In Memoriam Marcel Reich-Ranicki

De Duitse schrijver en literatuurcriticus Marcel Reich-Ranicki  is vandaag op 93-jarige leeftijd in Frankfurt am Main overleden. Marcel Reich-Ranicki werd geboren op 2 juni 1920 in Włocławek, Polen. Zie ook alle tags voor Marcel Reich-Ranicki op dit blog.

Uit: Unser Grass

“Zunächst bin ich verpflichtet, den Autor, dessen Buch ich rezensiere, zu verteidigen. Mit Geduld, mit liebevoller Teilnahme, mit Herzlichkeit muß ich sein Werk untersuchen. Ich muß es mit allen mir zu Gebote stehenden Mitteln zu seinen Gunsten deuten und dem Leser so vorteilhaft wie möglich präsentieren. Ich habe, wenn es um seine schwachen Seiten geht, auf mildernde Umstände

hinzuweisen. Und es ist meine Hauptaufgabe, alle diejenigen ästhetischen, intellektuellen und moralischen Aspekte und Motive seines Werkes zu betonen, die ihm, dem Autor, die Anerkennung, die Sympathie, vielleicht sogar die Liebe des Publikums sichern können. Kurzum: Mein Autor ist mein Mandant, mein Klient, mein Schützling. Ich habe ihm zu dienen, seine Sache zu vertreten.

Aber hätte ich nur diese eine Funktion – meine Arbeit wäre weit einfacher. Der Verteidiger muß jedoch zugleich ein Ankläger sein. In wessen Namen klage ich eigentlich an? Des Publikums? Gewiß nicht, denn ich habe vom Publikum keinerlei Auftrag erhalten. Im Namen der Zeitung, für die ich schreibe? Nein. Die Redaktion darf auf die Tendenz meiner Kritik keinen Einfluß ausüben. Der Kritiker repräsentiert nur sich selber – und nicht etwa ein Kollektiv.

In wessen Namen also klage ich an? Die ehrliche Antwort auf diese Frage klingt pathetisch: im Namen der Literatur. Ich muß jede Seite des neuen Werks mißtrauisch lesen, ich muß es hartnäckig anzweifeln. Ich habe alles Schwache, Fragwürdige und Schlechte im Gegen- stand der Betrachtung zu suchen. Es ist meine Aufgabe, dem Autor auf die Schliche zu kommen, ihn zu entlarven. Im Interesse der Literatur kann ich nicht zu streng sein. Mein Schützling ist auch mein Opfer.

Zwei Seelen wohnen also in des Kritikers Brust, in zwei Rollen tritt er gleichzeitig auf: als Rechtsanwalt und als Staatsanwalt. Das Ergebnis des Kampfes dieser beiden Seelen, des Gefechts auf dem Feld derartiger dialektischer Spannungen, die Summe der beiden Plädoyers, des verteidigenden und des anklagenden – das ist die Kritik, die dem Leser dienen will und dem Autor, der Literatur und unserer Zeit. Die Urteile hingegen werden, meine ich, nicht von uns, den Kritikern, gefällt, sondern später einmal von den hohen Richtern, den Literaturhistorikern.”

Marcel Reich-Ranicki (2 juni 1920 – 18 september 2013)

18-09-2013 om 21:37 geschreven door Romenu  

De Nederlandse kunstschilder, beeldhouwer, dichter, schrijver, violist, acteur, journalist, film-, televisie- en theatermaker Armando werd geboren op 18 september 1929 in Amsterdam. Zie ook mijn blog van 18 september 2010 en eveneens alle tags voor Armando op dit blog.

Haat

Is de haat vergeten?
Als sneeuw voor de hevige regen?

Vraag de haat wanneer hij kwam,
hoe de haat ontstaan is,
aan welke grens de haat geduldig wachtte
om ongestoord naar binnen te komen.

Vraag de haat hoe lang hij duurt,
hoe breedsprakig hij wil zijn,
op welke hoogte haatgevoelens
kunnen leven.

O haat, doornige haat.

