Romenu is een blog over gedichten, literatuur en kunst Maar Romenu is ook een professionele freelance vertaler Du-Ne en Ne-Du http://www.roumen-vertalingen.nl/
Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne
Paul Celan
Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.
Gerard Reve
Gerard Reve over: Medearbeiders ”God is in de mensen, de dieren, de planten en alle dingen - in de schepping, die verlost moet worden of waaruit God verlost moet worden, door onze arbeid, aangezien wij medearbeiders van God zijn.” Openbaring ”Tja, waar berust elk godsbegrip op, elke vorm van religie? Op een openbaring, dat wil zeggen op een psychische ervaring van zulk een dwingende en onverbiddelijke kracht, dat de betrokkene het gevoel heeft, niet dat hij een gedachte of een visioen heeft, maar dat een gedachte gedachte of visioen hem bezit en overweldigt.”
Simon Vestdijk
Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem 'de man die sneller schrijft dan God kan lezen'. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: "Kind van stad en land" (1936), "Meneer Visser's hellevaart" (1936), "Ierse nachten" (1946), "De toekomst de religie" (1947), "Pastorale 1943" (1948), "De koperen tuin" (1950), "Ivoren wachters" (1951), "Essays in duodecimo" (1952) en "Het genadeschot" (1964).
K.P. Kavafis K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.
Thomas Mann
Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle "Gefallen". Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond - hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar - besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de 'Duitse ziel' in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull.
Rainer Maria Rilke
Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid'. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.
* * * * * * * * * * * * * * * *
Romenu
Over literatuur, gedichten, kunst en cultuur
10-06-2015
Louis Couperus, Jacques Perk, Saul Bellow, Mensje van Keulen, Jan Brokken, Oktay Rifat
“Dolf Van Attema was op zijne wandeling na den eten aangegaan bij de zuster zijner vrouw, Cecile Van Even, op den Scheveningschen weg, en hij wachtte in den kleinen voorsalon, wandelend tusschen de rozenhouten meubeltjes en de vieux roze moiré cauzeuses met de drie, vier groote passen, waarmeê hij de nauwte van het vertrekje telkens en telkens scheen over te meten. Achter de chaise-longue brandde op een onyxen zuil eene lamp van onyx, onder hare kanten kap zacht gloeiend als eene groote, zeshoekige lichtbloem. Mevrouw was nog bij de jongens, die juist naar bed gingen, had de meid tot Van Attema gezegd en het speet hem zijn petekind, den kleinen Dolf, dien avond niet meer te zullen zien; hij had reeds even naar boven willen loopen om met Dolf in zijn bedje te stoeien, maar ook had hij zich aanstonds Cecile's verzoek herinnerd, dit toch nooit meer te doen; de jongen bleef uren wakker liggen na zoo een gedartel met oom. En hij wachtte dus nu, met een glimlach om die gehoorzaamheid, zijne schoonzuster af, steeds metende den kleinen salon met zijn pas van een stevig, kort man, ineengedrongen en breed, niet jong meer en wat ivoorachtig kalend onder zijn kort, donkerblond haar, zijne oogen klein-vriendelijk en prettig blauw-grijs, zijn mond beslist flink, - al glimlachte hij ook - in het rossige gekroes van zijn korten Germaan-baard. Een houtblok brandde met een paar kronkeltongen in het haardje van nickel en verguld, als een vuurtje van stille intimiteit, als eene vlam van discretie, in die schemeratmosfeer van, met kant gedekt, lampeschijnsel, intimiteit en discretie verspreidden ook door geheel het nauwe vertrekje iets als een aroom van viooltjes, eene nuance van viooltjes-geur, die school in de zachtheid der tinten van behang en meubelen, - fletsch roze moiré en rozehout, - die hing in het hoekje der kleine rozehouten schrijftafel, met hare enkele zilveren zaakjes om te schrijven en hare portretten in gladde, glazen Mora-lijstjes; een kleine, witte, Venetiaansche spiegel daar boven."
Een rozelaar staat aan de groene zoom Des meers, en spiegelt zich; de rozen hangen Voorover, turend naar haar frisse wangen... Daar valt er éne, en dobbert op de stroom:
Zij drijft, en komt, waar, weelderig en loom, Een water-roos haar houdt in 't blad gevangen. "Wees welkom!" (zegt die) "kunt gij meer verlangen? Hier is 't een leven uit een tover-droom."
Maar de andre roos krijgt krinkels, scheuren, naden, Verschrompelt, en wordt groen en bruin en zwart, En zinkt, door haar met deze smaad beladen:
"Zo'n ontevreden en verdorven hart, Dat water, lommer, kroos en slib durft smaden En doet of 't beste en edelste haar smart!"
Een adder
Hoe gloeit de bezie langs het holle pad, En schudt het bolle hoofdje heen en weder! De rozen strooien blanke blaadjes neder, En 't geiteblad houdt roos en rots omvat:
De rots van klimop pronkt met geiteblad, Dat, uitgeschoten als een slanke veder, Zich losser plooide, breder steeds en breder, Tot het de blauwe verte in de armen had:
De woudduif koert... Daar ritslen dorre blâren... O, angst! daar schuifelt iets: twee vonken staren... Het sist - een adder slingert zich om 't been:
Zo slingert zich in deze stille stonde Het zoet verlangen naar de zoetste zonde Gelijk een adder om mijn ziele heen...
Dropsteen
Bij 't rossig, zwaaiend schijnsel der flambouw, Welks walmen tranen teelt bij 't krinklend stijgen, Zie 'k spichtig kegels stijgen, pegels nijgen, Wier blijde blankheid werd tot wenend grauw.
Het dropt, het dropt, van spits tot spits; aanschouw, Hoe langzaam droppen door de droppen zijgen, En vallend leven geven aan het zwijgen, En worden tot een zuil bevrozen dauw.
Wat daalt, zoekt wat daar rijst, en welhaast zullen Zij, samengroeiend tot een eeuw'ge zuil, Elkaar omhelzen, en met schors omhullen.
Zó gaat het morgen in het gister schuil; Zó kwam Mathilde mijn gemoed vervullen, En kreeg mijn ganse ziel daarvoor in ruil.
Jacques Perk (10 juni 1859 - 1 november 1881)
De joods-Amerikaanse schrijver Saul Bellow werd geboren op 10 juni 1915 te Lachine, een voorstad van Montreal. Zie ook alle tags voor Saul Bellow op dit blog.
Uit: Humboldt's Gift
“Where men are as nude as the troglodytes of Stone Age Adriatic caverns and sit together dripping and red, like sunset in a mist, and, as in this case, one has a full brown sparkling beard, and eyes are meeting eyes through streaming sweat and vapor, strange things are apt to be spoken” (…)
“Against the wall was a sofa bed covered in green chenille. As soon as I saw this object I knew it would defeat me. I was sure I would never be able to get it open. Once anticipated this challenge would not leave my head. I had to meet it at once. The trapezoid foam-rubber bolsters weighed nothing. I pushed them away and pulled off the fitted spread. The sheets under it were perfectly clean. Then I knelt and groped under the sofa frame for a lever. Renata watched silent as my face grew tight and reddened. I crouched and pulled, furious with manufacturers who made such junk, and with the management for taking money from afternoon conferees and crucifying them in spirit” (…)
“Endless conveyor belts of sickness or litigation poured clients and patients into these midtown offices like dreary Long Island potatoes. These dull spuds crushed psychoanalysts’ hearts with boring character problems. Then suddenly Humboldt arrived. Oh, Humboldt! He was no potato. He was a papaya a citron a passion fruit”
“Onder de drankreclames op de richeltjes staan tafeltjes en houten stoelen op metalen poten. Ze staan aan beide kanten van het zaaltje maar slechts een kant is bezet door familie en buren. In het midden zitten de witte bruid en haar man in streepjespak. Steunkousnicht Bettie komt feliciteren. Oom Arie met de grote neusgaten houdt haar z'n wang voor en ze geeft hem een vlugge naast z'n neus. Tante Sientje van de bloemenkoopman wil er ook een. Duitse Marie gilt: ‘Ik heb Bettie vorige week in de Spuistraat gezien. Ik zei m'n kop deraf als ze dat niet is’. ‘Wat zeg je?’, vraagt dove tante Cor. ‘Ik zei m'n kop deraf als ze dat niet is’. ‘Waarom je kop deraf?’ ‘Moet ik dan zeggen?’ ‘Wat?’ ‘Ja, het is goed zo’. Tegen de bruid: ‘Rot als je niks kan horen. Hoe gaat het eigenlijk met moeder? Is ze de hele dag gebleven?’ De bruid houdt het handje van haar man vast. Haar voorhoofd en kin glimmen van de spanning. ‘Nou, wel goed geloof ik. Ja, de hele dag. Maar ze eet haast niks meer.’ ‘Anders wel een dag voor haar, he?’ Jopie glimlacht, kijkt vertederd naar bleke oma. Door het zaaltje rennen de eendagsgekrulde blauwe bruidsmeisjes met nichtjes en neefjes. De neefjes brommen een rij van auto's. Bij het keerpunt pakken ze af en toe een bleke bruidssuiker. De ober neemt bestellingen op. Zijn pak glimt van het strijken, zijn haar van het vet. De sherry ziet erg bleek”.
“Ik hing met Huig over het schanskleed van de voorsteven. ‘Alsof je in de schemer mijnen ziet,’ mompelde hij, met een sjekkie in de mondhoek. ‘Hoe zien mijnen eruit?’ vroeg ik. ‘Rond en zwart.’ Het water was even zwart. Ook dat stond ter waarschuwing op de kaart vermeld: door chemicaliën besmet water, verboden te zwemmen. De Russen hadden er werkelijk een puinhoop van gemaakt. Het schip voer op langzame kracht. Het trilde niet, stampte niet en gleed als een zeilboot over het water. De lucht rook naar land, naar dennenbossen. De kust bleef uit twee strepen bestaan: een lichte – het strand – en een donkere – de bossen. Nergens een vuurtoren, nergens een lichtpuntje. We leken een geheime wereld binnen te varen. Huig had Riga een jaar of twaalf geleden aangedaan. Ieder buitenlands schip kreeg toen begeleiding van twee patrouillevaartuigen van de Sovjetmarine. Ze voeren op nog geen mijl afstand en hielden de schijnwerpers constant op het schip gericht. ‘Als je langs de reling liep, durfde je nog niet aan je gat te krabben. Je wist maar nooit, misschien dachten ze dat je ging schieten.’ Sinds de opheffing van de Sovjet-Unie is de Golf van Riga opengesteld voor alle schepen van alle nationaliteiten. Hoewel Huig toch een dwarsdrijver zag naderen, ‘of ik mot stront in mijn ogen hebben’. Uit de avondnevel dook een patrouillevaartuig van de Letse kustwacht op. De Letten vertrouwden niet wat de stuurman van ons schip via de radio had doorgegeven: dat we in bulk naar Estland voeren. Maar toen ze zagen dat de Grachtborg hoog op het water lag en geen mudje vracht in het ruim had, seinden ze dat het oké was.”
Yesterday the sea was silient, today it's muttering. tomorrow it could be raving and foaming, but the fisherman who lives on his own occasionally looks into space and never talks for days on end.
Vertaald door Richard McKane
Self Revelation
How hard is my ordeal! I know no arithmetic And I am employed in accounts. My favorite dish is eggplant fried in oil And it upsets me. I know a freckled girl I love her she doesn't love me.
De Amerikaanse schrijver James Salter werd geboren als James Arnold Horowitz als zoon van een welgestelde makelaar in New Jersey. Hij zat op een middelbare school in New York City. Zijn vader, Louis G.Horowitz ging in 1941 de militaire dienst in, onder de dreiging van Amerikaanse betrokkenheid bij de Tweede Wereldoorlog, en werkte zich op tot kolonel. Op zijn aandringen meldde Salter zich, op 15 juli 1942, bij de West Point (academie). Hij studeerde in 1945 af. Salter trouwde in 1951 met Ann Altemus (ze scheidden in 1975). Hun eerste kind, Allan, werd in 1955 geboren, maar kwam in 1980 bij een ongeluk om het leven. Een andere dochter, Nina, kwam in 1957 ter wereld. En uiteindelijk kreeg het paar in 1962 een tweeling, Claude en James. In 1957, hij was toen majoor, nam hij ontslag bij het leger en wijdde zich voortaan aan het schrijven. In 1976 trad Salter in het huwelijk met Kay Eldredge, die hem, in 1985, een zoon schonk, Theo. Hij beëindigde zijn militaire loopbaan in 1961, toen zijn squadron werd opgeroepen voor actie ten tijde van de crisis in Berlijn. Met zijn gezin verhuisde hij terug naar New York en veranderde voor de wet zijn achternaam van Horowitz in Salter. Salter wijdde zich voortaan aan het schrijven, eerst van filmscenario's. Hij won in 1962 een prijs op het filmfestival van Venetië voor zijn script voor een korte film over honkbal Team, Team, Team. Daarna schreef hij het scenario voor de speelfilm Downhill racer van Robert Redford. Zijn eerste twee boeken “The hunters” en “The arm of flesh”, lopen parallel met zijn tijd bij de luchtmacht. Zijn tijd in Europa leverde het materiaal voor “A Sport and a Pastime”(Sport en ander Tijdverdrijf) en “Solo Faces”. “Light Years” uit 1975 is zijn beroemdste boek. Die titel heeft twee connotaties: de tijd gaat snel, en er zijn bepaalde periodes in ons leven dat het licht meer op ons lijkt te schijnen dan op andere momenten. Salter publiceerde in 1988 een verzameling korte verhalen, “Dusk and Other Stories”. Daarvoor kreeg hij de PEN/Faulkner Award. In 2000 werd hij gekozen in de American Academy of Arts and Letters. In zijn autobiografie “Burning the days” (in 1997 in het Nederlands verschenen als Dwars door de dagen), kijkt Salter terug op een veelbewogen bestaan. Salter leek met schrijven te zijn gestopt, maar na 30 jaar, op 88-jarige leeftijd, verastte hij de (literaire) wereld met “All what is” (Alles wat is) , in Nederland een onverwachte literaire zomerhype.
Uit:All That Is
“Bowman had been in London for the Book Fair, and his homeward flight had been delayed. He landed in New York at nine in the evening. It was half an hour before he had his bags and went out to get a cab. There was a crowd, he had to share a cab with someone also going to the West Side, a woman with three or four pieces of luggage. She moved her legs to give him more room. She was sitting back in what might have been a coat with the sleeves lying as if open. They rode in silence. Bowman was prepared to keep to himself without looking at her again. In the city, strange women were not always as they appeared. There were women with grievances, disturbed women, women avidly seeking men. As they came to the expressway, she said, "Where are you coming from?" It was the way she said it. She almost seemed to know him. "London," he said, looking at her more closely for the first time. "And you?" "From Athens." "That's a long flight," he commented. "They're all long. I don't like to fly. I'm always afraid the plane is going to crash." "I don't think you have to be afraid of crashing. It's quick. It's all over in a second." "It's what happens before that, when you know you're about to crash." "I suppose so, but how would you prefer to die?" "Some other way," she said. In the light from oncoming cars he could see her dark hair and lipstick that made him take her for Greek. The expressway paralleled Manhattan, which was like a long necklace of light across the river. At the far end was the financial district and then, from midtown on up, the countless tall buildings, the great boxes of light. It was like a dream, trying to imagine it all, the windows and entire floors that never went dark, the world you wanted to be in.”
““In het park beneden zit ik met een dun meisje op een bank. Ik kijk naar haar lippen. Ze zijn smal en in het lichte roze herken ik kleine groeven, dode fragmentjes huid, van iemand anders. ‘Eigenlijk heb ik helemaal geen steil haar,’ zegt ze. ‘Ik heb pijpenkrullen.’ De stijve dames en de hondjes trekken in een stoet voorbij. In de vijver staart een eend naar een dikke vis. Het meisje heeft mijn hand gepakt. Zojuist zijn we bij het graf van haar oudere broer, Mark, geweest. Een begraafplaats in de duinen. In de hemel hingen geluidloze meeuwen. Verstild spelend in de wind. Op de steen van de broer van Linda, zo heet het dunne meisje, stond: “Mark van de Berg”. Verder niets. ‘Wat doen data ertoe?’ verklaarde zijn zusje. ‘Hoe oud hij is geworden. Wanneer hij is gestorven. Wie zijn familie zijn. Een motto. Dat hoort op zo’n steen te staan. Wij bedachten dat het allemaal niet belangrijk was. Hij is dood. Dat is het enige dat telt.’ Op de steen ernaast zat een enorme vlek meeuwenpoep. Aan het einde van elke rij grafstenen stond een zwart emmertje met een borstel erin. Mark werd onthoofd door een Haagse tram. Het was een dinsdag. Dan is er altijd veel dood aan de hand. Het regende. Hij fietste over de Turfmarkt met één hand aan het stuur omdat hij probeerde zijn handschoenen aan te trekken. Dat is lastig op de fiets. Het was koud. Met een flinke vaart naderde hij de tramrails voor de Albert Heijn. Het trambelletje rinkelde. Iets moet hem gezegd hebben dat hij nog voor de tram langs zou kunnen want, zo meldden meerdere getuigen achteraf, hij minderde geen vaart. Eerder nog leek hij te versnellen. Op het allerlaatste moment zag hij zijn fout in, maar zijn rechterhand zat klem in de handschoen. Met zijn vrije hand kneep hij uit alle macht in de handrem.”
