Romenu is een blog over gedichten, literatuur en kunst Maar Romenu is ook een professionele freelance vertaler Du-Ne en Ne-Du http://www.roumen-vertalingen.nl/
Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne
Paul Celan
Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.
Gerard Reve
Gerard Reve over: Medearbeiders ”God is in de mensen, de dieren, de planten en alle dingen - in de schepping, die verlost moet worden of waaruit God verlost moet worden, door onze arbeid, aangezien wij medearbeiders van God zijn.” Openbaring ”Tja, waar berust elk godsbegrip op, elke vorm van religie? Op een openbaring, dat wil zeggen op een psychische ervaring van zulk een dwingende en onverbiddelijke kracht, dat de betrokkene het gevoel heeft, niet dat hij een gedachte of een visioen heeft, maar dat een gedachte gedachte of visioen hem bezit en overweldigt.”
Simon Vestdijk
Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem 'de man die sneller schrijft dan God kan lezen'. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: "Kind van stad en land" (1936), "Meneer Visser's hellevaart" (1936), "Ierse nachten" (1946), "De toekomst de religie" (1947), "Pastorale 1943" (1948), "De koperen tuin" (1950), "Ivoren wachters" (1951), "Essays in duodecimo" (1952) en "Het genadeschot" (1964).
K.P. Kavafis K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.
Thomas Mann
Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle "Gefallen". Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond - hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar - besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de 'Duitse ziel' in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull.
Rainer Maria Rilke
Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid'. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.
* * * * * * * * * * * * * * * *
Romenu
Over literatuur, gedichten, kunst en cultuur
09-09-2017
C. O. Jellema, Wim Huijser, Cesare Pavese, Leo Tolstoj, Gentil Th. Antheunis, Gaston Durnez, Edward Upward, Hana Androníková, Bas Jongenelen
Afscheid komt zelf. Dat wat je nemen moet. Je kunt wel doen alsof het niet bestaat. 't Bestaat ook niet zover het denken gaat. Hoe kun je anders, alles wat je doet
schuift afscheid op, pas als een schaakstuk slaat voorbij het denken valt een gat voorgoed. Nemend wat kwam wordt leegte naam. En hoe't gebeurde is beschrijfbaar. Maar te laat.
Schrijvend voorbij te zijn. Dat afscheid. Kijk: voorwerpen om je heen, jouw woord geeft glans zoals het licht dat doet - zij, onbewogen,
zijn om te zijn en geven jou gelijk. Benoeming schijnt een overlevingskans: verdwijnen in een woord. Voor eigen ogen.
De brief
Er is een glimlach blijven staan tussen de andere veel grotere lettertekens -
eens toen wij langs de rivier liepen heb je me met een dove vergeleken een liplezer. het is zo moeilijk, zei je, het is zo moeilijk om met jou te praten, zei je, omdat je kijkt en niets zegt; wij gaan niet vrijuit. - later toen ik alleen terugliep en er niets meer te luisteren viel, het grind niet meer onder je voeten, de wind niet ritselend door je haar, toen gaf ik antwoord: luister nu goed, zei ik, zie je de zon drijven op de rivier? misschien gaat hij al vannacht de grens over, dan is het winter morgen, dan is het hier winter, zei ik, ik houd van je.
nu schrijf je over het boek dat je leest en over de voorbijgangers die je zien zitten omdat je de tafel bij het raam geschoven hebt voor het betere licht; want het is winter, schrijf je, en daar tussen de andere lettertekens zie ik je glimlach staan onooglijk -
Nazomer Trakl zum Gedächtnis
onder het zand is het gaan stromen gaatjes ontstaan een huis hangt ietsje scheef en uit de oksels van de bomen druppelt een sterke geur van zweet
wel valt de hamer lichter op de stenen wanneer de wegen worden omgelegd de rode zon schijnt rustig naar beneden een mens wacht of een mens iets zegt
maar in de hemel liggen wolken wit en roerloos op een blauwe baar onder het zand rekt een gevaar als slangen in hun slaap zich uit
en mannen die lang jong bleven en fit ontwaken op een morgen met grijs haar
C. O. Jellema (9 september 1936 – 19 maart 2003) Hier bij een portret van hem zelf, geschilderd door Matthijs Röling
De Nederlandse publicist, schrijver en biograaf Wim Huijser werd geboren op 9 september 1960 in Ridderkerk. Zie ook alle tags voor Wim Huijser op dit blog.
Uit:Dichter bij Dordt. Biografie van C. Buddingh'
“De verwarring rond zijn naam werd nog groter doordat hij in de Encyclopedie voor de wereldliteratuur, die hij zelf samenstelde, zichzelf vermeldt als: ‘Cornelis Buddingh’’. Daarmee droeg hij er zelf toe bij dat over de juiste vermelding van zijn naam altijd onduidelijkheid is blijven bestaan. Wie zijn naam zoveel jaar na zijn dood opzoekt in een personenregister, stuit meestal op het foutieve ‘Cees Buddingh’’, terwijl hij voor vrienden bestemde exemplaren van zijn dichtbundels steevast met ‘Kees Buddingh’ signeerde. Gevraagd naar de herkomst van zijn bijzondere achternaam met apostrof zou Buddingh’ zich in zijn leven meermalen op het standpunt stellen dat hij niet zo geïnteresseerd was in zijn voorgeslacht, maar meer in zijn nageslacht. Hij heeft zich daarom ook nooit verdiept in zijn familiegeschiedenis. Dat zijn wortels ergens in de Oost-Betuwe lagen vond hij wel voldoende om te weten. Het was echter die merkwaardige apostrof aan het eind, die steeds weer aanleiding gaf tot de vraag: waar die naam eigenlijk vandaan kwam. De naam zou oorspronkelijk voluit ‘Boetrechtheer’ zijn geweest, legt Buddingh’ in een brief aan Gerrit Borgers uit, in die tijd directeur van het Letterkundig Museum in Den Haag: dit ‘zou dan zijn verbasterd tot Buddingh en voor de verloren gegane “eer” zou de ’ [apostrof ] in de plaats zijn gekomen’. Dat Boetrechtheer zou van Betuwse origine zijn en afkomstig van een rechterschap bij het zogenaamde ‘boetrecht’. Daarmee volgde Buddingh’ de lezing van Derk Buddingh’ die een boek had geschreven over de herkomst van de naam, getiteld Het Boetregt; bevattende een oudheid-, geschied- en letterkundig onderzoek naar den oorsprong en naambeteekenis van het geslacht Buddingh’, benevens de genealogische verspreiding van diens stamboom en zijne takken (1862). De kans is groot dat iemand in de familie het had opgepikt uit de biografie H. J. Budding; leven en arbeid (1883) van J. H. Gunning, over de beroemde Zeeuwse predikant en stichter van afgescheiden ‘Budding- gemeenten’. Dat deze ‘beroemde dominee’ nog een van zijn voorvaderen van vaderszijde was, zoals Buddingh’ later zou menen, blijkt onjuist te zijn.”
Deze harde heuvels die mijn lichaam hebben gemaakt en het teisteren met zo veel herinneringen, hebben mij het wonder ontsloten van haar, die niet weet dat zij in mij bestaat en ik kan haar niet begrijpen.
Ik heb haar ontmoet, op een avond: een lichtere vlek onder de aarzelende sterren, in de zomernevel. Rondom hing de geur van deze heuvels, dieper dan het donker, en plotseling klonk er, alsof zij vanuit de heuvels kwam, een stem, helderder en schriller tegelijk, een stem uit verloren tijden.
Soms zie ik haar, en is ze levend voor me, scherp omlijnd, onveranderlijk, als een herinnering. Ik heb haar nooit kunnen vatten: haar werkelijkheid ontglipt me telkens en voert me ver weg. Of ze mooi is, weet ik niet. Onder de vrouwen is zij heel jong: als ik aan haar denk, overvalt me een vervlogen herinnering aan mijn kindertijd die ik in deze heuvels doorbracht, zo jong is ze. Ze is als de morgen. In mijn ogen roept ze alle verre luchten op van die vervlogen morgens. En in haar ogen staat een vast voornemen: het helderste licht dat het ochtendgloren ooit heeft gekend boven deze heuvels.
Ik heb haar geschapen uit het diepst van alle dingen die mij het dierbaarst zijn, en kan haar niet begrijpen.
Vertaald door Willem van Toorn en Pietha de Voogd
Cesare Pavese (9 september 1908 – 27 augustus 1950) Cover dagboeken
“Rarely have I spent days so — I will not say merrily, for I was still rather conscience-stricken at the idea of yielding to merriment — but so agreeably, so pleasantly, as the four during which our journey lasted. I had no longer before my eyes the closed door of mamma's room, which I could not pass without a shudder; nor the closed piano, which no one approached, but which every one regarded with a sort of fear ; nor the mourning garments (we all had on simple traveling suits), nor any of those things, which, by recalling to me vividly my irrevocable loss, made me avoid every appearance of life, from the fear of offending her memory in some way. Here, on the other hand, new and picturesque spots and objects arrest and cftvert my attention, and nature in its spring garb fixes firmly in my mind the cheering sense of satisfaction in the present, and bright hopes for the future. Early, very early in the morning, pitiless Vasily, who is overzealous, as people always are in new situations, pulls off the coverlet, and announces that it is time to set out, and that everything is ready. Snuggle and rage and contrive as you will to prolong even for another quarter of an hour the sweet morning slumber, you see by Vasily*s determined face that he is inexorable, and prepared to drag off the coverlet twenty times ; so you jump up, and run out into the yard to wash yourself. The samovar is already boiling in the anteroom, and Mitka, the outrider, is blowing it until he is as red as a crab. It is damp and dark out of doors, as though the steam were rising from an odoriferous, dung-heap ; the sun illuminates with a bright, cheerful light the eastern sky and the straw roofs of the ample sheds surrounding the courtyard, which are sparkling with dew. Beneath them our horses are visible, hitched about the fodder, and the peaceful sound of their mastication is audible. A shaggy black dog, who has lain down upon a dry heap of manure before dawn, stretches lazily, and be- takes himself to the other side of the yard at a gentle trot, wagging his tail the while. The busy housewife opens the creaking gates, drives the meditative cows into the street, where the tramp, lowing, and bleating of herds is already audible, and exchanges a word with her sleepy neighbor. Philip, with the sleeves of his shirt stripped up, draws the bucket from the deep well, all dripping with clear water, by means of the wheel, and empties it into an oaken trough, about which wide-awake ducks are already splashing in the pool ; and I gaze with pleasure upon Philip's handsome face with its great beard, and at the thick sinews and muscles which are sharply defined upon his bare, hairy arms when he makes any exertion.”
Leo Tolstoj (9 september 1828 – 20 november 1910) Als jongeman, rond 1848
Ik vlucht mijn leger, mijn vreedzame dakje; 'k heb hond noch geweer, door de nacht loop ik heen, Mijn boezem doorwoelt een knagende smart, En waar ik ook vlucht, zij volgt mijne schreên. Voor mij geen rust, Geen hoop in 't verschiet; Want zij die ik bemin Bemint mij toch niet.
Hier eenzaam gezeten op 't hoogste der bergen, Op rotsen zo woest, dat geen wild ze betreedt; Hier zing ik mijn leed de onpeilbare afgrond, De spraakloze nacht zing ik 't grievende leed. De diepte en het duister Aanhoren mijn lied; Maar zij, voor wie ik zing, Zij luistert toch niet.
Daar klimt uit de diepte een geheimvol gefluister: ‘Wat baat u het leven? Kom, rust in mijn schoot. En zij die gevoelloos uw jeugd zag verkwijnen, Zoekt morgen met angst en beweent uw dood.’ Heel 't dorp zou mij zoeken Met klemmend verdriet; Maar zij, voor wie ik stierf, Zij komt toch niet.
Gentil Th. Antheunis (9 september 1840 – 5 augustus 1907) Oudenaarde
In Korea liet ik 't rechter-, en in Vietnam 't linkerbeen. 'k Wou er ook in Leo laten maar helaas ik had er geen. Eén twee! Eén twee! Op vier wielen Eén twee! Eén twee! in de maat rijd ik in de stoeten mede voor 't pensioen en voor de vrede. Eén twee! Eén twee! Op vier wielen vraag 'k een aalmoes op de straat.
Als het nog eens pas zal geven, generaals, o denkt er aan: 'k heb een hoofd en ook een romp die nog tot uw beschikking staan. Eén twee! Eén twee! Flink marsjeren Eén twee! Eén twee! kan ik niet. Maar ik kan rekruten tonen hoe zichzelve te verschonen en te vreten met hun tanden zonder voeten, zonder handen. Eén twee! Eén twee! Op vier wielen Eén twee! Eén twee! Kameraad!
“Sooner than Alan expected, at a point where the road rounded a small hill, the bay came into full and close view. To the right was the Britannia public house, mentioned in Richard’s letter, with a balcony supported by wooden Doric pillars. To the left, on a shingle bank, Richard was sitting. He scrambled up from the shingle and leapt over a low concrete parapet towards the motor-coach, his legs apart and his arms thrown upwards in greeting. He was so demonstratively glad to see Alan that he seemed not merely to be expressing his own feelings about him but also to be welcoming him publicly on behalf of all the bystanders and of all the houses around and of the sea itself. ‘Thank God you’ve come,’ Richard said loudly as the two of them moved off down a sandy side-lane towards his lodgings. ‘Oh boy, it would be impossible for you not to be able to write here. This place is utter heaven. . . . But I ought to have told you in my letter – there are certain complications. I’ll explain later.’ ‘I suppose I shall be able to sleep somewhere tonight in this town?’ Alan asked. ‘Oh yes. I’ve fixed all that with my landlady, Miss Pollock. You can stay as long as you like. And when you find the effect it has on your poetry I expect you’ll want to be here for the rest of the summer.’ ‘Is yours still going well?“ ‘Wonderfully, though I’ve not been attempting any during this last week.’ They came to a small white front-gate over which a hawthorn tree had been trained into an arch. A mossed gravel path curved round an ascending lawn to reach the verandah of the house. Glass doors wide open to the verandah revealed a shadowy sitting-room in which an oil lamp with a white glass shade stood on a bobble-fringed velvety table-cloth. As Alan stepped after Richard into the room he noted that the ottoman and two armchairs were upholstered in red plush; and over the mantelpiece there was a large gilt-framed mirror with swans in green reeds painted on the lower corners of the glass. ‘It’s marvellous,’ Alan said. ‘Isn’t it?’ Richard agreed with a pleased grin. ‘But you won’t meet Miss Pollock herself till she brings in our tea. She’s never to be seen except at meal-times, and even then only for a moment or so."
Edward Upward (9 september 1903 - 13 februari 2009) Cover biografie
Uit:The sound of the sundial (Vertaald door David Short)
„Tom came back from work early one day and found the house deserted. He took off his jacket, went into the kitchen, and lifted the lid of the teapot. He raised an eyebrow and let out a sigh. He poured the remaining tea into a cup and looked briefly for the sugar, but mentally he had already abandoned the idea. He headed for the living room, loosened his tie, undid his top button, and sprawled out in an armchair with the Times of India. Having read it, he reached for the week-old paper from Zlín. In March 1936, a headline proclaimed: Germany arms—France has qualms! Beneath the headline was a cartoon of an arrogant Nazi fully armed with the modern trappings of war, and a cowering Frenchman equipped for an Iron Age encounter. A shiver ran down his spine. Suddenly Rachel was standing behind him. Immersed in the red-hot news, he hadn’t heard her approach. She placed a hand on his shoulder, bent over him, and inhaled deeply. She loved that smell. His sweat. A mix of cedar and peppermint. And the tobacco that clung to his white shirts. He stretched out his right hand and touched her face above him. She took the long fingers between her palms and put them to her lips. She took another breath. A waft of nicotine between his middle and index fingers. He watched her for a moment, then tipped back his head and pulled her face towards him. He parted his lips as if ready to swallow her. I stood in the doorway, staring at my parents as they kissed with all the passion of a pair of film stars. I dropped my tennis ball, forgotten in the intensity of the moment, and it rolled across the floor and was lost. My parents shot apart. At first they looked startled, then they burst out laughing. “Don’t you know how to knock?” said Mommy. “Come here,” Dad said, with the gesture that so typified him. Beckoning, giving his permission to approach. I sat on his knee. Dad put one arm around my shoulders, slapped his free thigh with the other, and nodded to Mommy that she could sit down too. He winked at me, but my mother was quicker than my father expected and sat right down on his hand. He howled and tried to pull his squashed fingers out. When he was in the mood, he could be very funny.“
Hana Androníková (Zlín, 9 september 1967)
Onafhankelijk van geboortedata
De Nederlandse dichter Bas Jongenelenwerd in 1968 geboren in Roosendaal. Hij studeerde in 1995 in Tilburg af bij prof. dr. Jaap Goedegebuure met de doctoraalscriptie “De Kleine Zenuwlijder – Literatuur en psychologie aan de hand van Gerard Reves Werther Nieland”. Daarna werkte hij enkele jaren als docent Nederlands in het voortgezet onderwijs. Tegenwoordig doceert hij Nederlands aan de Fontys Lerarenopleiding Tilburg en is hij promovendus aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Onder begeleiding van prof. dr. Johan Oosterman verricht hij onderzoek naar humor in 1561.
Best seller
Er zijn inmiddels vele boeken over geschreven, maar er kan er altijd wel nog eentje bij, het liefst een beetje snel. Zo een met een mooi plaatje op de cover,
zodat eenieder die het ziet een toverslag voelt, zoals een bliksemschicht zo fel, een nacht zo koud als in een ijshotel, opdringerig zoals een Latin lover.
Een boek dat uitermate goed zal lopen, een boek dat alle mensen willen kopen, een boek met vele liters rode wijn,
een boek met rozengeur en maneschijn, een boek met sex and drugs and rock ’n roll, een boek… maar schenk nu eerst de glazen vol!
Sonnet
Van grote mondjes, met hun lange staat van dienst (zoals je zegt in Duitse termen), daarvan hoor ik het vreselijke kermen, wanneer de zon hoog langs de hemel gaat.
De Duitsers (meestal wel van groot formaat) zijn over Zeeuwse stranden aan het zwermen (verscholen achter wind- en zonne-schermen) en zijn op zoek naar een fijn strandklimaat.
Ze zitten in de hete zon te bakken, totdat diezelfde hete zon gaat zakken
en tot het donker wordt en ietsje kouder. `Och hemel! Kijk eens naar mijn rode schouder!' Vat zien zij niet? Die mooie zeenatuur: de ledjes van de zee in 't avonduur.
Tags:C. O. Jellema, Wim Huijser, Cesare Pavese, Leo Tolstoj, Gentil Th. Antheunis, Gaston Durnez, Edward Upward, Hana Androníková, Bas Jongenelen, Cees Buddingh', Romenu
De Nederlandse schrijver, journalist en radiocommentatorMeyer Sluyser(officiële naam luidt: Meijer Sluijser) werd geboren in Amsterdam, 9 september 1901. Sluyser kwam uit het socialistisch Joodse gezin van de diamantslijper Mozes Sluijser en Sara Verdooner. Hij trouwde drie keer. Uit het eerste huwelijk werden een zoon en een dochter geboren. Uit het tweede en derde huwelijk werden geen kinderen geboren. Na een opleiding aan de driejarige mulo en wat baantjes werd hij tolk bij internationale socialistische bijeenkomsten. In 1926 werd hij lid van de VARA. In 1929 werd Sluyser redacteur van het sociaaldemocratische dagblad “Het Volk”. Sluyser bestreed alle vormen van dictatuur: het communisme, het fascisme en, vooral nadat in 1933 in Duitsland Hitler aan de macht kwam, de nazi’s. Na de Duitse inval en de capitulatie wist Sluyser met zijn gezin op 15 mei 1940 vanuit IJmuiden met de Friso naar Engeland te ontkomen. Hij werd er chef van de Radioluisterdienst van de Nederlandse regering in Londen en van het Londense Vrij Nederland. Sluyser werkte ook mee aan radioprogramma's van Radio Oranje. In november 1944 keerde hij terug naar bevrijd Zuid-Nederland. Hij werd één van de oprichters van het dagblad “Het Vrije Volk” en leverde wekelijks Commentaar op het nieuws. Ook bij De Groene Amsterdammer had hij een column. Na zijn terugkeer naar Amsterdam zou hij een reeks van boeken gaan schrijven, vooral over het Joodse verleden van Amsterdam. Hij schreef twee detectives onder het pseudoniem Richard Parridon. In 1965 werd hij officier in de Orde van Oranje-Nassau.
Uit: Voordat ik het vergeet
“Op zaterdagavond trekken de bewoners van de buurt naar de andere delen van de stad. Een week hard werken is teneinde. De rustdag is genoten, de uitgaansavond aangebroken. Ze kuieren naar 'Carré' waar het puik der Italiaanse zoete kelen de opera's van het populaire repertoire kweelt. Ze proppen op de torenhoge galerijen van het circusgebouw. Laat de rijke mensen maar beneden pralen in de dure stoelen of in de roodpluche presenteerblaadjes één hoog. Wie komt voor de kunst, koopt bij de opkopers vijftig centimeter ruimte op het schellinkje. Daar geniet hij voor één geld van twee zangfestijnen. Het eerste is het officiële. Het gepatenteerde. Het feest van de onversneden kunst op de planken. Het tweede begint en eindigt in de pauze. Niemand van het schellinkje sloft naar de koffiekamer. Hoogstens wipt hij, secuur voorzien van een pauzekaartje, even naar buiten om bij Moos en Greetje Koopman, in het Komkommerbuurtje haastig een broodje met overbloezend pekelvlees te kopen. Leeftocht in de hand, rept hij zich dan naar zijn plaats terug. Pauze of geen pauze, het zangfestijn gaat voort. Er zijn altijd bezoekers, die ongenood bezwijken voor de onstuimige drang een aria te zingen, een heuse aria met lange uithalen en een gerekte nagalm. Zullen hun kennissen later van hem zeggen: ' Hij . . . hij heeft in Carré gezongen.' 'Kunsjt. Hij heeft in de pauze op de galerij gezongen. 'Hoor eens, dat is kinnesinne (van kin-ah = ijverzucht, en sin-ah= haat. In dit geval: afgunst). Per slot van rekening is Louis Bouwmeester ook met kleine rolletjes begonnen.' De kenners op de goedkope rangen luisteren met genegenheid en critische aandacht. Voordracht en dictie zijn voor hen bijzaak. Het boezemt hun hoegenaamd geen belang in of de gezongen tekst klopt met het officiële libretto. Hen boeit alleen de aanwezigheid der melodie en de kracht van het geluid. Zeggen ze: 'Die jongen heeft een prachtstem. "Wat een 'kol'.' 'Geen wonder. Weet U niet wie zijn grootvader was?' 'Hoe zou ik dat moeten weten? ik ken die hele jongen niet.' 'Kerpel... Kerpel! de grootste zanger, die ooit heeft bestaan.”
Meyer Sluyser (9 september 1901 - 26 januari 1973)
Dim, gradual thinning of the shapeless gloom Shudders to drizzling daybreak that reveals Disconsolate men who stamp their sodden boots And turn dulled, sunken faces to the sky Haggard and hopeless. They, who have beaten down The stale despair of night, must now renew Their desolation in the truce of dawn, Murdering the livid hours that grope for peace.
Yet these, who cling to life with stubborn hands, Can grin through storms of death and find a gap In the clawed, cruel tangles of his defence. They march from safety, and the bird-sung joy Of grass-green thickets, to the land where all Is ruin, and nothing blossoms but the sky That hastens over them where they endure Sad, smoking, flat horizons, reeking woods, And foundered trench-lines volleying doom for doom.
O my brave brown companions, when your souls Flock silently away, and the eyeless dead Shame the wild beast of battle on the ridge, Death will stand grieving in that field of war Since your unvanquished hardihood is spent. And through some mooned Valhalla there will pass Battalions and battalions, scarred from hell; The unreturning army that was youth; The legions who have suffered and are dust.
Song-Books Of The War
In fifty years, when peace outshines Remembrance of the battle lines, Adventurous lads will sigh and cast Proud looks upon the plundered past. On summer morn or winter's night, Their hearts will kindle for the fight, Reading a snatch of soldier-song, Savage and jaunty, fierce and strong; And through the angry marching rhymes Of blind regret and haggard mirth, They'll envy us the dazzling times When sacrifice absolved our earth.
Some ancient man with silver locks Will lift his weary face to say: 'War was a fiend who stopped our clocks Although we met him grim and gay.' And then he'll speak of Haig's last drive, Marvelling that any came alive Out of the shambles that men built And smashed, to cleanse the world of guilt. But the boys, with grin and sidelong glance, Will think, 'Poor grandad's day is done.' And dream of lads who fought in France And lived in time to share the fun.
Siegfried Sassoon (8 september 1886 – 1 september 1967)
De Nederlandse dichter, letterkundige, schrijver, essayist en literair vertaler Anthonie Donker (Nicolaas Anthonie Donkersloot ) werd geboren in Rotterdam op 8 september 1902. Zie ook alle tags voor Anthonie Donker op dit blog.
Het zieke meisje
Zij sloot haar ogen voor de wrede zon en Ontvoer volkomen de aanwezigheid Der anderen. Zij heeft zich diep bezonnen, Zij was alleen geweest ten allen tijd.
Achter haar warme oogleden begonnen De fluisteringen van de eeuwigheid. Waarom was zij niet eerder overwonnen En van haar liefde en haar smart bevrijd?
- Toen zij haar ogen eind'lijk opende Waren er stemmen en zij zocht bevreesd De zachte streling van een teed're hand.
Zij glimlachte, maar sprak niet van het land Waarin zij diep verloren was geweest, Want zij bevond zich weder hopende.
De Onvervulde
- Zij zag hem opstaan en de lamp aansteken. De warme, milde lichtkring bracht hen nader Hij zocht haar oogen, die hem snel ontweken. Toen zei hij aarz'lend, zij geleek haar vader.
Zij trok den smallen doek strak om haar schouder. Hij had haar schuwe weif'ling niet gezien. Hij naderde; zij werden beiden ouder. Zóó anders had zij het gedroomd voordien -
- Ver, in den duistren tuin juichte een merel. Zij hief zich op uit haar herinnering. 't Geluk scheert rakelings voorbij de wereld.
Zij zag haar schralen schoot en haar verdorde Vingers spelende om den doffen ring, En vroeg zich af hoe het zóó was geworden.
Anthonie Donker (8 september 1902 – 26 december 1965) Clara Eggink, Anthonie Donker en Victor van Vriesland in 1965
Ach! so fühlst du ihn denn auch Diesen Glanz, so keusch und milde Wie des Schöpfers Lebenshauch Auf dem ersten Ebenbilde.
Also hob im ersten Tau, Wie ein Kind im Heiligtume, Auf des Paradieses Au Still ihr Haupt die erste Blume.
Ach! dies ist kein irdscher Glanz, Unerneuert, unverloren, Ewig aus dem Lichte ganz Vor der Sünde ausgeboren.
Dieses Weiß und dieses Rot Ist noch nie gerichtet worden, Keine Sünde und kein Tod Kann je dieses Leben morden.
Nie erröten wird dies Weiß, Dieses Rot wird nie erbleichen, Denn in diesen Farbenkreis Kann nicht Scham, nicht Schrecken reichen.
Aus dem Himmelgarten sind Diese tiefen Blumenfarben, Die zum Kranz das fromme Kind Nahm aus reifer Ähren Garben.
