Romenu is een blog over gedichten, literatuur en kunst Maar Romenu is ook een professionele freelance vertaler Du-Ne en Ne-Du http://www.roumen-vertalingen.nl/
Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne
Paul Celan
Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.
Gerard Reve
Gerard Reve over: Medearbeiders ”God is in de mensen, de dieren, de planten en alle dingen - in de schepping, die verlost moet worden of waaruit God verlost moet worden, door onze arbeid, aangezien wij medearbeiders van God zijn.” Openbaring ”Tja, waar berust elk godsbegrip op, elke vorm van religie? Op een openbaring, dat wil zeggen op een psychische ervaring van zulk een dwingende en onverbiddelijke kracht, dat de betrokkene het gevoel heeft, niet dat hij een gedachte of een visioen heeft, maar dat een gedachte gedachte of visioen hem bezit en overweldigt.”
Simon Vestdijk
Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem 'de man die sneller schrijft dan God kan lezen'. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: "Kind van stad en land" (1936), "Meneer Visser's hellevaart" (1936), "Ierse nachten" (1946), "De toekomst de religie" (1947), "Pastorale 1943" (1948), "De koperen tuin" (1950), "Ivoren wachters" (1951), "Essays in duodecimo" (1952) en "Het genadeschot" (1964).
K.P. Kavafis K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.
Thomas Mann
Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle "Gefallen". Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond - hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar - besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de 'Duitse ziel' in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull.
Rainer Maria Rilke
Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid'. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.
„So sehr Pepsi die Stille im Dorf liebt, so sehr sehnt sie sich nach Menschen. Sie will weg von den Verwandten, bei denen sie in der träumerischen Herzegowina wie ein Waisenkind behandelt wird und nie genug zu essen bekommt, manchmal gar nichts, dann will sie auch weg vom Hof des Großvaters, aus dem dalmatinischen Süden in den europäischen Norden will sie gehen und sich endlich richtig sau essen an etwas Köstlichem, nicht nur an etwas knabbern, das von jemandem übrig geblieben ist. Sie hält das Leben mit ihren weit entfernten Eltern für etwas Wertvolles. Die beiden wohnen in Hessen, einer Gegend im Norden, so haben sie es ihr erzählt. Als Pepsi in der Schule das Alphabet lernt, übt sie es jeden Tag. Sie hat nur noch einen Gedanken, den sie als dringliche Aufforderung empfindet. Kurz nach ihrem neunten Geburtstag ist sie bereit und erfragt am anderen Dorfende bei ihrer Tante Rosa die Adresse der Eltern. Sie schreibt ihnen einen langen Brief. Ich hungere hier, niemand gibt mir etwas ab, schreibt sie gleich am Anfang, ihr müsst mich holen, mich und meine Geschwister, wir sollen alle zusammenleben. Gleich nach der Geburt waren Pepsi, ihre Schwester und ihr Bruder im Alter zwischen acht und zehn Wochen bei Verwandten untergebracht worden. Für die Geburt im Süden kam ihre Mutter aus Hessen, brachte ihre Kinder zur Welt und fuhr alsbald, um ihre Arbeit nicht zu verlieren, wieder in den Norden. Von Besuch zu Besuch vergaß Pepsi dann jedes Mal, wie ihre Mutter aussah. Nur ihr langes samtschwarzes Haar behielt sie in Erinnerung, das Haar, das auch ihrem Vater auf der Stelle ans Herz gewachsen war, als er sie in einer Kirche in Hessen entdeckte, während das Vaterunser gesprochen wurde. Bald darauf heirateten sie und dachten jedes Jahr, dass genau dieses Jahr ein gutes Jahr für eine Rückkehr in den Süden wäre. Aber dieses ersehnte gute Jahr kam nie. Und Pepsi erlebte sie nur als Menschen, die zu Besuch kamen und jedes Mal eine neue Krankheit mitbrachten, ein neues Leiden, eine neue Angst vor dem Sterben. Die Bora wehte wuchtig, als sie durch die wilden Gärten ging und den Brief wie eine ihr schon versprochene Zukunft zum Postmann trug. Ihre Haare flogen einen Moment so auf, als würde die Zeit anhalten, diesen Augenblick in ihr festhalten und damit, allein durch dieses kleine Innehalten, auf etwas Zukünftiges verweisen, das schon um sie wusste, sie erwartete, ohne ihr Genaueres darüber zu sagen.“
Ze wonen in industriële barakken, klimmen over hekken en garagedaken, bijten ratten dood. Ze vechten met katten om voedsel.
Maar deze vos, mijn eigen vos met luizen, was te oud om te jagen. Zijn rug krommend, zijn vacht bedekt met bedwantsen, zo sloop hij ’s nachts naar de vuilnisbak, stootte hem om en vrat. Langzaam slechts, kwam ik dichterbij, wilde hem niet laten schrikken.
Ik keek naar hem. De vos vrat zoals een dier vreet, snel en haastig, zonder veel gedoe. Toen rende hij weg en verdween in de struiken.
Verder gebeurde er niets. Ik ging naar huis. Dat ik me een weg door stenen vrat, aan de tepels van de nacht zoog, zou gelogen zijn. Het regende niet. Wolken? Die waren er niet.
Uit: De vrouw in de kooi (Vertaald door Kor de Vries)
“Carl deed een stap naar de spiegel toe en liet een vinger over zijn slaap glijden, daar waar de kogel hem had geschampt. De wond was genezen, maar het litteken was duidelijk te zien onder zijn haar, als iemand tenminste zou willen kijken. Wie zou dat in godsnaam willen? dacht hij terwijl hij zijn gezicht bestudeerde. Nu was te zien dat hij was veranderd. De rimpels rond zijn mond waren dieper geworden, de randen onder zijn ogen donkerder, en zijn blik liet een innerlijke onverschilligheid zien. Carl Mørck was niet langer zichzelf, de ervaren rechercheur die voor zijn werk leefde en ademde. Niet meer de lange, elegante Jut die wenkbrauwen liet fronsen en lippen uiteen deed wijken. wat moest hij daar in godsnaam ook mee? Hij knoopte zijn overhemd dicht, trok zijn jas aan, goot het laatste restje koffie naar binnen en trok de voordeur hard achter zich dicht, zodat de overige bewoners van het huis begrepen dat ze nu uit de veren moesten zien te komen. Zijn blik viel op het naambordje op de deur. Nu werd het hoog tijd het te vervangen. Het was al lang geleden dat het lang geleden was dat Vigga was verhuisd. En hoewel ze nog niet waren gescheiden, die race was gelopen. Hij draaide zich om en liep in de richting van het paardenpad. Als hij over twintig minuten de trein haalde, dan kon hij ruim een halfuur bij Hardy in het ziekenhuis zijn, voor hij door moest naar het bureau. Hij zag de kerk rood uitsteken boven de kale bomen en probeerde zichzelf eraan te herinneren hoeveel mazzel hij ondanks alles had gehad. Slechts twee centimeter naar rechts en Anker had nog steeds geleefd. Slechts een centimeter naar links, dan was hij zelf gedood. Een paar grillige centimeters die hem hadden gescheiden van de tocht langs de groene weilanden en de koude graven een paar honderd meter voor hem. Carl probeerde het te begrijpen, maar dat was moeilijk. Hij wist niet veel over de dood zelf. Alleen dat hij zo onvoorspelbaar kon zijn als een blikseminslag, en zo onmetelijk stil als hij was ingetreden. Hij wist daarentegen alles over hoe heftig en zinloos het was om dood te gaan. Dat wist hij écht.”
De eerste klok is zilver, En duisternis ademend denk ik alleen aan de lange zeis van de tijd. De tweede klok is karmozijnrood, En ik denk aan een feestnacht, met vuurpijlen Die de hemel doorboren met rood, en een zachte tinteling van sterren. De derde klok is saffraan en traag, En ik aanschouw een lange zonsondergang boven de zee Met muur aan muur kasteelachtige wolken en glinsterende balustrades. De vierde klok is bronskleurig, Ik loop langs een bevroren meer in het doffe licht van de schemering: Gedempte scheuren lopen door het ijs, Bomen kraken, vogels vliegen. De vijfde klok is koud, helder azuurblauw, Delicaat getint met groen: Een gouden ster hangt erin te smelten, En daarheen, slaperig, ga ik. De zesde klok is alsof een kiezelsteen In een diepe zee ver boven me is gevallen… Klankkringen verdwijnen langzaam in de stilte.