Xander Michiel Beute (Gouda, 9 juni 1975) Gouda, stadhuis
“Deze po-zonder-oor is een troost voor Dr. Vlimmen... Er zijn dus nog mensen, die een verschrikkelijk zotte indruk maken en het niet eens schijnen te weten. Die agent voelt zich zelfs, dat is duidelijk te zien. Toch heeft heel Dombergen gelachen, toen Willem Roels in de gemeenteraad de nieuwe helmen aldus doopte en eraan toevoegde: ‘Laten we in godsnaam niets onbeproefd laten, meneer de voorzitter, zodra het erom te doen is Dombergen in de ogen van de hele wereld onsterfelijk belachelijk te maken!’... Opeens ziet hij door het spiegeltje een heer naderen over het trottoir naast zijn wagen. Het is Treeborg, een van de plaatselijke artsen. Hij loopt met de kin in de hoogte en steil als een kaars; aan zijn houding kan iedereen zien, dat hij over zichzelf meer dan tevreden is. Vlimmen heeft hem gekend in Utrecht, heeft hem daar als ‘foetum’ zien aankomen, toen hij zelf derdejaars werd... Afgestudeerde charlatan,noemt hij zoiets. Bedroevend gemis aan hersens, maar een brutaliteit, die er glansrijk tegen opweegt. Door zijn huwelijk met de dochter van den rijken sigarenkistjesfabrikant Huybrechts veel te snel opgeklommen langs de sociale ladder van Dombergen en dat is den ‘feut’ in de kop geslagen. Die ladder reikt wel niet zo erg hoog... Wat zei Dacka ook weer? ‘Als onze Dombergse fabrikanten twee passen achteruit gaan, staan ze in de klompen van hun grootvaders’... Maar voor iemand als Treeborg is het een toppunt van chic, omdat hij arm is van geest en de zoon van een paardenslachter uit Hagenburg, wien het in de oorlogsjaren zo naar den vleze ging, dat hij op de Zwarte Lijst kwam en zijn zoon kon laten studeren.”
Anton Roothaert (9 juni 1896 – 29 maart 1967) Scene uit de film “Dokter Vlimmen”met Peter Faber, 1977
“De mode van het postmodernisme schept evenmin een gunstig klimaat voor vooruitgangsideeën. Wie denkt dat er slechts willekeurige en principieel inwisselbare perspectieven op de geschiedenis bestaan, is weinig geneigd tot het onderkennen van wat voor wetmatigheden dan ook. Karel van het Reve wijdde vorig jaar in de Amsterdamse Stadsschouwburg een lezing aan vooruitgang in de kunst. Zijn standpunt geeft het algemeen gevoelen in deze kwestie goed weer. Hij beantwoordde de vraag, of er vooruitgang in de kunst bestaat als volgt (ik vat nu maar even samen op de voor deze spreker gebruikelijke wijze): ‘Nogal wiedes niet; na Mozart is er wel andere muziek gemaakt, maar geen betere. Grote kunst is tijdloos, in tegenstelling tot wetenschap, waarin wel vooruitgang bestaat. Geen fysicus leest immers meer Archimedes.’ Is de vraag zo onzinnig als Van het Reve wil doen voorkomen? Er is voooral de laatste 150 jaar heel wat af geschermd met de term vooruitgang, ook in de kunst. Elke nieuwe beweging zette zich af tegen haar voorgangers en ontleende haar bestaansrecht aan het vooruitgangsperspectief van waaruit het oude op grond van historische noodzakelijkheid of wetmatigheid zou hebben afgedaan. De retoriek van de avant-garde gaat hierbij nog een stap verder en beoogt het onvermijdelijke historische proces door middel van stoottroepgeweld nog eens te versnellen. En vaak denkt men dan niet alleen de kunst, maar ook de onderdrukte mens of zelfs de hele maatschappij hiermee vooruit te helpen. Laten we het vooruitgangsbegrip eens wat nauwkeuriger bezien. In de loop van de vorige eeuw begint het gebruik van veranderingsbegrippen als ontwikkeling, evolutie en vooruitgang steeds meer door elkaar te lopen. Juist omdat deze termen zoveel voorkomen, wordt hun betekenis minder duidelijk. Wellicht hierom definieert Bury, wiens The Idea of Progress uit 1920 als gezaghebbend wordt beschouwd, ‘vooruitgang’ slechts globaal als de opvatting ‘that civilisation has moved, is moving and will move in a desirable direction’ en een meer recente studie sluit hierbij aan met de formulering dat ‘mankind has advanced in the past (...) is now advancing and will continue to advance through the foreseeable future.’. Een nauwkeuriger en meer bruikbare omschrijving geeft de socioloog Laeyendecker.”
Maarten Doorman (Medina Sidonia, 9 juni 1957)
De Canadese schrijver, muzikant en tv-en radiopresentatorpresentator Jian Ghomeshiwerd geboren op 9 juni 1967 in Londen en groeide op in Thornhill, Ontario. Zie ook alle tags voor Jian Ghomeshi op dit blog.
Uit: 1982
“Besides, for me it made even more sense that I had an affinity for all things British. I was born in London and spent my first seven years in the U.K. If only I’d known how to harness that lineage, I would have been more successful in Thornhill in Grade 9. I could have retained my English accent and peppered my sentences with “y’know wha-I mean?” and said about my friends, “They’re my best mates.” And then Wendy probably would have thought I was more special and punk and unique. But I was a different kind of unique. When I was in England, as much as I had friends and loved supporting Arsenal Football Club, I didn’t really fit in. And then I didn’t really fit in when I got to Thornhill. My search for appropriate role models often came up empty. And being myself didn’t seem a very appealing option. When I was a little kid in England in the 1970s, the boys I hung out with at primary school called me Blackie. This is a fact. It became my label. And some of those kids that called me by that name were my friends. “Hey, Blackie!” That’s how they would greet me. This term was apparently based on my parents’ ethnic background and the way I looked. My parents had moved from Iran and settled in England before my sister and I were born. And we were the only ethnic family around. But I didn’t really understand what that meant at the time.”
„An einem Ackerrain war ein Wagen gegen einen Baum gerast, ein Fabrikat, das ich nie zuvor gesehen hatte. Ich nahm an, dass es ziemlich alt sein musste, wenn auch nicht so alt, dass ich das in zwei Hälften zerrissene Gefährt, das auf den Bildern von allen Seiten und in allen Einzelheiten zu sehen war, als Oldtimer bezeichnet hätte. Der Junge, der ich damals war, hatte bestimmt noch keine Vorstellung von Nachkriegszeit, den fünfziger oder sechziger Jahren. Die Fotografien, die mein Großonkel sammelte, ohne dass ich hätte sagen können, zu welchem Zweck, zeigten für mich das zerfetzte, in seine Einzelteile zurückgesprengte Wrack eines bloß alten Autos. Aber ich weiß noch, dass stets, wenn mich die Langeweile an einem verregneten Nachmittag in das Arbeitszimmer trieb, dasselbe »ungute Gefühl« in mir aufstieg, von dem meine Mutter oft sprach, überzeugt, ihre hektische Nervosität sei Ausdruck einer telepathischen Fähigkeit. Bewacht von dem hyänengroßen Hund an der Wand, ordnete mein Großonkel Papiere, und ich presste so lange die Stirn gegen den kalten Türrahmen, bis er meine Verholzung bemerkte und mich zu sich rief. Stundenlang sortierten wir dann gemeinsam Bilder und Artikel, die ich aus alten, zumeist französischen Zeitungen ausschnitt und die er beschriftete mit einer Quellenangabe, einem Datum und den immer gleichen zwei Namen »Camus, Villeblevin«, die mir nichts sagten, sich mir aber einprägten, als wären sie eintätowiert worden in den Teller meiner noch schmalen Hand mit den roten Druckringen von der unermüdlich auf und ab durch das Papier gleitenden Schere.“
Mirko Bonné (Tegernsee, 9 juni 1965)
De Italiaanse schrijver van Duitse afkomst Curzio Malaparte (pseudoniem van Kurt Erich Suckert) werd geboren in Prato Toscane, 9 juni 1898. Zie ook alle tags voor Curzio Malaparteop dit blog.
Uit: Die Haut (La Pelle, vertaald door Hellmut Ludwig)
»This bastard people«, sagte Jack, indem er seine in dem fürchterlichen Gedränge verzerrte Uniform in Ordnung brachte. »Don't say that, sprich nicht so, Jack.« »Why not? This bastard, dirty people.« »Oh, Jack! Ich bin auch ein Bastard, ich bin auch ein schmutziger Italiener. Aber ich bin stolz darauf, ein schmutziger Italiener zu sein. Es ist nicht unsere Schuld, wenn wir nicht in Amerika geboren sind. Ich bin sicher, daß wir ein bastard, dirty people auch sein würden, wenn wir in Amerika geboren wären. Don't you think so, Jack?« »Don't worry, Malaparte«, sagte Jack, »sei mir nicht böse. Life is wonderful.« »Ja, das Leben ist etwas Herrliches, Jack, ich weiß, es. Aber sprich nicht so, don't say that.« »Sorry«, sagte Jack und schlug mir auf die Schulter, »ich wollte dich nicht kränken. Man sagt halt so. I like Italian people. I like this bastard, dirty, wonderful people.« »Ich weiß, Jack, daß du diesem armen, unglücklichen, wunderbaren Volk wohlwillst. Kein Volk auf Erden hat so viel gelitten wie das neapolitanische Volk. Es erduldet Hunger und Knechtschaft seit zwanzig Jahrhunderten und klagt nicht. Es flucht niemandem, haßt niemanden: nicht einmal sein Elend. Christus war Neapolitaner.« »Red kein dummes Zeug«, sagte Jack. »Das ist kein dummes Zeug. Christus war Neapolitaner.« »Was hast du heute, Malaparte?« fragte Jack und sah mich mit seinen gutmütigen Augen an. »Nichts. Was soll ich haben?« »Du bist finsterer Stimmung«, sagte Jack. »Weshalb sollte ich schlechter Stimmung sein?«
Curzio Malaparte (9 juni 1898 – 19 juli 1957) Cover
“All the things you did?” “Excuse me,” Mr. Calendar said, holding up his glass. “I think I’ll find a refill.” He turned around and walked back into the house. “Could you tell me that, Mrs. McQuire?” She was frowning down into the bright blue water beside them. “Well,” she said, “aren’t you awfully proud of yourself? Of all those things?” “No.” “What?” she said, looking up. “You’re not?” “I want to know why you’re so impressed, Mrs. McQuire.” “Well,” she said, shaking her head. “I’m afraid—I’m afraid I don’t quite see what you’re driving at.” “You don’t know what I’m talking about, do you.” “Well not exactly. No.” “Then why do you—why do you—” He shook his head. “Excuse me,” he said. He turned around and walked back toward the house. “Ben?” she called after him. “I’m afraid I haven’t been much help, but if it makes any difference I just want to say I’m thrilled to pieces by all your wonderful achievements and I couldn’t be prouder if you were my own son.”
Charles Webb (San Francisco, 9 juni 1939) Scène uit een theateropvoering in Londen met Jerry Hall (Mrs Robinson) en Josh Cohen (Benjamin), 2000
zo is de schoonheid grenzen graven een gedurig vangen van vormen en neigen naar leven van fragmenten spiegels sparen de leegte van ramen en bij het maken van monologen bevaren wij de echo in de vijvers der oren
13. (Clifford/Pennsylvania Turnpike)
Vluchtiger beweging dan de vlinder tooit de dood. In de donkere vazen van het bloed razen sneller auto‘s.
Bergen kinkhoorns het geluk? Ontdubbeling in licht en schaduw brengt tederheid op het niets. En verwondering misschien. Als strooisel van klankkristallen onder de scalp.
Uit:Memoirs of Hadrian (Vertaald door Grace Frick, in samenwerking met de schrijfster)
“But books lie, even those that are most sincere. The less adroit, for lack of words and phrases wherein they can en-close life, retain of it but a flat and feeble likeness. Some, like Lucan, make it heavy, and encumber it with a solemnity which it does not possess; others, on the contrary, like Petronius, make life lighter than it is, like a hollow, bouncing ball, easy to toss to and fro in a universe without weight. The poets transport us into a world which is vaster and more beautiful than our own, with more ardor and sweetness, different therefore, and in practice almost uninhabitable. The philosophers, in order to study reality pure, subject it to about the same transformations as fire or pestle make substance undergo: nothing that we have known of a person or of a fact seems to subsist in those ashes or those crystals to which they are reduced. Historians propose to us systems too perfect for explaining the past, with sequence of cause and effect much too exact and clear to have been ever entirely true; they rearrange that dead, unresisting material, but I know that even Plutarch will never recapture Alexander. The story-tellers and spinners of erotic tales are hardly more than butchers who hang up for sale morsels of meat attractive to flies. I should take little comfort in a world without books, but reality is not to be found in them because it is not there whole. Direct observation of man is a method still less satisfactory, limited as it frequently is to the cheap reflections which human malice enjoys. Rank, position, all such hazards tend to re-strict the field of vision for the student of mankind: my slave has totally different facilities for observing me from what I possess for observing him, but his means to do so are as limited as my own. Every morning for twenty years, old Euphorion has handed me my flask of oil and my sponge, but my knowledge of him ends with his acts of service, and his knowledge of me ends with my bath; any effort on the part of either emperor or slave to learn more straightway produces the effect of an indiscretion."
Marguerite Yourcenar (8 juni 1903 – 17 december 1987) Hadrianus en zijn jonge minnaaar Antinous (Brits Museum)
ein letzte-kolonien-geruch & schwerer einsatz an den lauben: manche hängten schlitten glocken, an den taschen hart & gross gestossne spät- heimkehrer mäntel, wir hatten noch stanniol, mal stores in den kirschen, flaschen, wo man hintrat, auf die kurzen, braunen hälse. dort
hockten wir zu tisch mit über spreiztem scheitel paar pfund augen welpen unterm lid: jäger zäune, wellasbest für immer oder ein der-tut-nichts-pitbull im luden gewirr & kristall-
klare flaschen, erst schwer vom körper zu trennen, doch leer in die löcher der ratten zu graben, die pfeifenden hälse
gegen den westmond. wie gut tat dann das ratten-klatschen bei nordwest & was wir hier jetzt immer haben: dieses
patroullieren aus den schädel spitzen, tags wenn unser sinnen sorgsam seine schläfen bettet in der luft lamellen, blanke nerven an den rinden, wenn
im frühlicht kopf & leben eines vogels auf einander schlagen
muskat: vor einnahme gesamtnuß bring deine lyrik zum abschluß. dann such es dir aus: kollaps oder lethargie. sink auf die knie, bete. bei kleineren mengen, pulverisiert, hält das gefühl von schwebegang volle vierzehn stunden an. schlug alle in seinen bann – und die meisten schrieben ja wirklich gedichte. es war seltsam, ende der siebziger in
einem viertel wie heslach: für junge, weiße schulverweigerer blieben allein lyrik und improvisierte musik, um dem ghetto zu entkommen. viele schafften das ohne chemische hilfe nicht, und für die war muskat wie geschaffen: amphetaminartig putschend, leicht bewußtseinsverändernd und vergleichsweise billig – da blieb man für tage am tisch. doch das geschriebne
überstieg bei weitem das können. oft ließ das scheinbar mühe- los erreichte niveau den schaffer sprachlos zurück: er verstand die eigne lyrik nicht. sie schien ihm schwierig und überkomplex. die meisten machten unbeeindruckt weiter, verschwiegen ihr scheitern und erhöhten einfach die dosis, was die probleme auf natürlichem wege löste. andere gewannen einsicht und
verfaßten bezüglich berichte – auch das lief sich tot, ist teil der aporie-geschichte – wieder andere, ganz bestimmt nicht die dümmsten, verschwanden für einige zeit und kehrten mit den insignien zurück. für ihre dichtung ein glück, für ihre seele verheerend. alles in allem hat heslach bis heute acht vorzüg- liche dichter erbracht. über zwölf weiteren wölbt sich die nacht.
In the space between love and sleep when heart mourns in its prison eyes against shoulder keep their blood-black curtains tight. Body rolls back like a stone, and risen spirit walks to Easter light;
away from its tomb of bone, away from the guardian tents of eyesight, walking alone to unbearable light with angelic gestures. The fallen instruments of its passion lie in the relic
darkness of sleep and love. And heart from its prison cries to the spirit walking above: 'I was with you in agony. Remember your promise of paradise,' and hammers and hammers, 'remember me.'
Die Macht von so Blumen in Haaren in Augen in Hän- den die Macht von so Blumen über Gewehre in Blumen der Tod in Gerüchen Farben Nuancen die Macht von so Blumen über den Tod und jenen die Macht der Mäd- chen der Blumen dieser so einzigen Blumen zwischen den Schenkeln die Macht io credo die Herrlichkeit von so Blumen von Mädchen ich glaube in unum deum o wäre doch Stalin gestorben mit Blumen in Händen in Haaren noch jung und zaristisches Blei in der Brust io credo so sag ich an Mädchen an Blumen an die so einzigen Blumen die Macht und die Herrlichkeit die- ser so einzigen Saneta Ecclesia Blumen so bunt so Ge- rüche von Aix en Provence Avignon man muß sie auch pflegen (die Macht) diese Blumen Horovitz sagt es aus London sagts in Berlin er liest ein Gedicht und sagt es dazwischen My ancestors came from Hungary where Horovitz was a town ich breche die Zeile neu die Macht und der Tod diese Blumen tu (felix Austria) nube
Gerald Bisinger (8 juni 1936 – 22 februari 1999) Cover
nadelhölzer haben einen anderen geruch wer sich aufs unterholz einlässt dem harzen bald die gedanken genug um sich im schatten zu verorten ohne zu frieren nach diesem winter schon lange sind sonne und sterne nicht mehr durchgebrochen dass man sich fast trösten möchte am dämmern in den ritzen des bambushains
diese zimmer sind jetzt leer und diese schritte, wie sie hallen, von den nackten wänden. wie die buche und der himmel durch das fenster blicken und den freien platz bewundern, all den raum zwischen parkett und decke. wie die dinge, die jetzt fehlen, ihre schatten hinterlassen und ein jedes seinen umriss wirft mit schwarz. dieses echo, peripher im augenwinkel, von der zeit belichtetes papier aus netzhaut und tapete.