Armando, Antwoord, 2008

Voorbarig

Ik hoorde ze joelen,
ze dansten en lachten,
het roversnest werd geplunderd,
men gluurt naar voornemens,
schimmel en een glimp:
het is voorbarig en voorbij.

Armando (Amsterdam, 18 september 1929)

De Nederlandse schrijver en letterkundige Ton Anbeek werd geboren in Ede op 18 september 1944. Zie ook mijn blog van 18 september 2010 en eveneens alle tags voor Ton Anbeek op dit blog.

Uit: De verteltechniek van Hermans' eerste roman

“Conserve is een auktoriale roman, d.w.z. een roman waarin een verteller kommentaar op de gebeurtenissen geeft en zo nu en dan de lezer persoonlijk bij het verhaal betrekt (‘het tijdstip waar wij nu over gaan spreken’ (blz. 13)). Dit is op zichzelf genomen een weinig zeggende mededeling. Het gaat er om wat nu precies de plaats van die auktoriale verteller is, en vooral: welk gebruik hij van zijn positie maakt.

Die positie is het beste te vergelijken met die van een boven de aarde tronende godheid. Hij is niet gebonden aan een vaste plaats, maar heeft een almachtig geografisch overzicht:

‘Op hetzelfde oogenblik dat de planter, zwaaiend aan de balustrade zijn voeten in het water voelde zinken (hij voelde het nauwelijks, zoo warm en zoet was dat), ontspande zich de sluiter van een fototoestel, onder andere in Nicaragua, op zijn bezitting’ (blz. 7).

De eerste gebeurtenis speelt zich af op de Atlantische Oceaan, de tweede in Midden-Amerika. Herhaaldelijk wordt duidelijk dat er ook een grote tijdsafstand ligt tussen de verhaalde gebeurtenissen en het moment van vertellen:

‘Hij [Jerobeam] schreef er ook zijn brieven aan Ferdinand, die hoe langer hoe uitvoeriger werden. Zij zijn later vrij volledig teruggevonden. Zij waren van een ontstellende openheid, enkele punten natuurlijk uitgezonderd.’ (blz. 120)

Afstand wordt ook genomen met een zin als: ‘Zulke dingen gebeurden vaak, wist zij uit de doktersromans, die toen zeer in de mode waren.’ (blz.205)”

Ton Anbeek (18 september 1944)

 Uitgave van “Conserve” van W. F. Hermans

De Nederlandse dichter, schrijver, journalist en literair criticus Michaël Zeeman werd geboren op Marken op 12 september 1958. Zie ook mijn blog van 18 september 2010 en eveneens alle tags voor Michaël Zeeman op dit blog.

Verdwijnpunt

Als jij gaat, ga dan snel,
neem een weinig opvallende jas,
vlij de deur sluipend op slot,
neem de straathoek vlakbij
en kijk in godsnaam niet om.
Als jij gaat, zal ik niet
in de erker gaan staan, neem
een zonnige dag in de winter,
de morgen met uitzicht op middag,
de koffie verleidend tot brood.
Als jij gaat, laat dan liefst
geen bericht van vertrek, wis
het spoor van je opstaan, spoel
je beker, je bord, laat het zijn
of je eerder al ging dan ik wist.
Als je ging, zal ik gaan
als ik heimelijk telde hoe ver,
hoe je rug en je haar -
een rug en haar zijn geworden,
zal ik schreeuwen buiten bereik.
Als je kijkt, zal ik schrijven,
zal ik nooit meer iets schrijven,
sluit het boek, het gordijn en
mijn pen, schrijf ik niet meer:
nooit meer iets anders dan jij.

Michaël Zeeman (18 september 1958 - 27 juli 2009)

De Oostenrijkse dichteres en schrijfster Doris Mühringer werd geboren op 18 september 1920 in Graz. Zie ook mijn blog van 18 september 2010 en eveneens alle tags voor Doris Mühringer op dit blog.