Augustus (Adriaan Morriën), Mehis Heinsaar, Alfred Lord Tennyson
Bij het begin van augustus
Augustus, weg door de velden door Swetlana Romanuk, 2019
Augustus
De open hemel en het toegenegen stadspark waardoor wij naar de vijver gaan; hoe dikwijls hebben wij hier reeds gestaan of ginder in het zachte gras gelegen.
Dan kwam zo stil de milde avond aan en schudde aan de boom waarbij wij zwegen: het is je tijd – ik liet haar los, wij keken naar ’t water met de moegezwommen zwaan.
Tussen de stammen scheen de groene maan, de wind blies zacht verlangen door de blaren, zij kamde loom de bloesem uit haar haren.
En ik die heel de avond lag gebogen over haar mond, het wonder van haar ogen, moest zoet besneeuwde donkre wegen gaan.
Adriaan Morriën (5 juni 1912 – 7 juni 2002) De Vissershaven in IJmuiden, de geboorteplaats van Adriaan Morriën
Maar het meest bewonder ik de merel zoals hij steevast naast de noten zingt, als een doezelend neuriënde halfgod of een van regen en zon volgelopen draaiorgel opent hij zijn snavel voor het zoveelste maffe drinklied
terwijl de mees, de leeuwerik en de vink hun Strauss ten beste geven in het ritme van ochtendgloedwalsen, met een beproefde kwaliteit – als welgetemperde klavieren, en er zelfs slapend spelend nooit één keer naast zitten…
Maar nog meer houd ik toch van de merel, die halfzotte drinkebroer in monnikspij die door een dief gepikte trompet die alsmaar malle melodietjes uit zijn mouw blijft schudden, gewijd aan de revolutie van de luiwammesen,
hoor dan toch, hoor dan! alleen maar kwarttonen en halve geen enkele hele,
o, ik kan mijn leven lang blijven luisteren naar dat gesjeesde wonderkind!
“Op de dag dat Inni Wintrop zelfmoord pleegde stonden de aandelen Philips 149,6o. De slotkoers van Amsterdamse Bank was 375 geweest en Scheepvaart Unie was gezakt naar 141,50. Herinnering is als een hond die gaat liggen waar hij wil. En dat is wat hij zich herinnerde, áls hij zich iets herinnerde, de koersen, en dat de maan in de gracht geschenen had, en dat hij zich had opgehangen in zijn wc omdat hij in zijn eigen horoscoop in Het Parool voorspeld had dat zijn vrouw ervandoor zou gaan met een ander en dat hij, Leeuw, dan zelfmoord zou plegen. Het was een volmaakte voorspelling. Zita ging ervandoor met een Italiaan en Inni pleegde zelfmoord. Een gedicht van Bloem had hij ook nog gelezen, maar hij wist niet meer welk. De hond, dat eigenwijze dier, liet het wat dat betreft afweten. Het was zes jaar daarvoor, op de trappen van het Paleis van Justitie aan dezelfde Prinsengracht, dat hij de nacht voor zijn huwelijk net zulke echte tranen gehuild had als Zita toen hij haar ontmaagdde in een kamer vol kikkers en reptielen in de Valeriusstraat. En om dezelfde reden. Duistere voorgevoelens, en een peilloze angst om iets, wat dan ook, al was het maar door een teken of ceremonie, aan zijn leven te veranderen. Hij hield veel van Zita. In het geheim, alleen tegen zichzelf, noemde hij haar de prinses van Namibië. Ze had dan ook groene ogen en glanzend rood haar en de matte witroze huid die daarbij hoort, allemaal kenmerken van de hoogste Namibische adel, en ze beschikte over een stille, terughoudende verbazing die in alle provincies van Namibië als de ware deugd van de aristocratie wordt beschouwd. Zita hield misschien nog veel meer van Inni. Het was alleen maar omdat Inni niet van zichzelf hield dat alles was misgegaan. Er waren natuurlijk ook mensen die beweerden dat het kwam doordat ze alle twee zulke idiote namen hadden, maar zowel Inni (Inigo, naar de beroemde Engelse architect) als Zita (de moeder van de prinses van Namibië was een aanhangster van het Huis van Habsburg) wist dat de vreemde geluiden die hun namen vormden hen uittilden boven en afzonderden van de rest van de wereld, en ze konden dan ook uren in bed doorbrengen met Inni Inni Zita Zita, en bij bijzondere gelegenheden ook met fluwelen varianten, Zinnies, Itas, Inizitas, Zinnininitas, Itizitas, koppelingen van namen en lichamen die ze op zulke momenten wel altijd hadden willen laten voortduren, maar er is nu eenmaal geen grotere vijandschap dan tussen het geheel van de tijd en elk willekeurig, afzonderlijk deel ervan, dus dat ging niet.”
Een dronepiloot werkt een dienst van twaalf uur en gaat dan naar huis naar het echte leven. Hij doucht, eet zijn avondeten, speelt videogames. Twaalf uur later komt hij terug, geeft high-fives en neemt de drone
over van andere piloten, die Homeland kijken, afwassen en hopen dat ze niet dromen in alle schermen, slechte kills, allemaal slow-motion freeze-frames. Een dronepiloot werkt een dienst van twaalf uur en gaat dan naar huis.
Een kleine kamer, een pilotenstoel, de microfoon en koptelefoon vullen zijn gedachten, brengen hem ergens anders heen. Weer een dag, weer een dollar: zweven en verplaatsen, twaalf uur boven de huizen van vreemden.
Ga even langs de winkel, het is Muzak, haal de Cheerios, ga naar de sportschool als je geluk hebt. Ga terug naar je baby’s, speel met Barbies, speel met blokken. Twaalf uur later, kom terug. Neem de drone over.
De geur van verbrande koffie in de lounge, de verschuivende killzone. Een missie die op het laatste moment wordt afgebroken, en de majoor die je naam vergeet. Een dronepiloot werkt een dienst van twaalf uur en gaat dan naar huis.
Het gebeurt in onze naam, maar we hoeven het niet te weten. Ons eigen leven, onze diensten, onze uren, ketsten de hele dag af op de schermen. Een dronepiloot werkt een dienst van twaalf uur en gaat dan naar huis; Verfrist door twaalf vrije uren komt er een ander binnen die onze drone overneemt.
Uit:De straat van de donkere winkels (Vertaald door Edu Borger)
“Ik ben niets. Niets dan een lichte gestalte, die avond, op het terras van een café. Ik wachtte tot de regen op zou houden, een stortbui die was begonnen op het moment dat Hutte me verliet. Een paar uur eerder waren we voor het laatst in de vertrekken van het Kantoor bijeen geweest. Hutte zat zoals altijd achter het massieve bureau, maar hij had zijn jas aangehouden zodat je echt de indruk kreeg dat het om een afscheid ging. Ik zat tegenover hem in de voor cliënten bestemde leren fauteuil. De opaalglazen lamp verspreidde een fel licht dat me verblindde. `Nou, je ziet het, Guy… Het is afgelopen…,’ zei Hutte met een zucht. Er slingerde een dossier op het bureau. Misschien dat van het donkerharige mannetje met zijn ontstelde ogen en zijn bolle gezicht dat ons had opgedragen zijn vrouw te volgen. ’s Middags zocht ze een ander donker mannetje met een bol gezicht op, in een gemeubileerd hotel in de rue Vital in de buurt van de avenue Paul-Doumer. Hutte streek peinzend over zijn baard, een peper-en-zout-kleurige baard, die, hoewel hij kort was, een groot deel van zijn wangen overwoekerde. Zijn grote, lichte ogen staarden in de verte. Links van het bureau de rieten stoel waarin ik zat wanneer er gewerkt moest worden. Over de helft van de wand achter Hutte waren donkerkleurige planken bevestigd: er stonden rijen van allerlei adresboeken en telefoongidsen van de laatste vijftig jaar op. Hutte had me vaak gezegd dat het onvervangbaar gereedschap was waar hij nooit afstand van zou doen. En dat die adresboeken en telefoongidsen de kostbaarste en aangrijpendste bibliotheek vormden die je maar kon hebben, want op die bladzijden waren heel wat verdwenen wezens, zaken en werelden geregistreerd waar zij als enige getuigenis van aflegden. Wat gaat u met al die adresboeken doen?’ vroeg ik aan Hutte, terwijl ik met een breed armgebaar naar de boekenplanken wees. Die laat ik hier, Guy. Ik blijf deze etage huren.’ Hij wierp een snelle blik om zich heen. De twee klapdeuren, die toegang gaven tot het zijkamertje, stonden open en je zag de versleten fluwelen canapé, de schoorsteenmantel en de spiegel waarin het beeld van de rijen telefoongidsen en adresboeken en het gezicht van Hutte weerkaatst werden. Dikwijls wachtten onze cliënten in dat vertrek. Een Perzisch tapijt beschermde het parket. Bij het venster hing een icoon aan de muur. `Waar denk je aan, Guy?’ `Aan niets. Dus u houdt de huur aan?”