Diese Anmut ist kein Schein, Ist auch nicht der Glanz der Jugend; Nichts vermag so schön zu sein, Als der ewge Glanz der Tugend.
Du
Die Erde war gestorben Ich lebte ganz allein Die Sonne war verdorben, Bis auf die Augen dein.
Du bietest mir zu trinken Und blickst mich nicht an Läßt du die Augen sinken So ist's um mich getan.
Der Frühling regt die Schwingen Die Erde sehnet sich Sie kann nichts wiederbringen Als dich, du Gute, dich.
Clemens Brentano (8 september 1778 – 28 juli 1842) Het huis van de familie Brentano in Oestrich-Winkel, waar Clemens Brentano zelf echter zelden verbleef. Menig andere vertegenwoordiger van de Rijnromantiek echter wel, evenals Goethe die er een deel van zijn “Italienischen Reise” schreef.
„Aber es ist doch hübsch im Vaterlande, und wenn dem nicht so wäre, so würde ich dieses sicherlich nicht der Rückreise-Unterhaltung wegen an Bord des Hagebucher auf den langen Wogen des Atlantischen Ozeans niederschreiben. Zum wenigsten werde ich mir, wenn das Wetter gut bleibt, dreißig nicht ganz unnütz verträumte Seefahrtstage – von Hamburg aus gerechnet – durch die ungewohnte Federarbeit verschaffen. Wie aber würden sich meine Nachbarn am Oranjefluß und im Transvaalschen über unsern gemeinsamen Vetter Stopfkuchen wundern und freuen, wenn sie das Kajütengekritzel lesen könnten, so sie es in die Hände kriegten! Zu dem letzteren ist aber so wenig eine Aussicht wie zu dem ersteren, und unser Präsident, mein guter Freund daheim im Burenlande, hat wirklich auch wenig Zeit zu so was, sonst täte er mir wohl den Gefallen und sagte mir seine Meinung über mein Manuskript. Es war eine sternenklare Nacht, und wir waren auf dem Heimweg. Nicht nach dem Kap der Guten Hoffnung, sondern vom »Brummersumm«. Einer, gottlob, unter einem ganzen, ja auch unter einem halben Dutzend deutscher Männer hat immer Astronomie ein wenig gründlicher getrieben als die übrigen und weiß Auskunft zu geben, Namen zu nennen und mit seinem Stabe zu deuten, wo die andern vorübergehend in der schauerlichen Pracht des Weltalls verlorengehen und kopfschüttelnd sagen: Es ist großartig. Man kann in vielen Wissenschaften Bescheid wissen und sich doch bei passender, stimmungsvoller Gelegenheit belehren lassen müssen, wo der Sirius zu finden ist, wo die Beteigeuze und wo der Arktur und der Aldebaran. Die den Orion kennen, sind den andern schon weit voraus, denn auch was die Sternbilder anbetrifft, tappen die meisten im dunkeln. So allein und einfach wie mein südliches Kreuz steht das nicht am Himmel, und wenn nördliche Männer den Großen Bären zu finden wissen, ist das schon viel; doch verfallen auch hierbei nicht üble Kenner manchmal in den Irrtum, daß sie den Polarstern ihm zurechnen und nicht dem Kleinen Bären. Wir sahen auf dem Heimweg vom Brummersumm nach den Sternen. So gegen Mitternacht, wo sie dann und wann am schönsten zu sehen sind und einer am wenigsten bei seiner Betrachtung gestört wird. Zu den Stunden auf einem Feldweg allein mit den noch übrigen Genossen seiner Jugend zu sein – das ist etwas! Wovon man reden mag, ob von Politik, Börsengeschäften, Fabrikangelegenheiten, Ästhetik: jeder Mann und berufenste Mitredner in allem diesem darf ungehöhnt sein gescheitestes Wort abbrechen und aufblinzelnd bemerken: Da liegt auch was drin!“
Wilhelm Raabe (8 september 1831 - 15 november 1910) Cover
Im Nebel ruhet noch die Welt, noch träumen Wald und Wiesen; bald siehst du, wenn der Schleier fällt, den blauen Himmel unverstellt, herbstkräftig die gedämpfte Welt in warmem Golde fließen.
Nur zu!
Schön prangt im Silbertau die junge Rose, Den ihr der Morgen in den Busen rollte, Sie blüht als ob sie nie verblühen wollte Und ahnet nichts vom letzten Blumenlose.
Der Adler schwebt hinan ins Grenzenlose, Sein Auge trinkt sich voll von sprühndem Golde; Er ist der Tor nicht, daß er fragen sollte, Ob er das Haupt nicht an die Wölbung stoße.
Mag denn der Jugend Blume uns verbleichen, Noch glänzet sie und reizt unwiderstehlich; Wer will zu früh so süßem Trug entsagen?
Und Liebe, darf sie nicht dem Adler gleichen? Doch fürchtet sie; auch fürchten ist ihr selig, Denn all ihr Glück, was ist's? ein endlos Wagen!
In dieser Winterfrühe
In dieser Winterfrühe wie ist mir doch zumut! O Morgenrot, ich glühe vor deinem Jugendblut.
Es glüht der alte Felsen und Wald und Burg zumal, berauschte Nebel wälzen sich jäh hinab ins Tal.
Mit tatenfroher Eile erhebt sich Herz und Sinn und flügelt goldne Pfeile durch alle Ferne hin.
Ach wohl! was aus mir singet ist nur der Liebe Glück, die wirren Töne schlinget sie sanft in sich zurück.
Eduard Mörike (8 september 1804 – 4 juni 1875) Evangelische St.-Jost-Kerk en het Mörike-museum in het oude schoolhuis in Cleversulzbach, waar Mörike van 1834 tot 1843 werkte als pastor.
De Frans-Belgische schrijver Franz Hellens (pseudoniem van Frédérique van Ermenghem) werd op 8 September 1881 uit Vlaamsche ouders in Brussel geboren. Zie ook alle tags voor Franz Hellensop dit blog.
Uit: Emile Verhaeren. Les blés mouvants
“Geene dichtersloopbaan is in onze tijden zoo schoon te noemen als die van Emile Verhaeren. Zij is het niet zoozeer nog vanwege een aldoor rijper talent : wat men onder talent verstaat is eene zeer wisselvallige geesteswerking die, naarmate zij den drang gevoelt, en er aan gehoorzaamt, van de verdieping en van de loutering, vaak er geen uitdrukking voor vindt die niet troebelder en meer-ingewikkeld dan in vroeger stadium schijnt te zijn. Daar hebt gij, als voorbeeld, Rimbaud : op zestienjarigen leeftijd als verskunstenaar een wonderkind, neen, een der sterkste en fijnste, tevens meest-persoonlijke dichters van Frankrijk. In schijn dragen deze verzen — de eerste die sluiten op „Le Bateau ivre" en „Les Corbeaux" — het merk van het hoogst-bereikbare talent; zij zijn van eene spontane zekerheid, eene geniale frischheid in het definitieve van hun vorm, waar het meer-fluide, lang niet zoo vaste, vaak hortende, soms stamelende van de gedichten, die in de latere „Illuminations" zijn opgenomen, voor elken gewonen lezer leelijk bij afsteken zal; al weet hij, die Rimbaud kent en doorziet, te goed welke grondige ontwikkeling oak van het talent het sterk-elliptische of sinueus-verglijdende van deze, anders onrustbarende, lang niet onmiddellijk-bevredigende verzen, beteekent. Hierin Verhaeren bij Rimbaud te vergelijken (dien ik als voorbeeld koos omdat geen dichter zulke scherpe, en tevens voor den doorsnee-liefhebber-van-poezie teleurstellende ontwikkeling vertoonde) gaat niet aan. Verhaeren weliswaar bleek eveneens van bij zijn eersten bundel een rijk instrument volkomen meester te zijn. Zou echter tot bij „Les Villes tentaculaires" zijne virtuositeit boek aan boek schijnen te rijzen, het kan goed gebeuren dat sommigen in „Les Forces tumultueuses", „La multiple Splendeur" en „Les Rythmes souverains" noode de luide en machtige assonanties, de hamerende en beitelende stafrijmen en de rijkwisselende, steeds zoo bewust-wendende arabeske van den rythmus missen die van „Les Villages illusoires" bijvoorbeeld een zoo uitzonderlijk boekje maken. Al meenen wij dat, in zijn onopgesmukten, naakteren eenvoud, deze jongste bundel van den Meester : „Les Bles mouvants", ook hierin — aan talent dus — hooger staat.”
Franz Hellens (8 september 1881 – 20 januari 1972) Hier met Maxime Gorki (links) in 1926
"Er öffnete eine Pistazie und warf sie, wie er es hier beobachtet hatte, aus dem Handgelenc in den Mund. Die Hülsen steccte er in die Hosentasche, die er, als sie sich zu füllen begann, neben einer Palme ausschüttelte. Die Pistazien schmeccten. Er sollte vielleicht ein Pfund auf Vorrat kaufen – doch wann würde er hier die Möglichceit haben, Kadaifi oder Baclava zuzubereiten? Er versicherte sich der Brieftasche im Jackett, kam sich gleich kindisch vor, man hatte es nicht auf seine Brieftasche abgesehen. Woher diese Befürchtung, fragte er sich. Er machte ein paar Schritte und setzte sich ans Ende einer Bank, neben eine Familie; hier, im Orient, wo auch er in der Lage war, für sich Unterscheidungen zu treffen und sich in diesen eingebildeten oder tatsächlichen Unterscheidungen als das zu sehen, was er nicht war: ein auf Anhieb Eindeutiger. Der Mann mit dem Samowar auf dem Rücken bot ihm das leere Glas an, ließ sich nicht abweisen. Der bittere schwarze Tee war noch warm. Der Reisende gab das leere Glas zurück, kramte Augenblicke später schon wieder in der Innentasche des Jacketts, nach einem Schein für das Ticket, das ihm ein Alter in einem verschlissenen braunen Anzug in die Hand drückte. Er konnte den Schriftzug auf dem Papierstreifen mit Mühe lesen, kam sich dabei erneut wie ein Ungebildeter vor. Er erinnerte sich an den Moment, da er, mit zwölf oder etwas älter, verstanden hatte, daß er nicht alles über die Welt wissen konnte. Der Junge lag auf dem Bett, dachte nach, blickte in sich, flößte sich selbst eine kindliche, scheinbar grenzenlose Kraft ein, die immer wieder einen Größenwahn, einen doch höchst eigenen Wahn, eine Art phantastischer Ekstase hervorbrachte: den Kapitän auf den Weltmeeren verlangte es nach Betätigung, den einsamen Beduinen nach Beanspruchung, den großen Erfinder nach Herumgehen, Reisen. Der Wahn endete öfter unter dem Bett, wo der Junge sich jahrelang mit Vorliebe ausgestreckt hatte, oder dann gleich auf dem Bett, das französisch gemacht war, mit weißem Lacen, einem weiteren Lacen und der dünnen, blauen Schlafdecke. Nachts kam die Daunendecke drauf, tagsüber, während sie neben dem Daunencissen im Bettschrank am Kopfende verstaut war, der weinrote Überwurf.“
" Look ! There 's their olive-orchard, interraixt With rows of vines and almond-trees betwixt. The beauty of it is, that vineyard hath For every day in all the yeai' a path ! There 's ne'er another such the beauty is ; And in each path are just so many trees."
" O heavens ! How many hands at harvest-tide So many trees must need ! " young Vincen cried. " Nay : for 'tis almost Hallowmas, you know. When all the girls come flocking in from Baux,* And, singing, heap with olives green and dun The sheets ^ and sacks, and call it only fun."
The sun was sinking, as old Ainbroi said ; On high were little clouds a-flusli with red ; Sideways ujDon their yoked cattle rode The laborers slowly home, each with his goad Erect. Night darkened on the distant moor ; 'Twas supper-time, the day of toil was o'er.
Vertaald door Harriet Waters Preston
Frederic Mistral (8 september 1830 – 25 maart 1914) Portret door Felix Auguste Clement, 1885
“Early that same evening, Dr. Swain telephoned to Seth Buswell that he would be unable to join with the other men of Chestnut Street to play poker. "What's the matter, Matt?" asked the newspaper editor. "Did we push your luck too far? Somebody go and get sick?" "No," said the doctor. "But some things at the hospital need straightening out and I should attend to them this evening." "Nothing in the accounting department, I hope," said Seth laughing. "I hear that those guys from the state auditor's office are bastards." "No, Seth. Nothing in the accounting department," said the doctor, and his hearty laugh was strained. "But I'd better watch my step or the Feds'll be on my tail." "Sure, Matt," laughed Seth. "Well, sorry you can't make the game. See you tomorrow." "See you, Seth," said Dr. Swain and hung up gently. Selena Cross had not left the doctor's house. She lay in a darkened upstairs bedroom with a cool cloth on her forehead. "Stay here," the doctor had told her. "Stay right here on the bed, and when you feel a little better we'll talk over what we can do." "There's nothing to do," said Selena and retched violently while the doctor held a basin for her. "Lie quietly," he said. "I have to go downstairs for a while." In his dining room, Matthew Swain went at once to the sideboard where he poured himself a large drink of Scotch whisky. Gin, Scotch, young girls in bed upstairs, I'd better watch out, he thought wryly. If I'm not careful, I'll be getting a reputation as a drunken old reprobate who is no longer the doctor he once was. He carried the second drink into his living room and sat down on a brocaded sofa in front of the empty fireplace. What are you going to do, Matthew Swain? he asked himself. Here you've been shooting your mouth off for years. What will you do now, when it is time to put your fancy theories to the test? Nothing dearer than life, eh, Matthew? What is this thing you are thinking of doing if it isn't the destruction of what you have always termed so dear?”
Grace Metalious (8 september 1924 - 25 februari 1964) De vaste cast van de tv-serie (1964 – 1969): Dorothy Malone, Ed Nelson, Barbara Parkins, Christopher Connelly, Ryan O'Neal, Mia Farrow en Tim O'Connor.
De Nederlandse dichteres, vertaalster, recensente en popcritica Elly de Waard werd geboren in Bergen (NH) op 8 september 1940. Vijftien jaar lang verschenen van haar hand recensies over popmuziek in Het Vrije Volk, de Volkskrant en Vrij Nederland. Na het Murmelliusgymnasium studeerde De Waard Neerlandistiek aan de Universiteit van Amsterdam. Ze woonde in de jaren zestig samen met dichter Chr.J. van Geel. Na zijn dood in 1974 begon ze zelf met het schrijven van poëzie. In 1978 debuteerde ze als dichter met de bundel “Afstand”. Haar belangrijkste voorbeelden waren Emily Dickinson, Sylvia Plath, Vasalis en Ida Gerhardt. In de jaren tachtig was Elly de Waard actief in de vrouwenbeweging, met name de literaire kant. In 1986 stichtte ze samen met Anja Meulenbelt, Renate Dorrestein en Caroline van Tuyll de Anna Bijns Stichting (vernoemd naar vroegmoderne dichteres Anna Bijns), die tweejaarlijks een prijs toekent aan een vrouwelijke auteur. Elly de Waard is tevens jurylid geweest voor de Edison Music Award, P.C. Hooft-prijs, VSB Poëzieprijs, Herman Gorterprijs en de C. Buddingh'-prijs. Van 2007 tot 2008 was zij vaste medewerker van het weekblad Opinio.
Ochtend in de tuin, mijn ogen
Ochtend in de tuin, mijn ogen tranen van het opstaan Naar het mooie dat ik zien wil moet ik haast raden
Het is maar klein verdriet dat meekomt, kleine tegenslagen Misschien van gisteren pas of enkele dagen
Maar het draagt wel onvermijdelijk de herinnering aan pijnlijk grote dingen, soms nog uit een ver verleden, in zich
Het geleefde is één geheel dat ouder wordend steeds bepaalder raakt, als een gedicht waarvan de laatste regel nadert
Klimaatverandering
Waarom was de herfst droog, mediterraan en dat na zo'n moessonzware zomer.
Eergisteravond, na drie keer een volle maan ononderbroken continentaal, was de wind
opeens gedraaid in zijn normale richting; de adem van de zee stoof over het land
en ik snoof het zout dat ik gemist had en de geur van vuur in hout. Eindelijk tijd voor westerstormen
brekende takken, krakende bomen, dwarrelsneeuw van blad. Het regent nu, wolken
van neerslaand water worden door het bos geslagen. Ook op de binnenvaart is er
herademing. Rivieren kunnen weer stijgen boten varen, ladingen verder gedragen.
Als Cassandra
Wie is er geen Cassandra in een tijd waarin je zonder visionair te zijn kunt zien dat Troje zal gaan branden?
Aan rafelranden van de stad en in de buitenwijken smeult het al – Luister, het is de wind niet, blijf niet doof
en blind, het zijn miljoenen naderende voeten, aanschuifelend tot een storm die weinig overeind zal laten staan
Berg je nu het nog kan, want wie gesteld is boven ons is machteloos en arrogant en zal alleen zichzelf trachten te redden
“Binnert stond achter het gordijn terwijl ik kennismaakte met zijn moeder. Ze wist niet dat hij daar stond en ik had het aanvankelijk ook niet door. `Hoelang doe je dit werk al?' vroeg ze. Door de bizarre situatie duurde het even voordat ik een antwoord kon formuleren. `Twee jaar,' antwoordde ik afwezig, terwijl ik niet naar haar maar naar het gordijn keek. De zoom kwam tot zijn kuiten: hij droeg een gele broek, rode sokken en bruinrode brogues. Waardoor het leek alsof het gordijn voeten had. Want ook het velours was geel, okerachtig, met een patroon erop van rode bloemen en sierlijke groene bladeren. Hij had zich zo opgesteld, precies achter de grote, lichtpaarse fauteuil waarin zijn moeder zat, dat ik hem wel kon zien en zij niet. Ze keek me belangstellend aan en vroeg: 'Mag ik vragen waarom je dit werk doet?' `Uit idealisme,' antwoordde ik. En uit cynisme, maar dat zei ik er niet bij. Idealisme en cynisme waren een verbond met elkaar aangegaan. `Ja, het is bijzonder dat zoiets bestaat,' zei de WOUW. Ik had er nog nooit van gehoord. Tot er op het journaal aandacht aan werd besteed. En ik dacht: dat is misschien wel iets voor mijn Binnert.' Achter het gordijn werd een keel geschraapt maar ze hoorde het niet. `Kan ik jou nog wat thee inschenken, Vera?' Zonder dat ik iets had geantwoord, stond ze al op. Ondanks de warmte in de kamer droeg ze een wijde wollen jurk, die de contouren van haar lichaam haast volledig verborg. Ze had grote zware borsten, dat zag ik wel, maar waar haar heupen zich precies bevonden en of er een dikke buik onder die borsten hing, dat kon ik niet uitmaken. Waarschijnlijk wel, want anders droeg je natuurlijk niet zo'n soepjurk. Ze duwde haar paarse bril tegen haar voorhoofd en kwam, een beetje log, met in haar hand een vergeelde theepot naar me toe. Snel hield ik mijn halfvolle kopje thee omhoog, zodat ze me makkelijker kon bijschenken. 'Ik vrees dat ik een beetje verslaafd ben aan zoethoutthee,' vertelde ze. 'Mijn dokter zegt dat het slecht is voor mijn bloeddruk maar ik drink al decennia meerdere koppen per dag en ik heb nergens last van. Heb ik nou op je mouw gemorst?"
“Voor een zelfportret moet je jezelf zien. Van aangezicht tot aangezicht. Ik zie mijzelf alleen bij het scheren. Geleidelijk kom ik in de spiegel te voorschijn van achter mijn witte baard van schuim. Zonder bril. Zo meen ik voor mijzelf mijn uiterlijk te onthullen. Mijn innerlijk - daar gaat het hier niet om, daar zijn andere geschriften voor, waar ik telkens in een andere vermomming optreed. Maar ook dat geleidelijk in de spiegel te voorschijn komende uiterlijk kan me aan het twijfelen brengen. Ik heb mijn tent opgeslagen op een grote camping waar ik de wasgelegenheid aantrof in een gebouw met rijen wastafels in lange, evenwijdige gangen. Boven die wastafels bevinden zich kleine spiegels in lijstjes, net groot genoeg om een gelaat te omvatten. 's Morgens heb ik me royaal ingezeept en mijn scheerapparaatje ter hand genomen. Voorzichtig ben ik begonnen mijn gezicht te onthullen. Ik zag hoe het krabbertje haal na haal een gelaat aan het licht bracht dat roder en boller was dan ik verwachtte. Ik keek verbaasd en het gelaat keek verbaasd terug. Daarna verdween het plotseling, en terwijl ik bleef kijken, zag ik binnen de omlijsting niets meer, helemaal niets behalve de vaalwitte planken waaruit het toiletgebouw was opgetrokken. Totdat er een ander gelaat binnen het lijstje verscheen, van een ongeschoren man die mij aankeek, zich realiseerde dat hij een reeds ingezeept gelaat zag, en eveneens verdween, mij achterlatend in het niets. Wie was ik ook alweer? Ik verplaatste mijn gereedschap naar de wasbak ernaast en zag in net zo'n omlijsting de man zonder bril die ik gewend ben bij het scheren aan te kijken.”
Anton Haakman (Bussum, 7 september 1933) The Mirror door Philip Gladstone, z.j.
Mid this hot green glowing gloom A word falls with a raindrop's boom...
Like baskets of ripe fruit in air The bird-songs seem, suspended where
Those goldfinches--the ripe warm lights Peck slyly at them--take quick flights.
My feet are feathered like a bird Among the shadows scarcely heard;
I bring you branches green with dew And fruits that you may crown anew
Your whirring waspish-gilded hair Amid this cornucopia--
Until your warm lips bear the stains And bird-blood leap within your veins.
Poetry
Enobles the heart and the eyes, and unveils the meaning of all things upon which the heart and the eyes dwell. It discovers the secret rays of the universe, and restores to us forgotten paradises.
Bells Of Gray Crystal
Bells of gray crystal Break on each bough— The swans' breath will mist all The cold airs now. Like tall pagodas Two people go, Trail their long codas Of talk through the snow. Lonely are these And lonely and I…. The clouds, gray Chinese geese Sleek through the sky.
Edith Sitwell (7 september 1887 - 9 december 1964) Portret door Stella Bowen, 1929
Dwang is een last; last baart verdriet; Verdriet bestaat met Liefde niet. De lieve Liefde is vrij; zij haat de strenge banden, Waaraan belang of pligt, door gierigheid of magt, Het hart te kluist'ren tragt; Zij eischt niet anders, dan vrijwillige offerhanden. 't Gareel, waarin haar' zagte hand Twee teed're harten spant, Is slegts van bloemen t'zaam geweeven. Vrij, vrolijk, vergenoegt te leeven, Den wederzijdschen gloed bestendig voedsel geeven,
Geen' kwellende argwaan voên, eendragtig zijn van zin: Zie daar de wetten van de Min. De Liefde ontvlugt, zoo draa men d'invloed deezer wetten Door wreev'le norsheid wil beletten; Zoo draa zij merkt, dat dwang haar dreigt. En ééns ontvloden, kan geen magt haar weêr doen keeren, Zelfs geen berouw maakt haar op nieuws geneigt: Men moet alsdan de Liefde altoos ontbeeren.
Dus als men zig aan 't voorwerp, dat men mint, Met onverbreekb're banden bind, Staat veeltijds 't lastig lot te wagten, Dat men slegts om een paar vermaakelijke nagten, Al d'overigen Leevenstijd In onrust en verveeling slijt.
Sneedig antwoord
Een jonge knaap zag een boerinnetje, zoo frisch Als melk en roozen, op haar' bloote beenen loopen: ‘Meid’, (sprak hij,) ‘'k zal u een paar and're koussen koopen, Zoo draa het paar, dat gij nu draagt, versleeten is.’ ‘Is 't zeeker waar, mijn beste maatje?’ (Hernam de fluksche tas,) ‘dan dient geen tijd verspilt; Gaat dan maar vrij te markt: want, als je 't weeten wilt, Van boven hebben ze al een gaatje.’
Willem Bilderdijk (7 september 1756 – 18 december 1831) Portret door Charles Howard Hodges, 1810
Ein Haufen schwerverwundeter Soldaten, und keine Hilfe, und die lange Nacht, und dann, im Morgengrauen, auf dem Dorfplatz die Leichen hingerichteter Ruthenen, und dann, im Garnisonsspital, die Aussicht, selbst vor das Standgericht gestellt zu werden: das sind die letzten Dinge dieses Dichters, die Briefe, die er mitgenommen hat.
Schluss
Nicht ewig sinnlos wie des Meeres Brandung, die sich gebiert zu immer neuer Strandung, geschehen Lust und Schmerz in unsrer Brust. Von nun an rein und heilig wie die Firne stehn über uns die leuchtenden Gestirne der Wiederliebe und der Aberlust
Michael Guttenbrunner (7 september 1919 – 12 mei 2004)
„Gane Jehuda/Doar Jahud Israel 26.9.1960. (…) Wenn ich Zeit finde, werde ich es vielleicht einmal fertig schreiben. Ich bat Frl. Zander gestern Ihnen ein Exemplar von „Hagar“ zu senden. Leider habe ich seit einigen Wochen nichts von ihr gehört und hoffe nur, dass sie nicht krank ist. Was „Hagar“ betrifft, so denke ich daran, noch ein Kapitel über die Bekanntschaft zwischen Hagar und Elisabeth in Deutschland hinzuzufügen. Ob das Buch etwas taugt, kann ich selbst nicht beurteilen. Es würde mich sehr interessieren was Sie und Ihre Frau darüber denken. „Hagar“ ist vom Rowohlt Verlag, der Deutschen Verlagsanstalt und dem Nymphenburger Verlag München abgelehnt worden. Esliegt noch bei Dr. Macher, welcher inzwischen für den Eckha rtverlag arbeitet. „Das Budenspiel“ ist von dem westdeutschen Fernsehen, Köln abgelehnt worden. Einige Sachen haben vor Jahren einmal dem Fischerverlag vorgelegen. „Die Brandstiftung“ hat, so glaube ich, einmal der deutschen Rundschau vorgelegen. Das ist, soweit ich mich erinnere alles, es sei denn dass Frl. Zander noch jemandem etwas gezeigt hat, aber ich denke nicht. – Was Sie über die Du-Form in „Jenseits der Wüste“ schreiben, sagte Esra auch und ich verbesserte es sogar schon in einem Exemplar. Haben Sie die kleine Erzählung (oder wie Sie es sonst nennen wollen) „Begegnung“ in der FAZ gelesen. Ich sende sie Ihnen zu sowie noch einige andere Sachen, von denen ich annehme, dass ich Sie Ihnen nicht gab. Ich hoffe, Ihr Wunsch ist in Erfüllung gegangen und Sie können sich ganz Ihrer Arbeit widmen, und auch hoffe ich, dass ich Sie nicht allzu sehr mit meinen Angelegenheiten störe. Einen herzlichen Gruss an Sie,“
Jenny Aloni (7 september 1917 – 30 september 1993)
“In the early afternoon the Chow Phya began its slow and careful passage up the winding river. Tables were set on deck and the passengers ate and talked. The reddish-brown water curved between banks of lush green. Monkeys swung from bough to bough. Birds flashed and piped among the thickets. After half an hour the ship anchored again at a squalid little town where the captain went ashore to report to the governor and the customs officials. The passengers occupied themselves with watching the life of the village. In the open shed of the Custom House interpreters, inspectors, and tidewaiters lounged on mats, chewing betel and tobacco, extorting money, goods, or provisions from the owners of the various craft anchored at the wharf. Under the flimsy houses of bamboo, pigs and dogs and dirty babies played together in the mud. Across from the town on a small island was the delicate spire of a marble temple. It shone like a jewel on the breast of the river and was duplicated in the quivering shadows of the waters below. A fitful breeze stirred. When the Chow Phya resumed its journey up the river, the Englishwoman and her son were standing against the rail. The nearer they came to the city the more frequent were the houses, thatched with atap palm, the pyramids and spires and turrets of the larger buildings. The sun was already setting when they caught sight of a roof of English pattern. Presently a white chapel with green shutters appeared beside two houses standing among shade trees, evidently the compound of the American missionaries. The swaying of the trees over the chapel, the peaceful and homelike quality of the scene, stole into the heart of the Englishwoman. Ahead was the glamour of the approaching night, the darkness and mystery of the land to which she had come. The thought filled her suddenly with indefinable dread. She wished for a brief instant that she had listened to her friends in Singapore. Then she put fear away resolutely. For another half hour the ship moved on into the darkness, dropping anchor near several rotting hulks of Siamese men-of-war. A little farther up the river Anna could discern a long white wall over which towered dimly, tier on tier, the roofs of the Royal Palace.”
