kalfje krijgen. Dit kalfje wordt na de geboorte vaak al snel van de moederkoe gescheiden. Dit heeft vooral een economische reden: alle melk die het kalf bij de moeder drinkt, kan de melkboer immers niet verkopen. En dat kost geld. De meeste kalfjes worden daarom niet groot gebracht met koemelk, maar met melkpoeder.

Een klein aantal boeren doet het anders. Daar mag het kalf maximaal drie maanden bij de moederkoe blijven. Daarna worden ze van elkaar gescheiden en gaat de melk alsnog naar de consument. Dit wordt kalf vriendelijke melk genoemd. Er zijn nog maar weinig melkveehouders die in de kalf vriendelijke melk zitten. Nederland telt 15.261 melkveeboerderijen, en maar op zo’n 45 locaties blijven koe en kalfje langer samen. Het samenhouden van koe en kind heeft een prijs: de boer loopt omzet mis en de stal heeft wat aanpassingen nodig. Maar er zijn ook voordelen, zegt Janina van der Drift. Ze is de oprichtster van Kalverliefde: een merk dat uitsluitend kalf vriendelijke melk verhandelt, onder andere aan de Albert Heijn. “Kalfjes die niet opgroeien bij de moeder, worden handmatig gevoed door de boer. Dit kost veel tijd. De boer heeft op deze manier wel zicht op wat, wanneer en hoeveel de jongen eten. Door de zorgtaken over te laten aan de koe, houdt de melkveehouder tijd over. En zowel voor koe als kalf is dit de meest natuurlijke manier van voeden.”

Volgens Van der Drift hebben kalfjes er baat bij om bij de moeder op te groeien. “Het belangrijkste is dat kalveren moederzorg ontvangen. Daarnaast kunnen ze rondlopen in de stal, waardoor ze zich lichamelijk beter ontwikkelen. Ook leren ze van hun moeder en andere soortgenoten.” Uiteindelijk worden koe en kalf alsnog van elkaar gescheiden. Van der Drift: “De boeren laten de kalfjes geleidelijk afspenen. Dit levert alsnog stress op, maar onze melkveehouders proberen dit zoveel mogelijk te beperken. De voordelen wegen uiteindelijk op tegen de nadelen.”

Supermarkten

Retailexpert Moers verwacht dat er toekomst is voor deze zuivelproducten. “Het is alleen maar goed als een product milieuvriendelijker of diervriendelijker is. Als een boer voor dit soort voedingsmiddelen meer geld kan vragen, wordt het verdienmodel beter.”

Supermarkten hebben hier een verantwoordelijkheid, vindt Moers. “Zij spelen een grote rol in de keten. Retailers kunnen meedenken met de boeren. Hoe producten sympathieker kunnen, hoe het beter kan voor het milieu.” Maar denkkracht alleen is niet genoeg. Er is actie nodig. Moers: “Supermarkten kunnen meer producten in het assortiment opnemen die beter zijn voor het milieu. Ze kunnen ook gerust wat doen met de prijs. Heel simpel: geef boeren die bewuster produceren een extra toeslag. Motiveer ze. Veel retailers hebben een grote mond en zeggen dat ze zich inzetten voor boer en natuur. Daar moeten ze zich naar gedragen. Supermarkten kunnen zich niet aan hun verantwoordelijkheid onttrekken.”

Hoe vriendelijk is zuivel echt?

Hoe vriendelijk ook, uiteindelijk belast zuivel het milieu. De 1,57 miljoen melkkoeien die in Nederland geregistreerd staan, stoten methaan uit. Dit broeikasgas is 27 tot 34 sterker dan CO2. Daarnaast zorgt de productie van veevoer voor behoorlijk wat uitstoot. Plantaardige alternatieven, zoals zuivel op basis van haver en soja, kosten minder energie, land en grondstoffen dan melkproductie met een koe. Toch voorspelt Moers dat dierlijke zuivel nog wel even onderdeel blijft van ons dieet. “Kaas, yoghurt: het is allemaal zuivel. Dat maakt het een belangrijke grondstof in ons dagelijks eetpatroon. Voor veel mensen is het lastig om daar afstand van te doen. In dat opzicht is het waardevol om het huidige productieproces van zuivel zo vriendelijk mogelijk te maken.”

wolf-in-schaapskleren — De oudste truc van de wereld, hij werkt kennelijk nog steeds: Doe je voor als iemand anders! Met het oog op gezondheid en ‘veiligheid’ in het vaandel, een proces uitrollen, dat uiteindelijk uitmondt, in bijvoorbeeld het monddood maken van burger en pers..!