Patrick Modiano (Boulogne-Billancourt, 30 juli 1945)
Stap het erf op. De ploeg, overwoekerd, zakt in de aarde, de wagen valt onmerkbaar uit elkaar, de paarden knikken in hun graven. Vul je zakken, de perenboom zal spoedig omgevallen zijn, het huis, aardehongerig, zakte al door de knieën. Klim door de gebroken muren, ontsteek een vuur in de verbrijzelde haard, wees niet bang, hij die naast je hurkt, hurkt daar om met je te zwijgen, terwijl de hemel boven jullie staat, voor de schedeldaken een dak.
“I WON’T SAY WHERE I am in this greatish country of ours, as that could be dicey for Val and her XL little boy, Victor Jr., holies a place like most others, nothing Ice awful or uncomfortable, with no enduring vistas or distinctive traditions to admire, no funny accents or habits of the locals to wonder at or find repellent .Call it whatever you like, but I’ll refer to it as Stagno, for while ifs definitely landlocked here, several bodies of murky water dot the area. There’s a way that the days here curdle like the gunge that collects on the surface of a simmering broth, gunge you must constantly gunge away. Still, Stagno serves its purpose. Ifs so ordinary that no one too special would ever choose to live here, though well populated enough that Val and Vigor Jr. and I don’t stand out. And we ought to stand out. For it would be natural to ask what a college-age kid was doing shacked up with a thirtysomething mom and her eight-year-old son, and why neither of us worked a job, or why the boy didn’t go off to school. Do we ever leave the house? For a brief period, we did, but not much anymore. We stream movies and shows. Val is ordering everything online again, including groceries, the only item she regularly ventures out for being a grease-soaked foot-long hoagie named the Widowmaker that is the carrot for Victor Jr. when he reaches his daily tolerance for our homeschooling. There is no slick- Val handles social studies and arts and I cover math and science, but all in all we get a C+ for conception, execution, and effort, which Victor Jr. is well aware of and is undoubtedly banking on using against his mother someday,. He’s a exceedingly smart, cute kid, if notably hirsute, something genetically cross-wired for sure because a kid his age shouldn’t have arm and leg and back hair and definitely not the downy mustache, the nap of which the boy caresses whenever he’s noodling his human child’s plight. In the future Victor Jr. may strategically deploy my name, but we still can’t predict the full extent of my presence in his life. What we know is this: Val and I have a good thing going. We try to see our roles as limited in scope and intensity. We aren’t aspiring to all-time greatness, whether in homeschooling or partnering. We aren’t each other’s stand-ins for the world-as-it-should-be.”
Langs de grenshelling, afwaarts waar het stil was, Liep nog een bergbeek neer over een steen. Het oppervlak, dat lichtelijk gebold was, was vast als glas en beefde nauwelijks toen ik mijn lippen legde op het vlak. En onder mij, diep onder ’t ijs van ’t water, de bloemen en de varens wuiven zag en dieper nog, in een spelonk van roerloos glanzende metalen, de keverkoning en de schuimcicade, de schuimcicade en de keverkoning op gouden voeten zich naar achter spoeden, als zag ik van mijn kindertijd de grond. IJzige kou drong door tot in mijn brein. Vlamdiamanten schoten heen en weer. Mijn diepgezonken ogen echter keken tijdens het zinken mij vreemd smekend aan. En daar verrees het bleek beeld van een sater. ’t Voorhoofd in ridicule ernst geplooid, Het oog tevreden als met lood verzegeld. De bril van nikkel. En de neus een knol. Totdat, genadig, ’t water rimpelde. De onschuld weet niet, welke pijp zij rookt. De voettocht hiernaartoe kostte drie dagen en vijf minuten verder ging een bus.
Altijd valt het voorgeschreven blad in altijd weer andere warreling op het altijd weer meer of minder natte meer of minder tanige gras.
Het is nadoen maar anders.
Het is voordoen.
Vluchtelingen
Vluchtelingen worden bij voorkeur vertoond voor het prikkeldraad van een land in Europa dat zijn grens gesloten houdt
vluchteling het is zo’n veilig woord je vergeet bijna dat het een mens is eens vol van het licht van zijn toekomst verknald door het streven van een machtsbeluste dictator
mensen knippen gaten in prikkeldraad zwaarbewapenden houden hen tegen onmenselijkheid viert triomf
Kerken
Overal Staan nog kerken, steeds weer Opgebouwd. Men kan er altijd wel Eén of twee vrouwen in vinden, Biddend voor neven, voor eigen heil, Voor dat van de wereld zodoende.
Het is stil in de kerken, stiller Dan in een windstille natuur. Kouder ook, kouder dan Op een bevroren meer. Stil en koud Zijn de kerken; men zegt, sereen. Op vastgestelde uren kunt u er zingen.
Kerken staan in steden en dorpen, Verspreid door het land, zoals Benzine-stations: een man in Overall poetst de ruiten, vult De tank, ontvangt zijn geld, gaat Naar binnen, leest zijn krant.
De Ierse dichter Michael Longley werd geboren op 27 juli 1939 in Belfast. De dichter overleed op 22 januari jongstleden op 85-jarige leeftijd. Zie ook alle tags voor Michael Longleyop dit blog.
Christopher At Birth
Your uncle, totem and curator bends Above your cot. It is you I want to see. Your cry comes out like an eleison. Only the name tag round your wrist extends My surprised compassion to loyalty. Your mother tells me you are my godson. You would know The previous room still moulds your shape Which lies unwashed, out of its element, Smelling like rain on soil. I stoop to lift You out of bed and into my landscape, Last arrival, obvious immigrant Wearing the fashions of the place you left. As winds are balanced in a swaying tree I cradle your cries. And in my arms reside, Till you fall asleep, your uncontended Demands that the world be your nursery. And I, a spokesman of that world outside, Creation’s sponsor, stand dumbfounded, Although there is such a story to unfold – Whether as forecast or reminder – Of cattle steaming in their byres, and sheep Beneath a hedge, arranged against the cold, Our cat at home blinking by the fender, The wolf treading its circuits towards sleep.
An Amish Rug
As if a one-room schoolhouse were all we knew And our clothes were black, our underclothes black, Marriage a horse and buggy going to church And the children silhouettes in a snowy field, I bring you this patchwork like a smallholding Where I served as the hired boy behind the harrow, Its threads the colour of cantaloupe and cherry Securing hay bales, corn cobs, tobacco leaves. You may hang it on the wall, a cathedral window, Or lay it out on the floor beside our bed So that whenever we undress for sleep or love We shall step over it as over a flowerbed.
War & Peace
Achilles hunts down Hector like a sparrowhawk Screeching after a horror-struck collared-dove That flails just in front of her executioner, so Hector strains under the walls ofTroy to stay alive. Past the windbent wild fig tree and the lookout Post they both accelerate away from the town Along a cart-track as far as double well-heads That gush into the eddying Scamander, in one Warm water steaming like smoke from a bonfire, The other running cold as hailstones, snow water, Handy for the laundry-cisterns carved out of stone Where Trojan housewives and their pretty daughters Used to rinse glistening clothes in the good old days, On washdays before the Greek soldiers came to Troy.
HET PATROON
Op de kop af zesendertig jaar na ons trouwen, toen er een koude, figuur-onthullende wind tegen je aan woei en je sluier oplichtte, vind ik in zijn dikke envelop het Vogue-patroon van zes shilling van je bruidsjapon, gecompliceerde handleiding voor het naaien van lijfje en rok, dubbele plooien en zomen, vloeipapieren knippatronen, Gelijkenissen van huid die ik zenuwachtig openvouw en in sneeuwlicht omhooghoud, want het heeft gesneeuwd op deze windstille dag, en ik zie een glimp van je bruidsjurk en witte schoenen buiten in de getransformeerde tuin waar de waslijn en alle twijgen bedekt zijn.