De Nederlandse schrijver Herman Jan (Han) Friedericy werd op 8 juni 1900 geboren in Stadskanaal in de gemeente Onstwedde. Hij bracht zijn kinderjaren in het zuiden van Noord-Brabant (Beek-en-Donk, Geldrop) door. Na de HBS, eerst in Helmond, daarna in Eindhoven, studeerde hij vanaf 1918 Indologie aan de Rijskuniversiteit te Leiden. Van 1921-1930 was hij ambtenaar Binnenlands Bestuur op Celebes. In de periode 1930-1933 had hij eerst tien maanden verlof en daarna kreeg hij gelegenheid om in Leiden zijn studie Indologische wetenschappen voort te zetten. Hij promoveerde in 1933 in Leiden op De standen bij de Boegineezen en Makassaren. Van 1933-1938 werkte hij als ambtenaar Binnenlands Bestuur te Palembang (Sumatra) en Batavia (Djakarta, Java) en van 1940-1942 was hij medewerker van het kabinet van de Gouverneur-Generaal. Tijdens de Japanse bezetting van Nederlands-Indië zat hij meer dan drieënhalf jaar in interneringskampen op Java. In 1946 werd hij met een bijzondere opdracht te Singapore geplaatst, van waaruit hij reizen maakte naar Birma, Indo-China, Malakka en Thailand om Indische dwangarbeiders die door de Japanners uit Nederlands-Indië waren gehaald, te laten repatriëren. Van 1946-1947 was hij Chef Politieke Zaken op het Ministerie van Overzeese gebiedsdelen in Den Haag. In 1947 volgde zijn benoeming tot Resident en was hij van 1947-1949 werkzaam als Hoofd Indonesische Afdeling Nederlands Informatiebureau te New York. Na de soevereiniteitsoverdracht aan Indonesië kreeg Friedericy op eigen verzoek eervol ontslag uit de Indische bestuursdienst en werd hij benoemd tot Adviseur voor Nederlands-Indonesische Zaken in de VS. Van 1952-1956 was hij Ambassaderaad voor Pers- en Culturele zaken op de Nederlandse ambassade in Washington, van 1956-1959 bekleedde hij die functie in Bonn, en daarna, vanaf 1959, in Londen. Naast zijn romans en verhalen publiceerde Friedericy artikelen over staats- en adatrecht in het 'Koloniaal Tijdschrift' en politieke artikelen en reisbeschrijvingen in Nederlandse en Amerikaanse periodieken.
Uit: Bendeleider (Onder het pseudoniem H. J. Merlijn)
“Het zal één uur in de middag geweest zijn toen de auto van Toewan Petoro1) Sengkang om de hoek kwam en stopte voor het kantoor van mijn Toewan Petoro. Toewan Petoro Sengkang was pas van verlof terug uit Holland en kende mijn Toewan Petoro nog niet lang. Toch drukten zij elkander hartelijk en lachend de hand. Met de Toewan Petoro Sengkang kwam mee Toewan Petoro Malolo Sengkang. Die ziet er ouder uit dan zijn Toewan. Dit komt misschien omdat hij dik is en een bril draagt. Toewan Petoro Sengkang kent mij nog niet. Toewan Petoro Malolo wel. Die lachte en zei: ‘Tabé Samaila’. Ik ben wel eens met hem op tournee geweest toen bij hier in Watampone woonde en pas uit Holland kwam. Hij is een goede Toewan. Hij wordt niet gauw kwaad en als hij kwaad wordt, heeft hij er meestal reden voor. Standjes geeft hij nooit in het openbaar en hij spreekt al wat Boeginees. En hij houdt van lachen. Mijn Toewan en de andere heren gingen het kantoor binnen. Zij gingen voor de tafel met het groene kleed zitten en toen riep mijn Toewan mij. Ik moest naar Toewans Njonja toegaan en zeggen, dat de beide gasten bleven eten. En dan moest ik de djongos drie glazen split laten brengen. Toen ik terug kwam en zei: ‘Njonja bilang baik’2), zag ik dadelijk, dat er iets ernstigs aan de hand was. Mijn Toewan keek voor zich uit op het groene kleed en trok zachtjes aan het lelletje van zijn rechteroor. Toewan Petoro Sengkang praatte. Ik versta niet veel Hollands, maar ik begreep wel, dat er iemand was doodgeschoten. Mijn Toewan hoorde mij niet en ik ging voor de kamer van mijn Toewan op mijn bank zitten. Hij ging telefoneren. Met Toewan Kapten3). Hij telefoneerde heel kort en dadelijk daarop ging aan de overkant van de aloon-aloon4) de deur van het huis van Toewan Kapten open en kwam Toewan Kapten er uit. Toewan Kapten liep vlug en rechtop. Hij loopt altijd rechtop. Hij is een flinke man om te zien. Hij heeft zwarte ogen en een zwarte snor. Hij leidt een gelukkig leven, geloof ik. Tenminste als hij van zijn gemak houdt. Want veel werk heeft hij niet. Bone is zo rustig, dat het leger wel met pensioen kan gaan. Daarom gaat Toewan Kapten niet eerder dan om negen uur naar de kazerne en om één uur is hij dan weer thuis. Maar ten slotte is Toewan Kapten een soldaat en misschien vindt hij dit leven toch wel niet zo prettig. Het is best mogelijk, dat hij wel eens oorlog wil voeren.”
De Hongaarse schrijver en film- en theaterregisseur Péter Gárdos werd geboren op 8 juni 1948 in Boedapest. Na zijn afstuderen aan de universiteit, trad hij toe tot de Newsreel en Documentaire Studio als assistent-directeur, later als directeur. Hij regisseerde een aantal documentaires Met “Koorts in de ochtend” publiceerde hij een debuutroman die tegelijkertijd in negenentwintig landen werd uitgegeven. Bovendien heeft hij deze roman, gebaseerd op een waar verhaal, zelf verfilmd.
Uit: Fieber am Morgen (Vertaald door Timea Tankó)
““s war ein verregneter Sommertag, als mein Vater mit dem Schiff nach Schweden gebracht wurde. Das Kriegsende lag kaum drei Wochen zurück. Ein stürmischer Nordwind wehte, und die Fähre schlingerte durch zwei bis drei Meter hohe Wellen über die Ostsee in Richtung Stockholm. Mein Vater war auf dem Unterdeck untergebracht worden. Die Menschen lagen auf Strohsäcken, die sie verzweifelt umklammerten, um in dem furchtbaren Auf und Ab Halt zu finden. Seit das Schiff abgelegt hatte, war noch keine Stunde vergangen, als es meinem Vater plötzlich sehr schlecht ging. Zuerst hustete er nur blutigen Schaum und krümmte sich vor Schmerzen, dann wurde sein Atem immer mehr zu einem Röcheln, so laut, dass es fast das Schlagen der Wellen gegen den Schiffsmmpf übertönte. Da mein Vater zu den schwereren Fällen gehörte, lag er in der ersten Reihe, unmittelbar neben der Luke. Als es ihm nun so schlecht ging, kamen zwei Matrosen und trugen seinen mageren Körper in die Nachbarkajüte. Der Arzt zögerte nicht. Es war keine Zeit, sich um Schmerzmittel zu kümmern. Mit einer großen Nadel stach er zwischen zwei Rippen hindurch in den Brustkorb meines Vaters. Er vertraute auf sein Glück, dass die Spritze an der richtigen Stelle landete. Während der Arzt ungefähr einen halben Liter Flüssigkeit aus der Lunge meines Vaters zog, wurde das Absauggerät gebracht. Der Arzt tauschte die Spritze gegen ein Kunststoffröhrchen aus und saugte noch schnell anderthalb Liter Schleim ab. Bald ging es meinem Vater besser. Als der Kapitän erfuhr, dass der Arzt einem der Passagiere das Leben gerettet hatte, erwies er meinem Vater eine besondere Gunst: Er durfte in dicke Decken gehüllt auf dem Oberdeck sitzen. Über dem granitgrauen Wasser sammelten sich dichte Wolken. Der Kapitän stand in seiner makellosen Uniform neben dem Liegestuhl meines Vaters. Sprechen Sie Deutsch? Mein Vater nickte. In besseren Zeiten hätte das vielleicht der Auftakt zu einer aufschlussreichen Unterhaltung sein können. Mein Vater war jedoch nicht in der Verfassung für ein höfliches Gespräch. Er schaffte es gerade so, seine Kooperationsbereitschaft zu signalisieren.“
“Ik woonde met mijn vader, moeder en broer, en de familie van mijn vader, zijn moeder, boers, zussen en schoonzussen, op de verschillende etages van een flat van vijf verdiepingen. De riante stenen villa waar ze met z’n allen als een Osmaanse grootfamilie hadden gewoond, werd in 1951, een jaar voor mijn geboorte, verlaten en aan een particuliere lagere school verhuurd, en op het aanpalende perceel werd een ‘moderne’ flat gebouwd, waar ik nu de vierde verdieping bewoon, en waar op de buitendeur, geheel volgens de toen heersende mode, trots de naam Pamuk werd geschilderd. Op iedere verdieping, waar ik de eerste jaren op de arm van m’n moeder kwam, stonden een of twee piano’s. Mijn oom, die in mijn herinnering altijd de krant zit te lezen, was als laatste getrouwd en had zich met zijn vrouw en zijn piano op de eerste verdieping gevestigd, waar hij vervolgens een halve eeuw door zou brengen, kijkend naar de voorbijgangers op straat. Al die piano’s, die geen van alle bespeeld werden, gaven me een gevoel van weemoed en zwaarmoedigheid. Het was niet alleen dat die piano’s niet bespeeld werden, de buffetkasten, waar het achter de ruitjes propvol stond met Chinees porselein, kopjes, tafelzilver, suikerpotten, snuifdozen, kristallen glazen, flacons voor rozenwater, borden, wierookvaatjes (en een speelgoedautootje dat zich op een dag daartussen had verstopt), zaten ook altijd op slot, de met parelmoer ingelegde koranlessenaars, de standaards voor tulbanden aan de muur werden nooit gebruikt, er was niets wat aan het zicht onttrokken werd door de kamerschermen met art nouveau en Japanse invloeden, de deurtjes van de boekenkasten van mijn oom die naar Amerika was geëmigreerd en dokter was, gingen nooit open en zijn ingebonden medicijnenstudies stonden al twintig jaar achter het glas te verstoffen, en dat alles gaf mij het gevoel dat al die spullen waarmee de woonkamers op iedere verdieping waren volgestouwd, niet waren uitgestald om ermee te leven, maar voor de dood.”
Orhan Pamuk (Istanbul, 7 juni 1952) Cover
De Duitse schrijfster Monika Mann werd als vierde kind van Thomas Mann geboren op 7 juni 1910 in München. Zie ook alle tags voor Monika Mann op dit blog.
Uit:Das fahrende Haus
„Ein dort lebender Schriftsteller schrieb mir von den Schönheiten jener Landschaft, von Gewittern und Sonnenpracht, die so dramatische und einmalige Kontraste in sie hineinspielen, und er schrieb mir von der Billigkeit – es ließe sich dort für einen Dollar pro Tag besser leben als irgendwo. Meine magyarischen Maikäfer standen dem Plan nicht entgegen. Ich blätterte in Katalogen mit spanischen Monumenten und Ruinen inmitten einer schroffen und heiligen Landschaft, wo gedrungene braune Männer mit Messern in den Gürteln herrliche Vasen und Teppiche verkauften und auf Stieren ritten. Ich ließ mich gegen Typhus impfen, sorgte für Flugplatz und mexikanische Herberge: Amerika verweigerte mir das Exit-Visum. – Ich beschloß, meinen Ungarpaß einzustampfen, ihm den Garaus zu machen, so oder so. Das war leichter beschlossen als getan. Zum Vernichten gehört viel, zu viel, als daß es mir gelingen wollte. – Wieder in einem fernen Winkel New Yorks. Diesmal in einem hochmodernen Wolkenkratzerbüro einer christlichen Institution, die Nansen-Pässe vergibt. Es muß abgeschworen werden, meine Liebe, Sie sind nicht staatenlos! Der Nansen-Paß dem Staatenlosen. – Ich fuhr zum Abschwören. Aber da mußte Búdápéstí einschreiten und mitwirken, und das würde Mónáté dauern, wenn es überhaupt zu bewerkstelligen war. O mache mich, o mache diese Erde staatenlos, du großer und seltsamer Gott! – Und all dies mit dem Vorzeichen «Frieden» – was war da noch zu hoffen? – Ich fuhr nach New Hampshire und aß baked potatoes den lieben Sommer lang. Dort war auch eine Psychoanalytikerin, deren kühne Verleugnung des Lebens mich den Fall Mexiko vergessen ließ: Sie löste ja das Leben, das Unbegreifliche ins Begreifliche auf oder ins sophistische Nichts.“
Monika Mann (7 juni 1910 – 17 maart 1992) Thomas, Erika, en Monika Mann in Pacific Palisades
If i can't do what i want to do then my job is to not do what i don't want to do It's not the same thing but it's the best i can do
If i can't have what i want . . . then my job is to want what i've got and be satisfied that at least there is something more to want
Since i can't go where i need to go . . . then i must . . . go where the signs point through always understanding parallel movement isn't lateral
When i can't express what i really feel i practice feeling what i can express and none of it is equal I know but that's why mankind alone among the animals learns to cry
“Graham Greene—you’ve probably heard me quote before, because god knows, it’s true—“The writer is doomed to live in an atmosphere of perpetual failure.” There it is. There it is. Nah, you write things and write things—write a book for instance—and write and write and write and write and write, and you know, it’s not—every writer writes with the knowledge that nothing he writes is as good as it could be. Paul Valery: “A poem’s never finished, only abandoned.” The same thing with a novel. It’s never finished, only abandoned. I’ve had any number of novels where I’ve just at some point said to myself, well, unless you’re going to make the career out of this book—spend the rest of your goddamn life chewing on it—you might as well just package it up and send it on to New York. Go on to something else. Because between conception and execution there is a void, an abyss, that inevitably fucks up the conception. The conception never gets translated to the page. It just doesn’t. I don’t think it ever does. I think [Gustave] Flaubert kept Madame Bovary for nine years. Took him nine years to write it, well, he didn’t write it all in nine years. He could have written it in nineteen years, and he would still have felt the way he felt, and that was that it was a fine piece of work, but it was not as good as it could be. Same old same old.”
Ray’s third new car in half as many years. Full cooler in the trunk, Ray sogging the beer as I solemnly chauffeur us through the bush and up the backroads, hardly cowpaths and hub-deep in mud. All day the sky lowers, clears, lowers again. Somewhere in the bush near Saint John there are uncles, a family, one mysterious brother who stayed on the land when Ray left for the cities. One week Ray is crocked. We’ve been through this before. Even, as a little girl, hands in my dress, Ah punka, you’s my Debby, come and ki me.
Then the road ends in a yard full of dogs. Them’s Indian dogs, Ray says, lookit how they know me. And they do seem to know him, like I do. His odor— rank beef of fierce turtle pulled dripping from Metagoshe, and the inflammable mansmell: hair tonic, ashes, alcohol. Ray dances an old woman up in his arms. Fiddles reel in the phonograph and I sink apart in a corner, start knocking the Blue Ribbons down. Four generations of people live here. No one remembers Raymond Twobears.
So what. The walls shiver, the old house caulked with mud sails back into the middle of Metagoshe. A three-foot-long snapper is hooked on a fishline, so mean that we do not dare wrestle him in but tow him to shore, heavy as an old engine. Then somehow Ray pries the beak open and shoves down a cherry bomb. Lights the string tongue.
Louise Erdrich (Little Falls, 7 juni 1954)
De Duitstalige dichteres Mascha Kaléko (eig. Golda Malka Aufen) werd geboren op 7 juni 1907 in Krenau of Schidlow in Galicië in het toenmalige Oostenrijk-Hongarije, nu Polen. Zie ook alle tags voor Mascha Kaléko op dit blog.
The last time
It seems you’ve gone. Your last word still faintly clinking in my chamber: the brittlest shimmer lingered some lovely hours. Gone, then, as before.
Long have I known the sharp increment of your faltering redoubt. Long now, unbidden, have I sensed you seeking my window out,
and often hear unspoken some muted sinking phrase; and often the familiar knocking at the door. Gone, same as always.
Berlin (Charlottenburg district) 44 Mommsen St. 1938
Leaf in the wind
Let me feel of your heart its tremors, That I hear not how my own heart knocks. Open before me all the secret doors, Since by a bolt my own door locks.
I cannot, my dear, find the words to say, And my tears abide unspent: The forces binding us since the advent Will unravel us at the end of days.
All my pain I drown in kissing. All my mystery sustain like a child. I am a leaf, torn too soon from the tree.
Are all lovers so alone in the wild?
Vertaald door Bill Milner
Mascha Kaléko (7 juni 1907 – 21 januari 1975) Portret door Günther Fleischmann, z.j.
To be in love Is to touch with a lighter hand. In yourself you stretch, you are well. You look at things Through his eyes. A cardinal is red. A sky is blue. Suddenly you know he knows too. He is not there but You know you are tasting together The winter, or a light spring weather. His hand to take your hand is overmuch. Too much to bear. You cannot look in his eyes Because your pulse must not say What must not be said. When he Shuts a door- Is not there_ Your arms are water. And you are free With a ghastly freedom. You are the beautiful half Of a golden hurt. You remember and covet his mouth To touch, to whisper on. Oh when to declare Is certain Death! Oh when to apprize Is to mesmerize, To see fall down, the Column of Gold, Into the commonest ash.
Gwendolyn Brooks (7 juni 1917 – 3 december 2000) Borstbeeld door Sara S. Miller, 1994
“He took up the Spectator, read an article on Unrest and thought of the Empire. Mechanically his hand went up to his tie. He looked ahead to a time when it should be accurately finally fenced about and all raked over. Then there should be a fixed leisured glow, and relaxation, as on coming in to tea from an afternoon's gardening with his mother, in autumn. He turned in thought to confident English country, days like the look in a dog's eye, rooms small in the scope of fire-light, neighborly lights through trees. He thought of a woman, kind and palpable, who should never produce this ache, this absence. . . A door dragged forward its portiére, Lois came in from the dining-room, brushing rain from her frieze coat. He stood for a moment in a kind of despair at her agitation, as though he were trying to take her photograph. Then he stepped forward and kissed her, his hands on her wet shoulders. "Oh--but look here--" cried Lois. But she was his lovely woman: kissed. He shone at her, she helpless. She looked out at the hopeless rain. "I love --" "Oh but look here --" "But I love --" "What are you doing in the drawing room?" "I've come to lunch" "Do they know?" "I haven't seen anyone" "I don't know who to tell," she said distractedly. "They have all disappeared; they always are disappearing. You'd think this was the emptiest house in Ireland--we have no family life. It's no good my telling Brigid because she forgets, and the parlourmaid is always dressing. I suppose I had better lay you a place myself--but I don't where were the knives are kept. I can't think why you are being so sudden all of a sudden, in every way; you never used to be. I haven't even done the flowers yet. I do wish you wouldn't Gerald--I mean be so actual. And do be natural at lunch, or I shall look such a goat. You really might have asked me, I never mind talking things over. But now the gong will go at any moment. And how do you know I'm not in love with a married man?