Margaret Landon (7 september 1903 – 4 december 1993) Scene uit een opvoering in Chicago, 2016, met Sam Simahk (Lun Tha) en Kate Baldwin (Anna)
“Merry del Val smiled at the commotion. “There is no need to test Monsignor Fermoyle’s knowledge of Horace. I propose a divertissement more original. Suppose,” he appealed engagingly to Stephen, “we cap the poet’s verses in a language native to neither of us. What do you say to trying it in French?” Squeals of delight rose from the ladies. Latin was beyond them; French they might understand. A space was cleared between the contestants; at one end of the gauntlet sat Merry del Val enjoying the hubbub; at the other, Stephen faced him standing. “Shall we go on with the Integer vitae?” asked Merry del Val. “It’s one of the few I happen to know, Your Eminence.” While the Cardinal delicately moistened his lips for the first line, Princess Lontana gathered her linguistic skirts about her for the hurdles ahead. Her attention at the moment was divided between Lord Chatscombe and Baron Rumboldt; for better or worse, these two gentlemen were about to hear in their native language a catch-as-catch-can translation of a Roman lyric poet tripping off the tongue of a Steubenville, Ohio, American. Merry del Val began: “L’homme honnête, tout pur, sans crime . . .” Princess Lontana whispered simultaneously from both sides of her fan. “Der Mann des reinen Sinnes . . . the honest, pure-souled man . . .” The poetic passage at arms was interrupted by the arrival of new guests who, sensing the unusual nature of the performance, found places along the line of fire. The Cardinal waited serenely for the late-comers to settle down, and during this interval of silence Stephen let his eyes range along the aisle of listeners. He had almost completed the circuit of faces, gowns, and coiffures when he saw quite close to him—so close that she might have touched him with her outstretched fan—the unforgettable face and figure of Ghislana Falerni.“
Henry Morton Robinson (7 september 1898 – 13 januari 1961) Tom Tryon (Stephen Fermoyle) en Romy Schneider (Annemarie von Hartmann) in de gelijknamige film uit 1963
Tags:Merijn de Boer, Anton Haakman, Edith Sitwell, Willem Bilderdijk, Michael Guttenbrunner, Jenny Aloni, Margaret Landon, Henry Morton Robinson, Romenu
“`Bin Laden? A fucking charlatan.' 'Be serious for a minute,' Williams told him. 'I am being serious. That's my point. Everybody's so reverent about this guy. Strip away all the mythologising and hocus-pocus and what have you got? Patty Hearst with a beard. Bored rich kid playing at soldiers. He's in the huff with his family, for Christ's sake — the psychology's pitifully mundane. If he'd been born into a semi in Surbiton he'd have painted his bedroom black, got himself a Nine Inch Nails T-shirt and hung around swingparks drinking cider from plastic bottles.' Fotheringham's rant was attracting admonitory glances, more in disapproval of the growing volume and vehemence than the content, which wouldn't have been clearly discernible above the whipping wind. Raised voices were not decorous at a funeral; they suggested that your thoughts were not respectfully concentrated upon the memory of the departed, even if, in Williams's case, that was not strictly true. Nothing was more prominent in his mind than the man they had just buried or the consequences of his loss, not least the fact that Williams now had his job. Fotheringham gestured apologetic acknowledgement and Williams led him in the opposite direction to the dispersing mourners. `Bin Laden's about a lot more than thrill kills and power trips,' Williams chided, measuring his condescension precisely. 'And there's three thousand dead people in New York of the opinion that you should be taking him more seriously.' 'I'm taking him entirely seriously, sir. I just don't think it will help us if we buy into the hype and start thinking of him as some kind of formidable genius. Look at the Black Spirit, if you need a primer. Remember what a bogeyman he was? Turned out to be a fucking oil-biz wage slave from Aberdeen.' `Quite. Something, I should remind you, that we only learned after the fact. Didn't make him any easier to catch, did it? And besides, I don't think there's much ground for comparison. For all his theatrics, the Black Spirit was essentially just a mercenary, prepared to do horrific things on other people's behalf if they paid him enough. Bin Laden represents the possibility of ten thousand Black Spirits, all of them prepared to do horrific things merely because it's Allah's bidding. We've never had to face this kind of fanaticism before: there's no fifth column to cultivate, no disaffected factions to encourage, no waverers, not even anyone we can bribe and corrupt. Just total, unquestioning, homicidal, suicidal commitment to the cause.' `With respect, sir, that's what I mean by believing the hype. For one thing, there is no cause. Bin Laden's too smart to marry himself to anything as cumbersome as a coherent or even consistent political ideology, because such a thing could be debated, held up to scrutiny, and, worst of all, alienate potential followers. "The cause of Islam" is expediently nebulous.”
“Stephanie and Bennie had lived in Crandale a year before they were invited to a party. It wasn’t a place that warmed easily to strangers. They’d known that going in and hadn’t cared – they had their own friends. But it wore on Stephanie more than she’d expected, dropping off Chris for kindergarten, waving and smiling at some blonde mother releasing blonde progeny from her SUV or Hummer, and getting back a pinched quizzical smile whose translation seemed to be: Who are you again? How could she not know, after months of daily mutual sightings? They were snobs or idiots or both, Stephanie told herself, yet she was inexplicably crushed by their coldness. During that first winter in town, the sister of one of Bennie’s artists sponsored them for membership to the Crandale Country Club. After a process only slightly more arduous than applying for citizenship, they were admitted to the Crandale Country Club in late June. They arrived at the club on their first day carrying bathing suits and towels, not realizing that the CCC (as it was known) provided its own monochromatic towels to reduce the cacophony of poolside colour. In the ladies’ locker room, Stephanie passed one of the blondes whose children went to Chris’s school, and for the first time she got an actual ‘Hello’, her own appearance in two separate locations having apparently fulfilled some triangulation Kathy required as proof of personhood. That was her name: Kathy. Stephanie had known it from the beginning. Kathy was carrying a tennis racket. She wore a tiny white dress beneath which white tennis shorts, hardly more than underpants, were just visible. Her prodigious childbearing had left no mark on her narrow waist and welltanned biceps. Her shining hair was in a tight ponytail, stray wisps secured with gold bobby pins“.
Uit:Het prozadebuut van Boeli van Leeuwen: De Mensenzoon
“In de in eigen beheer uitgegeven De Mensenzoon (1947) treedt Van Leeuwen in discussie met vigerende opvattingen over - wat hij zelf in het voorwoord tot het eigenlijke verhaal noemt - ‘het kernpunt en tegelijkertijd de grootste vraag in het Nieuwe Testament (...): Waarom moest Judas Christus verloochenen?’. Op zich is deze preoccupatie met een andere tekst geen uitzonderlijke handelwijze. In feite vormen alle Caraïbische literaire teksten tesamen een meer of minder felle, onderlinge woordenwisseling, maar ook een pennestrijd met scribenten van niet-literaire teksten en met auteurs en hun geschriften van buiten de regio. Condé geeft in haar nawoord onomwonden te kennen met haar roman de gerechtelijke scribenten uit de 17e eeuw en de talrijke historici daarna terecht te wijzen, geeft te kennen dat Anne Petry's invulling van Tituba's levensloop alles behalve de hare is en plaatst met name kanttekeningen bij de literaire aandacht voor de processen rond de ‘heksen van Salem’ in Arthur Millers The Witches of Salem, waarin het lot van de blanke heksen centraal staat. Van Leeuwens concentratie op een Bijbelverhaal en de interpretatie daarvan is evenmin als zodanig uitzonderlijk voor de Caraïbische literatuur. Verschillende auteurs uit de Caraïbische regio hebben één of meerdere personages uit de Bijbel en hun wederwaardigheden als uitgangspunt genomen voor een nieuwe interpretatie van en een verhelderende visie op die Bijbelse figuren en hun handelen, èn als structurend element voor hun eigen roman. Brother Man (1954) van de Jamaicaanse auteur Roger Mais en Ti Jean L'Horizon van Simone Schwarz-Bart zijn dergelijke romans die ook buiten de regio grote bekendheid genieten.5 De vijf romans van Van Leeuwen zijn verder evidente voorbeelden van de be- en verwerking van Bijbelse motieven in de Caraïbische literatuur. De Mensenzoon wijkt echter belangrijk af van deze specifieke vorm van ‘intertextualiteit’: een Bijbelse figuur of gebeurtenis speelt niet een meer of minder belangrijke rol op de achtergrond van het feitelijke verhaal dat de roman vormt, maar een reeks van belangrijke Bijbelse gebeurtenissen wordt herschreven In de vooroorlogse Antilliaanse literatuur, i.c. die tussen circa 1918-1938, werd in de Papiamentstalige literatuur de Afro-Curaçaose bevolkingsgroep een centrale rol toebedeeld. In het werk van Willem Kroon, Manuel Fray, Minguel Suriel, Emilio Davelaar, José Kleinmoedig en anderen krijgt deze grote, overwegend rooms-katholieke groep positief waarderende aandacht waar het haar potentiële mogelijkheden om sociale veranderingen in het licht van het Katholicisme betreft, te bewerkstelligen.6 De blanke élite speelt in deze literatuur een uiterst marginale rol.”
„Dass mit meiner Familie etwas nicht stimmte, hatte ich schon länger vermutet. Spätestens, als mein Bruder religiös wurde, mein Vater uns ein schreckliches Geheimnis verriet und meine Mutter schließlich verschwand, wurde es zur Gewissheit. Aber bis dahin würden noch vierhundertneunzehn Tage vergehen, von dem Tag an gerechnet, an dem die Geschichte begann. An diesem Tag war ich zur Frau geworden, jedenfalls hatte meine Mutter es so genannt, mich begeistert geküsst und mir eine rote Rose aus Seidenpapier und einen knallroten Lippenstift aus ihrer Sammlung geschenkt. Für mich war es der Tag, an dem ich nach der Englischstunde aufgestanden war und hinter mir die hämische Stimme einer Mitschülerin gehört hatte. »Da schau, die Verrückte hat in die Hose gemacht!« Ich fuhr herum, zwei grinsende Teenager glotzten mir auf den Hintern. Ich sah an mir hinunter, bemerkte zwischen den Beinen dunkle Flecken auf dem blauen Stoff, tastete entsetzt mit den Fingern danach, fühlte etwas Feuchtes. Ich wusste natürlich, was passiert war, meine Eltern hatten mich aufgeklärt. Und zwar so früh und umfassend, dass ich im Alter von vier Jahren meiner Kindergärtnerin erklärt hatte, die beiden Hunde im Hof würden nicht raufen, sondern rammeln. »Und dann kriegen sie viele kleine Hundekinder«, hatte ich zufrieden festgestellt. Meine Mutter war daraufhin zur Leiterin einbestellt worden. Mir war also klar, dass ich meine Periode bekommen hatte. Und mir war auch klar, dass dieser Umstand auf Wochen hinaus Anlass zu Spott und Gemeinheiten seitens meiner Mitschülerinnen sein würde. Ich spürte, wie mir Tränen in die Augen stiegen, und senkte den Kopf. Du heulst nicht!, befahl ich mir selbst. Wer Schwäche zeigt, fordert den Jagdinstinkt seiner Verfolger heraus. Ich blähte die Nüstern, richtete mich auf und nahm Anlauf, um mich auf eine meiner Peinigerinnen zu stürzen. Da spürte ich, wie mir jemand eine Strickjacke um die Hüften schlang, und sah überrascht zu, wie die Ärmel über meinem Bauch verknotet wurden."
“Papa is de baas van de muziek. Als hij met zijn hoofd wiegt, wiegen wij inwendig ook. Als de piano vrolijk is en niet kan stoppen met praten en vertellen, worden wij steeds wilder. Soms krijgen we er zelfs de slappe lach van en gillen van plezier om de dolle verhalen die het geweld uit papa’s boxen bij ons oproept. Dan begint papa, die eerst nog vrolijk keek, langzaam aan te fronsen om ons lawaai, en houdt, ineens afwezig, zijn hoofd stil, zijn bijna zwarte ogen rond en aandachtig om iets anders, zijn wijsvinger geheven. We worden allemaal even stil als hij en luisteren mee naar de sprong die de muziek onder zijn leiding maakt. Soms voelen we ons dan even een klein beetje alleen – alsof papa luistert naar iets wat alleen hij kan horen, en wij niet. Sssst, zegt hij, en iets zegt ons dat wij dat niet te licht mogen opvatten. Muziek. Altijd is er muziek. Er zijn de lieflijke vioolconcerten, de snarentrio’s en de kwartetten met hun verstandige, en toch zo verleidelijke kamermuziek. We laten ons overspoelen door de eindeloze, onbegrijpelijke pianoconcerten, en de symfonieën met hun bulderende orkesten waarbij je niet meer kan denken. Het ene moment stroom je vol onbekend woest verdriet, in het volgende word je meegesleurd in de idiote opgewondenheid van de strijkers en de slaginstrumenten. De lange, saaie stukken daarna zijn lessen in beheersing en ernst. We ondergaan ze geduldig, maar soms worden we gek van het om en om draaien en steeds verder verwateren van de thema’s die zoëven nog mooi en krachtig waren. Nu weten we het wel, denken we moe, nu is het toch wel klaar, suf zijn we, van de emoties. In de auto zit nog geen radio. Wij zingen. We kennen liedjes van school, en ik zit sinds kort op een koortje waar ik nieuwe liedjes leer. Daar heeft hij het gezegd, papa, in de auto, met een waardering die uit een andere wereld komt, een wereld waar men verstand van die dingen heeft: ze heeft een goede stem. Dat is iets groots, een goede stem, daar zitten beloftes in die verder reiken dan ik nu kan overzien.”
Jessica Durlacher (Amsterdam, 6 september 1961) Cover
“He did this to my little sister, Lindsey, thank God. At least I was spared that indignity. But he liked to tell a story about how, once Lindsey was born, I was so jealous that one day while he was on the phone in the other room, I moved down the couch-he could see me from where he stood-and tried to pee on top of Lindsey in her carrier. This story humiliated me every time he told it, to the pastor of our church, to our neighbor Mrs. Stead, who was a therapist and whose take on it he wanted to hear, and to everyone who ever said "Susie has a lot of spunk!" "Spunk!" my father would say. "Let me tell you about spunk," and he would launch immediately into his Susie-peed-on-Lindsey story. But as it turned out, my father had not mentioned us to Mr. Harvey or told him the Susie-peed-on-Lindsey story. Mr. Harvey would later say these words to my mother when he ran into her on the street: "I heard about the horrible, horrible tragedy. What was your daughter's name, again?" "Susie," my mother said, bracing up under the weight of it, a weight that she naively hoped might lighten someday, not knowing that it would only go on to hurt in new and varied ways for the rest of her life. Mr. Harvey told her the usual: "I hope they get the bastard. I'm sorry for your loss." I was in my heaven by that time, fitting my limbs together, and couldn't believe his audacity. "The man has no shame," I said to Franny, my intake counselor. "Exactly," she said, and made her point as simply as that. There wasn't a lot of bullshit in my heaven. Mr. Harvey said it would only take a minute, so I followed him a little farther into the cornfield, where fewer stalks were broken off because no one used it as a shortcut to the junior high. My mom had told my baby brother, Buckley, that the corn in the field was inedible when he asked why no one from the neighborhood ate it. "The corn is for horses, not humans," she said. "Not dogs?" Buckley asked. "No," my mother answered. "Not dinosaurs'" Buckley asked. And it went like that.”
Uit: Erinnerungen an glückliche Tage (Vertaald door Elisabeth Edl)
„Als ich älter wurde, vertrieb ich mir eher mit literarischen Dingen die Zeit, ich sagte mir gern, daß ich eines Tages ein großer Schauspieler sein würde, so wie der Mann, der bei In achtzig Tagen um die Weltdie Rolle des Mr. Fogg spielte. Mit dieser Idee im Kopf begann ich Dialoge aus berühmten Stücken auswendig zu lernen, um bereit zu sein für den Tag, da man mich auf die Bühne rufen würde. Daß ich von allem, was ich da aufsagte, die Hälfte nicht verstand, war nicht so wichtig. Was ich wollte, war, in meinem Zimmer mit dem Fuß aufstampfen, hochtönende Worte sprechen und mir einbilden, daß ich nicht ich selbst war, sondern irgendein wichtiger und scharfsinniger Mensch wie Augustus oder Cyrano de Bergerac. Ungeduldig wartete ich auf den Donnerstag, denn an diesem Tag hatten wir frei, und außerdem kam unsere Näherin, Mademoiselle Félicité Goudeau, frühmorgens ins Haus und blieb bis abends nach dem Essen. Sie war mein Publikum. Ihre Rolle war ziemlich leicht, denn sie bestand einfach darin, wie gewöhnlich ihre Arbeit zu verrichten, während ich für sie deklamierte. Zuweilen geschah es, daß ich mit der Faust vor ihrem Gesicht herumfuchtelte oder einen Dolch über ihrem Kopf schwang, aber selbstverständlich wußte sie, daß alles Theater war, und nahm die Sache gelassen. Sie war ein schüchternes kleines Geschöpf mit grauen Locken und trippelte so geschwind von einem Zimmer ins andere, daß man unvermeidlich an eine Maus denken mußte oder an irgendein anderes verhuschtes Tier. Meistens trug sie eine schwarze Schürze und lief mit Stecknadeln zwischen den Zähnen umher. Das störte mich ein bißchen; mir wäre lieber gewesen, sie hätte dagesessen und sich nicht gerührt. Eines Tages sagte ich das auch, und daraus entspann sich eine lange Diskussion, an deren Ende meine Mutter als Schiedsrichterin hereingerufen wurde. Natürlich befahl sie mir, den Raum auf der Stelle zu verlassen, doch wenig später kehrte ich zurück und »schnaubte noch mit Drohen und Morden«, im reinsten Stil der Comédie-Française.”
Julien Green (6 september 1900 - 13 augustus 1998)
De Nederlandse dichter, schrijver, journalist en vrijmetselaar Willem Brandt (pseudoniem van Willem Simon Brand Klooster) werd geboren in Groningen op 6 september 1905. Zie ook alle tags voor Willem Brandtop dit blog.
Berg-kampong
Bemoste daken als oeroude dieren te-rusten in de flanken van een dal, onder de blauw doorweven hemelval waaruit de hete moessonwinden gieren.
Het eenzaam volk hurkt zwijgend om het vuur, de dagen komen, sterven en verdwijnen, men legt zich neer op het getelde uur wanneer de vlammen aan de wanden schijnen.
Maar soms neemt iemand in de dageraad zijn bundel en verlaat zijns vaders schuren. Niemand die naar hem vraagt, over hem praat, men schikt zich dichter om de hoge vuren.
Als hij na jaren weerkeert, even arm, bedekt met wonden uit de grote steden, vindt hij de vuren even rood en warm en vrouwen die zijn zieke lichaam kneden.
Iemand wijst hem de helling aan waar hij zijn rijst zal planten in de vroege uren. De revoluties komen, gaan voorbij, men zwijgt en rust rondom de rosse vuren.
„Gewiß sah ich seltsam aus mit meiner fröhlichen Miene, meinem alten Mantel, den mir der Seewind um die Beine schlug, wie ich mißtrauisch meinen Koffer vor den dienstfertigen Trägern, den camàlics, verteidigte. Nach wenigen Minuten stand ich allein auf dem breiten Gehweg, während die anderen zu den wenigen Taxis rannten oder sich in Trauben in die Straßenbahn drängten. Eine der alten Droschken, die man nach dem Krieg wieder öfter sah, hielt vor mir an, ich zögerte nicht und stieg ein, zum Verdruß eines Herrn, der verzweifelt den Hut schwenkend hinterherstürzte. Das klapprige Gefährt fuhr mich in dieser Nacht durch breite, leere Straßen, durchquerte das Herz der Stadt, auch jetzt noch voller Lichter, wie ich es erhofft hatte, und die Fahrt erschien mir kurz und belebt von Schönheit. Der Wagen bog in die Plaza de la Universidad, und ich weiß noch, wie bewegt ich war, als mir das prächtige Universitätsgebäude einen feierlichen Willkommensgruß bot. Wir schwenkten in die Calle de Aribau ein, wo meine Verwandten wohnten, und dort strotzten die Platanen im Oktober noch von Blättern, und das lebendige Schweigen unzähliger Seelen atmete hinter den dunklen Balkonfenstern. Die Wagenräder hinterließen eine Kielspur von Lärm, der in meinem Kopf widerhallte. Auf einmal knarrte und schwankte der Klapperkarren. Dann blieb er stehen. »Da wären wir«, sagte der Kutscher. Ich sah hinauf zu dem Haus, vor dem wir standen. Eine Balkonreihe glich der anderen, wie sie mit ihren dunklen Eisengittern über das Geheimnis der Wohnungen wachten. Ich konnte nicht erraten, von welcher aus ich in Zukunft hinabschauen würde. Mit leicht zitternder Hand gab ich dem Nachtwächter ein paar Münzen, und nachdem er die Eingangstür mit mächtig erbebendem Glas und Eisen hinter mir ins Schloß geworfen hatte, schleppte ich mich mit dem Koffer Stufe für Stufe die Treppe hinauf.“
Carmen Laforet (6 september 1921 – 28 februari 2004) DVD-cover voor de gelijknamige film uit 1947
Tags:Christopher Brookmyre, Jennifer Egan, Aart G. Broek, Amelie Fried, Jessica Durlacher, Alice Sebold, Julien Green, Willem Brandt, Carmen Laforet, Boeli van Leeuwen, Romenu
De Nederlandse schrijver en journalist Haro Kraakwerd geboren in Amsterdam in 1986. Kraak studeerde sociologie en journalistiek in Amsterdam. Kraak schreef voor o.a. hard//hoofd, Folia Magazine, Joop.nl en zat in de redactie van Spunk. Daarnaast is hij maandelijks gastheer tijdens het Literair Café bij 16CC. Hij werkt nu als verslaggever en recensent bij de Volkskrant. Hij schrijft onder andere over literatuur, populaire cultuur en media. Hij debuteerde in 2016 met de roman “Lekhoofd”.
Uit: Lekhoofd
“Mijn vader knoopte de choker zorgvuldig om zijn nek, niet te strak, want dan was het net alsof hij een halsband droeg, maar ook niet te losjes, anders kon de warmte of de waarheid hem zomaar ontsnappen. En dat moest hij niet hebben, zeker vandaag niet. Nadat hij zijn adamsappel had bedekt, stak hij zijn hoofd in het trapgat en riep: ‘Komen jullie?’ Ik stond al klaar, wachtend op zijn startsein. Hij had zijn lichtgroene broek aan en trok baantjes door de gang, het hoofd gebogen. Op de trap klonk gestommel en gezucht: de vrouwen kwamen eraan, met iets meer haast dan ze zouden willen. Bij de deur bleef mijn vader staan en gebaarde naar buiten. Een voor een liepen we de voordeur door, mijn moeder, mijn zusje en ik. Op het grind bleven we wachten. ‘Een momentje,’ zei mijn vader en hij liep de gang weer in. Het was een zaterdag en Boelie was al twee dagen kwijt. Ik had hem voor het laatst gezien voordat ik naar voetbaltraining ging op donderdagavond. Toen ik thuiskwam was hij nergens te vinden. Ik keek in de plastic mand tussen de schone was, waar hij graag op ging zitten als die warm uit de droger kwam, maar daar was hij niet en er zaten ook geen haren op de kleren. Mijn vader zei dat Boelie wel terug zou komen, heus, zo ging dat toch altijd met katten, en anders zouden we in het weekend gaan zoeken. Hij rook naar vers zweet en zei dat alles goed zou komen. Ik weet niet of het aan de vertrouwde geur lag, maar ik geloofde hem. Na mijn wedstrijd, we hadden met 3-1 van Hilversum d1 gewonnen, was het zover: we gingen de buurt in. Met de verrekijker om zijn nek kwam hij na een paar minuten naar buiten en deed de voordeur op slot. ‘Komt misschien van pas,’ zei hij. En daarna tikte hij opgewekt tegen de papieren in mijn hand. ‘Kom, we gaan die krengen ophangen.’ Mijn zusje droeg de grote nietmachine met twee handen. Ze was goed ingepakt tegen de kou: muts, sjaal, wanten, winterjas. Als een pinguïn waggelde ze over het grind, ze zocht beschutting onder de lammycoat van mijn moeder en leunde tegen haar been. Die schudde Nina van zich af en zei: ‘Over een uurtje zijn we weer thuis.’
250 jaar August Wilhelm Schlegel, Marcel Möring, Herman Koch, Jos Vandeloo, Margaretha Ferguson, Ward S. Just, Heimito von Doderer, Rachid Boudjedra, Peter Winnen
Nimm dieß Gedicht, gewebt aus Lieb' und Leiden, Und drück' es sanft an deine zarte Brust. Was dich erschüttert, regt sich in uns beiden, Was du nicht sagst, es ist mir doch bewußt. Unglücklich Paar! und dennoch zu beneiden; Sie kannten ja des Daseins höchste Lust. Laß süß und bitter denn uns Thränen mischen, Und mit dem Thau der Treuen Grab erfrischen.
Den Sterblichen ward nur ein flüchtig Leben: Dieß flücht'ge Leben, welch ein matter Traum! Sie tappen, auch bei ihrem kühnsten Streben, Im dunkel hin, und kennen selbst sich kaum. Das Schicksal mag sie drücken oder heben: Wo findet ein unendlich Sehnen Raum? Nur Liebe kann den Erdenstaub beflügeln, Nur sie allein der Himmel Thor entsiegeln.
Und ach! sie selbst, die Königin der Seelen, Wie oft erfährt sie des Geschickes Neid! Manch liebend Paar zu trennen und zu quälen Ist Haß und Stolz verschworen und bereit. Sie müßen schlau die Augenblicke stehlen, Und wachsam lauschen in der Trunkenheit, Und, wie auf wilder Well' in Ungewittern, Vor Todesangst und Götterwonne zittern.
Doch der Gefahr kann Zagheit nur erliegen, Der Liebe Muth erschwillt, je mehr sie droht. Sich innig fest an den Geliebten schmiegen, Sonst kennt sie keine Zuflucht in der Noth. Entschloßen sterben, oder glücklich siegen Ist ihr das erste, heiligste Gebot. Sie fühlt, vereint, noch frei sich in den Ketten, Und schaudert nicht bei Todten sich zu betten.