“Al wat leefde, zweeg. Dit was het eerste wat opviel en het enige waaraan ik al die weken niet zou wennen. Vanuit het gebroken stadshart, niet meer dan een paar straten tussen de heuvels langs de smalle bedding van de bloedrode Miljacka, welde stilte op. Wijk na wijk raakte erdoor overspoeld, van de bazaar en stegen in de Ottomaanse buurt naar de statige straten in het Oostenrijks-Hongaarse deel tot diep in Tito’s droom, de breed opgezette communistische betonbouw. Toen ik aankwam, lag Sarajevo overweldigend geruisloos voor me; doodse pleinen, sprakeloze stegen. Van een belegering had ik het denderend tegendeel verwacht, schoten, ontploffingen, gejammer, zoals de wereld het dagelijks in de journaals te horen krijgt, nooit deze afwezigheid van leven. Of nee, afwezig was het niet. Hiervoor ontbrak ieder geluid er te nadrukkelijk. Intens, alsof de stad haar adem inhield, handen stijf tegen de mond gedrukt om de minste ruis van rouw uit alle macht te onderdrukken. Zoveel huiskamers waar al maanden niets meer viel te zeggen, te veel bedden waarin voorgoed gezwegen werd. Hoeveel van die brokkelende appartementen, vroeg ik me af, hoeveel etages in de flatgebouwen, gruizig na een jaar als schietschijf, waren er van gesneuvelden geweest en stonden leeg? Dit was een stilte waarvan geen enkele rust uitging, zoals in de natuur, maar dreiging, de zekerheid dat een schreeuw haar weldra zou doorbreken. Ten westen van de stad, aan de voet van schitterende bergen, hadden wij een zogenaamde hete landing gemaakt, waarbij de motoren ook tijdens het uitstappen blijven draaien. Van het toestel sprintten we naar de zwaar beschadigde terminal, die voor de Olympische Spelen, negen jaar eerder, nieuw was gebouwd. Wij moesten een hoge stalen afzetting passeren en het kordon van zwaarbewapende UNPROFOR-soldaten, die met gespannen blik hun geweer richtten op alles wat bewoog. Hierna viel er geen ziel meer te bespeuren. Of misschien waren er wel mensen, maar hadden ze geleerd weg te duiken, zodra er iets of iemand naderde. Langs de straten waren muren van containers geplaatst om achter te schuilen zodra er werd geschoten. Hoe het ook zij, buiten het vliegveld zag ik geen levend wezen. Veel kans om rond te kijken kreeg ik trouwens niet. lk had gehoopt op een van de witte VN-pantserwagens die je op tv ziet, maar die waren deze ochtend in gebruik voor hoog bezoek. Hasan, de chauffeur die de UNHCR had ingehuurd voor Susan, moest me dus ophalen in zijn eigen auto, een oude Volkswagen Golf, waarin ik plankgas naar het Holiday Inn vervoerd werd, plat op de achterbank, schuil achter afgeplakte ramen.”
Arthur Japin (Haarlem, 26 juli 1956)
De Roemeense dichter en schrijverDan Comanwerd geboren op 27 juli 1975 in Gersa in de provincie Bistrita-Nasaud. Zie ook alle tags voor Dan Comanop dit blog.
De Verkrachting
Ik ben geen moment gestopt met tegen mezelf te praten als tegen een vrouw, maar vandaag overtreft mijn schaamteloosheid mijn verbeelding. Het is na middernacht en al een uur lang draai ik rond en rond, met duizelingwekkende snelheid, en kus ik mijn handen. Ik heb geen macht om me in te houden. Het gaat mijn macht te boven. Alleen al de wetenschap dat ik daar in hem ben en mijn lichaam reageert, als tien krolse katten bij elkaar, als geen ander. Ik heb alles geprobeerd. Volledige stilte, totale rust. Het is tevergeefs. Elke keer dat ik sprak, stond mijn mond klaar om zichzelf te verslinden, vanwege zulke sonore pracht, zulke beheersing. Maandenlang heb ik geprobeerd mezelf te vernederen. Volkomen tevergeefs. Eerlijk gezegd: ik ben nooit gestopt met tegen mezelf te praten als tegen een vrouw, maar vandaag, toen ik er nauwelijks in was geslaagd mijn lichaam in slaap te krijgen, was de spanning tussen hem en mij bijna verdwenen. Hoewel niets krachtiger was en niets me kon stoppen: Ik verhief mezelf in al mijn pracht boven mijn lichaam, ik klemde hem vast tussen de kussens en alsof hij een vrouw was, waren een paar krachtige en precieze manoeuvres genoeg om met zijn onderdrukte geschreeuw mijn geschreeuw te overstemmen.
Iemand heeft me zojuist vijf keer door de borst geschoten. Uit mijn eigen revolver kwamen enkel stuiterballen.
Uit mijn eigen leven gegrepen zaken kunnen niet begrepen worden, enkel ontwaard totdat ze waar lijken.
Stel je voor dat er een einde was aan ontegenzeggelijk zwijgen ten overstaande van het gehamer vanbinnen.
Stel je voor dat verdriet niet langer je tweede naam is, maar wat als het de naam van je zonen en dochters zal zijn?
De hele wereld
Het allerliefst zou ik zo hard spreken dat ik iedereen de hele wereld rond sprak, dan kwam iedereen altijd terug. Maar als je zo hard praat krijg je te maken met de terugslag van je adem, waarna we elkaar opnieuw voorbij zouden zweven.
Het allerdomst zijn de mensen die zich afvragen of een vallende boom wel geluid maakt als er niemand is om toe te horen. Wie durft te beweren dat een gevallen kind niet huilt omdat er niemand is die het troost?
Het allerbest zijn de mensen met een broodtrommel, voor hen wil ik lunch maken.
Het allervervelendst is het feit dat niet alles in woord te vatten is. Als je verdriet kon vangen kon je het in een kooi stoppen en het als een papegaai verzorgen, het dit woord laten zeggen: geluk. Het je laten herhalen. Als je jezelf kon herhalen, zou je nu zeggen: geluk.
Het allermoeilijkst vind ik dingen uit handen geven. Wie geen dingen uit handen geeft, zal in ieder geval geen blaren zien, maar ook nooit een tamme kanarie vast kunnen houden.
Het allermooist vond ik je toen we elkaar voor het eerst aankeken, hoewel je dan eigenlijk alleen de ogen ziet, die bij iedereen hetzelfde zijn.
Het allerbijzonderst ter wereld is liefde, zeg je, maar ik kijk naar de grijze massa van mensen, die het allemaal voelen.
Ik hoef geen einde te breien
Ik hoef geen einde te breien Aan iets dan onherroepelijk stilstaat.
Ik moet niet schuilen in iemand anders gezicht, of daar moedeloos van worden. Ik moet iets uittekenen
dat een landkaart zal blijken, een tocht beginnen, mooi en onuitputtelijk zijn, als woorden, als worden.
Ik hoef geen deur open te zetten om haar binnen te laten. Alleen een raam dicht te doen dat ze in zal willen slaan.
Onze plaatselijke tuinen hadden ons afgewezen, zelfs de bloemen waren als onze vroegere vrienden nu verdwenen. Dus kozen we voor andere steden, hun geluidskwaliteit was doorslaggevend.
De nieuwe zwembaden lesten snel onze dorst naar douchewater, maar tegen insecten beschermt de groene grens niet. Ook niet tegen wilde dieren. De buren waren echte gevoelsterroristen.
Wijzelf klaagden over berengeluiden en werden heel terloops onze eigen ergste vijanden. Ons vroegtijdige gezoem hing nu boven de nieuwe tuinen als een provinciale symfonie. Maar het was opnieuw het water, dat redding bracht.
Warmwaterbronnen en de daarin gevierde, enigszins tsaristische levenslust verhinderde het gebruik van vuurwapens. Heel plotseling waren we erg vrolijk. Ook al waren we omringd door bontproducten en wisten we duidelijk: Hier blaft een Siberische hond.
The difficulty was, it was Simple, as simple as it seemed; Needing no scrutinizing glass, No intense light to be streamed.
Upon it. It said what it said Singly, without backthought or whim, With all the strictness of the dead, Past reason and past synonym.
But they, too dull to understand, Laboriously improvised A mystic allegory, and A meaning at last recognized:
A revelation and a cause, Crowding the cluttered stage again With saints’ and sinners’ lies and laws For a new everlasting reign.
Recalling War
Entrance and exit wounds are silvered clean, The track aches only when the rain reminds. The one-legged man forgets his leg of wood The one-armed man his jointed wooden arm. The blinded man sees with his ears and hands As much or more than once with both his eyes. Their war was fought these twenty years ago And now assumes the nature-look of time, As when the morning traveller turn and views His wild night-stumbling carved into a hill.
What, then, was war? No mere discord of flags But an infectionof the common sky That sagged ominously upon the earth Even when the season was the airiest May. Down pressed the sky, and we, oppressed, thrust out Boastful tongue, clenched fist and valiant yard. Natural infirmiries were out of mode, For Death was young again: patron alone Of healthy dying, premature fate-spasm.