Elizabeth Bowen (7 juni 1899 – 22 februari 1973) Cover
Wie aus des Lebens Schattenseiten oft bricht ein Sonnenstrahl hervor, so wirkt beim Menschen in ernsten Zeiten der echte, goldige Humor.
Weil er für einige Sekunden den bittren Ernst vergessen macht, wird rasch ein jedes Herz gesunden, wenn es mal richtig krank sich lacht.
Die Wühlmaus
Die Wühlmaus nagt von einer „Wurzel“ das „W“ hinfort – bis an die „Urzel“. Sie nagt dann an der hintren Stell auch von der „Urzel“ noch das „l“. Die Wühlmaus nagt und nagt – oh weh – auch von der „Urze“ noch das „e“. Sie nagt die Wurzel klein und kurz, bis aus der „Urze“ wird ein „Urz“. Die Wühlmaus – ohne Rast und Ruh – nagt von der „Urz“ auch noch das „U“. Der Rest ist schwer zu reimen jetzt, es bleibt zurück nur noch ein „Rz“. Nun steht die „Rz“ im Wald allein, die Wühlmäuse sind so gemein.
Fred Endrikat (7 juni 1890 – 12 augustus 1942) Portretfoto door Josef Breitenbach, 1932
“It is the traveller's lot to dine at many table-d'hôtes in the course of many wanderings ; but it seldom befalls him to make one of a more miscellaneous gathering than that which overfills the great dining-room at Shepheard's Hotel in Cairo during the beginning and height of the regular Egyptian season. Here assemble daily some two to three hundred persons of all ranks, nationalities, and pursuits ; half of whom are Anglo-Indians homeward or outward bound, European residents, or visitors established in Cairo for the winter. The other half, it may be taken for granted, are going up the Nile. So composite and incongruous is this body of Nile-goers, young and old, well-dressed and ill-dressed, learned and unlearned, that the new-comer's first impulse is to inquire from what motives so many persons of dissimilar tastes and training can be led to embark upon an expedition which is, to say the least of it, very tedious, very costly, and of an altogether exceptional interest. His curiousity, however, is soon gratified. Before two days are over, he knows everybody's name and everybody's business ; distinguishes at first sight between a Cook's tourist and an independent traveller ; and has discovered that nine-tenths of those whom he is likely to meet up the river are English or American. The rest will be mostly German, with a sprinkling of Belgian and French. So far en bloc ; but the details are more heterogeneous still. Here are invalids in search of health ; artists in search of subjects ; sportsmen keen upon crocodiles ; statesman out for a holiday ; special correspondents alert for gossip ; collectors on the scent of papyri and mummies ; men of science with only scientific ends in view ; and the usual surplus of idlers who travel for the mere love of travel, or the satisfaction of a purposeless curiousity.“
Amelia Edwards (7 juni 1831 – 15 april 1892) Rond 1860
„Die Kleinstädter nannten den alten Grafen den Herrn Darfich. Und der Name war auch sehr bezeichnend, denn wie ein schüchternes Fragezeichen ging der alte Herr durch die Straßen des Städtchens; vorsichtig und mit leisem Tritt schlängelte er sich an den Häusern entlang, und wem er begegnete, dem wich er in weitem Bogen aus. Nicht, wie man anfangs geglaubt hatte, aus Hochmut, sondern aus reiner Bescheidenheit. Dadurch zeichnen sich ja nun die deutschen Grafen gewöhnlich nicht gerade aus; er bildete aber eine Ausnahme von der Regel, ohne daß ihm die Menschen dafür dankbar waren. So ist es immer: die größten Verdienste werden nicht belohnt. Übrigens wäre der alte Graf auch sehr erstaunt gewesen, für irgend etwas Anerkennung zu finden, denn er war nie in seinem Leben gelobt oder belohnt worden. Man erzählte sich, daß er in seiner Jugend nur mit großer Mühe soviel gelernt habe, daß er ein kleines Hofamt bekleiden konnte, und seine Kenntnisse waren immer in sehr bescheidnen Grenzen geblieben. Es gab Leute, die behaupteten, er stünde mit der deutschen Orthographie auf gespanntem Fuße, und, was für einen Grafen ein Kapitalverbrechen war, er verstünde kein Französisch. Jedenfalls versäumte er es, seine Unterhaltung durch Einstreuen kleiner französischer Sätze anmutiger zu machen, was man von einem gewesenen Höfling doch verlangen konnte, und wenn er Fremdwörter gebrauchte, so wandte er sie fast immer verkehrt an. Das war aber entschieden ein Zeichen von Unbildung. Alle die Grafen und Barone, die in der kleinen Stadt auf ihren Lorbeeren ruhten, sagten, man könne mit dem Grafen Darfich nicht umgehen, und die andern Leute sprachen es ihnen nach. So kam es, daß der arme Graf fast gar keinen Umgang hatte, und daß ihm seine große Bescheidenheit, die ihm seinen Beinamen eingetragen hatte, auch nichts half. Und er sprach doch so gern, er hätte doch auch gern in der Weinstube gesessen und mit den Herren über die Tagesfragen geschwatzt: ob der König von Dänemark nach Holstein kommen würde oder nicht, und ob die Gräfin Danner in seiner Begleitung sein oder ob sie zu Hause bleiben würde. Über diese Sachen hätte unser Graf ebensogut reden können wie seine Standesgenossen. Weil aber kein Mensch ihn nach seiner Meinung fragte, so sah er ein, daß er sich an andrer Stelle Freunde suchen müsse, wenn er welche haben wollte. Und so kam denn die Freundschaft mit Krischan.”
„1945 Sie riefen über mich hinweg, mehrere Stimmen zugleich: «Muriel!» Das bin ich, kann es nicht leugnen, weiB es genau. Es gibt nur wenige Madchen und Frauen in diesem Land, die so heiBen. Sie tun alles, um mir das in Erinnerung zurfickzurufen. Noch vor kurzem war ich niemand, ein ungeborenes Wesen. Ich schwamm im Fruchtwasser des Todes, in der Dammerung großer Meerestiefen, hoffte, das Tageslicht, das in den Augen blendet, nicht noch einmal erblicken zu miissen. Mißtönend, grell, aus der Nähe, dann wieder von fern, dumpf wie durch Nebel- Oder Watteschichten, klingen die Stimmen der Schwestern, stören mich auf, als ich wieder versinken möchte. Schön war es in dem Land, in dem es keine Menschen, keine Gerausche, Gerüche, nichts, was man schmecken kann, gab, nur noch Bilder mit unscharfen Umrissen, die sich im Zeitlupentempo an mir vorbeibewegten. Muriel. Alle im Quisisana haben mich immer nur bei meinem Vornamen genannt. Ich kann Sveas singenden schwedischen Tonfall vom Krächzen der Oberschwester und von der tiefen Stimme des Schweizer Oberarztes unterscheiden. Was wollt ihr von mir? Ich gehöre nicht zu euch. Kein Liderzucken, kein Mundwinkelverziehen soll verraten, daß ich nicht mehr bewußtlos bin. Ich will weit weg sein, unerreichbar. Obgleich ihr genug Erfahrung habt, wird niemand das Tauschungsmanéver merken.“
's avonds laat vult een mist de vallei zonder te beseffen verstikt hij ons als een duistere macht op de velden liggen onze lijken en onder het gras een bruine aarde.
Tyne Cot
toen jullie naar het front trokken waren jullie levende helden en nu liggen jullie op de heuvel waar alleen papavers bloeien
“Paris erlebte einen wunderschönen Morgen. Das Sonnenlicht fiel in goldenen Bündeln ins Zimmer, als ich die Vorhänge zurückschob und die Fenster aufriss. Auf den Straßen unten wirbelte das Leben. Die Menschen kamen und gingen munter, die Laufburschen auf den Fahrrädern huschten lustig pfeifend über den Asphalt mit der überlegenen Wonne von Menschen, die ein Vehikel benutzen können. Im dritten Stock des gegenüberliegenden Hauses putzte ein hübsches Mädchen das Fenster und trat kühn auf das Fenstergesims. Genau unter ihr betrachtete ein Herr mit seinem Hund den Himmel und drehte den Kopf stark nach oben. Der Hund und er sahen sich überraschend ähnlich ...”
Gábor von Vaszary (7 juni 1897 – 22 mei 1985) Cover
De Nederlandse dichter Johannes Aloysius Antonius Engelman werd geboren in Utrecht op 7 juni 1900. Engelman begon als journalist bij het Utrechtse dagblad Het Centrum en werd vervolgens in 1932 redacteur van het dagblad De Tijd, waar hij samen met A. van Domburg en A. van Duinkerken vanaf 1933 de kunstredactie vormde. Samen met Pieter van der Meer de Walcheren verzorgde hij van 1926 tot 1941 de rubriek Kunst en Letteren in het weekblad De Nieuwe Eeuw. In 1953 werd hij docent esthetiek en moderne kunst aan de Jan van Eyckacademie in Maastricht, een functie die hij slechts korte tijd vervulde. Na enkele gedichten te hebben gepubliceerd in tijdschriften, bundelde hij op aandringen van zijn vriend H. Marsman zijn poëzie in “Het roosvenster” (1927), in 1930 gevolgd door de bundel “Sine nomine”. Gedichten hieruit werden opnieuw opgenomen in wat zijn meest belangrijke en meest herdrukte bundel zou worden: ”Tuin van Eros” (1932). Deze bundel werd bekroond met de poëzieprijs van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde. Anders dan veel van zijn rooms-katholieke geloofsgenoten heeft Engelman meegewerkt aan tijdschriften als De Vrije Bladen en Forum. Engelman schreef aanvankelijk voor Roeping en hij was mede-oprichter van De Gemeenschap. Dat laatste blad verliet hij in 1930 vanwege een conflict met de gebroeders Kuitenbrouwer die het blad in zijn ogen in fascistisch vaarwater brachten. Toen die een eigen tijdschrift oprichtten onder de naam De Nieuwe Gemeenschap, keerde Engelman terug in de redactie van De Gemeenschap op aandringen van Anton van Duinkerken. Tijdens WO II verwierf Engelman voldoende kennis van het Grieks om hem in staat te stellen Sophocles' “Oedipus” te vertalen. Hij maakte ook een vertaling van de tekst van Bachs Mattheuspassion (1950). Zijn muzikaliteit maakte hem een ideale partner voor veel musici met wie hij samenwerkte voor opera's en gelegenheidsspelen. Zo schreef hij het libretto voor de opera “Philomela” (1950) van Hendrik Andriessen. Zijn belangstelling voor het oude Griekenland en zijn reizen naar dat land leidde tot de reisbrieven in “Tweemaal Apollo” (1955). In 1960 werd zijn poëzie verzameld in “Verzamelde gedichten”, waarvan in 1972 een heruitgave volgde die werd uitgebreid met “Het Bittermeer”. In 1955 werd aan Jan Engelman de Constantijn Huygensprijs toegekend voor zijn gehele oeuvre.
VERA JANACOPOULOS
Cantilene
Ambrosia, wat vloeit mij aan? uw schedelveld is koeler maan en alle appels blozen
de klankgazelle die ik vond hoe zoete zoele kindermond van zeeschuim en van rozen
o muze in het morgenlicht o minnares en slank gedicht er is een god verscholen
violen vlagen op het mos elysium, de vlinders los en duizendjarig dolen
Doorreis
God heeft ons spelende beschreven, als kindren hulploos gaan wij heen. Geen heul is ons in 't lest gebleven, zijn diepe vaderlach alleen.
O bloed, bestijg de broze zomen van dit gevonnist, schuldig lijf: gij hebt een koninkrijk ontnomen en gij alleen rekt ons verblijf.
Maar hoor, wanneer de blauwe velden der nacht begroeid van sterren staan, wat aarde, zee en wind niet telden en laat geen fluist'ring u ontgaan.
Jan Engelman (Utrecht 7 juni 1900—Amsterdam 20 maart 1972) Portret door Piet Vermeulen, 1961
„Gustav Aschenbach oder von Aschenbach, wie seit seinem fünfzigsten Geburtstag amtlich sein Name lautete, hatte an einem Frühlingsnachmittag des Jahres 19.., das unserem Kontinent monatelang eine so gefahrdrohende Miene zeigte, von seiner Wohnung in der Prinz-Regentenstraße zu München aus, allein einen weiteren Spaziergang unternommen. Überreizt von der schwierigen und gefährlichen, eben jetzt eine höchste Behutsamkeit, Umsicht, Eindringlichkeit und Genauigkeit des Willens erfordernden Arbeit der Vormittagsstunden, hatte der Schriftsteller dem Fortschwingen des produzierenden Triebwerks in seinem Innern, jenem »motus animi continuus«, worin nach Cicero das Wesen der Beredsamkeit besteht, auch nach der Mittagsmahlzeit nicht Einhalt zu tun vermocht und den entlastenden Schlummer nicht gefunden, der ihm, bei zunehmender Abnutzbarkeit seiner Kräfte, einmal untertags so nötig war. So hatte er bald nach dem Tee das Freie gesucht, in der Hoffnung, daß Luft und Bewegung ihn wieder herstellen und ihm zu einem ersprießlichen Abend verhelfen würden.
Scene uit de film „Dood in Venetië” van Luchino Visconti uit 1971
Es war Anfang Mai und, nach naßkalten Wochen, ein falscher Hochsommer eingefallen. Der Englische Garten, obgleich nur erst zart belaubt, war dumpfig wie im August und in der Nähe der Stadt voller Wagen und Spaziergänger gewesen. Beim Aumeister, wohin stillere und stillere Wege ihn geführt, hatte Aschenbach eine kleine Weile den volkstümlich belebten Wirtsgarten überblickt, an dessen Rande einige Droschken und Equipagen hielten, hatte von dort bei sinkender Sonne seinen Heimweg außerhalb des Parks über die offene Flur genommen und erwartete, da er sich müde fühlte und über Föhring Gewitter drohte, am Nördlichen Friedhof die Tram, die ihn in gerader Linie zur Stadt zurückbringen sollte. Zufällig fand er den Halteplatz und seine Umgebung von Menschen leer. Weder auf der gepflasterten Ungererstraße, deren Schienengeleise sich einsam gleißend gegen Schwabing erstreckten, noch auf der Föhringer Chaussee war ein Fuhrwerk zu sehen; hinter den Zäunen der Steinmetzereien, wo zu Kauf stehende Kreuze, Gedächtnistafeln und Monumente ein zweites, unbehaustes Gräberfeld bilden, regte sich nichts, und das byzantinische Bauwerk der Aussegnungshalle gegenüber lag schweigend im Abglanz des scheidenden Tages”
Thomas Mann (6 juni 1875 - 12 augustus 1955) In 1905
Wolken razen, kringelen omhoog, de nacht is waas, gelijk de hemel. De maan, onttrokken aan het oog, verlicht het sneeuwvlokkengewemel. Verder in het vrije veld rijd ik… Het klokje is aan het klingelen en of ik wil of niet – ik heb schrik van de vlakten die me omsingelen.
Komaan, koetsier, wat is dat hier?!’ – ‘Ze zijn ten einde kracht, de paarden. Door die storm en wind zie ik geen zier, de weg ligt vol met sneeuw, m’n waarde. Sla me dood, maar bijster is het spoor; We zijn goed verdwaald. Wat nu gedaan? In het veld leidt ons een demon voor, en wervelt rond. Of is het een waan? Kijk daar: hij gooit zijn remmen los! Hij spuwt op mij en blaast een mist; Nu daar: een op hol geslagen ros drijft hij een kloof in met een list. Als een nooit geziene bonenstaak verscheen die duivel voor mijn ogen en fonkelde als een vonkje raak. Het duister heeft hem opgezogen.’ Wolken razen, kringelen omhoog. De nacht is waas, gelijk de hemel; De maan, onttrokken aan het oog, verlicht het sneeuwvlokkengewemel. Het klokgetingel dat plots verstomt; Bijna verschraald zijn onze krachten; ‘Wat zit daar in het veld, verdomd? Een stronk of wolf?’ – de paarden wachten… Ze snuiven, briesen, voelen wrevel. De woeste storm raast en huilt en giert; Kijk daar, hij draaft weg in de nevel, die door zijn vuuroogjes wordt versierd. Ze zijn in draf nu, onze beesten; Klokgetingel terwijl we rijden… Ik zie: een samenkomst van geesten, Op wit opflakkerende weiden. Het zijn oneindige gedrochten die in de troebele maneschijn rondwervelen in kromme bochten alsof het novemberblaadjes zijn. Zoveel zijn er! Waarheen gedreven? Waarom zingen ze zo triest en hol? Verliet een huisgeest soms het leven, of is dit het trouwfeest van een kol? Wolken razen, kringelen omhoog, de nacht is waas, gelijk de hemel. De maan, onttrokken aan het oog, verlicht het sneeuwvlokkengewemel. De demonen razen in een zwerm onder de eindeloze hemelschijf; Kil gekrijs en klagerig gekerm jagen mij de stuipen op het lijf.
Vertaald door Pieter Boulogne
Aleksandr Poesjkin (6 juni 1799- 10 februari 1837) Standbeeld in Moskou
“Now, from the other room, I heard a sudden burst of laughter, followed by some clinking of glasses. My mother was hosting another of her graduate student get-togethers, which always began as formal dinners (“Culture is so lacking in this culture!” she said) before inevitably deteriorating into loud, drunken debates about literature and theory. I glanced at the clock—ten-thirty—then eased my bedroom door open with my toe, glancing down the long hallway to the kitchen. Sure enough, I could see my mom sitting at the head of our big butcher-block kitchen table, a glass of red wine in one hand. Gathered around her, as usual, were a bunch of male graduate students, looking on adoringly as she went on about, from the little bit I could gather, Marlowe and the culture of women. This was yet another of the many fascinating contradictions about my mom. She was an expert on women in literature but didn’t much like them in practice. Partly, it was because so many of them were jealous: of her intelligence (practically Mensa level), her scholarship (four books, countless articles, one endowed chair), or her looks (tall and curvy with very long jet-black hair she usually wore loose and wild, the only out-of-control thing about her). For these reasons, and others, female students seldom came to these gatherings, and if they did, they rarely returned. “Dr. West,” one of the students—typically scruffy, in a cheap-looking blazer, shaggy hair, and hip-nerdy black eyeglasses—said now, “you should really consider developing that idea into an article. It’s fascinating.” I watched my mother take a sip of her wine, pushing her hair back smoothly with one hand. “Oh, God no,” she said, in her deep, raspy voice (she sounded like a smoker, although she’d never taken a drag in her life). “I barely even have time to write my book right now, and that at least I’m getting paid for. If you can call it payment.”