Na het artikel van de hand van Dr. Gert Schuitemaker, plaatsen we op deze plaats van het hoofdartikel, een beschouwing van Marco Torres. Marco is een onderzoeksjournalist, schrijver en zet zich in voor een gezonde levensstijl van consumenten. Hij haalde een graad in Openbare Gezondheid en Milieuwetenschappen en is een professioneel spreker over onderwerpen als ziektepreventie, milieu‐toxinen en gezondheidsbeleid. Waar het over gaat?

De Nederlandse Voedsel‐ en Warenautoriteit (NVWA) is er klaar voor om een groot offensief te lanceren en zodoende de censuur op de inhoud van online‐gezondheidsdiensten te bevestigen, met inbegrip van steeds verdergaande beperkingen in de vrijheid van meningsuiting. Op 14 december 2012 zal de Codex Alimentarius in de hoogste versnelling worden geschakeld wanneer een Europese verordening ingaat die alle gezondheidsbeweringen beperkt voor levensmiddelen, tenzij deze goedgekeurd zijn door eenregelgevende instantie.

* * *

Nederlandse autoriteiten slechts enkele weken

verwijderd van monddood maken gezondheidsjournalisten

en beperken vrijheid van meningsuiting

2012 © Marco Torres / PreventDisease.com

2012 © vertaling: Frank Bleeker

Codex is een hulporgaan van de Voedsel‐ en Landbouworganisatie (FAO) van de Verenigde Naties en de Wereld Gezondheids Organisatie (WHO). Codex ontwikkelt internationale voedselveiligheids‐ en kwaliteitsnormen, zoals normen voor de veiligheid van levensmiddelenadditieven. Normen die door de Codex worden gesteld, gaan uit van wat in een minder ontwikkeld land minimaal haalbaar is.

Deze Codex heeft meer dan 170 lidstaten binnen het raamwerk, waaronder de EU en de VS die al decennia lang deelnemen. De Commissie voor de Codex Alimentarius is verantwoordelijk voor het opstellen van richtlijnen, standaarden en aanbevelingen, die de richting van de wereldwijde voedselvoorziening begeleiden. Het richt zich erop, ons te kunnen aangeven wat veilig is, maar in dit proces gebruikt het vaak criteria die gemanipuleerd worden ter ondersteuning van de belangen van de grootste multinationals ter wereld.

De tekst van de Codex Guideline on Vitamin and Mineral Food Supplements (1) die nauw gebaseerd is op de EU Richtlijn2 – waarvan een deel van de tekst hier is bijgevoegd en letterlijk wordt weergegeven – die in juli 2005 werd geratificeerd, maar eerder dit jaar heimelijk werd afgerond. Het wordt nu in veel delen van de wereld langzaam geïntegreerd als basis voor nationale en regionale wetgeving.

De EU heeft voor het grootste deel de normen geaccepteerd en is bezig de Codex te implementeren, zodat alle landen in de EU uiteindelijk verplicht zijn zich te houden aan het hierin gestelde beleid en de aanbevelingen. Een van de landen dat dit platform zou moeten testen, is Nederland. Nederlandse autoriteiten slechts enkele weken verwijderd van monddood maken gezondheidsjournalisten en beperken vrijheid van meningsuiting..

De Europese verordening 432/20123 (hierbij gepresenteerd in het Nederlands, zie onderaan) is een vastgestelde lijst van toegestane gezondheidsbeweringen voor levensmiddelen die geen ziekterisico kennen. Wie beslist of zij wel of geen ziekterisico hebben? De EFSA (European Food Safety Authority ‐ Europese Autoriteit voor voedselveiligheid), de ‘waakhond’ voor dergelijke regelgeving en behulpzaam bij het formuleren van opdrachten en het opstellen van de wetgeving.