Ach! schlimmer droh'n ihr lächelnde Gefahren, Wenn sie des Zufalls Tücken überwand. Vergänglichkeit muß jede Blüth' erfahren: Hat aller Blüthen Blüthe mehr Bestand? Die wie durch Zauber fest geschlungen waren, Löst Glück und Ruh und Zeit mit leiser Hand, Und, jedem fremden Widerstand entronnen, Ertränkt sich Lieb' im Becher eigner Wonnen.
Viel seliger, wenn seine schönste Habe Das Herz mit sich in's Land der Schatten reißt, Wenn dem Befreier Tod zur Opfergabe Der süße Kelch, noch kaum gekostet, fleußt. Ein Tempel wird aus der Geliebten Grabe, Der schimmernd ihren heil'gen Bund umschleußt. Sie sterben, doch im letzten Athemzuge Entschwingt die Liebe sich zu höherm Fluge.
Dieß mildert dir die gern erregte Trauer, Die Dichtung führt uns in uns selbst zurück. Wie fühlen beid' in freudig stillem Schauer, Wir sagen es mit schnell begriffnem Blick: Wie unsers Werths ist unsers Bundes Dauer, Ein schön Geheimniß sichert unser Glück. Was auch die ferne Zukunft mag verschleiern, Wir werden stets der Liebe Jugend feiern.
August Wilhelm Schlegel (5 september 1767 — 12 mei 1845) Portret door Johann Friedrich August Tischbein, rond 1800
Uit: Der nächtige Ort (Vertaald door Helga van Beuningen)
„Eine gottverdammte völkische ... Er steht in der unvorstellbaren Stille der schummrigen Buchhandlung, wo sich hinter dem Geruch von Papier und Leinen eine schwache olfaktorische Erinnerung an Schuhe verbirgt und das Bimmeln der Ladenglocke noch nachhallt, und betrachtet, was eine List des Lichts zu sein scheint, aber doch keine ist. Schritte ertönen auf dem dunklen Flur zwischen der Wohnung und dem Laden, und aus dem Schatten tritt ein mürrisch dreinschauender Mann in Weste und Hemdsärmeln. »Wir haben zu.« Jakob Noach starrt dem Mann ins Gesicht mit einem Blick, der nur leer genannt werden kann: keine Spur von Reaktion, keine Emotion, kein Ausdruck, Augen, leer wie die Schöpfung, bevor der Allmächtige die Ärmel aufkrempelte und etwas daraus machte. Stille hängt zwischen ihnen, eine gazeschleierartige Stille, die den Raum dicht und diffus macht und ihm etwas in Erinnerung ruft, das er nicht kennt. Seine Gedanken reisen durch die Landschaft seiner Vergangenheit. Wie scharf alles ist ... das Licht, das durch die staubigen Fenster fällt, über die Theke streicht und einen seidenweichen Glanz auf das von Gebrauch und Zeit gerundete Holz legt ... wie scharf gezeichnet die Fächer in den Schränken an den Wänden, in denen früher Schuhkartons standen, vom Fußboden bis zur Decke, von einer Wand zur anderen, ein Mosaik aus weißen, rosa, schwarzen, grünen, roten, braunen, blauen, malvenfarbenen und grauen Rechtecken. »Wir haben ...« »Raus. Aus. Meinem. Geschäft.« Der Mann kneift die Augen zusammen und sieht ihn an, als habe man ihn in einer Sprache angesprochen, die keinerlei Verwandtschaft mit den ihm bekannten Sprachen aufweist. »RAUS.« Er spricht, soweit er weiß, laut, doch was aus seiner Kehle kommt, ist ein ersticktes Ächzen, das kaum verständlich erscheint. »Ich weiß nicht, wer Sie sind, aber das hier ist mein Ge- schäft, und ...« Jakob Noach, in der Blüte seines Lebens, klein zwar und nach den Jahren in seinem Loch im Moor unübersehbar bleich und mager, so mager, wie er es für den Rest seines Lebens eindeutig nie mehr sein wird, richtet sich auf wie ein Bär, der beim Fressen gestört wurde. Seine Brust schwillt an wie ein Blasebalg, und obwohl es zweifellos nicht so ist, scheinen sich seine Haare zu sträuben.“
„Wir wollten ins Restaurant gehen. Ich sage jetzt nicht dazu, in welches Restaurant, denn sonst ist es bei unserem nächsten Besuch wahrscheinlich vollkommen überftillt mit Leuten, die mal sehen wollen, ob wir auch wieder da sind. Serge hatte reserviert. Er übernimmt das Reservieren immer. Das Restaurant ist eins von der Sorte, wo man sich drei Monate im Voraus telefonisch anmelden muss — oder sechs, oder acht, inzwischen weiß ich schon gar nicht mehr wie viele. Ich bin nicht der Typ, der drei Monate im Voraus wissen will, wo er an einem bestimmten Abend essen wird, aber offenbar gibt es Leute, für die ist das überhaupt kein Problem. Sollten Historiker in ein paar Jahrhunderten herausfinden wollen, wie zurdükgeblieben die Menschheit zu Beginn des einundzwanzigsten Jahrhunderts war, dann brauchen sie nur einen Blick in die Computer der sogenannten Toprestaurants zu werfen, denn dort werden alle Details gespeichert, zuffillig weiß ich das. Wenn Herr L. beim letzten Mal bereit war, drei Monate auf einen Tisch am Fenster zu wanen, dann wartet er jetzt auch fünf Monate auf den Katzentisch neben der Toilette. So etwas nennt man in solchen Restaurants •Pfiege von Kundendaten.. Serge reserviert nie drei Monate im Voraus. Serge reserviert am selben Tag. Das sei für ihn ein Sport, sagt er. Es gibt Restaurants, die lassen immer einen Tisch frei für Leute wie Serge Lohman, und dieses Restaurant zählt dazu. Wie viele andere auch, müsste ich eigentlich sagen. Wahrscheinlich gibt es im ganzen Land überhaupt kein Restaurant mehr, bei dem die Bedienung nicht zusammenzuckt, wenn am Telefon der Name Lohman erklingt. Er ruft nadirlich nicht selbst an, so etwas Iäisst er seine Sekretäirin oder seine engste Mitarbeiterin erledigen. •Mach dir keine Sorgen•, sagte er, als ich ihn vor ein paar Tagen an der Strippe hatte. »Man kennt mich dort, ich organisiere uns schon einen Tisch.« lch hatte nur gefragt, ob wir noch mal telefonieren sollten, falls es vielleicht keinen Tisch geben würde, und wohin wir dann gingen. In seiner Stimme am anderen Ende der Leitung schwang ein gewisses Mitleid mit, ich konnte förrmlich sehen, wie er den Kopfschüttelte. Ein Sport. Es gab da etwas, worauf ich heute wirklich überhaupt keine Lust hatte. Ich wollte nicht dabei sein, wenn Serge Lohman vom Restaurantinhaber oder dem Maitre d'hotel wie ein alter Bekannter begrüßt würde: um dann von einer Kellnerin zum schönsten Tisch an der Gartenseite geleitet zu werden, und wie Serge dann so tun würde, als sei das alles ganz normal und er in seinem tiefsten Inneren noch immer ein ganz normaler Kerl, der sich deswegen inmitten der vielen anderen normalen Leute besonders wohlfühlte. Deshalb hatte ich vorgeschlagen, dass wir uns im Restaurant treffen sollten und nicht, wie er es angeregt batte, vorher noch in der Kneipe um die Ecke.“
Uit: Margot Vanderstraeten interviewt: Jos Vandeloo
“Leven is een eenzame bezigheid. Schrijven ook. Als je schrijft, sta je er echt alleen voor. Niemand kan je helpen. Je eenzaamheid wordt hooguit af en toe onderbroken door een ontmoeting. Ik vind ontmoetingen in het leven van essentieel belang voor wie je wordt. Op dat vlak heeft Angèle Manteau (de stichtster van uitgeverij Manteau ) een belangrijke rol in mijn leven gespeeld. Zij, maar ook haar man, de letterkundige François Closset, wezen me aan wat ik moest lezen. Ze hebben me nieuwe inzichten aangereikt, me auteurs leren kennen die ik tevoren absoluut niet kende. Dat is verrijkend en stimulerend. Ik vind ook dat dit dankbaarheid verdient. “Maar ik kan nog namen noemen, hoor. Louis Paul Boon, bijvoorbeeld, met wie ik goed bevriend was en die, toen ik nog in Borgerhout woonde, soms bij me bleef logeren; dat was dan als hij naar Nederland ging. Boon heeft nog met mij in mijn echtelijk bed geslapen. En hij was degene die ‘s ochtends, als een geliefde, al uit het bed verdwenen was zodat ik verbaasd wakker werd, zoekend naar dat lichaam naast me en me afvragend waar hij naartoe was. Hij bleek dan in de keuken te staan; hij had al koffie gemaakt, was naar de bakker geweest en zette mij en Lisette (die in de andere kamer sliep) een heerlijk ontbijt voor. Boon kon heel toegewijd zijn. “Nu, tijdens deze winterdagen, kan ik soms vol nostalgie terugdenken aan veel vrienden van vroeger, vrienden die intussen jammer genoeg overleden zijn. Hun verlies kun je niet meer goedmaken, zij laten een leegte na die ik niet opnieuw kan opvullen.”
"Ach die arme snoes, ze moet nog wennen natuurlijk," mevrouw Verlaer stond op en streelde Ingrid over het korte blonde haar. "Kom zusje, jij krijgt van mij nog een lekker koekje en dan breng ik jullie naar boven. En als je mamma een beetje uitgerust is volgende week gaan jullie gezellig stadten en dan koopt ze voor jou een mooie pop." Gezellig stadten. Termen uit de meisjesboeken die Katharina in haar Indische jeugd had gelezen, vol heimwee naar Holland waaruit ze op haar negende jaar was weggegaan. Gezellig stadten. Weddenschapjes wie in de tearoom de zalige moorkoppen zal betalen, knusse HBS-meisjesuitjes, dochters gearmd met hun jeugdige moeders op zoek naar een mooi boek voor vaders verjaardag. Een meisjeskamer met schuin dak, bloemetjes behang in voorzichtige tinten, een boekenplank je met daarop Van Hille Gaerthé en Cissy van Marxveldt, na het eten nog een kopje thee in de serre met de rieten stoelen en de planten, en dan naar boven voor het huiswerk. De eerste verwarrende gevoelens. Een lieve, begrijpende tante, want met je moeder kon je over zulke dingen echt niet praten. Haar eigen moeder-dochtertoekomst met Ingrid? En van de vroege ochtend tot de late avond tedere zorg voor dingen, dingen, dingen. Gezellig stadten. Woorden die een hele wereld opriepen. "Kom liefje,"ze wiegde Ingrid sussend heen en weer, "eet je koekje op, trek je schoentjes aan, en dan gaan we over de trap naar boven, gaan we kijken waar jouw nieuwe bedje staat!" Hoe armoedig en vuil was eigenlijk haar bagage, Katharina zag het nu pas, toen ze terugkwamen in de gang. Hoe lang zouden ze hier mogen blijven? "0, wat een mooie kamer!" Hoog en langwerpig, een erker aan de straatkant. Kolossale buikige kasten op balpoten, een 18e-eeuwse secretaire met ontelbare laadjes, in het midden een grote eettafel, rechte stoelen met pluchen zittingen, twee plechtige armstoelen. In de hoek bij de gesloten schuifdeuren ("wij hebben van de alcoof daarachter een badkamer laten maken"), een ijzeren fornuis met ronde kookplaten, en een gasie op hoge poten. "In de winter kunt u daarin ook stoken en erop koken, in de zomer kunt u als u niet genoeg hebt aan het gasje ook gebruikmaken van mijn keuken beneden, voor koffie en thee is dat gasstelletje wel voldoende... hier naast is het kabinet..." Een kabinet. Ook zo'n Hollands woord uit de in Indië gelezen boeken. Het kon van alles betekenen, nu was het een kleine kamer aan de voorkant waarin twee éénpersoonsbedden, van het zeil daartussen kreeg je bij het zien al koude voeten, verder was er een houten wastafel met marmeren blad en losse spiegel, op het blad een waskom, lampetkan, zeepbakje. "Water kunt u halen op de gang, uit het fonteintje."
Margaretha Ferguson (5 september 1920 - 8 mei 1992)
“The winter of the year my father carried a gun for his own protection was the coldest on record in Chicago. The winter went on and on, blizzard following blizzard, each day gray with a fierce arctic wind. The canyons of the Loop were deserted, empty as any wasteland, the lake an unquiet pile of ice beyond. Trains failed, water pipes cracked, all northern Illinois was locked in, the air as brittle as a razorblade. The newspaper story that had everyone talking was the account of a young colored woman found frozen solid in an alley on the South Side and taken at once to the city morgue, where an alert doctor discovered the faintest of heartbeats. She was revived, thawed as you would thaw a frozen piece of meat, and in the course of the subsequent examination was found to have so much gin in her veins that— leez, it was like she had swallowed antifreeze,' the doctor said. Religious leaders, ignoring the lu-rid details in the papers, declared her survival a miracle. She was a young woman touched by the hand of the son of God. Je-sus had visited Chicago and saved the humblest and most desti-tute of his creatures, praise the Lord. Happened all the time when I was a boy, my father said. Some poor bastard wandered away, got lost, passed out, froze to death. Happened to our neighbor. They didn't find him for a week. We didn't have morgues out here. And the doctor was twenty miles away. My father was born on a farm on the prairie north of Chi-cago and insisted that this winter was nothing compared to the winters he had endured as a boy, interminable winters when the snow reached to the eaves of the roof; and when the west-ern wind from the plains blew away the snow, the icicles re-mained, icicles as thick as your arm. My father had an imagina-tive memory stacked with stories and often different versions of the same story. One time he had the wind howling like wolves and another time wolves howling like the wind. When he told his stories, my mother always rolled her eyes and winked at me. We lived in his family's homestead, except now it had nine large rooms instead of six small ones, and where the barn had stood, an emerald lawn with oval flower beds and a great oak so broad two men could not reach their arms around it. The house was on the grounds of a newly minted golf club in a town-ship that was unincorporated but known informally as Quarter-day, meaning that in the previous century it took a quarter of a day to reach Half Day, itself half a day's ride to Chicago.”
„Seit Jahr und Tag wohne ich nun in Schlaggenbergs einstmaligem Zimmer. Es ist eine Mansarde, jedoch darf man dabei an kein ärmliches Quartier denken. Er pflegte in der letzten Zeit, die er noch in Wien und in unserer Gartenvorstadt hier verlebte, seltsamerweise stets in Malerateliers zu hausen, und bewies in der Auffindung von reizenden Wohnungen dieser Art großes Geschick – erstmalig, als er, knapp bevor sein Lehrer Kyrill Scolander aus Südfrankreich wieder hierher kam, für jenen ein geeignetes Zimmer suchen mußte: das Ergebnis war das erste und ielleicht schönste von ,Schlaggenbergs Ateliers‘ (wie wir’s später nannten) – welche im übrigen seine einzige Beziehung zur Malerei darstellten, denn von dieser selbst hat er, wie mir schien, nie viel verstanden, oder sich darum ebensowenig bekümmert als etwa um das Theater. Bei Scolander indessen, dem damals zu Wien eine Professur angeboten worden war, gewann der Raum für die Berufsarbeit Bedeutung, wenngleich ihm ja auch der Staat nunmehr eine geeignete Werkstatt zur Verfügung stellen mußte. Las man übrigens Schlaggenbergs schon vordem in den Buchhandel gekommene Biographie Seines Lehrers, so mußte man den falschen Eindruck gewinne, daß jener sozusagen nur nebenher male: denn verglichen mit den Schriften Scolanders, welche mit einiger Ausführlichkeit dort betrachtet werden, erscheinen die malerischen Arbeiten fast nachlässig behandelt. Es ist also das letzte von ,Schlaggenbergs Ateliers‘, womit ich ihn gewissermaßen beerbt habe, das zuletzt von ihm bewohnte; der Raum ist kleiner als jener, den Scolander einstinnehatte, jedoch scheint mir dafür diesem kleineren Raume mehr Behagen zu eignen.“
Heimito von Doderer (5 september 1896 – 23 december 1966)
« Pendant quelques mois, Teldj avait subi le vacarme et le tohu-bohu de ses voisins dont la terrasse faisait face à sa cuisine. Ils étaient quelques-uns, mâles et étrangers, et se comportaient assez grossièrement surtout lorsque, installés sur la terrasse pour éviter que leurs propres collègues ne les écoutent, ils téléphonaient ou plutôt ils hurlaient, dans leurs appareils portables, leurs consignes ou leurs ordres à des interlocuteurs installés — certainement — dans de confortables bureaux à Londres, Barcelone, Paris, Moscou, Dubaï, Shanghai ou New York. Sans parler des beuveries du jeudi soir : mémorables et insomniaques. Ils buvaient surtout de la bière algérienne (Stella, Tango, etc.) parce qu'elles étaient moins chères que les étrangères et des vins algériens parce qu'ils étaient excellents et avaient une connotation religieuse : chrétienne, romaine ou antique. Vms aux marques prestigieuses : Saint Augustin, Santa Monica, Césarée, etc. Ils se payaient aussi des petites putains algériennes à peine pubères à cent euros la nuit. Ainsi et sans le vouloir, Teldj apprit quelques phrases de russe et quelques bribes d'allemand, et elle perfectionna son anglais et son espagnol. Mais ce qui l'agaçait le plus c'était ce dépotoir qu'était devenue la terrasse qu'ils occupaient, qui faisait face à la sienne et dont l'encombrement et la saleté l'intriguaient. Un vieux canapé bancal, défraîchi, de couleur verdâtre, le ventre ouvert et qui n'avait que trois pieds, occupait une grande partie de l'espace et trônait dans un bric-à-brac faramineux. Aussi : pots en plastique dont les fleurs étaient rabougries, comme assoiffées, qui se mouraient dans le grésillement des appareils téléphoniques et les hurlements des voix qui vociféraient des chiffres indéchiffrables, des taux abracadabrants, des ordres méchants, des codes secrets, des cotes boursières et des statistiques insensées à longueur de journée. D'autant plus que le soleil, qui inondait la terrasse de son lever à son coucher, exacerbait les objets du capharnaüm, posés là, pèle-mêle, dans un désordre inouï et crasseux. Teldj, en préparant son café le matin, en était perplexe. Elle avait le tournis de cette logorrhée financière, monstrueuse, implacable, guerrière. Autant la terrasse était sale autant les tenues vestimentaires de ses locataires étrangers étaient élégantes, de bonne qualité et de couleur harmonieuse. Costumes impeccables. Chemises de grands couturiers. Cravates élégantes. Pulls en cachemire. Chaussures italiennes (elle en était sire d'une façon irraisonnée, intuitive), et cousues main! La plupart de ces étrangers étaient plutôt de beaux garçons, au physique attirant, de corpulence musclée et d'apparence sportive."
“De huiskamerbank is in de maand juli mijn belangrijkste werkplek. Ik beoordeel (of veroordeel) de koers in het ‘weten wat er voor nodig is’. Indurain en Armstrong, ze lijken met de fiets tussen de benen geboren. Alles klopt. De macht straalt je tegemoet. Je hoeft geen auralezer te zijn om dat op te merken. In feite is iedereen in het profpeloton met de fiets tussen de benen geboren. Het is pas na een jarenlange natuurlijke selectie dat men in De Tour de France terecht komt. Als ik in de auto zit en ik zie op het fietspad een wielrenner trainen, dan zie ik van een afstand of ik te maken heb met een recreant, een wedstrijdfietser, of een professional. Het verschil zit hem in de ‘coup de pédale’. De tred van de professional is schijnbaar moeiteloos, machinaal, en zonder haperingen. De amateurwielrenner zie je iets meer duwen, en de recreant heeft over het algemeen zo'n hulpeloze slag dat je nauwelijks over pedaleren kunt spreken. Bovendien bespringt me bij de laatste de behoefte een inbussleutel te grijpen om zadel en stuur in een effectievere positie te stellen. De charme van de Tour de France (en alle grote wedstrijden) is nu dat in de uitputtingsslag het peloton zich begint te scheiden in recreanten, wedstrijdfietsers en professionals. Alles relatief natuurlijk, het zit hem in kleine details. Gestrekt op de huiskamerbank verveel ik mij geen seconde. Al moet ik drie uur kijken naar een en dezelfde eenzame koploper, ik bestudeer aandachtig de verschillende stadia van het ‘kapot vallen’. Een opwindende bezigheid - soms lijd ik mee. Helemaal een lust voor het oog zijn de bergetappe's. Ik lees soms dat Touradepten, meestal schrijvers, terugverlangen naar het radiotijdperk. Toen kon de verbeelding nog zijn gang gaan. Als ex-wielrenner zeg ik: er kunnen niet genoeg camera's in de koers zijn. Hoe meer studiemateriaal hoe beter. Ik wil de koers lezen. Ik wil overzichten uit de helikopter. Ik wil shots van tandwielen. Wie rijdt er op welke versnelling? Ik wil dat er wordt ingezoomd op benen want de coup de pédale is de belangrijkste aanwijzing voor iemands status. Ik wil de koppen meer dan levensgroot op mijn scherm.”
Tags:250 jaar August Wilhelm Schlegel, Marcel Möring, Herman Koch, Jos Vandeloo, Margaretha Ferguson, Ward S. Just, Heimito von Doderer, Rachid Boudjedra, Peter Winnen, Romenu
De Nederlandse schrijfster Carolijn Visser werd geboren in Leiden op 5 september 1956. Toen zij een jaar oud was, verhuisde het gezin naar Middelburg, waar Vissers vader geschiedenisles gaf en haar moeder Engels. Op haar vijftiende ging ze al in haar eentje op reis. Met de Stichting Internationale Werkkampen reisde ze naar Poznan in Polen om er in een dierentuin-in-aanbouw te gaan werken; de jaren erop bracht ze met dezelfde stichting de zomervakanties door in Hongarije en Turkije. Na het atheneum schreef Visser zich in aan de Universiteit van Amsterdam voor de studie pedagogiek, maar maakte de studie uiteindelijk niet af. Ondertussen was ze wel begonnen met het schrijven van artikelen voor de NRC. Interviews die ze, samen met Sasza Malko, hield met oud-Indisch- gasten over het leven in Nederlands-Indië tussen ongeveer 1920 en 1940 werden samengebracht in “Herinneringen aan ons Indië”, later herdrukt onder de titel “En nog steeds hebben wij twee vaderlanden. Op avontuur in Nederlands-Indië”. Haar speciale belangstelling gaat uit naar communistische en postcommunistische samenlevingen als China, Vietnam, Nicaragua en Estland. Haar reisverhalen over deze landen, zoals “Buigend bamboe” (1990), “Hoge bomen in Hanoi” (1993), “De kapers van Miskitia”(1997), “Uit het moeras” (2000) en “Tibetaanse perziken” (2003), laten een onafhankelijk schrijfster zien die zich aangetrokken voelt tot mensen die zich onder barre omstandigheden staande weten te houden. In 2016 verscheen “Selma. Aan Hitler ontsnapt, gevangene van Mao”,het tragische verhaal van een levenslustige Nederlandse vrouw in communistisch China,
Uit: Selma. Aan Hitler ontsnapt, gevangene van Mao
“Selma wierp een nerveuze blik op de wachtenden onder aan de vliegtuigtrap. Een in blauw en groen geklede menigte stond beneden samengedromd achter een hek. Alle ogen waren meteen op haar gericht. Een buitenlandse! Terwijl ze niet eens blond en groot was, maar donker en frêle. Tot haar grote opluchting ontdekte ze tussen de geheven gezichten dat van haar zeventienjarige zoon Dop. Net als de meeste mensen om hem heen droeg hij een blauw katoenen jasje met een bijpassende pet. Toch viel hij op omdat hij zo lang was en, zelfs van deze afstand, duidelijk Chinese én westerse trekken had. Selma bleef kijken. Ze droeg haar kroezende haar strak naar achteren onder een zwarte band. Haar dik gerande bril gaf haar een ernstige uitdrukking. Ze had een donkere broek en blouse aan die ze speciaal had uitgekozen om bij aankomst geen onnodige aandacht te trekken. Greta, haar dochter van zestien, zag ze nergens. Terwijl zíj tussen Chinezen altijd nog meer opviel dan haar broer, met haar bruine krullenbos en vrijwel ronde ogen. Op elke klassenfoto pikte je haar er zo uit. En waar was haar man, Chang? Voor hem was ze zestien jaar geleden naar China verhuisd. Selma had erop gerekend dat haar hele gezin hier zou zijn om haar te verwelkomen. Zo hadden ze haar per slot van rekening vijf maanden geleden ook uitgezwaaid. Bij het afscheid wilden haar kinderen wachten tot zij in de Toepolev was opgestegen. Chang had daar nog lichtjes tegen geprotesteerd. Hij moest die middag vergaderen en vond het geen pas geven om de chauffeur zo lang te laten wachten. Toch gaf hij toe omdat Greta en Dop het maanden zonder hun moeder zouden moeten stellen. Selma’s ogen gleden nogmaals over de wachtenden. Nederland was totaal anders geweest dan ze zich had voorgesteld. Vreemd was dat niet, haar laatste herinneringen dateerden uit de schrale jaren na de oorlog, toen alles nog op de bon was en er woningnood heerste. De huidige overvloed had haar verbluft.”
De Afro-Amerikaanse dichter Adrian Matejkawerd geboren in Neurenberg, Duitsland, op 5 september 1971 en groeide op in Californië en Indiana. Hij studeerde af aan de Southern Illinois University Carbondale met een MFA in Creative Writing. Hij heeft beurzen ontvangen van de Cave Canem Workshop, de Guggenheim Foundation, de Lannan Foundation en de Amerikaanse kunstenaars. Hij debuteerde in 2003 met “The Devil’s Garden”. In 2009 volgde “Mixology”. Zijn derde bundel, “The Big Smoke” uit 2013 ging over Jack Johnson en was finalist voor de National Book Award 2013 en de Pulitzer Prize 2014 en won een Anisfield-Wolf Book Award. Zijn nieuwste bundel “Map to the Stars” werd in 2017 uitgegeven. Zijn werk is verschenen in literaire tijdschriften en tijdschriften, waaronder American Poetry Review, Callaloo, Crab Orchard Review, Gulf Coast, Indiana Review, Poetry, Plowshares, Prairie Schooner, en in bloemlezingen, waaronder From the Fishouse en The Best American Poetry 2010. Matejka doceert literatuur en creatief schrijven aan de Indiana University. Hij woont in Bloomington, Indiana met zijn vrouw, dichter Stacey Lynn Brown, en hun dochter.
If You’re Tired Then Go Take a Nap
I never liked bridges or cops & there are more of both of them in the suburbs, lording over possibilities like stumbles
do stairs. Down the blue & white set next to the small gym after first period, shoelace caught under a new bully’s foot. He would
have gotten stole on in Carriage House, but not by me. Gots to chill or it’ll get worse: in blue Jams & pushed off summer’s slick
ledge, long fall into the private pool broken into three distinct verses: the flail & giggling girls, the sun-stroked lifeguard’s exclamation,
& the red-handed water’s backslap rising up, splitting into two, more chlorinated skies.