Don Rodrigue Percé jusques au fond du coeur D'une atteinte imprévue aussi bien que mortelle, Misérable vengeur d'une juste querelle, Et malheureux objet d'une injuste rigueur, Je demeure immobile, et mon âme abattue Cède au coup qui me tue. Si près de voir mon feu récompensé, Ô Dieu, l'étrange peine ! En cet affront mon père est l'offensé, Et l'offenseur le père de Chimène ! Que je sens de rudes combats ! Contre mon propre honneur mon amour s'intéresse : Il faut venger un père, et perdre une maitresse. L'un m'anime le coeur, l'autre retient mon bras. Réduit au triste choix ou de trahir ma flamme, Ou de vire en infâme, Des deux côtés mon mal est infini. Ô Dieu, l'étrange peine ! Paut-il laisser un affront impuni ? Faut-il punir le père de Chimène ? Père, maitresse, honneur, amour, Noble et dure contrainte, aimable tyrannie, Tous mes plaisirs sont morts, ou ma gloire ternie. L'un me rend malheureux, l'autre indigne du jour. Cher et cruel espoir d'une âme généreuse, Mais ensemble amoureuse, Digne ennemi de mon plus grand bonheur, Fer qui cause ma peine, M'es-tu donné pour venger mon honneur ? M'es-tu donné pour perdre ma Chimène ?
Pierre Corneille (6 juni 1606 – 1 oktober 1684) Scene uit een opvoering in het Théâtre de Dreux, 2015
Het lezen van gedichten is Een zaak die over 't algemeen Zodanige bemoeienis Van de ogen vergt dat ze getweeën
Van boven tot en met benee De neergeschreven tekst af gaan Terwijl 't gevoel van wel of wee Dat hieruit veelal zal ontstaan
Van onderen naar boven rijst En wel het krachtigst bij een auteur Die in het dichten is vergrijsd En literaire prijzen beurt.
Vibrato
Altblokfluit spelend in de avondstond Verleid ik de bovenbuurvrouw teder Tot grove intimiteit: tegader Daveren haar vuisten op de grond.
O, Bach. Wat onder uw pruik ontstond Aan helderheid, die verblinding wekt, Fnuikt mijn woede: van het plafond duikt Een gipsdruif in mijn schuimende mond.
Hendrik van Teylingen (6 juni 1938 – 25 december 1998)
“Whenever Dad didn't drive me home from school, a yellow school bus would let me off at an isolated spot where I would recover my bike from the nearest ravine, hidden there each morning before I stepped onto the bus. To reach my home I had to travel a winding narrow road without any houses until I came to the huge deserted mansion that invariably drew my eyes, making me wonder who had lived there; why had they deserted it? When I saw that house I automatically slowed, knowing soon I'd be home. An acre from that house was our home, sitting isolated and lonely on a road that had more twists and turns than a puzzle maze that leads the mouse to the cheese. We lived in Fairfax, Malin County, about twenty miles north of San Francisco. There was a redwood forest on the other side of the mountains, and the ocean too. Ours was a cold place, sometimes dreary. The fog would roll in in great billowing waves and often shrouded the landscape all day, turning everything cold and eerie. The fog was spooky, but it was also romantic and mysterious. As much as I loved my home, I had vague, disturbing memories of a southern garden full of giant magnolia trees dripping with Spanish moss. I remembered a tall man with dark hair turning gray; a man who called me his son. I didn't remember his face nearly as well as I remembered the nice warm and safe feeling he gave me. I guess one of the saddest things about growing bigger, and older, was that no one was large enough, or strong enough, to pick you up and hold you close and make you feel that safe again. Chris was my mother's third husband. My own father died before I was born; his name was Julian Marquet, and everyone in the ballet world knew about him Hardly anyone outside of Clairmont, South Carolina, knew about Dr. Paul Scott Sheffield, who had been my mother's second husband. In that same southern state, in the town of Greenglenna, lived my paternal grandmother, Madame Marisha.”
Confident Summer! Thou art here, thou radiant comer; The sumach and bayberry, Soft sighing of the sea, The ever-climbing sun, The pausing of high noon When early birds have done -- I know them all! I rest Upon thy dew-fed breast. The squirrel questions me, The oak his acorn drops, Wild-apple boughs bend over me, Nor ever stops The sighing, endless sighing of the sea.
Endymion
The moon was up last night, and all the earth Was gay under the favor of her face; Secure from wandering footsteps, creatures bred In lonely clefts sped over grassy lawns, And sniffed strange odors from exotic blooms; The wilding blossoms gathered, worshiping, New whiteness from the silver of her beam, While fairies spread bright yellow canopies To shield them from the keenness of her eye. This morn, how tired out do they all appear! The forehead of the sky now wears a veil, The winds have ceased, the fairy shields remain, The borrowed whiteness of the blossom stays; But silent are they all and hide their love, Timid as one first touched by lover's glance, Who stands half slain with all heaven in her heart.
« Nous passerions les jours à redire à nos bons amis de l'autre monde tout ce que nous sentirions pour nos bien-aimés de la terre ; et à nos bien-aimés de la terre, tout ce que nous auraient dit ceux de l'autre monde. Voilà ce que cherchent les martinistes. Ils s'y disposent par l'exercice des vertus ; ils parlent de l'être suprême avec une vénération et un amour qui saisissent l'âme ; et tout ce qu'enseigne le christianisme, ne trouve en eux aucune contradiction formelle. Enfin, ils n'entament aucune question politique. Qui l'eût dit, qu'après les encyclopédistes viendraient les martinistes ? Ceux-ci n'ont aucun trait de la physionomie propre à la hautaine secte philosophique. Je ne sais comment le clergé, le gouvernement et la littérature s'arrangeront un jour avec eux. La secte qui vit dans un monde intellectuel ne paraît pas vouloir recourir à ce qui choque les hommes. Elle n'ambitionne ni pouvoir, ni richesse, ni renommée ; elle rêve, elle cherche la perfection ; elle est douce et vertueuse, elle veut parler aux morts et aux esprits. Cela n'est pas dangereux. Des jeunes gens distingués par l'éducation et la figure, suivent ces idées extraordinaires. Ils laissent à d'autres les plateaux électriques, les creusets, les vases en fermentation, les recherches sur l'air fixe ; ils tiennent mieux, à ce qu'ils prétendent ; ils acquièrent l'évidence physique sur l'origine du bien et du mal, sur l'homme, sur la nature matérielle, la nature immatérielle et la nature sacrée. Qu'est-ce, après cela, que la base des gouvernements politiques, la justice civile et criminelle, les sciences, les langues et les arts ? Parler aux anges, rappeler son âme aux principes universels de la science, voilà ce qui fait dédaigner la physique et la chimie, qui prenaient une grande faveur."
Louis Sébastien Mercier (6 juni 1740 - 25 april 1814) Cover
"The contrôleur arrived to punch our tickets and worked himself into one of those legendary Gallic uproars over the presence of a dog in the compartment. The animal had no ticket and, in any case, must travel in the luggage van, he said. A furious scene ensued. Although Russian invective is held to be of an unimaginable violence, I observed that in moments of fury the Traveller held to his opinion that the French language best expressed hatred. Sometimes however, he had recourse to those homely English phrases he so much enjoyed acquiring. Now, after a tirade in his mother-tongue which left his family gasping, and which the contrôleur, at last stung beyond officialdom, countered with the more homely ‘Foutez-moi la paix!’ the Traveller capped it with ‘and the same to you with knobs on’. Although this phrase was no doubt incomprehensible to him the contrôleur grew even more livid, lost all semblance of control, and striking an attitude worthy of Talma hissed: ‘Mes compliments à Mademoiselle votre mère!’ The Traveller had now worked up to a histrionic degree of rage and, being almost asphyxiated by the fumes of garlic which the contrôleur diffused about the compartment, threatened to open the outside door and fling himself or the contrôleur on to the line if a hair of the dog’s head was touched. A rush of air, soot, sparks and noise overwhelmed us."
Uit: An Obscure Apostle (Vertaald door C. S. De Soissons)
“In this market-place after a week of transactions by the people of the vicinity, there remains an inconceivable quantity of dirt and sweepings, and here is also the high, dusky, strangely-shaped meeting house. This building is one of the specimens, rare to-day, of Hebrew architecture. A painter and an archeologist would look upon it with an equal amount of interest. At first glance it can be easily seen that it is a synagogue, although it does not look like other churches. Its four thick walls form a monotonous quadrangle, and its brown colour gives it a touch of dignity, sadness, and antiquity. These walls must be very old indeed, for they are covered with green strips of moss. The higher parts of the walls are cut with a row of long, narrow, deeply-set windows, recalling, by their shape, the loop-holes of a fortress. The whole building is covered by a roof whose three large heavy turrets, built one upon the other, look like three moss-covered gigantic mushrooms. Every gathering, whether of greater importance or of common occurrence, was held here, sheltered beneath the brown walls and mushroom-like roof of the temple. Here in the large round courtyard are the heders (Hebrew schools), where the kahals (church committees) gather. Here stands a low black house with two windows, a real mud hovel, inhabited for several centuries and for many generations by Rabbis of the family of Todros, famous in the community and even far beyond it.”
Eliza Orzeszkowa (6 juni 1842 – 18 mei 1910) Portret door Kazimierz Pochwalski , z.j.
Songs my mother taught me, In the days long vanished; Seldom from her eyelids Were the teardrops banished. Now I teach my children, Each melodious measure. Oft the tears are flowing, Oft they flow from my memory's treasure.
Vertaald door Natalia Macfarren
My song of love rings through the dusk, just as the day is fading, as pearls of dew upon the grass are braided into its hair.
My song rings out with longing as I wander through the world, but once I’m in my native land my song sounds clear and strong.
My song rings out in joy and love, when storms whip across the plains, when from earth’s grasp my brother is released by death.
Adolf Heyduk (6 juni 1835 – 6 februari 1923) Monument in Pisek
A. Der h. Oswald, der ein christlicher König im Etschlande war, wurde von Heiden und anderen bösen Leuten des Thrones beraubt und vertrieben. Da flüchtete er sich zum Isinger hinauf und wohnte dort,bis er selig im Herrn starb. So lange König St. Oswald regierte, waren die guten Zeiten, denn dagab es weder Hunger, noch Theurung, weder Krieg noch Pest. Die Äcker und Wiesen trugen wenigstensnoch soviel, als heuzutage. Selbst der Arme hatte mehr als genug und mußte sich das Brot nichtsauer verdienen. Friede und Recht herrschten, solange der h. König auf dem Throne saß.
B. Der h. Oswald hat immer einen Raben bei sich und ist der gewaltigste Wetterherr. Wenn er nicht in geziemender Weise verehrt wird, sendet er Hagel und Regen, daß alles Getreide zu Boden geschlagen wird undverdirbt. Um den mächtigen Herrn zu verehren, ziehen am 5. August die Bauern von Schenna und Haflingin Prozession zur Oswaldkapelle am Isinger hinauf. Von dieser, die nahe am Junkbrunnen steht,wird folgende Legende erzählt: In uralter Zeit, wo der Holzwuchs noch weiter hinaufgieng, war dieStelle der Kapelle dicht von Alpenrosenstauden bewachsen. Im Gesträuche fanden Hirten ein Bild des h.Oswald. Sie trugen es nach dem Dorfe Schenna hinunter und stellten es in der dortigen Kirche auf. Dochsiehe, kaum war die Nacht angebrochen und herrschte ringsum Dunkel, stieg der h. Oswald lichtstrahlendaus der geschlossenen Kirche empor und ritt dem Isinger zu, wo man ihn am folgenden Tag unter denAlpenrosen fand. Man brachte ihn noch öfters nach Schenna, aber jedesmal ritt er, sobald es dunkelward, strahlend auf und davon, denn er wollte nur beim Junkbrunnen am Isinger wohnen. – Weil St. Oswaldunter Alpenrosen gefunden wurde, heißen sie heutzutage noch bei Hafling Oswaldstauden. DerHeilige soll daran großes Wohlgefallen haben. (Meran.)"
Ignaz Vinzenz Zingerle (6 juni 1825 – 17 september 1892)
Aanvangt de klaagzang van de gitaar. Breken doen de bekers van de ochtend. Aanvangt de klaagzang van de gitaar. Hem smoren is nutteloos. Hem smoren is onmogelijk. Hij huilt eentonig zoals het water huilt, zoals de wind huilt over de sneeuwvlakte. Hem smoren is nutteloos. Hem smoren is onmogelijk. Hij huilt om dingen ver. Heet zand uit het zuiden snakt naar witte camelia's. Hij huilt om de pijl zonder doel, om de avond zonder ochtend en om de eerste vogel dood op de tak. O gitaar! Hart door vijf zwaarden zwaargewond.
Processiebeeld
Maad met hoepelrok, Maagd der Verlatenheid, open als een onmetelijke Op je lichtende schip klief je door het hoogwater van de stad, tussen roezige saeta's en kristalsterren. Maagd met hoepelrok jij klieft door de straatrivier tot in zee!
Vertaald door Bart Vonck
De zigeunernon Voor José Moreno Villa
Stilte van witkalk en mirte. Kaasjeskruid in de kruidentuin. De non borduurt violieren op een strogeel doek. In de grijze luchter vliegen zeven vogels van het prisma. In de verte gromt de kerk als een beer op zijn rug. Wat borduurt zij mooi! Hoe fraai! Op het strogele doek wil zij de bloemen van haar fantasie borduren. Wat een zonnebloem! Wat een magnolia van pailletten en linten. Wat een saffraantjes, wat een maantjes op de altaardwaal! Vijf pompelmoezen versuikeren vlakbij in de keuken. De vijf wonden van Christus in Alméria geoogst. In de ogen van de non galopperen twee ruiters. Een verre gesmoorde zucht maakt haar hemd los, en terwijl ze in verstarde verten naar wolken en bergen staart, breekt haar hart van suiker en citroenverbena. O, wat een steile vlakte met twintig zonnen erboven. Wat een rechtopstaande stromen dagen in haar fantasie! Toch gaat zij verder met haar bloemen, terwijl rechtop, in de bries, het licht schaakspeelt hoog in het zonnescherm.
Vertaald door Lepus
Federico García Lorca (5 juni 1898 – 19 augustus 1936) Portret door Mick Rooney, 1990-95
Vergeet je maag niet op een blauwe zomermorgen, Gevuld met louter aangename dingen: Sinaasappelsap, bruin brood en yoghurt. De zuivere nasmaak duurt tot aan de koffie. Je lichaam is als een tevreden kind, Verdiept in 't hoge spel der spijsvertering. Je mond is niet te droog en niet te vochtig. Je zou nu kunnen praten als er iemand was. Maar je kunt denken en een droom beginnen. Je raam staat open en de wereld fladdert binnen. Zij luistert als een vogel in het pasgemaaide gras.
Terugkeer
Alle revoluties wissen de dood van mijn moeder niet uit. En alle vooruitgang hindert niet dat ik mijn vader heb gehaat.
Ik doe nog altijd, te laat van school, de stap naar de keukendeur en licht de klink op, bang dat de deur weer te hard kraakt.
Alles is mogelijk: mijn vader zwijgt of leest mij met strenge ogen de les; mijn moeder glimlacht of kijkt met een stil gezicht op haar bord.
Ik schik aan tafel aan en reik, dwars door de verleden tijd met een hand die weer kinderlijk wordt, naar de dampende aardappelschaal.
Adriaan Morriën (5 juni 1912 – 7 juni 2002) Borstbeeld door Hans Sassen in het Letterkundig Museum
“Rebecca Hoffmann was summoned by the secret police on a rainy Monday in 1961. It began as an ordinary morning. Her husband drove her to work in his tan Trabant 500. The graceful old streets of central Berlin still had gaps from wartime bombing, except where new concrete buildings stood up like ill-matched false teeth. Hans was thinking about his job as he drove. “The courts serve the judges, the lawyers, the police, the government—everyone except the victims of crime,” he said. “This is to be expected in Western capitalist countries, but under Communism the courts ought surely to serve the people. My colleagues don’t seem to realize that.” Hans worked for the Ministry of Justice. “We’ve been married almost a year, and I’ve known you for two, but I’ve never met one of your colleagues,” Rebecca said. “They would bore you,” he said immediately. “They’re all lawyers.” “Any women among them?” “No. Not in my section, anyway.” Hans’s job was administration: appointing judges, scheduling trials, managing courthouses. “I’d like to meet them, all the same.” Hans was a strong man who had learned to rein himself in. Watching him, Rebecca saw in his eyes a familiar flash of anger at her insistence. He controlled it by an effort of will. “I’ll arrange something,” he said. “Perhaps we’ll all go to a bar one evening.” Hans had been the first man Rebecca met who matched up to her father. He was confident and authoritative, but he always listened to her. He had a good job—not many people had a car of their own in East Germany—and men who worked in the government were usually hard-line Communists, but Hans, surprisingly, shared Rebecca’s political skepticism. Like her father he was tall, handsome, and well dressed. He was the man she had been waiting for.”