De EFSA is vergelijkbaar met de Amerikaanse FDA (Food and Drug Administration), behalve dan dat de EFSA toezicht houdt op de risicobeoordeling voor de gehele EU en zich voornamelijk richt op de voedselketen, terwijl het bereik van de FDA zich tot ver buiten de voedingsindustrie uitstrekt. De EFSA eist dat er een lijst met beweringen moet worden ingediend, samen met de voorwaarden die daarop van toepassing zijn en verwijzingen naar de relevante wetenschappelijke gegevens.

Wie bepaalt of het wetenschappelijk bewijs relevant is?
Je raadt het al: de EFSA, en hun wetenschappelijk advies wordt volgens de wetgeving beschouwd als geldig wetenschappelijk bewijs. Een zeer interessante opmerking over de tiende clausule van de wetgeving stelt, dat de Commissie een aantal ingediende evaluaties heeft, die verband houden met kruiden en ‘botanische stoffen’, waarvan de EFSA botweg heeft verklaard dat een nadere evaluatie nodig zal zijn voordat de Commissie in staat is om zijn ‘mening’ met betrekking tot de onderbouwing van deze claims naar buiten te brengen.

Deze stoffen zullen niet worden goedgekeurd totdat deze evaluaties zijn afgerond. Dat betekent dat, ondanks dat veel van deze botanische stoffen diepe historische en intellectuele wortels hebben in de cultuur van veel Europese landen en al honderden, zo niet duizenden jaren bestaan, de EFSA zichzelf nu waarnemend God acht over de effectiviteit van deze stoffen en dat hun wetenschappelijke ‘mening’ duizenden jaren van empirisch bewijs kan aftroeven en teniet doen.

Misschien wel het meest schadelijke artikel in deze wetgeving is de twaalfde clausule die voor onbepaalde tijd het vermogen van de gezondheidsjournalisten beperkt om natuurlijke gezondheid op enigerlei wijze te bevorderen. De clausule bepaalt dat er ‘door een entiteit geen gezondheids beweringen worden toegestaan , tenzij deze door de EFSA zijn
onderbouwd met een gunstige evaluatie en dat er GEEN OORZAKELIJK VERBAND kan worden gelegd tussen de claim en een levensmiddelencategorie, of een van de onderdelen ervan, tenzij goedgekeurd’.

Een voorbeeld:
De uitgever van een populair Nederlands tijdschrift kreeg kortgeleden een waarschuwing van de NVWA, met daarbij de dreiging van een boete van € 30.000,- als hij het strafbare feit zou herhalen. In een column schreef een redacteur over een specifiek merk chocolade. De fabrikant van die chocolade beweert dat dit een positief effect heeft op
diabetes.

Flavonoïden, antioxidanten in chocolade, zijn wetenschappelijk bekrachtigd waar het de mogelijkheid betreft de gevoeligheid van het lichaam voor insuline te verbeteren, wat direct ten goede komt aan mensen met diabetes. Dit werd belachelijk gemaakt door de NVWA die vol hield dat een journalist geen verband zou mogen herhalen tussen een specifiek levensmiddel of zijn ingrediënten en dit in verband te brengen met de preventie van ziekte, ongeacht de bewering van de fabrikant…!

Op de website van de NVWA4 geven zij het uitstellen van consensus over alle aanspraken van welke partij ook, die stellen dat een voedingsmiddel of ingrediënt ziekte kan genezen, behandelen of voorkomen, naar de EFSA toe:

Productnamen mogen niet in verband worden gebracht met medische beweringen
Uitgevers van tijdschriften mogen geen producten aanbevelen met medische beweringen.
Medische beweringen in levensmiddelen informatiebrochures, die speciaal zijn ontworpen voor wederverkopers en professionals (zoals artsen of therapeuten) zijn verboden.
Advertenties over voedingsproducten mogen niet verwijzen naar andere documenten of websites die medische beweringen (over het product of de ingrediënten daarvan) bevatten.
Als een bepaald voedingsmiddel wordt geadverteerd op een website, mag er geen enkel verband of koppeling, waar dan ook op die website, staan naar medische informatie over het product of een van de bestanddelen.
Een website met een bepaald voedingsproduct mag niet linken of verwijzen naar pagina’s buiten de site met medische informatie met betrekking tot deze producten, ongeacht wat de aard van die medische informatie is. Zelfs medische claims voor producten in een chatroom op het internet zijn verboden.