Ticket on the Titanic
Etta & I had no intention of missing the maiden voyage of the finest ship built by man, but Captain Smith drew the color line almost as quickly as Tommy
Burns did. I expected the line from a frightened prizefighter, but an English sea captain? He should be more principled. Especially after I offered $4,000 for each
ticket. Of course, that color line kept me from fighting our way onto a lifeboat after that iceberg. That is a fight you can bet your last copper I would
have won. Even after all the offense I suffered & the indignity of being refused passage, I would never dance the Eagle Rock after all those people drowned.
Helga Ruebsamen, Antonin Artaud, René de Chateaubriand, Constantijn Huygens, Richard Wright, Mary Renault, Marijn Sikken, Femke Brockhus, Dik van der Meulen
“Het zelfportret van een schrijver moet natuurlijk uit al zijn personages bestaan, want een schrijver schrijft omdat hij zoveel mensen tegelijk is. (Er huizen zoveel zielen in zijn borst.) Een schrijver kun je aanroepen bij de naam van zijn personage, dan kijkt hij om. Ik zou het zelfportret van een schrijver of een schrijfster nooit of te nimmer vertrouwen. Schrijvers! Vandaag zijn zij Blauwbaard, morgen zijn bruid. Mijzelf vertrouw ik ook geen zelfportret toe, ik ben nog niet eens te vertrouwen waar het mijn eigen naam betreft. De voorzienigheid heeft mij een naam toegespeeld, die hier niet altijd even gemakkelijk wordt verstaan. Wat zegt u? Hoe zei u? Oh, Heldere Zuupzager, juist ja. Zeg dat dan meteen, hoor je ze vaak denken. Ik kan mijn geluk niet op dat ik nu zomaar een ander kan zijn, zonder er eerst zelf een heel karakter voor te hebben moeten verzinnen. Tijdenlang stel ik me aan iedereen voor als Heldere Zuupzager, waarna het caleidoscopisch gerommel met de klinkers en de medeklinkers begint. In alle mogelijke rangschikkingen, in schier ondenkbare lettercombinaties word ik nu vervolgens benoemd, geroepen en aangeschreven, totdat iemand ineens zegt: hee, Helga Ruebsamen. Ik schrik daar flink van, wat doen we? We gaan de letterlijke waarheid toch niet rauw opdissen? De werkelijkheid versieren we, verzoeten of verzilten wij al naar gelang van onze smaak van dit moment, plooien we naar onze inzichten van dit ogenblik. Helse Gluurdame, zei de donkere, landerige stem van een telefoniste een tijdje geleden en ik was weer intens gelukkig. Helse Gluurdame, waarom was ik er zelf eigenlijk nooit opgekomen als pseudoniem. Ik presenteerde mij overal parmantig als Helse Gluurdame en niemand keek er vreemd van op. De mens is van schokbeton aan het worden, gelukkig maar, als je bedenkt wat ons nog allemaal te wachten staat. Helse Gluurdame is na een glorieus leventje vol schittering en uitspatting nu langzaam aan, aftakelend, op weg naar huis. Binnenkort staat die Helga Ruebsamen weer voor mijn deur. Hoe saai, hoe oervervelend, hoe voorspelbaar om mij dan weer met mijzelf te verenigen, aan mijzelf is zonder verzinsels en hersenspinsels niets aan.”
Helga Ruebsamen (Batavia, 4 september 1934) Jakarta (voormalig Batavia)
Je ne crois plus aux mots des poèmes, car ils ne soulèvent rien et ne font rien. Autrefois il y avait des poèmes qui envoyaient un guerrier se faire trouer la gueule, mais la gueule trouée le guerrier était mort, et que lui restait-il de sa gloire à lui ? Je veux dire de son transport ? Rien. Il était mort, cela servait à éduquer dans les classes les cons et les fils de cons qui viendraient après
lui et sont allés à de nouvelles guerres atomiquement réglementées, je crois qu’il y a un état où le guerrier la gueule trouée et mort, reste là il continue à se battre et à avancer, il n’est pas mort, il avance pour l’éternité. Mais qui en voudrait sauf moi ? Et moi, qu’il vienne celui qui me trouera la gueule je l’attends.
Antonin Artaud (4 september 1896 - 4 maart 1948) Zelfportret, 1920
« Lucile était grande et d’une beauté remarquable, mais sérieuse. Son visage pâle était accompagné de longs cheveux noirs ; elle attachait souvent au ciel ou promenait autour d’elle des regards pleins de tristesse ou de feu. Sa démarche, sa voix, son sourire, sa physionomie avaient quelque chose de rêveur et de souffrant. Lucile et moi nous nous étions inutiles. Quand nous parlions du monde, c’était de celui que nous portions au-dedans de nous et qui ressemblait bien peu au monde véritable. Elle voyait en moi son protecteur, je voyais en elle mon amie. Il lui prenait des accès de pensées noires que j’avais peine à dissiper : à dix-sept ans, elle déplorait la perte de ses jeunes années ; elle se voulait ensevelir dans un cloître. Tout lui était souci, chagrin, blessure : une expression qu’elle cherchait, une chimère qu’elle s’était faite, la tourmentaient des mois entiers. Je l’ai souvent vue, un bras jeté sur sa tête, rêver immobile et inanimée ; retirée vers son cœur, sa vie cessait de paraître au dehors ; son sein même ne se soulevait plus. Par son attitude, sa mélancolie, sa vénusté, elle ressemblait à un Génie funèbre. J’essayais alors de la consoler, et, l’instant d’après, je m’abîmais dans des désespoirs inexplicables. Lucile aimait à faire seule, vers le soir, quelque lecture pieuse : son oratoire de prédilection était l’embranchement des deux routes champêtres, marqué par une croix de pierre et par un peuplier dont le long style s’élevait dans le ciel comme un pinceau. Ma dévote mère, toute charmée, disait que sa fille lui représentait une chrétienne de la primitive Église, priant à ces stations appelées laures. De la concentration de l’âme naissaient chez ma sœur des effets d’esprit extraordinaires : endormie, elle avait des songes prophétiques ; éveillée, elle semblait lire dans l’avenir. Sur un palier de l’escalier de la grande tour, battait une pendule qui sonnait le temps au silence ; Lucile, dans ses insomnies, allait s’asseoir sur une marche, en face de cette pendule : elle regardait le cadran à la lueur de sa lampe posée à terre. Lorsque les deux aiguilles, unies à minuit, enfantaient dans leur conjonction formidable l’heure des désordres et des crimes, Lucile entendait des bruits qui lui révélaient des trépas lointains. Se trouvant à Paris quelques jours avant le 10 août, et demeurant avec mes autres sœurs dans le voisinage du couvent des Carmes, elle jette les yeux sur une glace, pousse un cri et dit : « Je viens de voir entrer la mort. » Dans les bruyères de la Calédonie, Lucile eût été une femme céleste de Walter Scott, douée de la seconde vue ; dans les bruyères armoricaines, elle n’était qu’une solitaire avantagée de beauté, de génie et de malheur."
René de Chateaubriand (4 september 1768 – 4 juli 1848) Cover
Is mij een vodderij gevallen uit de pen (weet, lezer, dat ik al mijn vodden daarvoor ken): ik sluit ze van mij af en laat ze liggen rotten. Lang, lang na haar geboorte onthaal ik ze de motten en val er met de keur van een vers oog op aan. Bevalt mij 't kind dan nog als 't eertijds heeft gedaan dan houd ik 't voor zo schoon als ik er een kan baren, en breng het in de wereld. Er hoort een tijd van jaren om de eerste blinde min die de geboorte gaf haar ogen te openen met alle vliezen af. Wij moeten elk onszelf als vreemdelingen lezen: dan kan elk, en niet eer, zijn eigen rechter wezen.
Aan Mevrouw Van Merode
Zoet vrouwtje, wier gebed gebod is over mij, Verwacht gij nog in dicht hoe 't afgelopen zij Met mijn uitheemse reis? Ik zal z' in 't kort vertellen. Zo heb ik omgezwierd met mijn drie jonggezellen: Ter Goud' heb ik vernacht en in ons Monnikland, En op mijn Zuilichem, en aan de overkant Ten Bosch en t' Eindhoven, te Bree, te Maastricht binnen, Te Luik, de grote stad van ongeruste zinnen, Te Maastricht andermaal, te Aken eens in 't bad, Te Spa vier weken lang eens daags door en door nat, Te Butgenbach, Sint Vijt, en Dasburg en Vianden, Te Echternach en Trier, en langs de Moezelstranden, Te Kobelenz, te Bonn, te Keulen, Dusseldorf, Te Moers, te Krefeld, weer te Moers en met een korf Vol voedsel op de Rijn voor Wesel, voor Nijmegen, Voor Monnikland, en thuis, door Gods gewenste zegen. Waar ik geslapen heb, is afgekerfd; hoe lang Zal best bij monde gaan. In rijm viel 't mij te bang. In 't gros zeg ik ervan, als 't iemand kwam te vragen: ‘De reis is net gedaan in viermaal twintig dagen.’ Houdt gij u dan voldaan, zo ben ik 't meer dan gij, Zoet vrouwtje, wier gebed gebod is over mij.
Constantijn Huygens (4 september 1596 — 28 maart 1687) Kasteel Zuilichem met grachten en ophaalbrug. Potloodtekening, 1657, toegeschreven aan C. Huygens Jr.
“Who would bother about a few straws if I burned them? I pulled out the broom and tore out a batch of straws and tossed them into the fire and watched them smoke, turn black, blaze, and finally become white wisps of ghosts that vanished. Burning straws was a teasing kind of fun and I took more of them from the broom and cast them into the fire. My brother came to my side, his eyes drawn by the blazing straws. "Don't do that" he said. "How come?" I asked. "You'll burn the whole broom," he said. "You hush," I said. "I'll tell," he said. "And I'll hit you," I said. My idea was growing, blooming. Now I was wondering just how the long fluffy white curtains would look if Hit a bunch of straws and held it under them. Would I try it? Sure. I pulled several straws from the broom and held them to the fire until they blazed; I rushed to the window and brought the flame in touch with the hems of the curtains. My brother shook his head. "Naw," he said. He spoke too late. Red circles were eating into the white cloth; then a flare of flames shot out. Startled, I backed away. The fire soared to the ceiling and I trembled with fright. Soon a sheet of yellow lit the room. I was terrified; I wanted to scream but was afraid. I looked around for my brother; he was gone. One half of the room was now ablaze. Smoke was choking me and the fire was licking at my face, making me gasp. I made for the kitchen; smoke was surging there too. Soon my mother would smell that smoke and see the fire and come and beat me. I had done something wrong something which I could not hide or deny. Yes, I would run away and never come back. I ran out of the kitchen and into the back yard. Where could I go? Yes under the house! Nobody would find me there. I crawled under the house and crept into a dark hollow of a brick chimney and balled myself into a tight knot. My mother must not find me and whip me for what I had done. Anyway, it was all an accident; I had not really intended to set the house afire. I had just wanted to see how the curtains would look when they burned. And neither did it occur to me that I was hiding under a burning house. Presently footsteps pounded on the floor above me. Then I heard screams. Later the gongs of fire wagons and the clopping hoofs of horses came from the direction of the street. Yes, there was really a fire, a fire like the one I had seen one day burn a house down to the ground, leaving only a chimney standing black. I was stiff with terror. The thunder of sound above me shook the chimney to which I clung. The screams came louder. I saw the image of my grandmother lying helplessly upon her bed and there were yellow flames in her black hair. Was my mother afire? Would my brother burn? Perhaps everybody in the house would burn! Why had I not thought of those things before I fired the curtains?”
Richard Wright (4 september 1908 – 28 november 1960) Cover biografie
Uit: De Perzische Jongen (Vertaald door Frédérique Halbardier).
“Toen pas wierp ik mij voor de voeten van de handelaar en hield ze huilend omklemd Maar ze trokken zich er evenveel van aan als boerenknechten van een loeiend stierkalf Ze zeiden geen woord tegen me Ze bonden me eenvoudig vast terwijl ze praatten over een nieuwtje op do markt tot ze begonnen en er niets meer tot mij doordrong dan de pijn en mijn eigen gekrijs. Ze zeggenn dat vrouwen de pijn van de bevalling vergeten. Nu ja, zij zijn in de hand van de natuur. Geen hand pakte de mijne Ik was een lichaam vol pijn op eenn aarde en onder een hemel vol duisternis. Sletchts de dood zal het mij kunnen doen vergeten Er was een oude slavin die mijn wonden verbond Ze was handig en zindelijk, want jongens waren koopwaar en. zoals ze mij eens vertelde, omdat ze haar een pak ransel gaven als ze er een verloren. Mijn sneden etterden nauwelijks, ze zei telkens tegen me dal ze het keurig opgeknapt hadden en later beweerde ze giechelend dat ik er nog plezier van zou hebben. Haar woorden konden mij gestolen worden, ik weet alleen dat zij lachte toen ik pijnn leed. Toen ik genezen was, werd ik in het openbaar verkocht. Weer stond ik spiernaakt, maar deze keer vaar een gapende menigte. Vanaf het blok kon ik het paleis zien fonkelen waar mijn vader beloofd had mij voor te stellen aan de koning. Ik werd gekocht door een handelaar in edelstenen, hoewel het zijn vrouw was die mij koos, en wees met een rode vingertop tussen de gordijnen van haar draagstoel. De veilingmeester had getalmd en ge,soebat de prijs had hem teleurgesteld. Van pijn en verdriet was ik mager geworden en ongetwijfeld ook lelijker. Ze hadden mij volgestopt met eten, maar ik had het grotendeels weer uitgebraakt alsof mijn lichaam het versmaadde te Ieven, daarom wilden ze van mij af De juweliersvrouw wilde een knappe page om de concubine de loef af te steken. Daarvoor was ik nog knap genoeg. Ze had ook een aap. met een groene vacht. De aap werd mij dierbaar, het was mijn taak hem voedsel te geven. Als ik aankwam sprong hij door de lucht naar me toe en sloeg zijn harde zwarte handjes om mijn nek. Maar op een dag kreeg ze genoeg van hem en liet hem verkopen. Ik was nog jong en leefde van dag tot dag. Maar toen ze de aap verkocht, keek Ik vooruit. Ik zou nooit vrij zijn. Ijk zou gekocht en verkocht worden als een aap, en ik zou nooit een man zijn. Die nacht lag ik daaraan te denken. en in de ochtend leek het of tk zonder mannelijkheid oud geworden was.”
Mary Renault (4 september 1905 - 13 december 1983) Cover
Onafhankelijk van geboortedata
De Nederlandse schrijfsterMarijn Sikken werd geboren in Utrecht in 1990. Marijn volgde de vierjarige vakopleiding aan de Schrijversvakschool. Ze won in 2011, 20 jaar oud, zowel de jury- als de publieksprijs bij Write Now! Haar korte verhalen verschenen o.a. in De Titaan, Passionate Platform, Kluger Hans, Tirade en De Optimist, waar ze inmiddels zelf redactielid van is. Ze schreef columns voor onder meer Youth-R-Well.com, de online community voor jonge reumapatiënten, en schrijft voor Literair Nederland. Dit jaar verscheen haar debuutroman “Probeer om te keren”.
Uit: Probeer om te keren
“Boven slaapt de jongste. Alma brandt haar tong. Ze zet haar kop koffie neer en leunt met haar rug tegen het aanrecht. De laatste druppels chloorwater glijden vanuit haar nek naar beneden: ze heeft gezwommen en is net thuis. In de gootsteen ligt een bord met wat broodkruimels en een weggesneden vetrandje van de ham. Het is drie over acht, Arthur is al weg. Vandaag is het twee jaar geleden. Wat moet een mens met zo’n datum? Michelle had zoveel zin in een avond met vriendinnen naar de bioscoop, voor het eerst zonder begeleiding. Ze vonden haar terug op het station. In de gang blijft Alma even staan. De deurmat moet worden uitgeklopt en het raam boven de vensterbank is vettig – hoort ze iets? Vorig jaar stuurden mensen kaartjes en berichtjes, ze gooide ze een voor een in de prullenbak. Het leek of het hele dorp aan hen dacht, in weloverwogen krullen: ‘Sterkte’ en ‘We leven met jullie mee’. Alma loopt de trap op. Michelles kamer ruikt naar slaap. Een streep daglicht valt tussen de gordijnen door, aan de muur hangt een poster van een schildpadjong: vers uit het ei, de gebroken schaal ligt erachter. Schildpadje, zo is ze Michelle gaan noemen. Uit het zwembad kent Alma een stel dat hun mongoloïde zoon liefkozend ‘slakje’ noemt. Daar zit geen kwaad in, zo’n kind ís toch traag? Schildpadden lijken haar taaie dieren. In bed ligt geen schildpad, maar een dikke jonge vrouw. Jarenlang had Alma als badjuf uitzicht op graatmagere tienermeisjes en mannen met morbide obesitas, op mensen met dwerggroei of juist te lange ledematen, amputaties of beenlengteverschil en klotsende knieën, misvormd en gezond. Alleen aan Michelles lichaam stoort ze zich. Ze schraapt haar keel. ‘Michelle? Mies?’ Een blote voet steekt onder het blauwe dekbed uit. ‘Tijd om wakker te worden. Er wordt op je gewacht in de winkel, het is mooi weer vandaag.’ Ze opent de gordijnen en het raam, een warm briesje waait naar binnen.”
Marijn Sikken (Utrecht, 1990)
De Nederlandse schrijfster Femke Brockhus werd geboren in 1989 in Alkmaar en groeide op op een woonboot. Ze is afgestudeerd in Moderne Nederlandse Letterkunde en woont in Leiden. Ze werkte o.a.als content manager voor E-Wise, als vestigingscoördinator in Zaandam en als docente Nederlands in Haarlem.
Uit: Laat het stil zijn
“We zitten op het podium. De gordijnen blijven onafgebroken open. Na wat duistere uren branden toneellampen samen met al het zaallicht, alsof hetzelfde middaguur blijft haperen, wanneer de zon op zijn felst is en de avond mijlenver lijkt. De attributen zijn zo klein mogelijk gestampt en aan de kant geschoven om plaats te maken. Overal liggen mensen, tassen en koffers. De vloer is hard. De stemmen, het gemurmel en gehuil weerkaatsen tegen de muren en komen ergens in het midden samen tot een onverstaanbaar geruis. Mijn paniek groeit in stilte. Ik kan moeilijk slapen, niet zoals Carmel. Ik blijf zitten met de vraag wat we hier doen, in een schouwburg die is opgeheven, bezweken onder een te groot publiek. Drie of vier dagen nu. Misschien vijf. Carmel maakt zich los van mijn schouder en komt overeind. Ze kijkt me verward aan en knippert tegen het licht. Mensen hebben wel gezegd dat het onderscheid tussen ons klein is. Dat we meer gemeen hebben dan dat we verschillen. Dat is nu veranderd. Tegen verwarring heb ik armen die wrijven en klemmen, tegen tranen heb ik droge wangen en mouwen, tegen slapen heb ik waken. Ik groter, haar bewaker, zij kleiner, haar overgave. We lijken steeds minder op elkaar. Ga maar slapen. Het is een scène waarin we ons bevinden, net niet sluitend genoeg om zijn onwaarachtigheid te verhullen. De schreeuwen zijn hard, het praten langs elkaar, het huilen is eindeloos, zo doen mensen niet. Dit is geschreven door een verward individu dat zich heeft verloren in details, onverhoeds zijpaden neemt en bovendien veel te veel mensen in zijn stuk heeft geschreven. We weten het niet meer. We zijn onze tekst kwijt. Het is wachten op de regisseur die verbluffend hard in zijn handen kan klappen, stilte kan maken en ons vertelt wat er gaat gebeuren. Het ruikt naar pis, zweet, vochtig katoen dat maar niet opdroogt, naar vingers die door plakkerige aarde woelen, grijpen in bollen en mestresten, tussen vaders wachtende oogst van aardappelen en uien, om er een worm te vinden. (Carmel zei met grote donkere ogen dat ik dat niet moest doen, ze walgt van alles wat tussen haar tenen door kan. Ik duwde mijn bruine vingers in haar neus. Ze rende huilend naar moeder. Ik stak mijn vingers onder mijn neus en snoof.) Zuur. Alles went. Ga maar weer slapen."
Femke Brockhus (Alkmaar, 1989)
De Nederlandse schrijver, biograaf en neerlandicus Dik van der Meulenwerd geboren in Neede in 1963. Van der Meulen studeerde Nederlandse letterkunde aan de Universiteit Leiden en schreef zijn doctoraalscriptie over Menno ter Braak en Hendrik Marsman. Hij werkte bij het Onderzoekinstituut voor Geschiedenis en Kunstgeschiedenis van de Universiteit Utrecht. De laatste twee, in 1995 verschenen delen (XXIV en XXV) van de Volledige Werken van Multatuli werden mede door hem geredigeerd. Zijn promotie in 2002 betrof een biografie van deze Eduard Douwes Dekker, waarvoor hij in 2003 de AKO Literatuurprijs won. In 2014 was hij een van de drie auteurs van de reeks Koningsbiografieën waarvoor hij het deel over koning Willem III der Nederlanden schreef; in oktober 2014 won van der Meulen de Libris Geschiedenis Prijs voor deze biografie.
Uit: De duivelskunstenaar en zijn meester. Over de biografieën van Vestdijk en Du Perron
“Op een avond in 1931 zat Simon Vestdijk, die tijdelijk bij zijn ouders in Den Haag woonde, op zijn kamer een paar gedichten te corrigeren, toen een inwonend nichtje hem kwam storen met de mededeling: ‘Er is een meneer Du-Perron voor je.’ Vestdijk, op dat moment nog op afroep beschikbaar als huisarts, maar dromend van een literaire loopbaan, ‘zweefde “de trappen af” en trof de bezoeker op de canapé in een hoek van de salon, waar hij een ernstig gesprek voerde met mijn vader’. Ze bleven daar niet lang. ‘Du Perron had een onuitroeibare drang naar café's, niet om er te drinken, of rond te kijken, want ik geloof, dat hij van zijn omgeving nog minder opmerkte dan ik, maar om beter te kunnen praten, vrijer, met meer ruimte om zich heen, ver van iedere zweem van huiselijkheid, die voor hem in hoofdzaak een negatief begrip scheen te vertegenwoordigen.’ Praten deed Du Perron, ‘met een stem van metaal, toch gevoelig, iets waardoor het constant ratelende, dat de Franse spreektrant altijd in zekere mate eigen is, bij hem nooit hinderlijk werd. Ik aanvaardde hem geheel, van meet af aan. De Nederlandse literatuur was bij mij binnengetreden en ik had niets meer te wensen.’ Aldus Vestdijk in zijn Gestalten tegenover mij, waarin hij Du Perron, meer dan twintig jaar na diens dood, een ‘meester’ noemde, ‘iemand tegen wie ik zonder voorbehoud kon opzien, menselijk haast nog meer dan literair’. Du Perron bleef de meester, ook nadat Vestdijk met boeken als Terug tot Ina Damman en De nadagen van Pilatus algemeen als belangrijkste ontdekking - én meest omstreden medewerker - van Forum werd gezien, het tijdschrift dat ondanks zijn korte levensduur (vier jaar) wordt herinnerd als het huisorgaan van een nieuwe en vernieuwende schrijversgeneratie, zoals De nieuwe gids dat voor de Beweging van Tachtig was. Met de boeken van Kees Snoek en Wim Hazeu, kort na elkaar verschenen, zijn de hoofdfiguren van die generatie - behalve Du Perron en Vestdijk ook Ter Braak, Marsman en Slauerhoff - nu voorzien van een biografie, met uitzondering van de wat oudere Greshoff, die tegenwoordig zo goed als vergeten is.”
Tags:Helga Ruebsamen, Antonin Artaud, René de Chateaubriand, Constantijn Huygens, Richard Wright, Mary Renault, Marijn Sikken, Femke Brockhus, Dik van der Meulen, Simon Vestdijk, Romenu
Een blad in de lucht is nog iemand: wentelend vreemd, als een bootje misbarend - met niemand aan boord dan de ijskoude bladluis die klampt aan de stengel - zichtbaar voor ieder zolang in beweging. Geen zee kan te hoog, geen hoos die hem deert als de afstand tot aarde bewaard blijft. Wat is er ruimer dan het woord dat niet mag, dan het woord dat je niet meer wilt zeggen? Dan zwerk? Smaller dan spansel, het ruim tussen zuilen van hout of nog zachter? Wie daar doorvaart ziet haven al wordt hij geblazen als voert hij de kluiver. Later, vergaderd met velen tot macht, pas verlaten, al wordt hij weer blad.
Oh there once was a woman and she kept a shop selling trinkets to tourists not far from a dock who came to see what life could be far back on the island.
And it was always a party there always different but very nice New friends to give you advice or fall in love with you which is nice and each grew so perfectly from the other it was a marvel of poetry and irony
And in this unsafe quarter much was scary and dirty but no one seemed to mind very much the parties went on from house to house There were friends and lovers galore all around the store There was moonshine in winter and starshine in summer and everybody was happy to have discovered what they discovered
And then one day the ship sailed away There were no more dreamers just sleepers in heavy attitudes on the dock moving as if they knew how among the trinkets and the souvenirs the random shops of modern furniture and a gale came and said it is time to take all of you away from the tops of the trees to the little houses on little paths so startled
And when it became time to go they none of them would leave without the other for they said we are all one here and if one of us goes the other will not go and the wind whispered it to the stars the people all got up to go and looked back on love
Jacq Firmin Vogelaar, Fritz J. Raddatz, Eduardo Galeano, Alison Lurie, Sergej Dovlatov, Kiran Desai, Ernst Meister, Lino Wirag, Doğan Akhanlı
De Nederlandse dichter, schrijver en literatuurcriticus Jacq Firmin Vogelaar (pseudoniem van Franciscus Wilhelmus Maria (Frans) Broers) werd geboren in Tilburg op 3 september 1944. Zie ook alle tags voorJacq Firmin Vogelaar op dit blog.