Fear made fine bed-fellows. Sick with delight At life’s discovered transitoriness, Out youth became all-flesh and waived the mind. Never was such antiqueness of romance, Such tasty honey oozing from the heart. And old importances came swimming back Wine, meat, log-fires, a roof over the head, A weapon at the thigh, surgeons at call. Even there was a use again for God &mdash A word of rage in lack of meat, wine, fire, In ache of wounds beyond all surgeoning.
War was return of earth to ugly earth, War was foundering of sublimities, Extinction of each happy art and faith By which the world had still kept head in air, Protesting logic or protesting love, Until the unendurable moment struck The inward scream, the duty to run mad.
And we recall the merry ways of guns Nibbling the walls of factory and church Like a child, piecrust; felling groves of trees Like a child, dandelions with a switch. Machine-guns rattle toy-like from a hill, Down in a row the brave tin-soldiers fall: A sight to be recalled in elder days When learnedly the future we devote To yet more boastful visions of despair.
Het strand
Harder dan meeuwen schreeuwen de kleine kinderen die vaders het vrolijke schuim in trekken; maar anderen rennen er onbevreesd in, tot borsthoogte, en lachen het zoute water uit hun monden – helden van de kinderkamer.
De geile schipper, die walvissen heeft gezien en vliegende vissen, die zo ver is gevaren als Demerara en Ivoorkust, zal hen waarschuwen, wanneer ze zich verdringen om zijn verhalen te horen, dat elke oceaan naar teer ruikt.
Vertaald door Frans Roumen
Robert Graves (24 juli 1895 – 7 december 1985)
De Duitse schrijversvrouw Katia Mann, steun en toeverlaat van de Duitse schrijver Thomas Mann, werd geboren als Katharina Pringsheim op 24 juli 1883 in Feldafing. Zie ookalle tags voor Katia Mannop dit blog.
Uit:Katia Mann: Meine ungeschriebenen Memoiren
„Wir fuhren zusammen nach Meran, mein Mann und ich und Urmiemchen. So nannten wir sie, weil meine Kinder sie Urmiemchen nannten. Urmiemchen fuhr mit, und da sagte sie: Ach, Tommy! Tommy! Komm doch bitte mal schnell in mein Coup& denn weißt du, hier im Schlafwagen ist ja alles für Riesen eingerichtet. Sie war eine sehr kleine, sehr putzige und in ihrer Art reizvolle, alte Dame. Annette Kolb kannte ich lange, ehe ich Thomas Mann kannte. Ich kannte sie seit meinem zwölften Jahr. Sie verkehrte in meinem Elternhaus und schrieb damals schon. Wir standen uns immer sehr herzlich. Ich duzte mich auch mit ihr von Kindheit an. Dann verkehrte Paul Heyse bei uns, und er wollte es gar nicht glauben, daß ich noch nie etwas von ihm gelesen hatte; er war sehr enttäuscht. Damals war ich vielleicht vierzehn. Er besuchte meine Mutter, und da sagte sie: Ich muß Ihnen doch mal meine Tochter Katia vorstellen. Und dann sagte er: Na, Sie haben doch …? Ich sagte: ja, ich denke doch … Er war ein sehr eitler Mensch und hatte so eine sanfte Stimme und einen weichen kleinen Vollbart und schöne blaue Augen. Max Halbe kannte ich, Wolfskehl, die Gräfin Reventlow. Aber näher habe ich sie alle nicht gekannt. Mein Vater war nicht so sehr dafür, daß ich einen Schriftsteller heirate. Er dachte immer: ein Schriftsteller ist doch nicht so ganz das Richtige, nicht wahr? Das ist doch eher etwas Unseriöses. Er dachte, es müßte ein junger Gelehrter, ein Universitätsprofessor sein, und ich hatte damals, neben anderen, sogar einen Bewerber, der Professor war. Meine Mutter war gleich für eine Heirat mit Thomas Mann, ihr leuchtete es sofort ein. Meinem Vater nicht in dem Maße; aber er hat die Heirat mit Thomas Mann auch nicht verhindert. Er hätte es auch gar nicht gekonnt. Gern sah er es nicht, auch deshalb: als das einzige Mädchen mit den vier Buben war ich so ein kleiner Sonnenschein, nicht? Ich sollte nicht so früh aus dem Haus. Es war ihm nicht recht, wie Väter so sind. Thomas Mann hat das auch ein bißchen in >Königliche Hoheit< geschildert. In meiner Jugend war ich, glaube ich, recht hübsch. Das Traurige ist, daß ich es gar nicht wußte. Es hat eigentlich nie jemand in meiner Familie die Freundlichkeit gehabt, es mir zu sagen.“
Katia Mann (24 juli 1883 – 25 april 1980) Katia Mann in 1927
Uit: De weidse wildernis (Vertaald door Lucie Schaap)
“De maan verschool zich achter de wolken. De wind spuwde striemende sneeuwvlagen. Door een kier in de hoge zwarte wand van de palissade, ogenschijnlijk te nauw om een mens door te laten, wrong het meisje zich de grote, griezelige wildernis in. Ze had een kap tot ver over haar gezicht getrokken en ze was van nature tenger, zowel knokig als kinderlijk klein, maar de honger had haar nog verder uitgemergeld, zodat ze vel over been was, haar vlees mager, uitgeteerd, pezig. Maar ook uitgehongerd en verblind door de duisternis was ze nog watervlug. Ze krabbelde op, struikelde bij haar eerste stap, viel bijna, maar wist overeind te blijven en begon te rennen, snel en ineengedoken over de bevroren groeven van de akker en de vele dode maïsstengels die toen ze opkwamen in de zomer al grauw, vruchteloos en verschrompeld waren door de rot. Sneller, meid, zei ze tegen zichzelf, en voortgedreven door angst en vrees holden haar benen sneller. De stevige schoenen had het meisje gestolen van de zoon van een heer, een jonge knaap half zo oud als zij, maar even groot, die de vorige nacht was bezweken aan de pokken, zijn uitgehongerde gestel als met een roestlaag bezaaid met uitslag. De leren handschoenen en de dikke mantel had ze gestolen van haar mevrouw. Ze verjoeg de herinnering aan de nog wenende vrouw geknield op de bevroren grond van de binnenplaats van dat helse oord. Met elke stap waarmee ze zich verwijderde, verslapte de greep van alles wat daar was op het meisje. Verderop ontwaarde ze een vreemde weerglans op de donkere akkergrond, eenmaal dichterbij zag ze dat het het hemd was van de soldaat die veertien dagen eerder gesnapt was toen hij op zijn buik zijn vege lijf langzaam wegschoof van de gruwelen van het fort naar de andere gruwelen van het bos. Halfweg tussen fort en bomen verdonkerde in alle stilte een schaduw die op de grond had gelegen, die groeide en zich ten slotte toonde als de meest gevreesde man van dit land, de krijgsman twee koppen groter dan de mannen van het fort, die zichzelf nog vervaarlijker maakte met een wijde donkere mantel van kalkoenveren die hij over zijn schouders droeg. Met één hand trok hij de kruipende angstige soldaat aan zijn haren omhoog en sneed met een mes een lange, natte rode jaap in de keel van de man. Hij liet hem weer vallen, het levensbloed van de inmiddels dode man gutste over de bevroren bodem en eerloos uitgespreid bleef hij daar liggen. Al die tijd had hij daar onbegraven gelegen, want de soldaten van de nederzetting waren van de honger te verzwakt en te laf geraakt om het lijk op te halen.”