“We all went down to the tar-pit, with mats to spread our weight. Ikky was standing on the bank, her hands in a metal twin-loop behind her. She’d stopped sulking; now she looked, more, stare-y and puzzled. Chief Barnarndra pointed to the pit. Out you go then, girl. You must walk on out there to the middle and stand. When you picked a spot, your people can join you. So Ik stepped out, very ordinary. She walked out. I thought—hoped, even—she might walk right across and into the thorns the other side; at the same time, I knew she wouldn’t do that. She walked the way you walk on the tar, except without the arms balancing. She nearly fell from a stumble once, but Mumma hulloo’d to her, and she straightened and walked a straight upright line out to the very middle, where she slowed and stopped, not looking back. Mumma didn’t look to the chief, but all us kids and the rest did. Right, then, he said. Mumma stepped straight out, as if she’d just herself that moment happened to decide to. We went after her—only us, Ik’s family, which was like us being punished too, everyone watching us walk out to that girl who was our shame. In the winter you come to the pit to warm your feet in the tar. You stand long enough to sink as far as your ankles—the littler you are, the longer you can stand. You soak the heat in for as long as the tar doesn’t close over your feet and grip, and it’s as good as warmed boots wrapping your feet. But in summer, like this day, you keep away from the tar, because it makes the air hotter and you mind about the stink. But today we had to go out, and everyone had to see us go. Ikky was tall, but she was thin and light from all the worry and prison; she was going to take a long time about sinking. We got our mats down, all the food-parcels and ice-baskets and instruments and such spread out evenly on the broad planks Dash and Felly had carried out.”
“Dat de achttiende eeuw de eeuw van de Verlichting en de kritiek was, zoals Kant in de inleiding van zijn Kritik der reinen Vernunft schreef, en dat de Verlichting als filosofie de bedoeling had mensen ‘mondig’ te maken, zoals Kant antwoordde op de vraag ‘Was ist Aufklärung?’ - dat is kennis die weer in herinnering gebracht schijnt te moeten worden, want al wat ik hoor zijn schimpscheuten op de Verlichting. De eeuw van de rede zou de bakermat van de huidige ellende zijn, van de illusoire vooruitgangsgedachte, van staatsbemoeienis, van het verpesten van de natuur en de ongebreidelde woekering van de technologie. Kortom: Der Traum der Vernunft: Vom Elend der Aufklärung, zoals de titel luidde van een reeks lezingen gedurende bijna een jaar lang in 1984-1985 aan de Akademie der Künste in Berlijn. Tijdens die reeks lezingen waren er ook sprekers als Günter Grass en Oskar Negt die zich niet lieten meeslepen door het enthousiasme de filosofie van de Verlichting om zeep te helpen. Dat is niet zo verbazingwekkend: zelfkritiek is in de Verlichting ingebakken, al ziet men dat graag over het hoofd. ‘Sapere aude!’, de aansporing voor zichzelf te denken die Kant deed, nodigt uit tot een terugkerende ‘Selbstaufklärung der Aufklärung’, zoals de Duitsers dat zo kernachtig kunnen uitdrukken. Maar deze zelfkritiek schijnt niet groot genoeg te zijn geweest, anders zou de Verlichting niet door de Frankfurter Schule, het structuralisme, alle religieuze bewegingen en het postmodernisme zijn aangevallen. Dat zou men kunnen denken, maar alle bijzondere aandacht voor de Verlichting is het gevolg van een gemakzuchtige fixatie. Door de nadruk op de rede en het rationalisme heeft de Verlichting onder meer de industrialisatie voortgebracht, en daarna de technologie en daarmee het misbruik van de technologie. De technologie, in haar vreedzame én verwoestende gedaante, is het meest in het oog lopende gevolg van de Verlichting, en daar richt zich de meeste kritiek op. De Verlichting heeft niet alleen de technologie voortgebracht, zij heeft ook een rationele instelling tegenover allerlei menselijke en maatschappelijke verschijnselen aangekweekt die men niet met het technologische barbarisme gelijk kan stellen. Wie dat wel doet is als die goudzoeker die zo verblind werd door de glinsteringen van het zand in zijn handen dat hij alles weggooide, ook het goud.”
“When, some years after the Hamish episode, I found that I was pregnant, I went through slightly more than the usual degrees of incredulity and shock, for reasons which I doubtless shall be unable to restrain myself from recounting: there was nobody to tell, nobody to ask, so I was obliged once more to fall back on the dimly reported experiences of friends and information I had gleaned through the years from cheap fiction. I never at any point had any intention of going to a doctor: I had not been ill for so many years that I was unaware even of the procedure for visiting one, and felt that even if I did get round to it I would be reprimanded like a school child for my state. I did not feel much in the mood for reproof. So I kept it to myself, and thought that I would try at least to deal with it by myself. It took me some time to summon up the courage: I sat for a whole day in the British Museum, damp with fear, staring blankly at the open pages of Samuel Daniel, and thinking about gin. I knew vaguely about gin, that it was supposed to do something or other to the womb, quinine or something, I believe, and that combined with a hot bath it sometimes works, so I decided that other girls had gone through with it, so why not me. One might be lucky. I had no idea how much gin one was supposed to consume, but I had a nasty feeling that it was a whole bottle: the prospect of this upset me both physically and financially. I grudged the thought of two pounds on a bottle of gin, just to make myself ill. However, I couldn't pretend that I couldn't afford it, and it was relatively cheap compared with other methods, so I grimly turned the pages of Daniel and decided that I would give it a try. As I turned the pages, a very handy image, thesis-wise, caught my attention, and I noted it down. Lucky in work, unlucky in love. Love is of man's life a thing apart, 'tis woman's whole existence, as Byron mistakenly remarked.”
"Just what is this all about?" he demanded fiercely, painfully aware of all the photos that had already been taken. There wasn't any press aboard; the cruise was for staff only. But though everyone was ostensibly loyally intent on protecting the administration from unnecessary scandal, it was hard to keep a story like this from getting out. I myself could think of five people I planned to regale immediately with this sordid tale. It wasn't often that one attended an office function and got entertained by a scantily clad exhibitionist inked with dancing fantasy creatures. It would be selfish to keep this to myself. "I'm a gift from the Exterminators," the stripper answered. "They say congratulations for making it this far. They didn't think you had it in you." I watched Harry's jawline stiffen. When he got angry, which was distressingly often, he looked like he'd had steel cheek implants. I'd met few people more ripe for a hernia. "Thank you, that will be all," he ground out through clenched teeth. Harry and a couple Secret Service agents ushered the woman through the still-stunned crowd toward the caterers' station. The hushed silence that had accompanied her performance exploded into the sounds of a hundred and seventy-five people talking at once. The Exterminators were a very disgruntled band of former officials from the previous administration. Most of them had stayed in D.C. to form an opposition think tank, and nothing seemed to please them more than perpetrating juvenile pranks while they worked very seriously to sabotage every policy change we tried to make. They hadn't named their think tank the Exterminators. That particular moniker derived from one of the many vindictive stunts they'd pulled on their way out of the West Wing, which they had vandalized to the best of their abilities in a rage against their ouster. In addition to rigging booby traps and carving their initials into various pieces of furniture, they had also taken the time to enact a much more elaborate and dastardly scheme."
Kristin Gore (Carthage, 5 juni 1977) Hier te midden van vader Al Gore en moeder Tipper
auf eine halbsäule hin gemalt steht ein junger mann: lebensgroßer melancholiker – typ aus untersicht gesehen. athlet, der auf die zweiten blicke sich entpuppt.
betrachten ist schmerzforschung. kahlheit nackter bildprogramme. sirrendes, singendes, zuletzt ein stummgemachtes fleisch.
dies ist der heilige mit der eignen haut (attribut); in kniehöhe sein schopf: dort baumelt die apostelhülle, struppig, ein ziemlich totes angesicht.
so stehen dulder. ein geschundenes bild. der haut entkleidet. mit rosigem kopf: ein bartholomäus, die haut überm arm wie regenhaut. dazu die patientenglatze – sieht aus wie von der chemotherapie.
die vorgewiesenen attribute: ein messer, keine spritze. und muß mit links, mit eleganz, sein lebensgroßes hautbild halten, den lebensnahen, totengrauen skalp. der aderzeichen zeigt: das bild das ihm sonst runterrutschen würde von der schulter. der nimmt das hin; ist schinderwerk. ein bildprogramm, termingerecht geliefert –
ein sonderbarer heiliger, seitlich angebracht. ein weihrauch-echo. (fresko)
Thomas Kling (5 juni 1957 - 1 april 2005)
De Franse feministische schrijfster, dichteres, professor, filosoof, literair criticus en historica Hélène Cixous werd geboren in Oran, Algerije, op 5 juni 1937. Zie ook alle tags voor Hélène Cixous op dit blog.
Uit: Si près
«Je connais un poète qui est mort dans l'escalier, le jour où il partait dans un pays où il n'était plus plus jamais revenu. Tous ces pays dont on ne revient pas où on ne revient pas où on va revenir où on revient tellement en pensée qu'il est difficile de faire la différence entre aller, ne pas aller, et aller ne pas aller, on passe des années dans la lumière lunaire de l'aéroport. On y est attaché par le pacte le plus antique et le bien moins connu, le pacte d'être un né ou un mort de ce pays. Il n'y a pas d'explication. Il y a un cordon ombilical. C'est une ombre de cordon, un cordon immatériel dont on sent l'effet planté dans le cervelet. Nous sommes des conséquences. Il y a les cellules, dit mon aimé. Moi, je songe à aller à Alger depuis une dizaine d'années. Par précaution j'utilise le verbe " aller". Mes cellules ne suivent pas. Elles font comme si je disais : "retourner". J'attends. (…)
Il fut un temps. Ce temps je le sais d'un savoir désaffecté. J'ai voulu arriver en Algérie, il aurait peut-être mieux valu moi que j'y atteigne, mais c'était impossible. Si bien que j'ai atteint l'impossibilité et cela sans l'avoir calculé.(...) "Atteindre l'impossibilité" n'est ni un but, ni une possibilité, c'est une impossibilité délivrée en notre absence. Ai-je jamais cru, espéré, décrocher le faîte du désir ? (...) il se peut qu'ai couvé en moi l'ombre d'une sensation de vanité, une de ces formes furtives de pressentiment que l'on chasse d'un souffle(...) Ces retropressentiments de fatalité, je leur ai accordé une importance décisive en 1993, l'année où je n'ai plus réussi à faire obstacle à l'entrée de la Chose Algérie dans mes livres. Reconnaître que je n'avais jamais crû arriver un jour en Algérie, en vérité, et tenter de m'approcher de la Chose par les puissants moyens de la littérature, les deux faits se sont produits à la même époque."
“This bombing went on for five years. The Supreme Court never passed any judgment on it and the military speaks with pride today that five years of the bombing of Cambodia killed 16,000 of the so-called enemy. That's 25% killed, and there's a military ruling that says you cannot kill more than 10% of the enemy without causing irreversible, psychological damage. So, five years of bombing, a diet of bark, bugs, lizards and leaves up in the Cambodian jungles, uh, an education in Paris environs in a strict Maoist doctrine with a touch of Rousseau, and other things that we will probably never know about in our lifetime -- including, perhaps, an invisible cloud of evil that circles the Earth and lands at random in places like Iran, Beirut, Germany, Cambodia, America -- set the Khymer Rouge out to carry out the worst auto-homeo genocide in modern history. (…)
What a fantastic land it was, how it was Shangri-La before it was colonized... Thailand was a Nordic country compared to Cambodia, and they're right next to each other. And he said 90% of the land was owned by the people; it was earth, it was dirt, but it was THEIRS, and it was good. And-and they knew how to have a good time. They knew how to have a good time. They knew how to have a good time getting born, a good time growing up, a good time going through puberty, a good time falling in love, a good time staying in love, a good time getting married, a good time staying married, a good time having children, a good time raising children, a good time growing old, a good time dying... they even knew how to have a good time on NEW YEAR'S EVE! I couldn't believe it!”
“I was born in the Rotunda Hospital, on June 5th, 1932. There were nine children before me and twelve after me, so I myself belong to the middle group. Out of this total of twenty-two, seventeen lived, but four died in infancy, leaving thirteen still to hold the family fort. Mine was a difficult birth, I am told. Both mother and son almost died. A whole army of relations queued up outside the hospital until the small hours of the morning, waiting for news and praying furiously that it would be good. After my birth Mother was sent to recuperate for some weeks and I was kept in the hospital while she was away. I remained there for some time, without name, for I wasn't baptized until my mother was well enough to bring me to church. It was Mother who first saw that there was something wrong with me. I was about four months old at the time. She noticed that my head had a habit of falling backward whenever she tried to feed me. She attempted to correct this by placing her hand on the back of my neck to keep it steady. But when she took it away, back it would drop again. That was the first warning sign. Then she became aware of other defects as I got older. She saw that my hands were clenched nearly all of the time and were inclined to twine behind my back; my mouth couldn't grasp the teat of the bottle because even at that early age my jaws would either lock together tightly, so that it was impossible for her to open them, or they would suddenly become limp and fall loose, dragging my whole mouth to one side. At six months I could not sit up without having a mountain of pillows around me. At twelve months it was the same.”
Christy Brown (5 juni 1932 – 6 september 1981) Daniel Day-Lewis als Christy in de film “My Left Foot” uit 1989
De Britse schrijver, dramaturg en regisseur David Hare werd geboren op 5 juni 1947 in Sussex. Zie ook alle tags voor David Hare op dit blog.
Uit:Wall: A Monologue
« Except, of course, they don’t call it a wall. They call it a fence. It’s one of those things, there seem to be so many, don’t there?—I’m thinking of abortion, or armed revolt—where the words you use—pro-life/pro-choice, terrorist/freedom fighter—tell the world which way you think. Words become flags, they announce which side you’re on. In this case, literally. The Israelis call it the gader ha’harfrada, which in Hebrew means “separation fence.” The Palestinians don’t call it that. Not at all. They call it jidar al-fasl al-‘unsuri, which in Arabic means “racial segregation wall.” OK, let’s go coolly into this, shall we? If I use one word or the other, forgive me, it does not imply I am partisan. I have acquaintances on both sides of the fence and on both sides of the wall. “I hate the wall,” say my Israeli friends. “I regret it.” “I’m ashamed of the wall.” “I drive for miles so that I don’t have to see it. But it works. 80 percent of terrorist attacks against Israel have stopped. Have been stopped. Am I not meant to be pleased about that?” Very well. I shall seek to describe the history of the wall.”
“In a state of tension. she awaited the return of her husband. At a loss to predict what would happen between them, she moved herself back and forth in the rocking chair on the wide wooden verandah that ran along the bank and occupied part of the river itself. its supports being fixed in the river bed. while around it grew grasses and reeds. As though to banish her apprehension, she passed her fingers across her hair. The spectres of the eucalyptus trees ranged along the garden fence rocked before her gaze. with white egrets slumbering on their high branches like huge white flowers among the thin leaves. The crescent moon rose from behind the eastern mountains and the peaks of the gently stirring waves glistened in its feeble rays, intermingled with threads of light leaking from the houses of Manfalout scattered along the opposite bank. The coloured bulbs fixed to the trees in the garden of the club at the far end of the town stood out against the surrounding darkness. Somewhere over there her husband now sat, most likely engrossed in agame of chess. It was only a few years ago that she had first laid eyes on him at her father‘s house, meeting his gaze that weighed up her beauty and priced it before offering the dowry. She had noted his eyes ranging over her as she presented him with the coffee in the Japanese cups that were kept safely locked away in the cupboard for important guests.”
Alifa Rifaat (5 juni 1930 - 4 januari 1996) Cover (geen portret beschikbaar)
“Den Kopf kann ich auf meine Tasche legen; hinter mir, mit der Hand von hier aus eben noch zu erreichen, die Eingangstür. Da oben die Dachpappe über den angefaulten Balken, darüber, soviel ich gestern noch feststellen konnte, noch immer die aufgeschlitzten, flachgetrampelten und festgenagelten Teerfässer, verbeulte Blechstücke, schwarzrot. So waren sie schon damals, als wir da drüben am linken Aareufer noch badeten, vor, nun, fünfundzwanzig Jahre mögens her sein. Da hört mich niemand. Aber also mit einem Wort: ich bin zurückgekommen, zufällig, ich bin gestern zufällig wieder in die Gegend gekommen. Vielleicht muß ich kurz vorausschicken: ich habe hier in Jammers meine frühe Kindheit verbracht, wie man so sagt. Oben in der Stadt, in einem der alten Ringmauerhäuser. Mit elf Jahren kam ich fort, zunächst in die Klosterschule der Zisterzienser nach Sankt Leonhard, später habe ich bei Zoller & Co. in Fahris drüben während vier Jahren Photographie gelernt. Für ein Jahr war ich danach als Volontär und mit der Absicht, Französisch zu lernen, bei Auquier, Photogeschäft, in Aubonne, nordwestlich von Lausanne. Anschließend verbrachte ich ein halbes Jahr in dem, was wir hierzulande als Rekrutenschule bezeichnen. Schon nach drei Monaten führte ich eine Gruppe. Tourel, pflegte unser Leutnant zu mir zu sagen, Sie sollten unbedingt Offizier werden. Aber ich lehnte ab. Ich kehrte als Angestellter zu meinem ehemaligen Chef nach Fahris zurück. Dort bin ich zwölf Jahre lang geblieben, und ich darf sagen, zunächst als zweiter, dann als erster Angestellter habe ich mir eine weithin geachtete Position erarbeitet. Herr Zoller senior ist jederzeit bereit, das zu bestätigen. Er hat mir ein entsprechend hervorragendes Zeugnis mitgegeben, und ich kann nur erneut erklären, daß es sich bei den meinen Wegzug von Fahris betreffenden Gerüchten um eigentliche Verleumdungen handelt.“
“Duncan stood in the hall, with hat and book, in an attitude of being on the point of leaving the house. The young people stood about, still and silent, until Grant and Nance met each other’s eyes and broke into laughter. Duncan breathed more audibly and maintained his position, but as the laughter increased, he dropped his book, and signed sharply to Grant to retrieve it. Grant took a moment to follow, and Sibyl was before him; and Duncan idly dropped it again, and motioned his nephew to obedience. Ellen came hurrying down the stairs, her avoidable haste acting in its normal way upon her husband. He remained as he was, until she came up, and then without turning his eyes upon her, walked from the house.”