Uit: Reisverhaal
“Er wordt niet geklapt. Hoe iedereen weet dat het niet is afgelopen zal altijd een raadsel blijven. Veiligheidshalve klap ik bij alle gelegenheden dat er mogelikerwijs verwacht wordt dat men klapt, zonder geluid muis op muis zogezegd. Iedereen kucht of hoest voluit, het beste bewijs dat hoesten en kuchen niet nodig is zomin als ademhalen, ik bedoel snuivend ademhalen. Omdat het toeval wil dat ik op dit moment twee varkens met ridikule sprongen, met wapperende oren en overdreven snuivende snuiten een ekster zie wegjagen, lijkt me dit het juiste moment om iets recht te zetten. Hoelang ik al hier ben weet ik niet precies maar lang dat is zeker, iedereen kent me, voor niemand ben ik een vreemde en het is alsof het nooit anders geweest is, toch weet iedereen dat ik er niet bij hoor, dat zie ik, dat voel ik aan alles, misschien is het domweg een kwestie van geur. Daarover hoef ik dus niets te zeggen. Het hoe van de situatie mag ik bekend veronderstellen. Maar het wordt tijd uit de doeken te doen hoe ik hier terecht ben gekomen, en als men zegt dat ik daar rijkelik laat mee ben en bovendien zegt dat mijn verhaal bezijden de waarheid is, en dat zelfs voordat ik iets heb kunnen vertellen, dan komt dat omdat de een of ander die mij een hak wil zetten, en ik weet wie het is al zal ik hem niet het genoegen doen zijn naam voluit te vermelden zogoed als ik ook de anderen niet of alleen onder een andere naam zal laten optreden, een verhaal de wereld in heeft gestuurd waarin op z'n zachtst gezegd enkele details vergeten zijn, een hele reeks details mag ik wel zeggen, precies de hoofdzaken moet ik eerlikheidshalve zeggen die voor beter begrip onmisbaar zijn. Algemeen wordt aangenomen dat ik hier terecht kwam, terecht, terecht? - terecht, omdat ik familie wilde opzoeken of enkele oude bekenden, gewoonlik de enige reden voor een normaal mens om zich in de provinsie te wagen, of zelfs om ergens rustig een paar dagen te gaan zitten, men heeft het in dat verband over uitblazen of op adem komen gehad, maar die veronderstelling is uitsluitend gebaseerd op een slordigheid van de bewuste persoon die het verhaal in omloop heeft gebracht en het had over een fraaie lentedag.Eigenlik doet het er helemaal niet toe wat voor weer en welk seizoen het was - in dit land schijnt bij alles de weersgesteldheid vermeld te moeten worden evenals de leeftijd, het geslacht, vooropleiding, eventuele kwalen en huwelikse staat, dat geeft een schijn van konkreetheid neem ik aan, en ik zou zelf niet eens geweten hebben wat voor weer het was geweest ware het niet dat ik bij toeval weet dat het hartje winter was en vroor dat het kraakte, zo heet dat, zo was het ook inderdaad, hartje winter want het was bitter koud en het vroor dat het kraakte zodat het zelfs terwijl we reden dermate koud in de auto was dat onze adem op onze lippen bevroor, soms zelfs de woorden in onze keel bleven steken en nog wat van die onalledaagse effekten.”
Jacq Firmin Vogelaar (3 september 1944 — 9 december 2013)
„20. Mai 1982 Zürich-Report. Wahrscheinlich liegt’s ja an mir und einem sonderbaren «Zustand» – ob’s auch das Männer-«Klimakterium» ist? – : Aber genossen habe ich nichts von alledem. Das ist das eigentlich Bemerkenswerte und traurig Machende – es war STRAHLENDSTES Frühlingswetter mit kleinen Wölkchen über dem See, mit feinem Zimmer, herrlichem Essen, ein Leben wie ein König und «Herr Professor» hinten und vorne im Hotel und auch sonst. Behagliches Mittagessen mit Ruthchen Liepman, ganz viel Zeit zum Bummeln – aber, aber. Ich weiß eben nicht, wie man das macht, bummeln. Ich laufe nervös durch die Stadt, die ich ja schließlich auch schon mal gesehen habe; was muß ich mit 50 Jahren staunend durchs Niederdorf trudeln, das macht man als Student, oder mir den Kakteengarten am See ansehen. Mumpitz. Ich sitze dort in einem Café – und bin nach 20 Minuten nervös, zwinge mich da, eine Straße langzugehen, zwinge mich ins Museum – aber auch Cézanne-Bilder habe ich schon mal gesehen (allenfalls verblüffend eine Hans-Richter-Ausstellung, den ich immer für einen 3.klassigen Dadaisten hielt und der offenbar doch mehr war). Ist es auch unser Fatum, daß wir nicht mehr oder kaum noch eugierig sein können? Was soll man mir schon Neues bieten? So streife ich ziellos und wahllos durch Zürich, getreu dem neuen Motto, mir nicht mehr als 4 Termine auf einen Tag zu legen ; das halte ich nun zwar brav durch, aber viel Sinn gibt’s auch nicht. Dann also Muschg und die «Kuhauge»-Premiere – hm. Ich war doch ziemlich aufgeregt, hatte ja aus diesem Manuskript noch nie etwas öffentlich gemacht. Muschg holte mich ab, war einerseits nett und fast freundschaftlich wie immer, andererseits merkbar irritiert, daß ich in diesem Hotel wohnte – im «Baur au Lac» hätten seit Jahrzehnten keine Linken mehr gewohnt. Das alte Lied – die Uniform, Ente fahren und Gauloise rauchen . . . An der Uni dann ein eher merkwürdiger Kreis, keineswegs in erster Linie Studenten, mehr kunstsinnige, alte Damen, davon reichlich. Zuerst ein «Seminar» über mich, was auch merkwürdig ist, mit anzuhören ; die Eingangslaudatio ist man ja gewöhnt, es ginge ja auch nicht, jemanden einzuladen, ohne ihn «wundervoll» zu finden.“
Fritz J. Raddatz (3 september 1931 - 26 februari 2015) Cover
Uit:Days and Nights of Love and War (Vertaald door Judith Brister)
« I lost quite a few things in Buenos Aires. Due to the rush or to bad luck, no one knows where they ended up. I left with a few clothes and a handful of papers. don't complain. With so many people lost, to cry over things is to lack respect for pain. Gypsy life. Things are next to me but then they disappear. I have them by night, I lose them by day. I'm not a prisoner of things; they don't decide anything. When I split up with Graciela, I left the house in Montevideo intact. The Cuban sea-shells and the Chinese swords, the Guatemalan tapestries, the records and the books and everything else. To have taken something would have been cheating. All this was hers, time shared, time I'm grateful for.'And I set out for the unknown, clean and unburdened. My memory will retain what is worthwhile. My memory knows more about me than I do; it doesn't lose what deserves to be saved. Inner fever: cities and people, unattached to my memory, float towards me: land where I was born, children I made, men and women who swelled my soul. How many men will be yanked from their homes tonight and thrown into the wastelands with a few holes in their backs? How many will be mutilated, blown up, burnt? Terror stalks out of the shadows, strikes and returns to the darkness. A woman's red eyes, an empty chair, a shattered door, someone who will not be back: Guatemala 1967, Argentina 1977. That year had been officially declared the year of peace in Guatemala. But no one fished anymore near the city of Gualdn because the nets brought up human bodies. Today the tide washes up pieces of cadavers on the banks of the Rio de la Plata. Ten years ago bodies appeared in the Rfo Motagua or were found, at dawn, in gorges or roadside ditches: featureless faces which could never be identified. After the threats came the kidnappings, the attacks, the torture, the assassinations. The NOA (New Anticommunist Organization)—which pro-claimed that it worked "together with the glorious army of Guatemala"—pulled out its enemies' tongues and cut off their left hands. The MANO (Organized Nationalist Anticom-munist Movement), which worked with the police, plked black crosses on the doors of the condemned. At the bottom of San Roque Lake, in Cdr. doba, Argentina, bodies sunk with rocks are now appearing, just as in the area surrounding the Pacaya Volcano, Guatemalan peasants found a cemetery full of rotting bones and bodies.”
Eduardo Galeano (3 september 1940 – 13 april 2015) Hier met de Boliviaanse President Evo Morales (links)
“Jimmy also had a gift for making everything relevant. He shared E. M. Forster's belief that one must connect with other people—perhaps only some other people, in his case. If Jimmy liked someone, he would often try to find a bond between this person and himself, a coincidence: he was delighted, for instance, to discover that he and a new acquaintance had stayed in the same pension in Florence, or that I'd been born on September 3, exactly six months later than he. But what Jimmy connected best wasn't people but words and ideas. He was keenly alert to ambiguity and multiple meanings, and scathingly and inventively alert to banality. Sometimes when I was with him, I would hear a cliché hop out of my mouth, like the frogs and toads that afflict the bad sister in the fairy tale. Usually he would only wince slightly; but now and then he would repeat the cliché in his characteristic drawl, half eastern upper class and half southern. He would play with it in a mild, devastating way, scrutinizing the words with a herpetologist's detachment. For instance, when I described my six-year-old son's state of mind by saying that he was "as mad as a wet hen," the response was: "Yes. I wonder: would the juvenile equivalent be 'as mad as a wet chicken'? Or perhaps you could use the masculine form, 'as mad as a wet cock.'" In his writing Jimmy would often casually rescue clichés from banality. In Sandover, for instance, he speaks of "this net of loose talk tightening to verse." He was able to give any word or phrase, even the most ordinary, double and triple meanings, connecting it with weather, music, interior decoration, art, literature, myth, history, or several of these at once. A kind of poetic, meaningful punning was one of his specialities. One famous early example is the double pun in "Three Sketches for Europa." The nymph Europa, kidnapped by Jupiter in the shape of a bull, eventually becomes Europe: The god at last indifferent And she no longer chaste but continent. Jimmy could make puns in several languages at once: both he and David were fluent in French, German, Italian, and modern Greek, and Jimmy also knew classical Latin and Greek. Most readers and listeners were awed, but a few were made uneasy by the flow of wordplay. One of these dissenters, when I praised Jimmy's verbal wit and skill, remarked, "Uh-huh. A disconnected man, a man without a job or a family or a permanent home, no wonder he's fascinated by connections."
Alison Lurie (Chigaco, 3 september 1926) Cover Cover
Uit: Pushkin Hills (Vertaald door Katherine Dovlatov)
“The driver glanced in our direction. The tourists were in their seats. Aurora finished the ice cream and wiped her fingers. "In the summer," she said, "the museum pays very well. Mitrofanov makes close to two hundred roubles." "And that's two hundred roubles more than he's worth." "Why, you're also bitter." "You'd be bitter too," I said. The driver honked twice. "Let's go," said Aurora. The Lvov bus was stuffy. The calico seats were burning hot. The yellow curtains intensified the feeling of suffocation. I was leafing through the pages of Alexei Vulf's Diaries. They referred to Pushkin in a friendly and sometimes condescending manner. There it was, the closeness that spoils vision. Everyone knows that geniuses must have friends. But who'll believe that his friend is a genius?! I dozed off to the murmur of some unintelligible and irrelevant facts about Ryleyev's mother...* Someone woke me when we were already in Pskov. The kremlin's freshly plastered walls brought on a feeling of gloom. The designers had secured a grotesque Baltic-style emblem made of wrought iron above the central archway. The kremlin resembled a gigantic model. One of the outbuildings housed the local travel bureau. Aurora filed some paperwork and we were driven to Hera, the most fashionable local restaurant. I wavered — to top up or not? If I drank more, tomorrow it'd be even worse. I didn't feel like eating... I walked onto the boulevard. Low and heavy, the lindens rustled. Long ago I realized that as soon as you give way to thinking, you remember something sad. For instance, my last conversa-tion with my wife... "Even your love of words — your crazy, unhealthy, pathological love — is fake. It's nothing more than an attempt to justify the life you lead. And you lead the life of a famous writer without fulfilling the slightest requirements. With your vices you should be a Hemingway at the very least..." "Do you honestly think he's a good writer? Perhaps Jack London's a good writer, too?" "Dear God! What does Jack London have to do with this?! My only pair of boots is in the pawnshop... I can forgive anything. Poverty doesn't scare me. Anything but betrayal!" "What do you mean?" "Your endless drinking. Your... I don't even want to say it... You can't be an artist at the expense of another human being... It's low! You speak of nobility, yet you are a cold, hard and crafty man..." "Don't forget that I've been writing stories for twenty years." "You want to write a great novel? Only one in a hundred million succeeds!" "So what? In the spiritual sense a failed attempt like that is equal to the greatest of books. Morally it's even higher, if you will, since it excludes a reward..."
Sergej Dovlatov (3 september 1941 - 24 augustus 1990)
“Never ever was the tea served the way it should be, but he demanded at least a cake or scones, macaroons or cheese straws. Something sweet and something salty. This was a travesty and it undid the very concept of teatime. "Only biscuits," said Sai to his expression. "The baker left for his daughter's wedding." "I don't want biscuits." Sai sighed. "How dare he go for a wedding? Is that the way to run a business? The fool. Why can't the cook make something?" "There's no more gas, no kerosene." "Why the hell can't he make it over wood? All these old cooks can make cakes perfectly fine by building coals around a tin box. You think they used to have gas stoves, kerosene stoves, before? Just too lazy now." The cook came hurrying out with the leftover chocolate pudding warmed on the fire in a frying pan, and the judge ate the lovely brown puddle and gradually his face took on an expression of grudging pudding contentment. They sipped and ate, all of existence passed over by nonexistence, the gate leading nowhere, and they watched the tea spill copious ribbony curls of vapor, watched their breath join the mist slowly twisting and turning, twisting and turning. Nobody noticed the boys creeping across the grass, not even Mutt, until they were practically up the steps. Not that it mattered, for there were no latches to keep them out and nobody within calling distance except Uncle Potty on the other side of the jhora ravine, who would be drunk on the floor by this hour, lying still but feeling himself pitch about-"Don't mind me, love," he always told Sai after a drinking bout, opening one eye like an owl, "I'll just lie down right here and take a little rest-" They had come through the forest on foot, in leather jackets from the Kathmandu black market, khaki pants, bandanas-universal guerilla fashion. One of the boys carried a gun. Later reports accused China, Pakistan, and Nepal, but in this part of the world, as in any other, there were enough weapons floating around for an impoverished movement with a ragtag army. They were looking for anything they could find-kukri sickles, axes, kitchen knives, spades, any kind of firearm.”
In den Gängen meiner Ohren hatte das wilde Leben seinen Faden verloren. Ich schlief, und träumend tickten die Ȁhren des großen Kornfeldes die Zeit. Ein Maulwurf, sehr alt, wieder Kind, sang in seinem Labyrinth süße Weisen. So hatten die Tiere der Nacht, die mit blutenden Wunden, ihren Sänger gefunden.
Abend erscheint
Abend erscheint. Rauchig ist die Stadt meiner Mutter, rauchig die Stadt meines Vaters von den Eisenöfen.
Ein Hirte auf einem Stoppelfelde hoch auf dem Berge über der rauchigen Stadt pfeift seinem Hunde. Der läuft um die Herde,
der läuft immer enger um die Herde, der läuft in immer kleinerem Kreis, bis die Hürde die Schafe umfängt.
Bald schlafen die Schafe auf dem Berge. Bald schlafen die Kinder in der rauchigen Stadt von Vater und Mutter.
Kind, das malt
Malt ein Grab und ein Kind darin
und malt eine Riesin, die die Arme schwingt über dem Grab.
Ernst Meister (3 september 1911 - 15 juni 1979) Portret door Josef Plenk, 1937
Ans mildwarme Ufer der Rhöne kam ein Jüngling gefahrn mit dem Rhönrad.
Glitt er aus, fiel er herhein. Und noch immer stak er im Rhönrad.
Unerbittlich sank er darhin. denn er konnte nicht lassen vom Rhönrad.
Im Abblendlicht spülte der Strom heran jungen Leichnam, geflochten ans Rhönrad.
Möge er friedlich rhun unterm Steine geschmiegt an sein Rhönrad
Reiten
... ein Pferd stand vor dem Hürdenbaum, es krümmte nicht ein Kniegelenk. Ein Pferd stand vor dem Hürdenbaum, vom Maul erteilte falber Schalm. Es nahm als für ein Gastgeschenk des Wassergrabens Nassgetränk. Ein Pferd stand vor dem Hürdenbaum…
Lino Wirag (Pforzheim, 1983) Pforzheim
De Turks-Duitse schrijverDoğan Akhanlıwerd geboren in 1957 in Şavşat in de provincie Artvin in het noordoosten van Turkije. Hij is opgegroeid in dit kleine dorpje. Op 12-jarige leeftijd ging hij bij zijn oudere broer in Istanbul wonen om zijn opleiding te kunnen vervolgen. Hij werd in 1975 even gearresteerd omdat hij een linkse krant had gekocht. Dit incident wekte zijn politieke interesse en betrokkenheid. Na de staatsgreep in 1980 ging hij ondergronds. Van 1985 tot 1987 zat hij om politieke redenen gevangen in een militaire gevangenis in Istanbiul. Daar werd Akhanlı gemarteld. In 1991 vluchtte hij naar Duitsland en vroeg er om asiel. Sinds het midden van de jaren negentig woont hij in Keulen als schrijver van politiek prosa en essays. In 1998 hebben de Turkse autoriteiten hem zijn burgerschap afgenomen. Drie jaar later werd hij Duits staatsburger. Akhanli is medewerker van de vereniging "recherche international", die het onderzoek naar de Armeense volkenmoord bevordert, die in het eerste kwartaal van de 20ste eeuw werd gepleegd. Hij richtte in Keulen ook de Raphael Lemkin Bibliotheek op, genoemd naar de man die als eerste over de wreedheden tegen de Armeniërs schreef. In 2010 werd Doğan Akhanlı gearresteerd bij aankomst in Turkije en werd hij in hechtenis genomen wegens een vermeende deelname aan een overval in 1989. In december 2010 werd hij vrijgelaten. Het proces werd in 2011 voortgezet in zijn afwezigheid. Akhanlı ontkende enige betrokkenheid bij de misdaad en veroordeelde de beschuldiging als politiek gemotiveerd en geconstrueerd. Op 12 oktober 2011 werd Akhanlı vrijgesproken vanwege gebrek aan bewijs. Daarna legden de Turkse autoriteiten aan de schrijver een inreisverbod op. In 2013 werd er een internationaal arrestatiebevel uitgevaardigd Op 19 augustus 2017 heeft de Spaanse politie op verzoek van de Turkse autoriteiten Akhanlı in Granada gearresteerd. Na een tussenkomst van de Duitse minister van Buitenlandse Zaken, Sigmar Gabriel, werd hij vrijgelaten, maar mag hij Madrid niet verlaten tot de rechtbank heeft besloten over het Turkse uitleveringsverzoek. De Duitse bondskanselier Angela Merkel bekritiseerde de Turkse regering scherp en verweet haar de internationale organisatie Interpol te misbruiken.
Uit: Das Mädchen und die warme Solidarität
„Das Mädchen, das nun kein Mädchen mehr ist, sondern eine erwachsene selbstbewusste Frau, erinnert sich an einen Einkaufskorb, der im Aufenthaltsraum ihres Vaters im Laden stand und wie neugierig sie war, was da wohl drin sein konnte. Wochen später, als sie nach Hause kam und ein Brötchen aß, sah sie eben diesen Korb, den, wie ihr Vater sagte, ein junger Mann vergessen hatte zu Weihnachten abzuholen. Im Korb fand sie eine Campinggasflasche mit Sternenmuster, was ihr für ein Weihnachtsgeschenk recht komisch vorkam. Ein paar Sekunden später, als sie sich gebückt hatte, um etwas in ihrer Schultasche zu suchen, explodierte die Metalldose mit einem lauten Knall. “Es war eine Bombe, ein Bömbchen, wie die Täter derNSU später in ihrem Bekennervideo zynisch lästerten”, schrieb die SZ am 5. Juni 2014 in einem Artikel über das Mädchen, das kein Mädchen mehr ist, sondern eine 32-jährige Ärztin, die 13 Jahre später, als Zeugin im NSU-Prozess sitzt. Sie braucht nichts zu erzählen, die Bombe hat genug Spuren auf Ihrem Körper hinterlassen. Ihre Augen geschweißt, die Trommelfelle zerstört, das Gesicht zerschnitten und Haare und Haut verbrannt. Sie erwachte erst sechs Wochen nach dem Vorfall aus dem Koma. Ich las die Zeitung unterwegs nach Köln. Ich wollte die Gedenkfeier “Zusammenstehen /Birlikte”, die in Köln-Mülheim zum 10. Jahrestag stattfindet, nicht verpassen. Ich hatte vor, die Eröffnungsveranstaltung, die Premiere des Theaterstückes von Nuran David Caliskan, anzuschauen. Sie wurde gefragt, berichtete die SZ weiter, ob sie daran gedacht habe, Deutschland zu verlassen, nachdem klar war, wer hinter dem Bombenanschlag steckte? Diese Frage habe ich auch mir gestellt. Nicht nach den Morden der NSU, sondern Anfang der 90er Jahre, die durch eine Welle rassistischer und neonazistischer Gewalttaten geprägt waren. Ich lebte zusammen mit meiner Frau, meinem damals 8 jährigen Sohn und meiner zweieinhalb Jahre jungen Tochter vorläufig in einem Asylbewerberheim, im heutigen 3. Stock der VHS. Dort lebten wir zusammen mit einer kurdischen Familie in Bergisch Gladbach, als die Pogrome und Brandanschläge in Hoyerswerda, in Rostock-Lichtenhagen, in Mölln passierten. Während unseres Aufenthalts in den Asylheimen haben wir nachts ständig Wache gehalten. Obwohl unsere Asylantrag noch nicht anerkannt war, durften wir in eine Wohngemeinschaft umziehen. Unsere zukünftigen Mitbewohner hatten sich entschlossen, mit einer Asylbewerberfamilie zusammen wohnen zu wollen.“
Er is een groote regen losgekomen, Zooals soms in ontruste nacht de droomen Van een heel leven, saâmgedrongen Tot één droom, door ons slapen zongen, Zoo is de zomer in dit zware ruischen Geperst, en spat uiteen en is gedaan. Reeds morgen zullen wijd de hemelsluizen Voor ’t plassen van het najaar openstaan.
De paden van den tuin zijn breede stroomen Geworden, die door sprieterige zoomen Gras van de meren zijn gescheiden: De perken, waarin bloemen lijden. Het struikgewas, verwirrewaaid, verpletterd, Zwenkt treurig tallenkanten heen en weer. En uit de hooge boomen kletst en klettert Een bui dor hout en zwakke takken neêr.
Ten bongerd, hoeveel vruchten zijn ontvlogen Aan ’t vast verband voor ongewisheids logen. Zij lieten zekerheid van lot en voortbestaan Om vrij, als vagebonden, dood te gaan. Misschien dat straks de tuinman of zijn knapen Hen, zwaar beschadigd, in hun manden rapen. Maar ’t ooft, geduldig dragend tijd en duur, Wordt rijp geplukt op ’t volslagen uur.
Je haar
Nu denk ik aan het geuren van je haren, Toen ‘k mijn gezicht in ’t zijig goud verborg, En als je handen dan met groote zorg Voelden, hoe vreeselijk verward ze waren,
Lachte ik en liet mijn lippen zoetjes glijden Langs ’t leuke kort gekroezel in je nek, En zag, hoe lieflijk blozend elke plek Werd, waar zij spelend eventjes verbeidden.
Elken dag is mij dit geluk geweest, En als een zieke, die wel traag geneest, Maar ’t frisscher bloed voelt door zijn leden stroomen,
Sterker van stuwing, al maar krachtiger, Beheerscht mij heviger en machtiger Het leven, dat ons samen heeft genomen.
Shakespeare
Hij kende ’t schoon beweeg van edelvrouwen, Van koningen en dartel ambachtsvolk; Van minnenden en sluipers met de dolk In drukke stad en vredige landouwen.
Bij glans van maan en flakkrende flambouwen, Onder den schijn van zon, in regenwolk, Bij feest, op kerkhof, bij den heksenkolk, Durfde hij levens wrevel aan te schouwen.
Hij proefde, walgelijk, de gal van kwaad, Hij leed de kwaal van ontrouw en van haat,
En ter genezing werd hem ingeschonken De liefde, en hij werd van liefde dronken.
En ’t eigen lijden en zijn zoet ontzetten Verborg hij stil in stralende sonnetten.
Willem de Mérode (2 september 1887 – 22 mei 1939) Rond 1910
“Dan komt de concretere situering: het burgerlijke gezin, waarvan ieder lid afzonderlijk wordt voorgesteld, in een min of meer karakteristieke bezigheid. De vader vertrekt uit zijn fabriek; de dochter komt thuis van het lyceum; de zoon, na school, met enkele vrienden; de moeder thuis, in gebed; het dienstmeisje laat de postbode binnen. Zij hebben geen relatie met elkaar, ontmoeten elkaar slechts terloops: aan tafel, later bij het afscheid van de jongeman. Het zijn geabstraheerde figuren: ‘vader’, ‘moeder’, ‘echtgenoot’, ‘dochter’, ‘zus’, ‘zoon’, ‘broer’, ‘dienstmeisje’. De hele proloog verloopt in wit-zwart beelden, zonder geluid, ook wanneer de figuren spreken: we zien alleen hun lippen bewegen. Nu kan de vreemdeling zijn intrede doen. Hij wordt aangekondigd door de postbode. ‘Who's that boy?’ vraagt iemand. ‘A boy’, antwoordt de dochter. En meteen begint de reeks verleidingen. Iedere verleiding staat apart, ze volgen elkaar op in een strakke orde: het dienstmeisje, de zoon, de moeder, de dochter, en tenslotte de vader. Wanneer iedereen aan de beurt is geweest, verschijnt de postbode opnieuw. Terwijl ze allemaal samen aan tafel zitten, krijgt de jongen bericht dat hij moet vertrekken. Hierop volgen, weer abrupt en zonder schakels, de reacties van de verschillende figuren: een lange, vijfledige monoloog, gericht tot de zwijgende jongen, een woordenaria in sterk contrast met de rest van de film, die nagenoeg geheel in een volledige stilte verloopt, met af en toe op de achtergrond de eerste maten van Mozarts Requiem, wat moderne muziek, getjilp van vogels en stadsgeluiden. De bekentenissen van de vijf mensen zeggen ongeveer het volgende: De zoon: ‘Ik herken mezelf niet meer. Je hebt me uit de normale orde gehaald. Ik besef nu dat ik anders ben. Ze zullen allemaal tegen me zijn’. Een beschuldiging. De moeder: ‘Ik was onverschillig. Hoe heb ik die leegte om me heen kunnen dragen? Nu je weggaat, is er niets gebroken tenzij de goede faam van mijn burgerlijke kuisheid’. Dank, vermengd met een verwijt. De dochter: ‘Ik hield alleen van mijn vader. Dank zij jou ben ik weer normaal geworden. Nu je weggaat gooi je me terug vanwaar ik kom. Het goede dat je me hebt doen ontdekken, heeft me ook het kwaad doen ontdekken. Wat moet ik doen?’ Onmacht. De vader: ‘Je bent gekomen om te vernietigen. Voor mij was de vernietiging totaal. Ik heb mijn identiteit verloren. Het schandaal betekent de dood’. Twijfel. De meid zegt niets: zij helpt de jongen met zijn koffer, kust zijn hand.”
Eric de Kuyper (Brussel, 2 september 1942) Scene uit “Teorema” (1968) met Terence Stamp als de bezoeker en Andrés José Cruz Soublette als Pietro
“The boy could smell the blood from fifty yards away. It was a strong, pungent odor that made him gag yet piqued his curiosity. Common sense told him to turn around and get some help. His father. His mother. One of his neighbors. Anyone who could protect him from what he was about to discover. But common sense rarely mattered to an eight-year old. Especially when he was somewhere he didn’t belong. The valley to his right was lined with camphor trees, many 75 feet tall and 100 feet wide. The path in front of him was rugged, made of black volcanic rock that dominated the subtropical island and formed its very core. The temperature was cold, in the low 40s, but would climb steadily as the day wore on, a by-product of the nearby Kuroshio and Tsushima currents. The sun was still rising over the eastern sea when he made his choice. He zipped his jacket over his nose and inched forward, following the stench of death. For years his family had warned him about this place, claiming it was built for evil. It was a story that wasn’t difficult to believe. Sometimes, late at night, he could hear the screams—bloodcurdling shrieks that ripped through the dark and jostled him from his sleep. The first time he heard them he assumed he was having a nightmare, but the sounds didn’t stop when he sat up in bed. In fact, they got louder. This went on for days, weeks, until he could take no more. He had to know the truth. Ignoring his family’s wishes, he snuck into town and asked one of the village elders about the sounds from the hill. The old man laughed at the boy’s audacity. He, too, had been a curious child and felt this trait should be rewarded—but only if the boy could understand the truth. “Look at me,” the old man ordered in Korean. “Let me see your eyes.” The boy knew he was being tested. He stared at the old man, refusing to blink, hoping to prove his courage even though his palms were sweating and his knees were trembling. Tension filled the hut for several seconds. The entire time the boy could barely breathe. Finally, the old man nodded. The boy was ready for the truth, if for no other reason than to keep him afraid of the place on the hill, to keep him alive. Sometimes fear was a blessing. With a grave face and a gravelly voice, the old man whispered a single name that was known throughout Jeju, a place that sent shivers down the boy’s spine and woke the hairs on his neck.”