„So gegen zehn Uhr am Vormittag in dein Hof, in dem sich die Sonnenuhr befindet, soll der Privatmann Karl mittels einer Hebevorrichtung in einen Zuber mit heißem Wasser gehoben werden. Sein Leibarzt, Henri Mathys, der glaubt sich auszukennen mit dem, was ratsam ist, murmelt verärgert: »Das kann nicht gutgehen, das ist Selbstmord.« So ein Bad ist ein Bett, ein Leintuch, ein Leichentuch, eine Leiter. Karl denkt: Der Tod könnte schön sein, wenn man gelebt hat. Eine Zeitlang starrt er zu Boden, als versuche er wieder und wieder mit dumpfer Verwunderung zu begreifen, dass seine Beine ihn nicht tragen, wie sie ihn früher getragen haben. Dicht neben ihm, bereit zum Auffangen, steht wachsam der Sekretär, Willem Van Male, er weiß, dass man im Alter nicht fallen darf. Er wartet auf Karls nächsten Schritt, alle, die sich im Garten des Klosters eingefunden haben, warten auf den nächsten Schritt. Sie wissen, dass sich das Leben ändert. Es ist ein schöner Tag für den Anfang. Der Wahnsinn des Sommers klingt ab. Im gleißenden Licht umschwirrt eine Fliege Karls Gesicht, er hat keine freie Hand, weil er an den Oberarmen festgehalten wird. Heftig bläst er durch die Nase, worauf ein Tropfen in seinen Bart fällt. Dann steht er wieder für einige Momente unbeweglich und versucht, die Fliege nicht zu beachten, er ist gut darin, Dinge nicht zu beach-ten. Die Fliege verschwindet als schwarzer Punkt im Gegen-licht. Gebückt und steifbeinig wie ein Kavallerist nach mehreren Tagen im Sattel setzt Karl einen Fuß vor den anderen. Er ist jetzt bei der Hebevorrichtung, die sein Uhrmacher Juanelo Turriano entworfen hat, um das Unvermögen von Karls Beinen auszugleichen: eine lange Stange, die mittig in einer zweieinhalb Meter hohen, in den Boden eingelassenen Gabel aufliegt. Unter dem hinteren Ende der Stange stehen drei Knechte, die himbeerfarbene Mütze eines der Knechte verleiht der Szene etwas Absonderliches. Karl hätte im Traum nicht an so eine Mütze gedacht. Seltsam, dass immer etwas ganz anders ist als erwartet.“
De vrieskou annexeert zelfs de zee, en spreidt zijn platform uit over de golven. Laat de lucht vallen, de buik van de vos stort in – Deze catastrofale, kortstondige hervorming leidt de vogels van de hemel naar onze huizen. Ze komen met verre winden om ons warm te houden. Romantisch Door deze om te kopen met overvloed, zouden we liever onze hoop op dooi vergeten wanneer de lente de takken reinigt, het stof veegt van onze vensterbanken, sneeuw en veren, overlaat aan zijn verval en ware ondergang de roerdomp die dit andere weer in ijs had opgeborgen als een specimen
De Nederlandse schrijver en literatuurcriticusArie Stormwerd geboren in Den Haag op 20 juli 1963. Zie ook alle tags voor Arie Stormop dit blog.
Uit: Satirië
“Ik stop met schrijven. Niet op dit moment, zoals je ziet, maar dit is wel mijn laatste roman. Kan ik dit een roman noemen als ik er zelf zo duidelijk in optreed? Ik lees momenteel de dikke studie The Rhetoric of Fiction. Wayne C. Booth, de schrijver ervan, maakt een behoorlijk groot nummer van de vraag of een schrijver wel of niet in de roman die hij schrijft aanwezig is. Ik moet erbij zeggen dat het boek van Booth uit 1961 komt. Dat is meer dan zestig jaar geleden; ik was nog niet geboren, nog net niet. Het is een vreemd idee dat er al van alles aan de hand was voordat ik mijn eerste schreden op deze planeet zette. Maar als ik weg ben – dood -, gebeurt er vanzelfsprekend ook nog het een en ander. Het gaat allemaal door, vermoed ik, maar dan zonder mij. Dit roept de vraag op waar een schrijver is als hij niet aanwezig is in zijn eigen roman. Als hij dáár al niet is, in zijn door hem bedachte woorden, dan is hij nergens. Dat is natuurlijk niet waar, want als ik stop met schrijven, ben ik er nog steeds. Misschien ben ik er dan wel juist méér, bevind ik me in het echte leven, in de werkelijkheid buiten de roman. Een werkelijkheid die voor mij juist bestaat omdat ik schrijf, meende ik tot voor kort, maar dat zou op een vergissing kunnen berusten. Je zou net zo goed kunnen beweren dat de werkelijkheid juist door dat schrijven verdwijnt, of uit beeld verdwijnt, dat die werkelijkheid door al dat geschrijf niet goed zichtbaar meer is. Romanschrijver Martin Amis schrijft in zijn memoir Experience dat hij van het schrijversbestaan houdt – dag in, dag uit -, of dat hij dat in elk geval deed toen hij bijna dertig was, en dat hij er veel meer van houdt of hield dan zijn vader Kingsley destijds deed, of dat hij die indruk had, dat zijn vader dus niet van het schrijversbestaan hield en dat misschien wel nooit had gedaan, Kingsley, de aanvankelijke angry young man, of een van de angry young men, hoewel Kingsley zich niet zo wilde noemen. Zijn eerste roman was Lucky Jim geweest, een roman waaruit wel degelijk woede sprak, zij het op komische wijze, en die in 1954 was gepubliceerd, en die, toen zijn zoon Martin dit vermoeden uitsprak, of liever gezegd opschreef, tegen de zestig liep. Zestig, zestig, zestig dus, waarop het keerpunt van de ouderdom nadert, voegt, of voegde, moet ik inmiddels schrijven, Martin eraan toe, zestig, een leeftijd die ik nu zelf heb bereikt, terwijl ik heb besloten op te houden met schrijven, en waarvan ik vind dat ik moet uitleggen, of er getuigenis van moet geven, of afleggen, waarom ik er de brui aan geef, al schrijf ik die uitleg, die getuigenis, alleen maar voor mezelf op, en zijn de meeste lezers al juichend gestopt na het lezen in de boekwinkel van de eerste vier woorden van deze roman.”
Voor de tweede keer deze week heb ik sneeuw zien vallen bij zonsopgang, de dageraad zien aankomen op een briesje (zoals ik denk dat het altijd gebeurt). Ik weet niet wat, de tijd of het weer, me wakker maakte, me uit een droom toverde waarin een paar van ons ronddreven, grappenmakers van de zwaartekracht, met het gezicht omhoog in het kalme water en het wrakhout van een langzaam leven. Ik had één zin die ik had bewaard en liet die los alsof het de mijne was, roepend om “Donkerder dagen en stralender goden!” Toen had ik slechts een moment van ontwaken, maar dat opende zich met datzelfde schaduwloze licht, een gevoel van verandering, van iets dat zowel dichtbij als ver weg was, eerst en laatst, dat met de wind en de sneeuw door mijn weerspiegeling in het raam waaide. En toen verloor ik het.
Dus hier ben ik dan, met sigaretten en koude koffie, een onvoltooide ode aan de luiheid, spinnenwebben op hoge plaatsen, een spin die van de boekenplanken afdaalt, en een in alle rust herinnerde commotie; zonlicht dat doorstroomt, en weer een heldere pagina met een eigenaardige duisternis eroverheen —schaduwen van hittegolven van de radiator, of mijn gedachten die in rook opgaan.
Het glas, als het beslagen is, doet me denken aan winkelruiten, hoe ze met zeep zijn ingesmeerd, gehuld in geheimzinnigheid vóór een grote opening of na een schandelijke sluiting. Hoe dan ook, niet erg interessant, behalve misschien wanneer de graffiti, de anonieme berichten verschijnen, erop gekrabbeld door een kind van de lucht, woorden waar je doorheen kunt kijken of een duidelijke veeg.
En in de schemering ben ik er nog steeds, op dezelfde plek, in hetzelfde licht. Niets anders te doen dan me te verplaatsen met het uitzicht: sneeuw, wind over zachte ruïnes, onafgemaakte gebouwen die opdoemen als monumenten voor een uitgebluste nieuwsgierigheid Ik sta in het hoogste, hierboven met de Nee’s die op drassige leuningen rusten. Zin in een sigaret? Nee. Heb je een lucifer? Nee. Zie je een alternatief voor solipsisme? Nee. Hedonisme? Nee. Slordig stoïcisme? Nee. Wist je dat Maryland geen natuurlijke, maar alleen kunstmatige meren heeft? Nee.
De wezens van de luiheid zijn pure speculatie. Ze volgen het weer, schaduwen de wind, vullen de gaten in. Sommigen zijn groot, onhandig en sluw en likken graag aan mijn horloge; anderen, zoals gerundia, hebben zichzelf al in een staat van zijn gedronken. Een ander, met tijd over en het besef hoe ramen zowel binnen als buiten een plek zijn, staat daar te kijken hoe zijn silhouet verandert in een weerspiegeling, terwijl het licht verandert, en hij vooruit of achteruit beweegt, speelt als een god die in en uit zichzelf stapt, en hoort de wind als de adem van verandering wanneer de laatste vlaag in het licht weg dwarrelt.
De laatste vlok wordt groter terwijl hij neerdaalt en presenteert, wanneer hij in een uitbarsting van schittering landt, de plattegrond van een nieuw gebouw, waar elk nat, gepareld raam een beeld is van plezier en verwachting. De druppels rijpen, momenten in het licht, vragen die, beantwoord door een gevoel, zo helder als mijn wezen wegglijden, druppel voor druppel langs het glas. Als de wind zo hard waait, staat hij op het punt om eindelijk iets te zeggen. De aarde tot waar zij pure magie is, wind en glas, water en licht.