PFLANZT Blumen
über den Müttern:
Maßliebchen
Augentrost
Wiesenklee
(sie wachsen gern
wo die Erde leicht ist)
auch Gras

Setzt keinen Efeu:
Sie hatten Schatten genug
Erlegt ihnen
keinen
Stein
auf:
Es ist mühsam
ihn aufzulieben
nachts
um anfangs
(und lange noch)
nachzuschaun
ob alles gut ist
und schläft

Setzt eine Hecke
damit die Amsel ein Nest hat
setzt eine Birke:
Einmal
später
wenn ihre Wurzel dort eingeht
wo alles nun ruht
wird ihre Krone
reden

Doris Mühringer (18 september 1920 - 26 mei 2009)

De Duitse dichter en schrijver Stephan Sarek werd geboren op 18 september 1957 in Berlijn. Zie ook mijn blog van 18 september 2010 en eveneens alle tags voor Stephan Sarek op dit blog.

Uit: Der Turm

“Ich sitze im Restaurant des Fernsehturms etwa 5000 Meter über dem Alexanderplatz und trinke Cappuccino komplett. An einem Nebentisch sitzen eine Schwangere und ihr Freund, mir gegenüber ein Tourist. Alle zusammen drehen wir uns halbstündlich einmal um den Turm, was allerdings nicht schnell genug ist, um schwindelig zu machen. Da fängt der Tourist an, mich zuzutexten.

“Sind Sie Berliner?”

Ich nicke.

“Ost oder West?”

“West, aber …”

“Dachte ich mir, sehn auch gar nicht ost aus.” Er reicht mir die Hand. “Schmidthuber. Komme aus der Nähe von München.”

“Sehn nicht aus wie Schmidthuber”, murmel ich, doch Schmidthuber ist schon beim nächsten Satz. “Dieser Fernsehturm”, meint er und rückt näher an mich heran, “stimmt es, daß der damals von Westfirmen erbaut wurde?”

“Keine Ahnung, aber …”

Schmidthuber legt seine Hand auf meinen Arm und senkt verschwörerisch die Stimme. “Unter uns gesagt, wenn es nicht so wäre, würde ich nicht hier rauffahren wollen.”

“Na ja, also ich glaube, Sie …”

“Nein, nein, nein, das Ding wäre doch längst eingestürzt.”

“Sie meinen, wie die Kongreßhalle damals?”

“Sie sagen es ja selbst.” Zufrieden lehnt Schmidthuber sich zurück, kommt aber gleich wieder vor, um zum Vernichtungsschlag auszuholen. “Der Ossi an sich”, raunt er, “ist doch stinkefaul. Daran hat auch die Wende nichts geändert. Der würde niemals dieses Restaurant zum Drehen bringen. Glauben Sie mir, bevor der Ossi was Anständiges auf die Reihe kriegt, fliegen die Enten mit dem Arsch nach vorn.”

Stephan Sarek (Berlijn, 18 september 1957)

De Vlaamse dichter, toneelschrijver en essayist Omer Karel De Laey werd geboren in Hooglede op 18 september 1876. Zie ook mijn blog van 18 september 2010 en eveneens alle tags voor Omer Karel De Laey op dit blog.

De speleman

's Avonds op de markt en in de
zoelte, met 'n volle kan
gerstebier, bezijds z'n voeten,
zat 'n vreemde speleman.

En hij vlocht z'n vlugge vingers
door het spannig snarenspel,
dat z'n gulden harpe bromde,
lijk 'n zware kerkebel.

Lustig zong hij, en z'n kele
zwolg en zwol in 't groen gestraal
van de volle mane, lijk de
gorgel van 'n nachtegaal.

Rond hem, op de lippen van de
mensen, speelde 'n blij gelach,
en de jongens klepten hun san-
dalen mee, op mateslag.

't Lied was ten einde, en z'n harpe
trilde stervend uit en zweeg.
Dorstig greep hij naar de kan en,
smekkend trage, dronk ze leeg.

Omer Karel De Laey (18 september 1876 - 16 december 1909)

Hooglede, Sint Amanduskerk

Zie voor nog meer schrijvers van de 18e september ook mijn blog van 18 september 2011 deel 1 en eveneens deel 2.

18-09-2013 om 20:16 geschreven door Romenu