Ik hou niet van de lente, d'uitgelaten bode Van heete zon, en dronken fruit en wulpsche bloemen. Mijn liefde was, van haar geboorte af, een doode: Nooit zal de even droeve mij haar lievling noemen.
Ik hou niet van de lent, haar kloppend bloed, haar schuimen. Ik heb den roes van 't handgeklap koel afgezworen. 'k Wil dienen, sterf loos mij herscheppen, maar in ruimen Waar niets meer mijn ootmoedige geluk komt storen.
'k Wil dienen, vechten, mij herscheppen, marmerglimmend, Maar àl in vred', in grooten, innerlijken vrede, In 't stille huis, en verder dan de lent', en immer Bereid, om ruischloos 't eeuwig najaar in te treden.
Augustus
Het raam staart in den nacht verloren: blauw is hij, en stil, een nacht van melk en sterren, met slechts één schaduw: Onze Lieve Vrouw, die glijdt met witte handen van versterven.
Eén schaduw, en één licht, want in dien nacht steekt weer de wond, die 't kruis is aller kerken: berouwen, en de droom dat men, ontkracht, in Haar de blijvend Schoone moet verwerven.
De tuinen liggen bruin van weemoed neer, zij zien visioenen door de boomen zwerven: het golven van een middenzomerzee, en uw gestalte, wuivend in de verte.
Een kloosterling die 't leven dol bemint, een wereldling die de natuur onterfde, - ze zitten beiden schrijvend in het kind, dat met Madonnabeeldjes speelt en verven.
Ach goede nacht, kom tot het einde weer, met uwe wond en haar ontvleesde bloemen, bewaar soms in het kind zijn schoone zeer, tusschen de wijze nachten van verzoenen.
Uit: Der Schrei der Hyänen (Samen met Andrea Paluch)
„Arabella ging durch die Hintertür auf den Hof hinaus. Das Karree, das von der Rückwand des Hauses mit der Remise an der rechten Flanke und dem Pferdestall an der linken um einen Wellblechbrunnen herum angelegt worden war, schien genau unter der Milchstraße zu liegen. Draußen war es hell und farblos. Der Weißdorn, der ihr Christbaum gewesen war, lehnte am Brunnenrand. Sie stieg über die Wanne mit den Gedärmen des Gnus, das Frank am Abend geschossen und zum Ausbluten in den Waschraum gehängt hatte. Sie würde, was sie nicht verwursten konnte, pökeln müssen, wenn es nicht verderben sollte. Im Schuppen brannte eine Tranlampe. Walöl war hier billiger als Petroleum. Frank wandte sich um, als Arabella eintrat. Er war nackt bis auf seine alten Knobelbecher. Seine Körperhaare klebten auf der Haut, die Lampe flackerte und seine Schultern vibrierten im zuckenden Schein, ohne daß er sich bewegte. Er hatte die Nilpferdpeitsche in der Hand. »Sie muß hoch. Das Kalb kann nicht raus.« Tatsächlich lag die Kuh mit geblähtem Bauch in einer verdrehten Stellung so weit an die Wand gepreßt, daß man nicht hinter sie konnte. Arabella streichelte ihr über das feuchte Maul und die heißen Ohren. Das Fell war schweißnaß. Über den Körper lief ein Schauer. »Man sieht die Hufe schon.« Arabella beugte sich über das Tier. Es roch nach Fruchtwasser. Ein kleines, mit milchiger Eihaut überzogenes Bein ragte aus der Kuh. Sie faßte es an. Das Horn des Hufs war weich. Draußen meckerte eine Hyäne. Arabellas Nackenmuskel zog sich zusammen. Röchelnd sog Frank Schleim zusammen und spuckte aus. Dann trat er der Kuh mit der Stiefelspitze in die Seite. »Du ziehst sie hoch!« kommandierte er seine Frau. »Jetzt reicht es, sonst prügle ich dich auf die Beine«, brüllte er das Tier an. Arabella legte der Kuh einen Baststrick um den Hals und zog kräftig. Frank schlug das Tier mit dem Sambjok. Zuerst mit dem stumpfen Griff, dann mit der Leine aus Flußpferdhaut. Das Leder schnitt durch das Fell der Kuh wie ein Messer. Daß sie blutete, sah Arabella erst, als die Tropfen langsam über die weißen Schecken quollen.“
Robert Habeck (Lübeck, 2 september 1969) Hier met Andrea Paluch
We scholen angstig biddend in de kelder waarvan de muren trilden in 't zwaar geweld. En buiten was de nacht alleen maar helder van 't vuren der kanonnen in het veld. Aan de Engelen die met een Blijde Boodschap de herders maanden naar Bethlehem te gaan, daar was in ons verwoeste landschap in die helse nacht, geen denken aan. Totdat bij alle mitrailleur-gejengel die Tommy zich boog in het keldergat en ons liet weten, als Gehelmde Engel, dat er tóch Vrede in die Kerstnacht zat.
Pierre Huyskens (2 september 1931 – 19 november 2008) Wessem
„Wir heißen Trotta. Unser Geschlecht stammt aus Sipolje in Slowenien. Ich sage: Geschlecht; denn wir sind nicht eine Familie. Sipolje besteht nicht mehr, lange nicht mehr. Es bildet heute mit mehreren umliegenden Gemeinden zusammen eine größere Ortschaft. Es ist, wie man weiß, der Wille dieser Zeit. Die Menschen können nicht allein bleiben. Sie schließen sich in sinnlosen Gruppen zusammen, und die Dörfer können auch nicht allein bleiben. Sinnlose Gebilde entstehen also. Die Bauern drängt es zur Stadt, und die Dörfer selbst möchten justament Städte werden. Ich habe Sipolje noch gekannt, als ich ein Knabe war. Mein Vater hatte mich einmal dorthin mitgenommen, an einem siebzehnten August, dem Vorabend jenes Tages, an dem in allen, auch in den kleinsten Ortschaften der Monarchie der Geburtstag Kaiser Franz Josephs des Ersten gefeiert wurde. Im heutigen Österreich und in den früheren Kronländern wird es nur noch wenige Menschen geben, in denen der Name unseres Geschlechts irgendeine Erinnerung hervorruft. In den verschollenen Annalen der alten österreichisch-ungarischen Armee aber ist unser Name verzeichnet, und ich gestehe, daß ich stolz darauf bin, gerade deshalb, weil diese Annalen verschollen sind. Ich bin nicht ein Kind dieser Zeit, es fällt mir schwer, mich nicht geradezu ihren Feind zu nennen. Nicht, daß ich sie nicht verstünde, wie ich es so oft behaupte. Dies ist nur eine fromme Ausrede. Ich will einfach, aus Bequemlichkeit, nicht ausfällig oder gehässig werden, und also sage ich, daß ich das nicht verstehe, von dem ich sagen müßte, daß ich es hasse oder verachte. Ich bin feinhörig, aber ich spiele einen Schwerhörigen. Ich halte es für nobler, ein Gebrechen vorzutäuschen als zuzugeben, daß ich vulgäre Geräusche vernommen habe. Der Bruder meines Großvaters war jener einfache Infanterieleutnant, der dem Kaiser Franz Joseph in der Schlacht bei Solferino das Leben gerettet hat. Der Leutnant wurde geadelt. Eine lange Zeit hieß er in der Armee und in den Lesebüchern der k. u. k. Monarchie: der Held von Solferino, bis sich, seinem eigenen Wunsch gemäß, der Schatten der Vergessenheit über ihn senkte. Er nahm den Abschied. Er liegt in Hietzing begraben. Auf seinem Grabstein stehen die stillen und stolzen Worte: »Hier ruht der Held von Solferino.«
Joseph Roth (2 september 1894 - 27 mei 1939) Postzegel ter gelegenheid van zijn 100e geboortedag in 1994
„In dieser Sommernacht tanzten die derben Weiber und die zusammengebuckelten Männer des kleinen Dorfes Stauff. Sie stampften den Boden unter der Linde im Reigen, so daß die klobigen Holzschuhe auf dem festgetretenen Lehm knallten. Die Burschen juchzten, wenn sich die Leinenröcke der Weiber im böhmischen Wirbler bauschten. Der Zigeuner, der aus der Straubinger Gegend das Donautal heruntergekommen war, ließ seine dreisaitige Fidel wilder und wilder wimmern, je mehr Bier und Branntwein ihm die Bauern spendierten. Auf dem Anger, auf roh zusammengehauenen Holzbänken, hockten die Alten des Dorfes beisammen, die Gesichter rot vom Schnaps, die knotigen Hände auf die Schenkel gestemmt. Wohlwollend betrachteten sie die Tänzer, hielten sich aber selbst lieber an die bauchigen Tonflaschen und die fetten Speckseiten, an denen heute kein Mangel herrschte. Ihre Bärte glänzten von Speichel und Schmalz, und mitten unter den Alten lag, hingestreckt wie ein brauner Hügel, der wandernde Pfaffe aus Metten, welcher Stunden zuvor das Brautpaar zusammengegeben hatte. Der Mönch war schwerer betrunken als alle anderen; er gehörte zu denen, die hauptsächlich wegen der schäumenden Bierbitschen und der saftigen Kapaune auf der Klostertafel die Kutte angezogen hatten, und es mochte ihn wohl auch verdrießen, daß der Abt ihn stets nur zu den ärmlichen Hochzeiten der Leibeigenen sandte. Deswegen hatte er sich, nachdem das Sakrament vollzogen war, besoffen und sich den Wanst vollgeschlagen, wohl wissend, daß keiner der einfältigen Dörfler es wagen würde, ihn deswegen zu tadeln. Und es war wirklich so, daß die Leibeigenen es sich zur Ehre rechneten, daß der geweihte Mann ihren einfachen Genüssen so kräftig zusprach. »Da, stärke dich, in des Heilands Namen«, sagte der Viertelhübner Jörg und reichte dem Mönch seinen eigenen Bierkrug. »Sollst in Metten nicht erzählen können, daß die Eigenleute von Stauff Geizhälse wären. Sollst dir hier ein Gutes antun und später Fürbitt einlegen für uns Stauffer in deiner Klosterkirche.«
Manfred Böckl (Landau an der Isar, 2 september 1948)
Komm, Liebchen, es neigen Die Wälder sich dir; Und alles mit Schweigen Erwartet dich hier. Der Himmel, ich bitte, Von Wölkchen wie leer! Der Mond in der Mitte, Die Sternlein umher! Der Himmel im glatten Umdämmerten Quell! Dies Plätzchen im Schatten, Dies andre so hell! Im Schatten, der Liebe Dich lockendes Glück, Dir flüsternd: es bliebe Noch vieles zurück. Es blieben der süßen Geheimnisse viel; So festes Umschließen; So wonniges Spiel! Da rauscht es! Da wanken Auf jeglichem Baum Die Äste, da schwanken Die Vögel im Traum. Dies Wanken, dies Zittern Der Blätter im Teich - O Liebe, dein Wittern! O Liebe, dein Reich!
Johann Georg Jacobi (2 september 1740- 4 januari 1814) Anoniem portret
Dans le ciel du couchant, délicat, tendre et clair, Une étoile faisait trembler sa douce flamme, Et tes yeux souriants et calmes avaient l’air De laisser transparaître et luire ta chère âme.
Dans ton petit jardin nous marchions pas à pas, Et moi je savourais l’émotion profonde De sentir sur mon bras s’abandonner ton bras. Oh ! dis ! — nous croyais-tu, comme moi, seuls au monde ?
Nous nous sommes assis sous un arbre tranquille, Et, là, je t’embrassais en silence et longtemps, Tandis que j’écoutais frémir la grande ville Autour du frais enclos qu’embaumait le printemps.
Je ne sais quel chagrin t’avait un peu pâlie ; Et, me voyant ainsi triste et silencieux, Tu te laissas gagner à ma mélancolie, Et comme pour dormir tu fermas tes deux yeux.
Tu pourras m’oublier, et je pourrai vers d’autres Porter un cœur changeant qui t’appartint un jour ; Mais ce pur souvenir des soirs qui furent nôtres Survivra dans nos cœurs à l’inconstant amour.
Plus que les baisers fous, plus que les nuits d’ivresse, Plus que les mots brûlants balbutiés tout bas. C’est la pure, l’intime et suave caresse Qu’avec plus de regrets tu te rappelleras,
Comme je te verrai toujours dans ma pensée Pencher sur mon épaule avec tant de douceur Ta tête confiante, amicale et lassée. Ce soir où je t’aimais comme on aime une sœur.
Paul Bourget (2 september 1852 – 25 december 1935) Houtsnede door Diogène Maillart uit de Revue illustrée.
Oui, France, on t'a vaincue, on t'a réduite même, Et comme il n'a pas eu pour preuve le succès, A ton courage encore on jette l'anathème, Et les Français s'en vont rabaissant les Français.
Quo la faute fut grande et cette guerre folle, Qui le nie? Ils sont là nos désastres d'hier. Mais qu'au bruit des canons tout un passé s'envole! Quo tout un avenir soit brisé sous ce fer!
Que la France n'ait plus, chez les peuples du monde, Ni voix dans leurs arrêts ni place â leurs grandeurs C'est une calomnie infâme et si profonde, Qu'un vaincu qat la dit étonne ses vainqueurs.
Non, France, ne crois pas ceux qui te disent lâche, Ceux qui voudraient nier ton âme et ses efforts : Sans gloire et sans bonheur, tes fils ont fait leur tâche, Mais ils l'ont faite, et Dieu ne compte plus tes morts.
J'ai vu de pauvres gens tomber sans une plainte; D'autres — je les ai vus — ont combattu joyeux, Et, pieux chevaliers de cotte guerre sainte, Sont morts, l'amour dans l'âme et le ciel dans les yeux.
Iks ont lutté, n'étant ni l'espoir ni le nombre. Et sans cesse détruits, et renaissant toujours, C'est un éclair divin de cette époque sombre, Que cos martyrs voulant leurs supplices moins courts.
Paul Déroulède (2 september 1846 - 30 januari 1914) Paul Déroulède en Marcel Habert probeerden een staatsgreep te plegen door de troepen van General Roget naar het Elysee-paleis te leiden. Illustratie uit Le Petit Journal, maart 1899.
Uit: Cavalleria Rusticana and Other Stories (Vertaald door G. H. McWilliam)
“Maracchia stayed at home, breastfeeding the children, while her mother went off to the fields to work alongside the men; just like a man, in fact, digging, hoeing, rounding up the cattle, and pruning the vines in all weather, in January with an icy wind from the east, or August with the sirocco from the south, when at the end of the day the mules would be drooping their heads and the men would be sitting asleep, propped against the wall with their mouths hanging open. 'In hours that run from dusk till dawn goes no good woman ever born,' and Pina was the only living soul you could see out and about, picking her way over the boundless fields that stretched into the heat haze of the far distance towards Etna, shrouded in mist, where the sky bore down on the horizon."Wake up!" said the She-Wolf to Nanni, who was lying asleep in the ditch under the dust-laden hedgerow, resting his head between his arms. "Wake up, I've brought you some wine to wet your throat." Nanni opened his eyes wide, stupefied, still half-asleep, to find her standing over him, white-faced, thrusting her breast towards him and fixing him with her coal-black eyes, and he stretched out his hands, groping the air. "No! No good woman's abroad from dusk till dawn!" bewailed Nanni, pressing his face down again into the dry grass of the ditch as hard as he could, with his fingernails tearing at his hair. "Go away! Go away! Keep away from the barn!" She did go away, did the She-Wolf, tying up her splendid tresses as she went, staring ahead of her toward the hot fields of stubble with her coal-black eyes. But she kept going back to the barn, and Nanni said nothing. In fact, whenever she was late arriving, in the hours that run from dusk till dawn, he would go and wait for her at the top of the ashen-white, deserted lane, with beads of sweat standing out on his forehead. And afterwards he would thrust his hands through his hair and repeat every time, "Go away! Go away! Don't come back to the barn!" Maracchia wept day and night, and stared at her mother with tear-filled eyes aflame with jealousy, looking like a wolf-cub herself, every time she saw her returning pale and silent from the fields.”
Giovanni Verga (2 september 1840 – 27 januari 1922) Borstbeeld in de Giardino Bellini, Catania
„Er war wirklich gut! Alle Welt sagte es. In ganz Italien gab es keinen besseren Kapuzinerfrater als ihn, den »guten Fra Checco«. Man nannte ihn so hinter seinem Rücken und ihm ins Gesicht hinein, darin jede Miene sagte: »Seht mich an, ihr lieben Leute. Seht mich recht genau an. Ich bitte euch herzlich. Ihr müßt mir's ja doch vom Gesicht ablesen, wie gut ich bin. Keinem Würmlein am Wege könnte ich ein Leides zufügen. Wahr und wahrhaftig nicht! Für diese sündige Welt bin ich ein viel zu guter Mensch. Ihr dürft mir's glauben.« Als wir ihn kennen lernten, war der gute Fra Checco überdies noch ein recht stattlicher Mann. Die dunkelbraune Kutte des großen Heiligen von Assisi kleidete den wackeren Bruder vortrefflich. Er hielt sein grobes Gewand der Demut äußerst reinlich, ängstlich darauf achtend, daß sein äußerer Mensch dem inneren gleichkam. Seine Sorgfalt dehnte sich sogar auf den Strick aus, womit er sein braunes Kleid gürtete: niemals zu hoch! Der Strick war stets von tadelloser Weiße und geradezu mit Grazie geknotet. Selbstredend steckten seine nackten wohlgeformten Füße – sie leuchteten in schönster Bronzefarbe – in den saubersten Sandalen. Diese bestanden freilich aus harter Rindshaut und waren von dem guten Bruder selbst verfertigt. Trotzdem mußten sie für wahre Wunder von Mönchsschuhen gelten, und so zierlich, als sollten sie die Füßlein einer reizenden jungen Dame bekleiden. Als wir den Würdigen kennen lernten, stand er gerade im besten Mannesalter. Sein dichter, kohlschwarzer Bart umrahmte ein hübsches braunes Gesicht, das, trotz der Armut seines Bergklösterleins, recht wohl genährt war, und darin die dunklen südlichen Augen je nach Bedarf bald reinste Nächstenliebe, höchste Gottesfurcht und tiefste Demut, bald lustige Laune oder ehrenfeste Biedermännigkeit ausdrückten. Der gute Fra Checco sammelte jahraus jahrein für sein Kloster Almosen ein. Weniger infolge dieses Gott wohlgefälligen Amtes, als vielmehr seiner menschenfreundlichen, achtbaren und herzgewinnenden Persönlichkeit willen war er weit und breit bekannt.“
Richard Voß (2 september 1851 – 10 juni 1918) Rond 1908
De Japanse schrijverFuminori Nakamurawerd geboren op 2 september 1977 in Tōkai. Nakamura studeerde in 2000 af aan de faculteit voor openbaar bestuur van de universiteit van Fukushima. Tegenwoordig woont hij in Tokio. In Japan heeft Fuminori Nakamura al meer dan een dozijn romans gepubliceerd. Zijn werken zijn vertaald in verschillende talen en zijn verschenen in onder meer de Verenigde Staten, Engeland, China, Frankrijk en Spanje. In 2002 ontving hij de Shincho Young Award voor zijn debuutroman. In 2004 werd hij bekroond voor de Shako Noma Literatuurprijs, in het volgende jaar voor “Tsuchi no naka no kodomo” met de Akutagawa-prijs. Voor de roman “Suri” ontving hij in 2010 de Ōe-Kenzaburō-prijs. “Suri” werd door critici ook goed ontvangen in de Engelse vertaling met de titel “The Thief”; In 2015 verscheen de roman onder de titel “Der Dieb” als de eerste van Nakamura’s werken ook in het Duits. Als literaire invloeden noemt Nakamura onder andere Franz Kafka en Fjodor Dostojevski.
Uit: The Thief (Vertaald door Satoko Izumo en Stephen Coates)
“When I was a kid, I often messed this up. In crowded shops, in other people’s houses, things I’d pick up furtively would slip from my fingers. Strangers’ possessions were like foreign objects that didn’t fit comfortably in my hands. They would tremble faintly, asserting their independence, and before I knew it they’d come alive and fall to the ground. The point of contact, which was intrinsically morally wrong, seemed to be rejecting me. And in the distance there was always the tower. Just a silhouette floating in the mist like some ancient daydream. But I don’t make mistakes like that these days. And naturally I don’t see the tower either. In front of me a man in his early sixties was walking towards the platform, in a black coat with a silver suitcase in his right hand. Of all the passengers here, I was sure he was the richest. His coat was Brunello Cucinelli, and so was his suit. His Berluti shoes, probably made to order, did not show even the slightest scuffmarks. His wealth was obvious to everyone around him. The silver watch peeping out from the cuff on his left wrist was a Rolex Datejust. Since he wasn’t used to taking the bullet train by himself, he was having some trouble buying a ticket. He stooped forward, his thick fingers hovering over the vending machine uncertainly like revolting caterpillars. At that moment I saw his wallet in the left front pocket of his jacket. Keeping my distance, I got on the escalator, got off at a leisurely pace. With a newspaper in my hand, I stood behind him as he waited for the train. My heart was beating a little fast. I knew the position of all the security cameras on this platform. Since I only had a platform ticket, I had to finish the job before he boarded the train. Blocking the view of the people to my right with my back, I folded the paper as I switched it to my left hand. Then I lowered it slowly to create a shield and slipped my right index and middle fingers into his coat pocket. The fluorescent light glinted faintly off the button on his cuff, sliding at the edge of my vision. I breathed in gently and held it, pinched the corner of the wallet and pulled it out. A quiver ran from my fingertips to my shoulder and a warm sensation gradually spread throughout my body. I felt like I was standing in a void, as though with the countless intersecting lines of vision of all those people, not one was directed at me. Maintaining the fragile contact between my fingers and the wallet, I sandwiched it in the folded newspaper. Then I transferred the paper to my right hand and put it in the inside pocket of my own coat.”
— Ze riep: pas op! Maar kinderen geloven andere kinderen niet. Een kind zal eerder zijn vader geloven dan een ander kind. Zo zijn wij altijd eerder geneigd een buitenlander te geloven dan een landgenoot, zelfs als die landgenoot het beter weet. Wanneer een Noor hier met iets nieuws komt aandragen, zeggen de mensen: dat kan niet goed zijn, want dat hebben we nog niet in een Amerikaans boek gelezen. Maar als een Amerikaan iets onzinnigs beweert en een Noor spreekt het tegen, dan zeggen ze: hij is niet op de hoogte! Hij is maar een provinciaal! Hij moest eens een jaartje naar Amerika gaan! In een klein land zijn het altijd napers die het hoogst staan aangeschreven en dat geldt op alle gebieden. Nu Ibsen en Strindberg dood zijn, nu weet iedereen dat zij de grootste schrijvers waren die Skandinavië ooit heeft opgeleverd. Maar toen ze nog leefden! Praktisch elke houthakker kon de Nobelprijs krijgen...Ibsen en Strindberg kregen hem niet! Arne blijft staan. — Dit huis is het, zegt hij, stap niet op het gras. Gras is op deze hoogte een zeldzame plant, waar de mensen erg zuinig op zijn. Een deur van horregaas valt achter ons dicht met het gezang van een spiraalveer. — De eigenlijke bewoners logeren in Oslo. Ik heb het huis zolang mogen lenen. Arne zet mijn koffer midden op de vloer van een zitkamer. Ik doe mijn rugzak af en probeer op mijn wangen de muggen dood te slaan die met ons mee naar binnen zijn gekomen. Arne pakt een spuitbus van de schoorsteenmantel en een nevel die naar kamfer ruikt, verspreidt zich onder de druk van zijn wijsvinger. Het is goed te zien dat Arne hier maar tijdelijk zijn bivak heeft opgeslagen. Klinkt die uitdrukking te gewoon? Arne heeft ervoor gezorgd dat geen andere combinatie van woorden toepasselijk is. De meubelen heeft hij aan de kant geschoven. Op de grond liggen een tent, tentstokken, een half ingepakte rugzak, pioniersschopje, dozen knkkebrëd, blikjes, een theodoliet en een loodzware driepoot van hout, de poten samengevouwen. Ik buk om iets op te rapen. — Wat is dit? — Een visnet. Om vis te vangen onderweg. Anders krijgen we niet te eten.”
W. F. Hermans (1 september 1921 – 27 april 1995) Scene uit de film “Beyond Sleep” (Nooit meer slapen) uit 2016
“Onlangs las ik een aforisme van Karel Jonckheere (Oostende, 9 april 1906), ongeveer hierop neerkomend, dat men iedereen het lezen, doch daarom ipso facto nog niet allen het schrijven zou moeten leren. Het ware voortvarend, in deze hem kenschetsende uiting van drastische Westvlaamse humor, veel meer dan een boutade te willen zoeken. Maar een bedoeling is er alleszins. Sterker dan de gewone sterveling, ja, met een schier pijn veroorzakende gevoeligheid moet hij voortdurend getroffen worden door de huidige hypertrofie van de letterkundige productie, gedeeltelijk het gevolg van een overigens prijzenswaardige democratisering van het onderwijs. Ondertussen is het opvallend, hoe zuinig hij zelf, zijn uitgebreide critische en para-literaire activiteit ten spijt, met zijn voorraad poëtisch radio-actief erts omspringt. Beter dan wie ook verstaat deze schitterende en spirituele causeur met zijn rustige, korrelige stem, medium tot een haast wetenschappelijke betoogtrant, de kunst om als dichter het zwijgen te bewaren, wanneer geen diepe, onweerstaanbare noodzaak hem tot spreken dwingt. De oorzaken van een dergelijke dwang kunnen voor de dichter veelvuldig zijn. Wanneer men Jonckheere's select, want van een sterke zelfbeheersing getuigenis afleggend oeuvre aan een louter thematische ontleding onderwerpt, treft men er uiteraard de in de lyriek steeds weerkerende, want tot de innigste menselijke zielssubstantie behorende elementen in aan. In zijn werk ontwaren wij bijgevolg de weerspiegeling van onze eigen vreugden en noden, van ‘Proefvlucht’ (1933) af, tot en met ‘Ogentroost’ (1961). Er staan geen nieuwe onderwerpen meer ter beschikking van de dichters. Hij, die de ultieme atoomcatastrofe zou trachten te beschrijven, heeft weinig kans, dat hij qua beeldenrijkdom zelfs tot de enkels van Johannes met zijn Apocalyptisch visioen zou reiken.”
Trans-Siberian Prose and Little Jeanne from France (Fragment, vertaald door Ekaterina Likhtik)
The windows frosted over No nature! And behind, the Siberian plains the low sky and the great shadows of the Taciturn Ones rising and falling I am asleep in a blanket Checkered As is my life And my life keeps me no warmer than this Scottish shawl And all of Europe glimpsed in gusts of wind from a full steam express Is no richer than my life My poor life This shawl Unraveled on the trunks that are filled with gold With which I trundle forth And I dream And I smoke And the only flame in the universe Is one poor thought…
From the depth of my heart tears rise If I think, Love, about my mistress; She is but a child, whom I found so Pale, immaculate, in the back rooms of a bordello.