De Nederlandse dichteres en schrijfster Anna Enquist werd geboren op 19 juli 1945 in Amsterdam als Christa Boer. Zie ook alle tags voor Anna Enquistop dit blog.
Uit: De verdovers
“Drik de Jong wacht. Hij wacht in zijn eigen wachtkamer die eigenlijk geen kamer is maar een hoekje onder de trap, waar één stoel in past. Tegen de vlakke muur hangt een foto van een rij bomen in een polderlandschap. Drik de Jong wacht op een nieuwe patiënt. Wil hij voelen hoe het voor zo iemand is om hier te zitten wachten? Onwaarschijnlijk. Hier heeft vrijwel nooit iemand gezeten want Drik neemt ruim tijd tussen zijn afspraken en zorgt ervoor dat zijn patiënten elkaar niet tegen het lijf lopen. De dubbele deur naar de spreekkamer staat open; de lampen boven het bureau en schuin achter de therapeutenstoel heeft hij aangeknipt, al is het elf uur ’s morgens. Hij is even in die stoel gaan zitten en zag de smoezelige vitrage, de bewolkte hemel daarachter —het is oktober en het licht gaat verdwijnen. Maar niet hier, dacht hij, in deze kamer hoort een warm, gelig licht te hangen. Een voorraad gloeilampen aanleggen nu het nog kan, die verplichte nieuwe spaarlampen zijn afschuwelijk. Gevangenisverlichting. Hij kijkt op zijn horloge. Over drie minuten. Even pissen nog? Beter van niet. Sta je net je handen te wassen met zo’n gorgelende watertank achter je als de bel gaat. Niet alleen de patiënt is gespannen voor zo’n eerste contact. Voor de therapeut is het ook een vrij cruciaal moment. Er moet zoveel tegelijk. Kijken, luisteren, contact leggen, beslissen, wegwijs maken, oordelen, onthouden. Terwijl je je optimaal concentreert moet je je zodanig ontspannen voelen dat je echt een indruk van iemand krijgen kan. Drik haalt diep adem. Hij heeft meer dan een halfjaar niet gewerkt. Toen zijn vrouw ernstig ziek werd sloot hij zijn praktijk. Hij kon twee analyses afsluiten, te abrupt en iets voorbarig, maar het ging. Een derde analysand verwees hij naar een collega, net als een aantal therapiepatiënten. Hij nam geen nieuwe mensen meer aan. Ineens waren de dagen leeg en kwam hij nauwelijks meer in zijn spreekkamer. De tuinkamer werd het zwaartepunt van het huis. Daar lag Hanna in zo’n veel te hoog ziekenhuisbed op haar dood te wachten. Daar verschenen zuurstofcilinders, een morfinepomp, een infuusstandaard. Daar dromden mensen samen — de huisarts, vrienden, verpleegsters, een anesthesiemedewerker uit het ziekenhuis. Hijzelf stond met zijn rug tegen de muur en kwam er niet tussen. Zijn zuster was er, Suzan. Hij zag haar altijd als het kleine zusje, vier jaar jonger dan hij. Nu nam ze de regie over.Tot zijn verbazing bewerkstelligde ze een verlof voor onbepaalde tijd. Het kwam goed uit, zei ze, er was een tijdelijk overschot aan anesthesiologen omdat de helft van de operatiekamers werd verbouwd.”
Gedicht voor Anish Kapoor Het was een kleine berg die leek op een wolk, en uitkeek op niets. Hij was hoog als een vogel, groot als een boom, en erg eenzaam, want voor de uitvinding van de mobiele telefoon communiceerden de bergen via vogels, zodat de herinneringen niet zouden uitsterven. Het was een kleine berg die droomde van de stad, en de voorkeur gaf aan de drukte, maar hij bleef erg eenzaam, want dertig aardbevingen geleden bezochten de bergen elkaar niet, vanwege familieonenigheden. Een kleine berg, en dichters dachten dat hij een rots was die van de hoorn van een stier was gevallen, maar een toevalligheid die plaatshad tijdens het jachtseizoen deed hen ontdekken dat de berg vrouwelijk was. Tijdens het jachtseizoen, in het jaar dat de archeologen haar nog niet hadden ontdekt, waren de dichters op een gedicht aan het jagen toen zij hen om de tuin leidde en haar toevlucht zocht in een grot aan de voet van de berg. Ze gingen achter haar aan, en wisten niet dat ze de vagina van de berg in waren gegaan, het was de eerste geslachtsgemeenschap tussen de mensen en de berg. Ze gaf geboorte aan een stad die de taalkundigen ‘het begin’ noemden en de dichters ‘Damascus’, de dochter van halal overspel, de eerste der steden. Op het moment dat een berg zakt voor een natuurkunde examen, geeuwt een andere berg, en de stad slaapt, alsof er niets was, alsof alles was, wie zei dat twee bergen elkaar nooit ontmoeten, ik zal voor jullie de uitspraak corrigeren: als Mohammed niet naar de berg kan gaan, zal de berg tot hem komen. Nee, ik zal hem nog eens corrigeren: als Kapoor niet naar de berg kan gaan, zal de berg tot hem komen.
„Es war schon immer ganz gleich, wann ich meine Großeltern besuchte. Ob ich vier, zehn oder fünfzehn Jahre alt war, spielte keine Rolle, sie blieben immer dieselben. Die vielen Urlaube, die ich vor meiner Schauspielausbildung bei ihnen verbrachte, verschwimmen in meiner Erinnerung zu einer einzigen, die Jahre vernebelnden Zeitwolke. Was auch daran liegen mag, dass nur selten einzelne hervor-stechende Ereignisse den Alltag meiner Großeltern unter-brachen. Ihr Leben selbst war das Ereignis. Jeder einzelne Tag stand für alle Tage und jeder dieser Tage war ein kleines Wunderwerk. Ein von ihnen zelebrierter Parcours, abgesteckt aus Ritual, Disziplin und Skurrilität. Bis auf den Sonntag, an dem sie in die Kirche gingen oder zu Wanderungen aufbrachen, sahen alle ihre Tage exakt gleich aus. Ich habe mich oft gefragt, ob sie ihre Tage überhaupt jemals anders verbrachten, denn ich habe in all den Jahren nie etwas Unvorhergesehenes mit ihnen erlebt. Vielleicht war es sogar so, dass der zentrale Kern ihres Da-seins darin bestand, Überraschungen zu vermeiden, und je älter sie wurden, desto penibler wurden sie in der Abfolge ihrer Handlungen. Ihr wunderschönes Haus in der Nähe des Nymphenburger Parks, das sie nur zwei Mal im Jahr länger verließen — zwei Wochen Lanzarote im Februar, zwei Wochen Dürnberg, ein Luftkurort in den österreichischen Alpen, im Spätsommer —, war der ideale Ort für ihre Zeiteinteilungen und Wege. Mir fällt kein einziger Gegenstand im Hause meiner Groß-eltern ein, kein Möbel, keine Schale, kein Untersetzer, kein Teppich, der je den Platz gewechselt hätte. Ja selbst die Schlüssel am Schlüsselbrett hingen stets in derselben Reihenfolge sowie auch die Küchenmesser an der Magnetleiste jahrzehntelang ihre Formation wahrten. Sicher, es kamen im Laufe der Zeit ein paar Dinge dazu. Es wurde ein Platz für sie gesucht, und da blieben sie dann für immer. So als hätte die freie Stelle geduldig auf genau diesen Gegenstand gewartet. Das Haus war immer blitzeblank-sauber. Da jedoch die Putzfrau, Frau Schuster, immer dieselbe blieb, die Bügel-frau alt und taub wurde, Herr Moser, der ebenfalls betagte Gärtner und Alleskönner, irgendwann nur noch im Schneckentempo den Rasenmäher kreuz und quer durch den Garten schob, schlichen sich Unebenheiten ein, die aber meine Großeltern durch ihr eigenes Noch-Älter-Sein nicht bemerkten.“
Dit orkest grenst aan stilte dunne kristallen zolen, grind het hart spreekt waarheid, draad, merg onverschrokken, op een sprinkhaan over nationale wegen aan de voet van het criterium lig je geklauwd in canules, lava. De vogel met prachtige poten loopt door me heen als de zee ik zag ook de eilanden en ooit bewoont hij de lucht.