Onder de nieuwe richtlijnen zal elke website die een medische bewering maakt, ten eerste toestemming daartoe nodig hebben en ten tweede wordt het verboden om enige andere bewering met betrekking tot bijvoorbeeld voedingswaarde, of het identificeren van een andere waarde (of het ontbreken daarvan) van specifieke ingrediënten te uiten. Een specifieke website zal dus niet in staat zijn om bijvoorbeeld, zonder goedkeuring, chocolade te associëren met een voordeel voor de gezondheid.

Dezelfde beperking geldt voor alle websites die advertenties of links naar andere websites bevatten, die daar hun eigen gezondheidsclaims met betrekking tot de voordelen van chocolade maken. Kun je je de omvang van de beperkingen voorstellen die dit soort verordeningen zal proberen af te dwingen? Ik denk echt niet dat de mensen in Nederland iets te vrezen hebben. Ieder stuk papier dat probeert om controlemaatregelen vast te stellen met zoveel
angst en controle in het achterhoofd gaat slechts één kant uit… doorspoelen in het toilet.

junk-food — Je mag niet meer zeggen dat voedsel gezond voor je is; slecht voedsel, zoals dit junkfood, blijft in de markt..! Je mag wel zeggen dat dit slecht voor je is..!?

Het zal net zo gaan als met de boetes die miljoenen mensen een jaar of tien geleden boven het hoofd hingen voor de auteursrechten van muziekdownloads op het internet. Waar zijn al die bedreigingen gebleven? Er zijn een paar mensen tot voorbeeld gemaakt. Andere mensen ontwikkelden vervolgens peer‐to‐peer en torrents om centralisatie te omzeilen. De bureaucraten hadden vervolgens geen idee hoe dit moest worden tegengegaan, of hoe een niet‐afdwingbare boete zou moeten worden afgedwongen.

Wat de EFSA en de NVWA zich niet realiseren
Mensen willen niet worden gecontroleerd op het internet. Die tijd is gekomen en is weer gegaan. Censuur leeft nog steeds in grote delen van de wereld, waaronder de Verenigde Staten en vele andere ontwikkelde landen. Wat de EFSA en de NVWA met dit soort regelgeving willen proberen te controleren zal echter onvermijdelijk tegen deze controlematrix gaan werken. Het zal mensen verder duwen dan wat zij acceptabel achten.

Als dat gebeurt is er een omslagpunt, dat de ontwerpers van dergelijke draconische wetgeving over het algemeen niet zien, omdat ze zo met zichzelf bezig in hun eigen kracht, dat zij niet beseffen dat ze echt geen macht over de mensen hebben. Het resultaat is weerstand, verzet en uiteindelijk een uiteenvallen van alle regelgeving waarvan zij dachten
dat die uitvoerbaar was.

Aan al mijn vrienden en lezers in Nederland wil ik zeggen: wees niet bang. Jullie zijn veel krachtiger dan welk stuk papier ook waarmee zij produceren om je vrije meningsuiting te controleren. Deze wetgeving zal veel sneller ineen storten dan dat het geduurd heeft om hem samen te stellen. De waarheid kan niet langer gecensureerd worden en ze zijn als de dood voor wat we met z’n allen daarna zullen zeggen!

Marco Torres

November 2012

Bronnen:
uitdaging.net
eur‐lex.europa.eu
anh‐europe.org
vwa.nl

Links in het artikel:
1 codexalimentarius.net/download.pdf
2 http://www.anhcampaign.org
3 http://eur‐lex.europa.eu
4 welke‐claims‐beoordeelt‐de‐nvwa
5 http://preventdisease.com