She is but a child, blond, blithe and sad, She doesn't smile and never cries; But deep in her eyes, when she lets you drink from them, There trembles a gentle silver lily, the poet's flower.
She is meek and silent, and without reproach, With a drawn out shiver at your approach; But when I come to her, from here, from there, from a party, She takes a step, then closes her eyes – and takes a step. For she is my love, and the other women Have nothing but golden dresses on great bodies ablaze, My poor companion is so lonesome, She is completely nude, she has no body – she is too poor.
Blaise Cendrars (1 september 1887 – 21 januari 1961) Portret door Henri Cachau, z.j.
“Words passed between Clayton and the captain, the former making it plain that he was disgusted with the brutality displayed toward the crew, nor would he countenance anything further of the kind while he and Lady Greystoke remained passengers. The captain was on the point of making an angry reply, but, thinking better of it, turned on his heel and black and scowling, strode aft. He did not care to antagonize an English official, for the Queen’s mighty arm wielded a punitive instrument which he could appreciate, and which he feared—England’s far-reaching navy. The two sailors picked themselves up, the older man assisting his wounded comrade to rise. The big fellow, who was known among his mates as Black Michael, tried his leg gingerly, and, finding that it bore his weight, turned to Clayton with a word of gruff thanks. Though the fellow’s tone was surly, his words were evidently well meant. Ere he had scarce finished his little speech he had turned and was limping off toward the forecastle with the very apparent intention of forestalling any further conversation. They did not see him again for several days, nor did the captain accord them more than the surliest of grunts when he was forced to speak to them. They took their meals in his cabin, as they had before the unfortunate occurrence; but the captain was careful to see that his duties never permitted him to eat at the same time. The other officers were coarse, illiterate fellows, but little above the villainous crew they bullied, and were only too glad to avoid social intercourse with the polished English noble and his lady, so that the Claytons were left very much to themselves. This in itself accorded perfectly with their desires, but it also rather isolated them from the life of the little ship so that they were unable to keep in touch with the daily happenings which were to culminate so soon in bloody tragedy. There was in the whole atmosphere of the craft that undefinable something which presages disaster. Outwardly, to the knowledge of the Claytons, all went on as before upon the little vessel; but that there was an undertow leading them toward some unknown danger both felt, though they did not speak of it to each other.”
Edgar Rice Burroughs (1 september 1875 - 19 maart 1950) Lex Barker als Tarzan en de chimpansee Cheeta in “Tarzans Magic Fountain”, 1949
Was sich da im Glas spiegelt Reflex aufs Horn – abgehärmtes Strohrund, vor vielleicht Timmendorf drauf aufm »Vollmond der deutschen Glatze«
Wer löst aus, das Gegenge- lichter – Aufgerunzel der Oberlippe der O.H.L. (schnappt nach Luft): »verheerend, völlig ausgebrannt« lassen sich die 3. Sehn
He’s no oil painting eins neun eins sechs – malen nach Zahlen der homo luden- dorffschulrektoren, homo erectoren »den’ tut kein Zahn mehr weh«
Was sich da ganz steil noch über der Brücke spiegelt löst aus (Lendenschnecke) »dralle Möpse«
Was sich da prothesenhohl zusammen- braut (unterm Leistenfluß): nervöse Selbstreinigung der Mundhöhle
Was zieh ich bloß an?
Genügt Strassenanzug beim déjeuner sur l’herbe aus süßem Hefeteig, mit viel Butter
Brioche im Grünen, Eigenschaften gut verbacken »verletzen das öffentliche Schamgefühl«
Kaisers Kleiderordnung steht, kommt zum zweiten Male hoch: Brumaire das zergeht, Zungenzergang
Evas Konsumtion, ihr ungeschnürtes Zünglein ~ unverschämt nah dran
mittelfetter Vogel der Gattung turdus lüftet seine Lungen (schweres Zwerch- fellatmen) und brummt (Dolby-A-Sound)
“Eohippus is often compared to a fox terrier, partly because they are similar in size, but also because the point of this breed was to create a dog in the image of a horse. During a hunt the terrier sits on the saddle and it was considered tasteful if the rider/dog owner had a small simulacrum of his own horse that could continue the hunt under-ground. At dog shows it was therefore regarded as a plus if a dog's coat had markings in the shape of a saddle. Our five-year-old mare in the early Eocene, whose coat was a speckled grey-brown, felt a sudden surge of anxiety as the image of a Diatryma, a bird of prey more than two metres in height without any wings to speak of, but consequently with far bigger thighs, claws and beak, surfaced in her mind. She raised her head and noticed in the reflection of the water how the hairs on her muzzle quivered, made static by the electricity in the air. `What?' she wondered. Convection wind caused the day's evaporation to rise until it was halted by the chill from the outer atmosphere and condensed into cumulonimbus clouds.” (...)
“The disparity in voltage between the surface of the earth and the clouds rapidly approached the number of millions of volts per cubic metre that would trigger a spark. The hairs on our Eobippus's little body stood on end as she sensed the electricity in the air. In an instant a bolt of lightning shot its plasma cord deep into the forest, barely one hundred metres away from the horses, and the resulting crash of thunder was so loud that they were temporarily struck deal The sudden silence in their heads contributed to their panic. Billions of synapses flashed in the horses' brains as their autonomous nervous system took control of their bodies and trig-gered an automatic fright-flee response. The direc-tion of flight was initially diametrically opposite to the light and the sound."
She came in silken drapes and naked breasts. Veiled Artemis; seated On an eagle's nest Brandishing the sword and that forbidden thing Less clumsy in a dream.
She handed me the word Sealed in the cotton wool Tied in an endless riddle Love and loveless hate Poison of the coral snake Like Saturn's mystery
Gentle winged butterfly with the voiceless cry by day - Huntress of crippled manhood Unequal tyrant by night Visiting the caves o Hysterus Where the wounded leopard sleeps In the green light of peace.
Walking in the mist Among the chambered Monuments Crowded like icicles In the patient current Which feeds by exhaustion She smothes her wrinkles And prepares for the assault. Love, lustreless wors A thousand times misused As often bathed in blood
Let me wash you Like the frenzied gold-sifter Let me lead you
through the dense crowd ove the phallic mound To the crystal spring Where I have found the purest living thing.
Lenrie Peters (1 september 1932 - 28 mei 2009) Cover
“Dat kan niet grootvoader, 'k het heur eiges nog 'en wiske meer as anders gegeven.’ ‘Zoo Geurtje, dan is 't goed kiend.’ Iets later: ‘Nou geleuf ik toch zeker Geurtje, da'k ze heur schuuven ien't stal; misschien dat ze de horns ien't touw het geward; ko'j niet is êfkes, heel êfkes goan kieken?’ ‘'t Touw is te kort grootvoader, 'k weet zeker dat de koei niks van nooi het.’ Straks vragend: ‘Moar zal ik.....?’ ‘Nee blief dan moar zitten,’ is Weijer's antwoord: ‘Anders, 'k wil niet zeggen..... Lammert is zoo slofs, as ie misschien vergêten had um 't stalluukske achter de voale op 't hoakske te doen....?’ ‘Moar grootvoader, Lammert is al vroeg de deur uutgegoan, en 'k het oe gezeid da'k heur eiges bezurgde.’ ‘Zoo Geurtje, ha'j dát gezeid; joa, dan zal 't goed wêzen, dan zal 't heel goed wêzen.’ Weinige seconden later staat Geurtje op, neemt een steenen kan van den vloer, en nauwelijks is zij er mede naar buiten gegaan om voor de avond-koffie water uit de Linge te scheppen, of de grijze hangt haastig zijn knoopwerk terzij aan een spijker; verlaat zijne zitplaats; treedt zoo spoedig hij kan op het tafeltje toe, en vat het keukenlampje in de bevende hand. Zie, daar gaat hij de bijna honderdjarige grijsaard, in den laatsten tijd is zijn gang minder vast geworden; de rug schijnt meer gekromd dan toen wij hem vroeger zagen, en het hoofd dat hem, vooral bij het gaan, dieper op de borst hangt, is gestadig in een trillende beweging. Nog even omziende als vreest hij dat Geurtje reeds terugkomen en hem weerhouden zal, gaat hij naar de deur die de kleine deel van de keuken scheidt; de klink wordt gelicht, en een oogenblik later werpt het flikkerende lichtje, op het deksel van den broodtrog geplaatst, een weifelend schijnsel in de donkere ruimte. Wat de oude er doet? Niets! hij staat er bij de laag steenen voerkrib van het roodvale koebeest; hij staat er en kijkt maar.”
Tags:W. F. Hermans, Hubert Lampo, Blaise Cendrars, Edgar Rice Burroughs, Sabine Scho, Peter Adolphsen, Lenrie Peters, J. J. Cremer, Karel Jonckheere, Romenu
“He (the living) dressed and shaved, grinning at himself in the mirror. Very unhandsome, he said; where is my tie? (He had but one.) Coffee and a gray sky, Pacific Ocean fog, the drone of a passing street car, people going to the city, time again, the day, prose and poetry. He moved swiftly down the stairs to the street and began to walk, thinking suddenly. It is only in sleep that we may know we live. There only, in that living death, do we meet ourselves and the far earth, God and the saints, the names of our fathers, the substance of remote moments: it is there that the centuries merge in the moment, that the vast becomes the tiny, tangible atom of eternity. He walked into the day as alertly as might be, making a definite noise with his heels, perceiving with his eyes the superficial truth of streets and structures, the trivial truth of reality. Helplessly his mind sang, He flies through the air with the greatest of ease, the daring young man on the flying trapeze, then laughed with all the might of his being. It was really a splendid morning: gray, cold, and cheerless, a morning for inward vigor; ah, Edgar Guest, he said, how I long for your music. In the gutter he saw a coin which proved to be a penny dated 1923, and placing it in the palm of his hand he examined it closely, remembering that year and thinking of Lincoln, whose profile was stamped upon the coin. There was almost nothing a man could do with a penny. I will purchase a motor-car, he thought. I will dress myself in the fashion of a fop, visit the hotel strumpets, drink and dine, and then return to the quiet. Or I will drop the coin into a slot and weigh myself. It was good to be poor, and the Communists-but it was dreadful to be hungry. What appetites they had, how fond they were of food! Empty stomachs. He remembered how greatly he needed food. Every meal was bread and coffee and cigarettes, and now he had no more bread. Coffee without bread could never honestly serve as supper, and there were no weeds in the park that could be cooked as spinach is cooked. If the truth were known, he was half starved, and there was still no end of books he ought to read before he died. He remembered the young Italian in a Brooklyn hospital, a small sick clerk named Mollica, who had said desperately, I would like to see California once before I die. And he thought earnestly, I ought at least to read Hamlet once again; or perhaps Huckleberry Finn.”
William Saroyan (31 augustus 1908 – 18 mei 1981) Standbeeld in Jerevan
De Franse schrijver en journalist Éric Zemmour werd geboren op 31 augustus 1958 in Montreuil-sous-Bois, vlakbij Parijs. Zie ook alle tags voor Éric Zemmourop dit blog.
Uit: Le Dandy rouge
« Je ne suis pas un écrivain. Pas un philosophe ni un révolution-naire. Je ne suis pas un poète. Pas un intellectuel, comme on dit dé-sormais à Paris. Je ne suis pas Kautsky. Pas Bernstein, Karl Liebk-necht, ni Rosa Luxemburg. Je ne suis pas non plus un tribun comme August Bebel, même si je trône à la tribune, à côté des chefs du par-ti, même si je découvre les discours quelques heures avant qu'ils ne soient prononcés, discute un mot ou un souvenir historique, corrige une phrase ou un concept révolutionnaire. Je ne suis rien. Un com-plet sombre parmi des complets sombres. Une tonsure parmi des tonsures. Un militant parmi des militants. Un ouvrier parmi des ou-vriers, grandi dans le parti au bénéfice de l'âge et de la médiocrité qui n'inquiète pas. On m'écoute car on sait que ce ne sera pas long. On me lit car on s'attend à un texte de synthèse. Ce soir, c'était mon dernier congrès. C'est August qui m'a demandé de conclure. Un vieil homme pour une vieille histoire déjà. D'abord je n'osai effleu-rer cette estrade qu'il venait de martyriser de son corps d'homme rude ; je n'osai lancer mes mots fatigués et banals dans le tourbillon où sa voix tempétueuse avait emporté les esprits. Je ne suis pas un tribun. Souvent, je l'avoue, j'en ai rêvé : je rugis et des milliers de poitrines s'exclament à l'unisson ; je murmure et des milliers de souffles se retiennent, des milliers d'oreilles se dressent. Mais je ne suis pas un tribun. Pas un intellectuel, ni un philosophe, ni un poète. Pas un écrivain. Rien qu'un ouvrier, un militant, une tonsure, un complet sombre. Rien. Bien sûr, avec le temps, j'ai appris. J'ai conquis, peu à peu, d'autres mots ; mais ils se sentent toujours, dans mes phrases, comme en terre étrangère, occupée. Parfois, mes an-ciens mots, ceux de mon enfance au Moabit, dans les faubourgs de Berlin, reprennent le dessus."
Éric Zemmour (Montreuil-sous-Bois, 31 augustus 1958)
laßt mich doch laßt mich in kalte fremden gehn zu hause sink ich in diesen warnen klebrigen brei der kaum noch durchsichtig ist der mich festhält der mich so festhält
laßt mich in die einsame fremde dort will ich um mich haun mit meinem schatten fechten daß hiebe pfeifen in wasserklarer luft hier würgt mich stille hier saugt zäher brei an meiner hand
laßt mich wo die sicht klar ist oder in steine in hohe steinwände in mauern für meinen schädel - -
'ihr habt mir ein haus gebaut‘
ihr habt mir ein haus gebaut laßt mich ein andres anfangen.
ihr habt mir sessel aufgestellt setzt puppen in eure sessel.
ihr habt mir geld aufgespart lieber stehle ich.
ihr habt mir einen weg gebahnt ich schlag mich durchs gestrüpp seitlich des wegs.
sagtet ihr man soll allein gehn würd ich gehn mit euch.
Wolfgang Hilbig (31 augustus 1941 - 2 juni 2007) Cover biografie
“These women accept their beatings with a simplicity worthy of all praise, and far from considering themselves insulted, admire the strength and energy of the man who can administer such eloquent rebukes. In Russia, not only may a man beat his wife, but it is laid down in the catechism and taught all boys at the time of confirmation as necessary at least once a week, whether she has done anything or not, for the sake of her general health and happiness." I thought I observed a tendency in the Man of Wrath rather to gloat over these castigations. "Pray, my dear man," I said, pointing with my whip, "look at that baby moon so innocently peeping at us over the edge of the mist just behind that silver birch; and don't talk so much about women and things you don't understand. What is the use of your bothering about fists and whips and muscles and all the dreadful things invented for the confusion of obstreperous wives? You know you are a civilised husband, and a civilised husband is a creature who has ceased to be a man. "And a civilised wife?" he asked, bringing his horse close up beside me and putting his arm round my waist, "has she ceased to be a woman?" "I should think so indeed,--she is a goddess, and can never be worshipped and adored enough.” (...)
“I have always had a liking for pilgrimages, and if I had lived in the Middle Ages would have spent most of my time on the way to Rome. The pilgrims, leaving all their cares at home, the anxieties of their riches or their debts, the wife that worried and the children that disturbed, took only their sins with them, and turning back on their obligations, set out with that sole burden, and perhaps a cheerful heart.”
Elizabeth von Arnim (31 augustus 1866 – 9 februari 1941) Cover
Posé comme un défi tout près d'une montagne, L'on aperçoit de loin dans la morne campagne Le sombre Escurial, à trois cents pieds du sol, Soulevant sur le coin de son épaule énorme, Éléphant monstrueux, la coupole difforme ; Débauche de granit du Tibère espagnol.
Jamais vieux Pharaon, au flanc d'un mont d'Égypte, Ne fit pour sa momie une plus noire crypte ; Jamais sphinx au désert n'a gardé plus d'ennui ; La cigogne s'endort au bout des cheminées ; Partout l'herbe verdit les cours abandonnées ; Moines, prêtres, soldats, courtisans, tout a fui !
Et tout semblerait mort, si du bord des corniches, Des mains des rois sculptés, des frontons et des niches, Avec leurs cris charmants et leur folle gaîté, Il ne s'envolait pas des essaims d'hirondelles, Qui, pour le réveiller, agacent à coups d'ailes Le géant assoupi qui rêve éternité !...
Le poète et la foule
La plaine un jour disait à la montagne oisive : " Rien ne vient sur ton front des vents toujours battu ! " Au poète, courbé sur sa lyre pensive, La foule aussi disait : " Rêveur, à quoi sers-tu ? "
La montagne en courroux répondit à la plaine : " C'est moi qui fais germer les moissons sur ton sol ; Du midi dévorant je tempère l'haleine ; J'arrête dans les cieux les nuages au vol !
Je pétris de mes doigts la neige en avalanches ; Dans mon creuset je fonds les cristaux des glaciers, Et je verse, du bout de mes mamelles blanches, En longs filets d'argent, les fleuves nourriciers.
Le poète, à son tour, répondit à la foule : " Laissez mon pâle front s'appuyer sur ma main. N'ai-je pas de mon flanc, d'où mon âme s'écoule, Fait jaillir une source où boit le genre humain ? "
Théophile Gautier (31 augustus 1811 – 23 oktober 1872) Portret door Léon Riesener, 1850
Uit: Meet the Press: Nin Andrews interviews Raymond Hammond
“NA: I read that NYQ Books only publishes books by poets who have published in The New York Quarterly magazine. How does that work? Do you solicit manuscripts from these poets after they have published in the journal? RH: We do not solicit work. We rely on two very simple concepts to select manuscripts. The first is prior acceptance for publication in the magazine. Prior acceptance gives us a good starting point for manuscripts as the editorial vetting is already done, and done at no cost to the author such as in a contest scenario. The second concept is that we also do not accept unsolicited manuscripts—an invitation must be extended. The invitation gives us a modicum of control over how many books we consider at any given time, and most importantly it allows us to better coordinate the books we are looking for which keeps the press as eclectic as the magazine. The vetting and the invitation process allow us a starting point of already knowing the author and their work. NA: Do you then solicit poets to submit to the New York Quarterly? Or are you, as I would imagine, already overwhelmed with submissions? RH: We work very hard to keep the selection of poems for the magazine to just that, the poem for the poem’s sake for the sake of the magazine. The way that a poet begins to get noticed for inclusion in the books is when we start accepting repeated submissions from them, then we say to ourselves, maybe we should just do a book of their work. I have found so far that having the books for that added venue is a very nice option because some people I just want to publish more of their work than publication in the magazine will allow.”
Raymond P. Hammond (Roanoke, 31 augustus 1964) Cover van de The New York Quarterly, 2007
Dolce far niente, James Whitcomb Riley, Charles Reznikoff, François Cheng, Jiři Orten, Libu¨e Moníková, Mary Wollstonecraft Shelley
Dolce far niente
Streets in Late August door Daniel Robbins, 2013
August
A day of torpor in the sullen heat Of Summer's passion: In the sluggish stream The panting cattle lave their lazy feet, With drowsy eyes, and dream.
Long since the winds have died, and in the sky There lives no cloud to hint of Nature's grief; The sun glares ever like an evil eye, And withers flower and leaf.
Upon the gleaming harvest-field remote The thresher lies deserted, like some old Dismantled galleon that hangs afloat Upon a sea of gold.
The yearning cry of some bewildered bird Above an empty nest, and truant boys Along the river's shady margin heard-- A harmony of noise--
A melody of wrangling voices blent With liquid laughter, and with rippling calls Of piping lips and thrilling echoes sent To mimic waterfalls.
And through the hazy veil the atmosphere Has draped about the gleaming face of Day, The sifted glances of the sun appear In splinterings of spray.
The dusty highway, like a cloud of dawn, Trails o'er the hillside, and the passer-by, A tired ghost in misty shroud, toils on His journey to the sky.
And down across the valley's drooping sweep, Withdrawn to farthest limit of the glade, The forest stands in silence, drinking deep Its purple wine of shade.
The gossamer floats up on phantom wing; The sailor-vision voyages the skies And carries into chaos everything That freights the weary eyes:
Till, throbbing on and on, the pulse of heat Increases--reaches--passes fever's height, And Day sinks into slumber, cool and sweet, Within the arms of Night.
James Whitcomb Riley (7 oktober 1849 – 22 juli 1916) Greenfield, Indiana, de geboorteplaats van James Whitcomb Riley
When he was four years old, he stood at the window during a thunderstorm. His father, a tailor, sat on the table sewing. He came up to his father and said, "I know what makes thunder: two clouds knock together." When he was older, he recited well-known rants at parties. They all said that he would be a lawyer. At law school he won a prize for an essay. Afterwards, he became the chum of an only son of rich people. They were said to think the world of the young lawyer. The Appellate Division considered the matter of his disbarment. His relatives heard rumours of embezzlement.
When a boy, to keep himself at school, he had worked in a drug store. Now he turned to this half-forgotten work, among perfumes and pungent drugs, quiet after the hubble-bubble of the courts and the search in law books. He had just enough money to buy a drug store in a side street. Influenza broke out. The old tailor was still keeping his shop and sitting cross-legged on the table sewing, but he was half-blind. He, too, was taken sick. As he lay in bed he thought, "What a lot of money doctors and druggists must be making; now is my son's chance." They did not tell him that his son was dead of influenza.
Charles Reznikoff (30 augustus 1894 – 22 januari 1976) Een zomers dakterras in New York
Ame soeur Entends-tu ce qui Vient de l’heure, ce qui Vient du coeur, à l’heure De l’abandon, à l’heure Du crève-coeur, Ce battement depuis La naissance, déchirant Les entrailles maternelles, Déchirant l’écorce Terrestre, ce battement Qui cherche à se dire, Qui cherche à se faire Entendre, entends-tu Ame soeur Ce cri d’avant-vie, plein D’une étranger nostsalgie, De ce qui avait été Rêvé, et comme à jamais Vécu, matin de brume D’un fleuve, nuage Se découvrant feuillage, Midi de feu d’un pré, pierre Se dévoilant pivoine, toute La terre embrasée, tout Le ciel incandescent En une seule promesse, En une seule invite Ne rate pas le divin Ne rate pas le destin, Entends-tu ce qui Vient de la flamme Du cœur, à l’heure Du crève cœur, ce cri Surgi un jour, à ton Insu, en toi-même, Le transparent, le transportant, Le transfigurant, seul cri Fidèle à l’âme en attente, Ame sœur.
Uit: Eine Schädigung und Pavane für eine verstorbene Infantin
„Ich habe heute die Katze ausgesetzt. Ich habe sie an einem Waldrain, zum Feld hin, verlassen, ich rannte davon, damit sie mich nicht einholt. Es war der liebste Kater, den ich je hatte, er heulte und miaute und lief mir nach, ich habe ihn abgehängt. Danach Seitenstechen, und die Hüfte. Ich habe Katzen nie kastrieren lassen, ich habe sie vertragen, wenn sie zu träge, zu anhänglich wurden, sie sollen verwildern, Wühlmäuse fangen, notfalls auch Sperlinge falls sie sie kriegen, sich mit anderen Katzen anlegen, vielleicht auch mit Füchsen. Er soll sich verlaufen. Ein Film über die holländischen Geiseln, die zwölf Tage von den Molukkern im Zug festgehalten wurden, in Frost, Hunger, Todesangst. Nach der Freilassung besuchten viele von ihnen die Molukker im Gefängnis und setzten sich für ihre Forderungen ein. Ein Mann geht seitdem regelmäßig mit seiner Frau zu ihren Festen und versucht, mit ihnen zu feiern. Andere haben es bis heute nicht überwunden, sie sind für Augenblicke immer noch Geiseln. Ein fünfzigjähriger Zeitungsredakteur aus Groningen schildert die Strapazen, dann sagt er zu seiner Frau, die bei dem Interview neben ihm sitzt, daß es auch schön war. »Ich habe zwölf Tage lang nichts getan, wofür ich mich hätte schämen müssen. Ich bereite mich für das Seminar am nächsten Tag vor. Ich werde eine Karte der Stadt an die Wand projizieren und die wichtigsten Orte zeigen, die mit Kafkas Biographie und mit seinen Texten zusammenhängen: die wechselnden Wohnsitze der Familie, Kafkas Anstellungsstätten, seine gescheiterten Versuche, allein zu wohnen, die Wege, die er unternahm, um sich in der weiteren, tschechischen Umgebung auszukennen. Er blieb in dem kleinen Stadtquadranten gefangen. Über seine Grenzen, im eigentlichen Sinne aus der Stadt, ist er nicht hinausgekommen; nur der letzte Ausflug glückte und endete in Kierling. Ich werde diesen Bereich auf dem Stadtplan markieren; ich werde über Kafkas Zugehörigkeiten mutmaßen.“
Libuše Moníková (30 augustus 1945 – 12 januari 1998) Cover
“Well, these are useless complaints; I shall certainly find no friend on the wide ocean, nor even here in Archangel, among merchants and seamen. Yet some feelings, unallied to the dross of human nature, beat even in these rugged bosoms. My lieutenant, for instance, is a man of wonderful courage and enterprise; he is madly desirous of glory, or rather, to word my phrase more characteristically, of advancement in his profession. He is an Englishman, and in the midst of national and professional prejudices, unsoftened by cultivation, retains some of the noblest endowments of humanity. I first became acquainted with him on board a whale vessel; finding that he was unemployed in this city, I easily engaged him to assist in my enterprise. The master is a person of an excellent disposition and is remarkable in the ship for his gentleness and the mildness of his discipline. This circumstance, added to his well-known integrity and dauntless courage, made me very desirous to engage him. A youth passed in solitude, my best years spent under your gentle and feminine fosterage, has so refined the groundwork of my character that I cannot overcome an intense distaste to the usual brutality exercised on board ship: I have never believed it to be necessary, and when I heard of a mariner equally noted for his kindliness of heart and the respect and obedience paid to him by his crew, I felt myself peculiarly fortunate in being able to secure his services. I heard of him first in rather a romantic manner, from a lady who owes to him the happiness of her life. This, briefly, is his story. Some years ago he loved a young Russian lady of moderate fortune, and having amassed a considerable sum in prize-money, the father of the girl consented to the match. He saw his mistress once before the destined ceremony; but she was bathed in tears, and throwing herself at his feet, entreated him to spare her, confessing at the same time that she loved another, but that he was poor, and that her father would never consent to the union. My generous friend reassured the suppliant, and on being informed of the name of her lover, instantly abandoned his pursuit. He had already bought a farm with his money, on which he had designed to pass the remainder of his life; but he bestowed the whole on his rival, together with the remains of his prize-money to purchase stock, and then himself solicited the young woman's father to consent to her marriage with her lover. But the old man decidedly refused, thinking himself bound in honour to my friend, who, when he found the father inexorable, quitted his country, nor returned until he heard that his former mistress was married according to her inclinations. "What a noble fellow!" you will exclaim. He is so; but then he is wholly uneducated: he is as silent as a Turk, and a kind of ignorant carelessness attends him, which, while it renders his conduct the more astonishing, detracts from the interest and sympathy which otherwise he would command.”
Mary Shelley (30 augustus 1797 – 1 februari 1851) Scene uit het ballet “Frankenstein” van choreograaf Liam Scarlett, Londen, 2016