wij spelen wasbord op de onderkaak van een dode koe
op de binnenplaats klampt de zomerregen zich vast aan de cactussen schreeuwen de papegaaien de veranda blank
waar de buurman met zijn barbecue
en ik maar controleren of niet alles tegelijk vlam vat
omdat ik denk dat woorden de vorm van een wolk kunnen veranderen
omdat de zon een meisjesgezicht
terwijl ik eigenlijk wil weten of het wat uitmaakt
samen of apart verbranden
Je koude handen om de voorraad
de wieg en het vuur de wieg in brand de brand in de wieg de wiegende brand de brand aan je kont de bliksem in je bol de lach aan je kont
het velours trainingspak is een aardappelschil die je in een keer uit moet kunnen krijgen in een keer de helix dat truttige liedje van haar natte lijf
de vrachtwagen tegen de garagedeur van het magazijn van de supermarkt de vrachtwagen in de winter
jij wilt dat baantje hè
jij wilt dat baantje met uitzicht op de dampende pan rijst buitengezet door de vriendelijkste chinezen om af te koelen in die open deur van dat restaurant
onmogelijk
de mussen vlieren af en aan je koude handen om het ijzer de containers met voorraad zijn handen in de winter
Uit: Vom Leben und Sterben des Herrn Vattern, Bauer, Handwerker und Graf
„Goldmünzen und Silberreiher Auf der Hütte, 26. Dezember 2005 Hatte gestern keine Zeit für Notizen, zu viel zu tun, zu viel Familie. Aber nun, da wir weggefahren sind, mein Mann und ich, ein paar Tage zum Abschalten, werde ich wohl hoffentlich langsam zu mir kommen, zum Denken. Einem Denken, das sich erst wieder verliert. Im Buch, das ich grad lese. Über Alzheimer. Alles dreht sich bei uns nun darum. Literatur über Demenz. Dabei sind das alles nur Versuche, es abzugrenzen. Uns Lebende von ihnen, die am Abgrund stehen. Es gibt verschiedene Arten, erfahre ich, unzählige Bezeichnungen für das Vergessen. Alles nur Krücken, Versuche, das Schreckliche, das Unbeschreibbare, dieses Fragile, Unausweichliche und Unfassbare, bei jedem Menschen Andere, das »Tod« heißt oder »Krankheit zum Tod«, in Unterkategorien zu fassen, in Schubladen, mit Bezeichnungen zu versehen. Wir tun uns anscheinend leichter, wenn das Ding einen Namen hat. So bringen wir die Welt in eine Ordnung, mit der wir leben können. Doch bei alten Menschen verliert sich jede Ordnung. Immer mehr Ersatznamen, Umschreibungen für die Lücken und Löcher. Sprüche wie grobe Pfosten, die in die Tage gerammt werden, damit man sich gerade noch halbwegs weitertasten kann in einem Nebel, der zunimmt. Manches geht überhaupt nicht mehr. Wenn das Misstrauen zu groß wird, die Halsstarrigkeit, die Angst. Warum deshalb sie auch noch zu Ärzten zwingen, die oft genug wenig oder keine Ahnung haben von Geriatrie oder Palliativmedizin, die überlastet sind, selbst nah am Burnout und krank, und dann halt irgendwas machen, damit die Angehörigen sich beruhigen? Es ist ja nicht viel mehr. Die Ärzte sind weg mit dem Blick und dann mit den Worten. Weg ins Unverständliche. Ein strenger Blick, ein schneller Strich, »Geben Sie das und das …«, und schon sind sie aus dem Zimmer. Sicher, sie können einen auch retten, bestimmt wäre ich schon tot ohne sie und ihre Medikamente und Maschinen, also darf ich auch nicht undankbar sein… Demenz und Vergessen, geistige Krankheiten sind komplex: Und es bleibt die Frage nach dem Sinn des Ganzen. Will er überhaupt länger leben? Zu gefallen scheint es ihm jedenfalls, dieses »Ausleben« und in Ruhe gelassen werden. Ohne Zweifel schläft er viel länger als früher. Er geht früher schlafen, schläft auch tagsüber immer wieder, wie eine Katze, aber bei uns darf er das wenigstens, versichern wir uns gegenseitig. Sein natürlicher Rhythmus.“
luisterend naar Chet Baker die “You Don’t Know What Love Is” zingt, en natuurlijk denkend aan jou altijd bij het grote gezin waarop jouw genereuze leven is gebouwd. Ik ben voorbij je horizon, in een zijwereld met andere sterren in verontrustende sterrenbeelden die niet thuis spellen maar me er wel van overtuigen dat ik niet ben wie ik denk dat ik ben en dat jij een deel bent van wat ik me niet kan herinneren. We hebben in ons leven bladmuziek van populaire liedjes geschreven, maar de droevige trompet speelt vals en de pianist hoort noten van andere liedjes en zou kunnen afwisselen met andere melodieën hield de menselijke stem hem niet binnen zijn liefdesverhaal van verlies. Dit is waar jij en ik in beeld komen Van God weet waar in onze getimede levens die niet langer de lijn volgen die ze ooit volgden voordat we luisterden naar de sterrenstemmen in onze ogen. Er is niets wat we nu kunnen doen. We zijn onmogelijkheden voor elkaar, openingen naar onbewoonbare levens. Bakers gedempte trompet keert terug naar het goed gevulde lied, de piano geeft het treurig op, en ik blijf weer alleen achter, memorerend wat we nooit waren.
Vertaald door Frans Roumen
William Irwin Thompson (16 juli 1938 – 8 november 2020)
Uit: Brug der zuchten (Vertaald door Hans Vierdag)
“Laat ik beginnen met de feiten. Mijn naam is Louis Charles Lynch en ik ben zestig jaar. Al meer dan veertig jaar ben ik de toegewijde hoewel niet bepaald opwindende echtgenoot van dezelfde, lieve vrouw. Ik ben de trotse vader van Owen, onze zoon, die nu zelf een volwassen, getrouwde man is. Owen en zijn vrouw hebben geen kinderen. jammer genoeg ziet het ernaar uit dat dit zo zal blijven. Toen we pas getrouwd waren, dachten we dat we gezegend zouden worden met de geboorte van een dochter. Helaas kreeg mijn vrouw een miskraam toen ze in de vierde maand van haar zwangerschap betrokken was bij een auto-ongeluk. Het is al lang geleden gebeurd, maar Sarah en ik denken nog vaak aan dit kind. Ik woon al mijn hele leven in hetzelfde stadje in het noorden van de staat New York. Volgens mij zijn tegenwoordig nog maar weinig mensen z6 honkvast. Voor mijn vrouw geldt dat overigens wel. Haar ouders verhuisden naar Thomaston toen ze nog klein was. Ze heeft dus maar weinig herinneringen aan de tijd daarvoor. Sommige mensen kijken ons vol medelijden aan wanneer ze horen hoe we onze jaren hebben doorgebracht. Ze vinden het zielig dat ons leven zo weinig avontuurlijk is. Eveneens zijn ze ervan overtuigd dat een bestaan dat geografisch zo begrensd is, ongetwijfeld onaangenaam en onbevredigend moet zijn. Wanneer ik ze dan verzeker dat ons leven wel degelijk aangenaam en bevredigend is, kijken ze ons meewarig aan. Aan hun spottende glimlach te oordelen, geloven ze vast dat we onszelf voor de gek houden. Op die manier hoeven we immers niet na te denken over alles wat we hebben gemist. Fijntjes wijs ik er dan op dat vroeger de meeste mensen beperkt werden door geografische grenzen. Bovendien kan levensgeluk ook door heel veel andere dingen worden beïnvloed: ziekte, armoede, domheid, eenzaamheid en gebrek aan vertrouwen -om er maar eens een paar te noemen. Mijn vrouw heeft mijn argumenten – filosofische en andere – om nergens heen te gaan altijd rustig aangehoord. Voor haar komen ze allemaal op hetzelfde neer: mijn aangeboren neiging tot weloverwogen passiviteit. Vermoedelijk heeft ze nog gelijk ook. Toch denk ik niet dat Sarah in ons huwelijk ongelukkig is geweest. Ze houdt van mij, onze zoon en, naar ik aanneem, van ons leven samen. Dat heeft ze me trouwens een tijdje geleden zelf verteld, toen we vreesden dat aan haar leven een einde zou komen. Ziek van bezorgdheid heb ik haar toen gevraagd of ze spijt had van het eenvoudige, maar comfortabele leven dat we samen hebben opgebouwd. De laatste tijd doen we het een stuk rustiger aan. En je kunt nou niet bepaald zeggen dat we het altijd gillend druk hebben gehad. We hebben simpelweg nooit de drang gehad om meer van de wereld te ontdekken, omdat ons leven in Thomaston zo vol en veeleisend was.”