Ivy Compton-Burnett (5 juni 1884 - 27 augustus 1969)
De Nederlandse dichter, schrijver en schilder Robert Marie Philmain Joseph Franquinet werd geboren in Amby (bij Maastricht) op 5 juni 1915. Franquinet debuteerde in 1933 als jong katholiek dichter met de bundel Het vroege uur. De barokke taal in die eersteling heeft hem zijn leven lang niet meer verlaten. Na een fervent belijden van het katholicisme werd hij steeds kritischer en nam hij afstand van zijn katholieke tijdgenoten. Hij publiceerde regelmatig in het tijdschrift Forum en ontwikkelde zich als essayist en romanschrijver. WO II, waarvan hij een jaar in de gevangenis doorbracht, is de breuk in zijn leven: alle romans en poëzie van na deze tijd cirkelen rond het thema van geweld en zijn tegenstrevers liefde en erotiek. Na de oorlog vestigde hij zich in Parijs en verdween hij langzaam van het literaire toneel, ondanks het feit dat hij door Marsman, Greshoff en Vestdijk tot de belangrijke auteurs werd gerekend. Met zijn roman “Drijfzand” (1977) begon echter een herwaardering van Franquinet.
Uit: Drijfzand
““Wanneer is onder mijn schedel het ruisen begonnen? Herinneringen zijn ontastbare obstakels geworden. Valt er ooit nog stilte over het woud van verminkingen? Wie ben ik geworden? Een schrale boom in de mist. Een bed in een uitdragerszaak. Een drijvend ding in het schuim van afvoerwater. Lang voordat de schimmels van de weemoed woekerden. Afscheid? Dit en dat moesten we nog doen. Een val in de kale ruimteloosheid spannen van wat nog zelfverdediging genoemd kan worden. Hebben we geen feilloze kennis van elkaar? We beminden als ongekooide honden. Een langspeelplaat die altijd draait is als de vorm van iemands handen die in troebel water zijn omtrek verliest. In de wulpsheid van je vlees hoor ik de stem van de gevangene jammerend schreeuwen. Wie van jullie heeft de straf bedacht? Het plat van zijn voeten wordt opengesneden, het vel gesperd, gevuld met kleine spijkers en daarna weer dichtgenaaid. Hij wordt naar de woestijn gebracht, ver van het dorp. Hij wordt aan zijn lot overgelaten, gillend van de pijn wanneer hij staan of gaan wil. Woestijngieren laten een kadaver de tijd niet om uit te drogen in de brandende sirocco. De man heeft een parkiet gestolen. ‘En jij opent je ogen en blijft glimlachend liggen.’ ‘Je moet bij zulke dingen niet teveel nadenken,’ zeg je. ‘Je kijkt naar de muur aan de overkant alsof daar de verloren tijd staat aangetekend. Het irriteert me dat ik je over de dingen-achter-de-dingen moet spreken.’ ‘Nee, geen uitleg. Waarom? Dat vogeltje is een turkooiskleurige schaduw, maar men kan het liefhebben.’ ‘Doe niet belachelijk.’ En ik bedroefd: ‘de eerste keer in Normandië.’ Er komt een nuance in de plooi van je mondhoek. Ik huiver om de koelte van je ogen en raak met een vinger de rand van je mond aan. En je trilt als het wateroppervlak tegen mijn lichaam voor dat onze monden hun vocht mengen. Nou, ja, wat doe ik met mijn onuitgesproken minachting? Zo gaat het altijd. De werkelijkheid is sneller dan de onwerkelijkheid. Afstand? Veel later. Maar de tijd krimpt als een overwinterde appel.”
Fronleichnamsprozession in Hofgastein door Adolph Menzel, 1880
Fronleichnam
Von Glockenschall, von Weihrauchduft umflossen, Durchwogt die Straßen festliches Gepränge Und lockt ringsum ein froh bewegt Gedränge An alle Fenster, – deines bleibt geschlossen.
So hab auch ich der Träume bunte Menge, Der Seele Inhalt, vor dir ausgegossen: Du merktests kaum, da schwieg ich scheu-verdrossen, Und leis verweht der Wind die leisen Klänge.
Nimm dich in acht: ein Tag ist schnell entschwunden, Und leer und öde liegt die Straße wieder; Nimm dich in acht: mir ahnt, es kommen Stunden,
Da du ersehnest die verschmähten Lieder: Heut tönt dir, unbegehrt, vielstimmiger Reigen, Wenn einst du sein begehrst, wird er dir schweigen.
Hugo von Hofmannsthal (1 februari 1874 – 15 juli 1929) Wenen, Stephansdom vom Stock-im-Eisen-Platz, door Rudolf von Alt, 1832. Hugo von Hofmannsthal werd geboren in Wenen.
Zie voor de schrijvers van de 4e juni ook mijn vorige twee blogs van vandaag.
Der Efeuripper vom Rombergpark hackt wieder blindwütig auf den Efeu ein. Doch auf Balkonien stört das keinen. Man sitzt und trinkt Sangria con mucho alegria. Noch eben waren die Wölkchen lachsrot vom Sonnenuntergang, jetzt ist es schon dunkel, dämmerungsblau mit Violettschein, und die Fledermaus flippt durchs Himmelskarree im Hinterhof. Gott sei Dank, dass die Nachbarn nicht mehr grillen dürfen. – Ob er heute wieder hackt? – Der Efeuripper? Vielleicht. Gegenüber steht eine einsame Frau und raucht. Der Mond ist aufgegangen. Ein Baby schreit. Das ist der Mond! Das Baby schreit lauter. Dann schluchzt es nur noch, wird still. Der Duft des Sommerflieders, der aus dem Schuppendach wächst, steigt empor und weht durch den Hinterhof. Alle unterhalten sich leise,lachen gedämpft, nur im dritten Stock knurrt einer: Immer das Gefummel mit dem Werwolfgebiss!
Fett absaugen
Die letzte Flasche Wein war schlecht, er sucht seine Socken auf der Straße. Sagt einer: Komm mit, wir gehen protestieren. Er mit. Kleiner Haufen, aber zum Äußersten entschlossen. Sie bauen sich vor dem Rathaus auf. Wogegen sind wir? – Weißt du’s nicht? Der Bürgermeister hat dem Stadtwappen das Fett absaugen lassen. – Wie? – Ein Designer aus Düsseldorf hat dem Struppvogel den Bauch wegretuschiert. – Bei die-ser Haushaltslage? Für fuffzehntausend Eu! War es mein Genosse? Er schreit: Bürgermeister Langemeyer, klaut des Adlers gold’ne Eier! Und backt sich ein Ei! Er steht allein vor dem Rathaus. Eine Hand legt sich auf seine linke Schulter. Auf seine rechte auch. Grüne Minna. Und ab nach Aplerbeck.
Uit: Ein Tag zu lang (Vertaald door Claudia Kalscheuer)
„Als der Lehrer sich entschloß, Nachforschungen anzustellen, war es dunkel geworden. Die Lichter des nahe gelegenen Gehöfts waren im Nebel kaum zu erkennen, und bei aller Besorgnis war der Lehrer froh, die Gegend schon am nächsten Morgen zu verlassen, denn wie sich zeigte, lebte man dort, kaum war der August zu Ende, in ständigem Regen und Nebel, was er bisher nicht gewußt hatte und erst dieser Nachmittag ihm zu Bewußtsein brachte. Das ganze Jahr über könnte ich hier niemals wohnen, dachte er angewidert, als er in den Weg zum Gehöft einbog und dabei vor jedem Schritt mit der Fußspitze den Boden prüfte, so schwach war das Licht des Mondes. Es kam ihm vor, als sei die Kälte mit einem Schlag gekommen, unmittelbar nach dem Mittagessen, gerade als der Lehrer und seine Frau in aller Ruhe beschlossen, erst am nächsten Tag, dem zweiten September, in die Hauptstadt zurückzureisen, etwas später als sonst. Sie waren plötzlich beide erschauert, und der Lehrer hatte ein paar gelehrte Sentenzen über den Wechsel der Jahreszeiten zum besten gegeben. Hatten sie sich dann nicht etwas zu selbstzufrieden über ihre baldige Abreise gefreut und lediglich bedauert, daß das schöne Wetter ihnen nicht noch einen weiteren Tag erhalten blieb? Gewiß, das örtliche Klima war ihnen gleichgültig, ebenso wie alles andere, was die Gegend betraf, denn sie waren nach der langen, stets heiteren und warmen Ferienzeit am 31. August immer abgereist“.
„Ökobäuerin Salli erzählt Armin von ihrem Plan für eine Landkommune. " ...inzwischen hab ich feste Kunden und könnte manchmal mehr verkaufen als unsre Felder hergeben. Sie werfen uns Steine in den Weg, die Offiziellen vom Bauernverband, ich will dich nicht langweilen mit den Details, will dir nur erklären, weshalb ich meine, dass wir unser eigenes Ding anfangen müssen, statt uns nur gegen die Zerstörungen zu wehren, die unser Wirtschaftssystem anrichtet. Glaubst du, dass du mit wurmigen Radieschen und Äpfeln den Kapitalismus erschüttern kannst? Die Sorte Fragen von euch Linken kennich Armin. Ihr wollt nicht begreifen,dass wir heute schon Beispiele schaffen müssen wie wir leben möchten, in dem Sozialimus oder Kommunismus der irgendwo im Nebel der Zukunft liegt oder nicht. Du hast mir mal begeistert erzählt von Arbeitern einer Glashütte, die ihren Betrieb vor der Pleite gerettet haben, ihren Chef rausgeschmissen und selbst die Hütte weitergeführt. Das hat dir damals imponiert, stimmts? In der Schweiz hab ich einen Vortrag gehört über eine Landkommune in der Provence, das wolltich wissen, bin voriges Jahr hingefahrn, Longo Maï heißt die, so vierzig fünfzig Leute, Franzosen, Schweizer, Österreicher, und Deutsche, leben dort seit ix Jahren auf einem alten Bauergut zusammen und die sind keine Aussteiger - Einsteiger sind die, in ein andres, ja, solidarisches Leben.“
Hurling Crowbirds at Mockingbars (Hope is Not a Course of Action) - Fragment
It was not my intention to make such a production of the emptiness between us playing tuba on the tombstone of a soprano to try and keep some dead singer’s perspective alive. It’s just that I coulda swore you had sung me a love song back there and that you meant it but I guess sometimes people just chew with their mouth open
so I ate ear plugs alive with my throat hoping they’d get lodged deep enough inside the empty spots that I wouldn’t have to hear you leaving so I wouldn’t have to listen to my heart keep saying all my eggs were in a basket of red flags all my eyes to a bucket of blindfolds in the cupboard with the muzzles and the gauze ya know I didn’t mean to speed so far out and off trying to drive all your nickels to the well when you were happy to let them wishes drop
but I still show up for gentleman practice in the company of lead dancers hoping their grace will get stuck in my shoes. Is that a handsome shadow on my breath, sweet woman or is it a cattle call in a school of fish? Still dance with me less like a waltz for panic more for the way we’d hoped to swing the night we took off everything and we were swingin’ for the fences
don’t hold it against my love you know I wanna breath deeper than this you know I didn’t mean to look so serious didn’t mean to act like a filthy floor didn’t mean to turn us both into a cutting board but there were knives s-stuck in the words where I came from too much time in the back of my words. I pulled knives from my back and my words. I cut trombones from the moment you slipped away
die täter - so hört man - sind nicht nur bereit ihren Opfern voll zu verzeihen nein mehr noch
sie sind entschlossen die vergangenheit ruhen zu lassen den blick nach vorne zu richten & mit ihren opfern gemeinsam einen neuen anfang zu wagen
gänzlich unbelastet von ihren früheren taten
perdido
einer nach dem andern gibt die kanne oder das horn ab klappt den klavierdeckel zu lehnt seinen bass an die wand
auch tänzer verlassen die bühne vor zwei tagen Nurejew gestern starb Dizzy Gillespie einer aids einer krebs so als ob man es sich aussuchen könnte wie früher als man die wahl hatte zwischen alkohol & heroin
ladies and gentleman: this was the massey hall quintett 1953 im mai the greatest bebop concert ever mit Charlie "Bird" Parker John Birks "Dizzy" Gillespie Bud Powell & Charles Mingus &
hinter dem Schlagzeug Max Roach still alive spielt jetzt den letzten chorus blues march für trommel allein
Yaak Karsunke (Berlijn, 4 juni 1934) Berlijn, Mauergedenkstätte in de Bernauer Straße
“It was a towel trolley, right side up at the bottom of the pool's slopping floor. Its wooden lid was closed. A baseball-size bubble escaped from it and wobbled to the surface. Then I was diving down through the water, wishing I'd taken a bigger gulp of air. The water squeezed my head as I went deeper and I felt vital passageways in my brain begin to slam shut. With a final, exhausted kick I got close enough to grab the edge of the trolley's wooden lid. It was varnished and slippery, but I expected it to open easily. It didn't budge. I yanked harder. Nothing. Another bubble--shaken free--broke against my chin. Then I saw that the lid was locked, a ballpoint pen lodged in the latch. The pen was blue, with gold printing along the barrel. Removing it was easy enough. I tried to put it in my shorts pocket but it slipped out of my hand. When I grabbed for it I lost my grip on the trolley lid and bobbed to the surface. Someone--a girl--was running from the poolhouse. I didn't get a good look at her. I could only scream--"Ambulance!"--and kick back down. The water pressure on the trolley made it hard to lift the lid. A school of small bubbles fizzed past my face. The first thing I saw inside the trolley was a blue-white hand. As I lifted the lid higher I saw that the hand belonged to my brother. I reached out in a panic and grabbed a good chunk of Kurt's cheek and pinched. Hard. I knew he hated when I did that and I hoped the pain and outrage might travel down to whatever cold grain of life remained inside him and make him angry enough to return to me. He didn't respond. The imprint of my finger and thumb remained pressed into his skin like a dent in clay. He was folded into a fetal position. His eyes were half-open. I was pretty sure he was dead. A million times over the years that followed, I wished that he had been.”
Charles Dickinson (Detroit, 4 juni 1951) Detroit, Downtown
“A wind blew through Europe. It blew stronger and ever stronger. It swept up the soot and the dirt, the horse manure, the brickdust and the thistledown. Countless whirlwinds, spiralling and gathering, carried all that which was not fixed and secure upwards into the sky. And in this twisting movement cones were formed which, because of the intensity of the whirlwind, grew more and more compact as they moved higher and higher into the winds above the firmament. The clotted debris travelled far away into another hemisphere and, forgetting the winds, sank down to earth. Most of the cones, as they reached the earth, fell apart and mixed with the dust of the new place. Some did not do this. Even as they fell they pressed closer and closer into themselves as if this was their only means of surviving. In the new land they were scattered like rocks, not mixing with the soil but, from time to time, settling on the fragments of other such cones from which they drew sustenance in order to preserve themselves and remain unchanged for as long as possible”.
Elizabeth Jolley (4 juni 1923 – 13 februari 2007) Portret door Peter Kendall, 1986
Swallow rushed Because of the white sea, The village and began to sing: "As of February, not slice, As you March, don't look so glum, Whether or even snow, though the rain - All spring smell!"
Summer Rain
"Gold, gold falls from the sky!" - The children scream and run for the rain... - Fullness, children, we serem, Only serem Golden grain In full barns sweet bread!
Apollon Maykov (4 juni 1821 – 20 maart 1897) Portret door Ivan Kramskoy, 1883
Trop tard jusqu’au cœur des jungles infernales retentira précipité le terrible bégaiement télégraphique des tam-tams répétant infatigables répétant que les nègres n’acceptent plus d’être vos niggers vos sales nègres trop tard car nous aurons surgi des cavernes de voleurs des mines d’or du Congo et du Sud-Afrique trop tard il sera trop tard pour empêcher dans les cotonneries de Louisiane dans les Centrales sucrières des Antilles la récolte de vengeance des nègres des niggers des sales nègres il sera trop tard je vous dis car jusqu’aux tam-tams auront appris le langage de l’Internationale car nous aurons choisi notre jour le jour des sales nègres des sales indiens des sales hindous des sales indo-chinois des sales arabes des sales malais des sales prolétaires des sales juifs
Jacques Roumain (4 juni 1907 – 18 augustus 1944) Hier op Cuba, tweede van links
„Gegen Mitternacht des 30. Mai wird das Werk alarmiert. Seit zwei Stunden heult es hoch über uns hinweg, kracht auf die Anmarschstraßen nieder. Unsere Artillerie antwortet. Der Raum ist von Blitzen, Bersten und Dröhnen erfüllt, nur über den vordersten Linien liegt unheimliche Ruhe Wolf und ich stehen nebeneinander in der Nahkampfanlage. Unsere Maschinengewehre sind hochgekippt, die Gurten eingezogen. Wir rauchen ununterbrochen. immer wieder sehen wir nach, ob alles griffbereit liegt: die Verschläge, die Patronenzieher, die Reserveläufe. Dann horchen wir in das Blitzen und Brodeln des Feuers. Da saust auf dem Hügel Costesin eine grüne Rakete hoch. Aus den Stützpunkten knattert Gewehrfeuer, Schrapnells heulen von Lusern herüber und krepieren über unserm Drahtverhau. Ein Leuchtschirm schwebt plötzlich in der Luft und gießt blendende Helle ins Vorfeld. Wolf hält die Leuchtpistole durch die Scharte und drückt ab. Wir sehen Menschen laufen, grün übergossen von dem Licht der langsam sinkenden Zündmasse. Sie haben Gewehre in den Händen und hasten aus der Mulde vor dem Werk den Hang herauf. Immer mehr quellen aus dem Wald..”
Uit: „Du wirst mal eine ganz Große…“ (Interview door Elisa Jannasch, MyCulture )
“„Ich hatte die Geschichte schon lange im Kopf und zwar hatten wir in Deutsch vor Ewigkeiten mal ‚Die Leiden jungen Werther’ durchgenommen und abschließend hatte unser Lehrer die Frage in den Raum geworfen, ‚Was glaubt ihr, könnte so eine Figur heute noch existieren, könnte eine Geschichte heute noch so verlaufen?’ Und da hab ich mir irgendwie Gedanken drüber gemacht und die Gedanken auf Eis gelegt, bis mir die Idee zu der Figur kam. Und bei Werther ist es ja auch so, dass er dieses Problem hat, seine Sehnsucht nach eigenen Grenzen nennt er das immer, also durch die Welt durchdringen zu können. Ich hab mich da schon ein bisschen dran angelehnt, wenn es dann auch ironisiert wurde, dadurch dass Goethe da auch selber aufgetaucht ist. Ein Jahr hab ich dann für ‚Rocktage’ gebraucht. Und zum Schluss war ich mit meinen Eltern in den Semesterferien ganz geruhsam in Holland am Strand und hab das dort zu Ende geschrieben. Ich lag dann jeden Tag in den Dünen und das war schon ganz idyllisch.“
whole intellects disgorged in total recall for seven days and nights with brilliant eyes, meat for the Synagogue cast on the pavement, who vanished into nowhere Zen New Jersey leaving a trail of ambiguous picture postcards of Atlantic City Hall, suffering Eastern sweats and Tangerian bone-grindings and migraines of China under junk-withdrawal in Newark’s bleak furnished room, who wandered around and around at midnight in the railroad yard wondering where to go, and went, leaving no broken hearts, who lit cigarettes in boxcars boxcars boxcars racketing through snow toward lonesome farms in grandfather night, who studied Plotinus Poe St. John of the Cross telepathy and bop kabbalah because the cosmos instinctively vibrated at their feet in Kansas, who loned it through the streets of Idaho seeking visionary indian angels who were visionary indian angels, who thought they were only mad when Baltimore gleamed in supernatural ecstasy, who jumped in limousines with the Chinaman of Oklahoma on the impulse of winter midnight streetlight smalltown rain, who lounged hungry and lonesome through Houston seeking jazz or sex or soup, and followed the brilliant Spaniard to converse about America and Eternity, a hopeless task, and so took ship to Africa, who disappeared into the volcanoes of Mexico leaving behind nothing but the shadow of dungarees and the lava and ash of poetry scattered in fireplace Chicago, who reappeared on the West Coast investigating the FBI in beards and shorts with big pacifist eyes sexy in their dark skin passing out incomprehensible leaflets, who burned cigarette holes in their arms protesting the narcotic tobacco haze of Capitalism, who distributed Supercommunist pamphlets in Union Square weeping and undressing while the sirens of Los Alamos wailed them down, and wailed down Wall, and the Staten Island ferry also wailed,
Allen Ginsberg (3 juni 1926 - 6 april 1997) James Franco (Allen Ginsberg) en Aaron Tveit (Peter Orlovsky) in de film “Howl”, 2010
« À seize ans, j'ai loupé un avion à la suite d'une beuverie aux fêtes de Bayonne et cet avion s'est écrasé. J'y ai longuement réfléchi. J'ai alors décidé que dorénavant, j'allais prendre certaines précautions afin de protéger ma vie. J'ai admis que ces choses existaient et j'ai laissé rire ceux qui prenaient le parti d'en rire. Je ne sais pour quelle raison mais les signes venus du ciel m'ont toujours semblé les plus pertinents, les plus impérieux, et un nuage en forme de X — un genre assez rare pour attirer doublement mon attention — ne peut que m'inciter à me tenir sur mes gardes. Je ne sais pas ce qui m'a pris. Comment ai-je pu relâcher ma vigilance ? Même si c'est un peu — beaucoup ? — à cause de Marty. J'ai tellement honte. Je suis tellement furieuse, à présent. Furieuse après moi. Il y a une chaîne à ma porte. Il y a une maudite chaîne à ma porte, l'ai-je oublié ? Je me relève et je vais la mettre. Je pince un instant ma lèvre inférieure entre mes dents et je reste immobile une minute. En dehors du vase cassé, je ne constate aucun désordre. Je monte me changer. Vincent vient dîner avec son amie et rien n'est prêt. La jeune femme est enceinte, mais l'enfant n'est pas de Vincent. Je ne dis plus rien, à ce sujet. Je n'ai rien à y gagner. Je n'ai plus la force de me battre avec lui. Ni envie. Lorsque je me suis rendu compte à quel point il ressemblait à son père, j'ai cru devenir folle. Elle s'appelle Josie. Elle cherche un appartement pour Vincent et pour elle, et pour le bébé à venir. Richard a feint de se trouver mal lorsque nous avons évoqué le montant des loyers dans la capitale. Il a marché de long en large en maugréant, comme c'est devenu son habitude. Je vois combien il a vieilli, combien il est devenu sombre en vingt ans. « Quoi, par an ou par mois ? » a-t‐il fait en prenant un air mauvais. Il n'était pas sûr de trouver l'argent. Tandis que moi, je suis censée bénéficier de revenus confortables et réguliers."
“De bijbeltekst, letterlijk geciteerd in de eerste regel, geeft weinig houvast. Het verhaal van Ezau, die zó belust is op de linzensoep van zijn broer Jakob dat hij in ruil voor dat gerecht zijn eerstgeboorterecht afstaat, speelt nauwelijks een rol en het zou kortzichtig zijn om, afgaande op de titel, te concluderen dat het sonnet een soort bijbelcommentaar is. Alleen het sextet levert een aanknopingspunt. Het beeld dat daarin wordt gesuggereerd en dat men eerder in een verhaal uit de zwarte romantiek zou verwachten dan in een op de bijbel geïnspireerd gedicht, is dat van de vampier, die 's nachts zijn graf verlaat om zich te voeden met het bloed van levende slachtoffers. Dat beeld was nog sterker aanwezig in de vroegere versie. De laatste regel luidde ‘om ook zijn bloed er nog bij op te zuipen’ en in de plaats van ‘de nacht’ (regel 12) stond er aanvankelijk ‘Te middernacht’, het tijdstip waarop naar men zegt de vampiers hun graf verlaten. Het beeld van de vampier werpt een onverwacht licht op het octaaf. De priester die tijdens de eucharistie Christus' bloed drinkt en Ezau die in de bijbelpassage begerig kijkt naar de linzensoep, worden besmet met de eigenschappen van een op bloed beluste vampier. Het vampier-motief staat niet geïsoleerd. Het vormt de sleutel tot meerdere gedichten uit de bundel, bijvoorbeeld Hooglied 7:4 ‘Uw hals is als een elpenbenen toren; / vervat in blankheid is wat hier moet staan. / Het klopt. Houd ik mijn hand ertegenaan / dan voel ik kloppen, links en rechts van voren. / Ik kan niet voort zonder dat aan te boren. / Geen boor, een mes. Waar haal ik het vandaan? (...) Pas nadien / stolt het bloedrood op het ivoren wit’. In Klaagliederen 2:2 wordt het beeld opgeroepen van een schijndode die men begraven heeft. Het sextet geeft de remedie die, volgens het volksverhaal, de enige manier is om een vampier (ook wel ‘ondode’ genoemd) te doden, namelijk door zijn hart te doorboren: ‘Met eigen ogen zou ik willen zien / hoe een tweetal artsen mij het hart doorstak / (de een is getuige van de ander: misschien / gelooft die in de dood, het is zijn vak)’.”
“Daisy had vlassig haar, dat ze bijna nooit waste. Haar wangen waren ingevallen, haar ogen groot en zwemmerig. Ze zag er minstens tien jaar ouder uit dan ze eigenlijk was en ze was precies het tegenovergestelde van mij. Ik heb lang en donker haar. Mijn ogen kunnen kamers en plekken scannen als die van een kraai. Ik was het korstje op haar knie dat alleen genas als ze ophield er tot bloedens toe aan te krabben. Ik was de dochter die ze nooit had willen hebben. lk woonde bij mijn moeder, met mijn boek en met in mijn achterhoofd het idee dat de wereld goed was. lk probeerde me vast te klampen aan dat idee. Echt waar Blue, de wereld is mooi, de wereld is prachtig. Maar het is moeilijk om hoop te vinden als die zich in het verleden al vele malen voor je heeft verborgen. We Iiepen verder. Ik zag nog meer verlaten gebouwen, meer dan toen we weggingen uit deze stad. Omdat Daisy zo snel liep en me nag steeds aan mijn pols meesleepte, had ik geen tijd om ze goed te bekijken. Ik herkende winkels en bankjes, sommige bomen en een paar straatlantaarns. lk zie alles. Maar daar ga ik het niet over hebben. Dat is mijn geheim. Omdat u mijn dokter bent, moet ik u denk ik over mijn geheimen vertellen, maar ik ga ze echt niet allemaal verklappen. Net genoeg om u nieuwsgierig te maken misschien. Eén ervan is dat ik in het donker kan zien en ook met mijn ogen dicht. Ik kan overal doorheen kijken. Ik kan door mensen heen kijken en door ogen en door de hemel en door de ziel. Ik weet wie God is. Ik heb hem fifzien. lk weet wie Satan is. Hem heb ik ook gezien. Ze vroegen me allebei of ik thee wilde. Denk niet dat ik gek ben. Want dat ben ik niet. Ik heb bewijs dat ik ze heb ontmoet. Satan vroeg me of ik suiker wilde en waarorn zou ik daarover liegen? Waarom zou ik? God gaf rne geen suiker en melk. Hij gaf me gewoon een kop thee en dat was het.”
Uit: Pegida ist keine Krankheit, Pegida ist das Symptom (Artikel in Die Zeit, januari 201
„Am Montag vor Weihnachten sind mein Freund und Kollege Peter Schneider und ich nach Dresden gefahren. Wir wollten selbst sehen, was es mit dem Phänomen Pegida, das Politik und Medien in diese schäumende Aufregung versetzt, auf sich hat. Es fällt mir schwer, zu diesem Thema den richtigen Ton, die richtigen Worte zu finden, weil die Diskussion so vergiftet ist, daß mir bei jedem Satz die Wut des jeweiligen Adressaten sofort im Ohr klingt. Und wie sollte da ein Dialog zwischen Pegida und der Politik aussehen? Die Pegida-Demonstranten haben ihren Protest in die Welt geschrien, die Antworten konnten sie in den Zeitungen lesen. Was wäre da noch zu sagen? Aber woher kommt diese Wut? Nimmt man die Pegida-Anhänger beim Wort, dann halten sie es für unsere und ihre Pflicht, Kriegsflüchtlinge und politisch Verfolgte aufzunehmen, abgelehnte Asylbewerber aber abzuschieben, und sie fordern eine gesetzlich geregelte Einwanderung. Etwas anderes habe ich in den Reden auch nicht gehört, als ich am Montag in Dresden war. Ob sie das wirklich so meinen, kann und will ich nicht beurteilen. Aus diesen Forderungen ließe sich aber weder Rassismus, noch Fremdenfeindlichkeit, schon gar nicht eine nazistische Gesinnung attestieren. Wenn ich das nur für Camouflage halte und ihnen diese Ansichten trotzdem unterstelle, habe ich jede Möglichkeit eines Dialogs ausgeschlossen. Das aber ist von Anfang an passiert. Ich habe den Eindruck, dass gerade die sich überbietende Feindseligkeit, die unverhohlene Verachtung auf Pegida wirkt wie ein Wachstumshormon. Die Feindschaft der anderen gibt ihnen ein vermisstes Gemeinschaftsgefühl. Wer so viel Feindschaft auf sich zieht, muss groß und wichtig sein. Und die Umfragen, u.a. im Auftrag der "Zeit" erhoben, scheinen ihnen recht zu geben. Danach unterstützten 30 Prozent Pegida "voll und ganz", 19 Prozent eher ja, 26 Prozent teilweise und nur 23 Prozent gar nicht.“
“Then he reached in and lifted his jug out of the mud. It had been a dry year, even by the standards of Lonesome Dove, and the spring was just springing enough to make a nice mud puddle. The pigs spent half their time rooting around the springhouse, hoping to get into the mud, but so far none of the holes in the adobe was big enough to admit a pig. The damp burlap the jug was wrapped in naturally appealed to the centipedes, so Augustus made sure none had sneaked under the wrapping before he uncorked the jug and took a modest swig. The one white barber in Lonesome Dove, a fellow Tennessean named Dillard Brawley, had to do his barbering on one leg because he had not been cautious enough about centipedes. Two of the vicious red-legged variety had crawled into his pants one night and Dillard had got up in a hurry and had neglected to shake out the pants. The leg hadnÂ’t totally rotted off, but it had rotted sufficiently that the family got nervous about blood poisoning and persuaded he and Call to saw it off. For a year or two Lonesome Dove had had a real doctor, but the young man had lacked good sense. A vaquero with a loose manner that everybody was getting ready to hang at the first excuse anyway passed out from drink one night and let a blister bug crawl in his ear. The bug couldnÂ’t find its way out, but it could move around enough to upset the vaquero, who persuaded the young doctor to try and flush it. The young man was doing his best with some warm salt water, but the vaquero lost his temper and shot him. It was a fatal mistake on the vaqueroÂ’s part someone blasted his horse out from under him as he was racing away, and the incensed citizenry, most of whom were nearby at the Dry Bean, passing the time, hung him immediately. Unfortunately no medical man had taken an interest in the town since, and Augustus and Call, both of whom had coped with their share of wounds, got called on to do such surgery as was deemed essential. Dillard BrawleyÂ’s leg had presented no problem, except that Dillard screeched so loudly that he injured his vocal cords. He got around good on one leg, but the vocal cords had never fully recovered, which ultimately hurt his business. Dillard had always talked too much, but after the trouble with the centipedes, what he did was whisper too much.”
“Ich hatte vorher die weniger erfreulichen Dinge getan, den Müll zwischen den Mauerresten beseitigt, Bier- und Colaflaschen, glasscherben, Stanniolpapier, einen alten Schuh, zwei zerbrochene Federball- Schläger ohne Bespannung, und aus den Ecken den Kot, mensch- lichen Kot, tierischen Kot, ich wusste es nicht. ich hatte die halb verkohlten Baumstrünke aus einer offenbar wiederholt genützten Feuerstelle zum Wasser getragen, sie hineingeworfen und zugeschaut, wie sie träge schaukelnd davontrieben, in einen Wirbel gerieten und dann von der kräftigen Strömung in der Flussmitte erfasst und mitgerissen wurden. Einen halben Nachmittag lang beschäftigte ich mich damit, den letzten wie ein Findling daliegenden Brocken wegzurollen, aber nach den ersten drei Umwälzungen, bei denen ich ihn mit aller Mühe hochgestemmt und über seinen Schwerpunkt gedreht hatte, gab ich es keuchend und schwitzend auf und ließ ihn keine drei Meter von der Ausgangsstelle entfernt liegen, an der eine Weile ein Oval von frischem Erdreich feucht in der sonne glänzte, bevor es nach und nach vernarbte. Es war gegen Ende der zweiten Ferienwoche, und ich hatte gerade angefangen, aus den gesammelten Steinen eine Umfriedungsmauer zu errichten, als Daniel und sein freund Christoph bei mir auftauchten. ich hatte schon lange das Knattern eines Mopeds gehört, das den Fluss entlang lauter wurde, mich aber nicht darum gekümmert, weil es nicht das erste Mal war und ich in den vergangenen Tagen immer wieder vom nahen Sport-platz in der Au Motorenlärm in den Ohren gehabt hatte. mit Besuch rechnete ich nicht, und sie mussten bereits eine Zeitlang dagestanden sein, als ich auf sie aufmerksam wurde, denn plötzlich schienen alle anderen Geräusche zu verstummen, und das Rauschen des Flusses unterstrich die Stille.“
De Duitse dichter, schrijver, vertaler, antropoloog en verzetsstrijder Wolfgang Cordan (pseudoniem van Heinrich Wolfgang Horn) werd geboren op 3 juni 1909 in Berlijn. De zoon uit een middenklasse gezin uit Berlijn studeerde klassieke filologie, filosofie en musicologie en sloot zich aan bij de George Kreis. Daarnaast was hij onder de indruk van Erich Mühsam, Bauhaus, Piscator en Brecht. Na de machtsovername door de nazi's emigreerde Horn in februari 1933 naar Parijs, trad toe tot de surrealistische kringen en nam de naam Wolfgang Cordan aan. Hij schreef in die tijd vooral poëzie. Eind 1933 reisde hij naar Nederland, gaf leiding aan het viertalige tijdschrift Centaur, en raakte bevriend met Max Beckmann en Klaus Mann; aan de laatste droeg hij zijn eerste verhaal op. Tijdens de oorlog en de Duitse bezetting was Cordan actief in het Nederlandse verzet. Hij nam o.a. enkele joodse kinderen onder zijn hoede om ze te behoeden voor deportatie. Na de oorlog Cordan woonde in verschillende landen in Midden- en Zuid-Europa, en later in Mexico, waar hij de door de Europese veroveraars grotendeels verwoeste taal en het schrift van de Maya's bestudeerde. Zijn onderzoeksresultaten worden als controversieel beschouwd. Evenzo controversieel is de mate van Cordans homoseksuele gerichtheid; in 1950 behoorde hij in ieder geval tot de auteurs van het internationaal populaire homo-tijdschrift Der Kreis.
Uit:Die Matte
“Die Fahrt durch das verwüstete Rheinland war gespenstisch. Gleich am ersten Tage verirrten wir uns. Bei fallender Nacht befanden wir uns in Düsseldorf, was nicht gerade unsere Richtung war. Über Umleitungen und Notbrücken suchten wir den Weg nach Süden. Als wir das nächste Mal zwischen Trümmern festgefahren waren, erfuhren wir, wir seien in Bonn. Es war nun schon gegen Mitternacht. Unser Wagen hielt zwischen Ziegelpyramiden, den Ruinen vor Ur ähnlich. Nur dass diese Wüste belebt war: Sofort sahen wir uns von einer amorphen Menge umringt, die an dem offenen Wagen herumkletterte. Es war wie ein Angriff von Nachtameisen. Allerdings biss man uns nicht. Vielmehr bettelte man um Konserven und Zigaretten, um Schokolade. Man war zu Gegenleistungen bereit. Wir befanden uns auf einem ehemaligen Platz in einem Supermarkt der Liebe beiderlei Geschlechts. Wir lernten, dass wir für ein Päckchen Zigaretten Orgien feiern konnten. Es war vollkommen gespenstisch. Die Szenerie lag im Halbdunkel. Ich weiß nicht mehr, ob es irgendeine Straßenbeleuchtung gab. Ich erinnere nur, dass der Mond schien. Dann als wir dem dantesken Purgatorium entflohen waren und wieder auf der Rheinstraße waren, zeigte ich Max ein Haus. Es war in der Mitte durchgeschnitten. Am Straßenrand lag die eine Hälfte als sumerisch-babylonische Ziegelruine. Die andere Hälfte stand aufrecht. Im dritten Stock schwebte eine weiße Badewanne an der Kachelwand und ein Spiegel blinkte im Licht des Mondes.“