Romenu is een blog over gedichten, literatuur en kunst Maar Romenu is ook een professionele freelance vertaler Du-Ne en Ne-Du http://www.roumen-vertalingen.nl/
Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne
Paul Celan
Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.
Gerard Reve
Gerard Reve over: Medearbeiders ”God is in de mensen, de dieren, de planten en alle dingen - in de schepping, die verlost moet worden of waaruit God verlost moet worden, door onze arbeid, aangezien wij medearbeiders van God zijn.” Openbaring ”Tja, waar berust elk godsbegrip op, elke vorm van religie? Op een openbaring, dat wil zeggen op een psychische ervaring van zulk een dwingende en onverbiddelijke kracht, dat de betrokkene het gevoel heeft, niet dat hij een gedachte of een visioen heeft, maar dat een gedachte gedachte of visioen hem bezit en overweldigt.”
Simon Vestdijk
Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem 'de man die sneller schrijft dan God kan lezen'. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: "Kind van stad en land" (1936), "Meneer Visser's hellevaart" (1936), "Ierse nachten" (1946), "De toekomst de religie" (1947), "Pastorale 1943" (1948), "De koperen tuin" (1950), "Ivoren wachters" (1951), "Essays in duodecimo" (1952) en "Het genadeschot" (1964).
K.P. Kavafis K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.
Thomas Mann
Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle "Gefallen". Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond - hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar - besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de 'Duitse ziel' in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull.
Rainer Maria Rilke
Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid'. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.
De in de 33 boortorens opgepompte pekel moet van de louche zouten worden ontdaan; in de eerste etappe worden moederloog en kalk toegevoegd. Grote roerwerken roeren
loog en kalk door de pekel. De boorkroom verbrijzelt de steenlaag. Het roerwerk staat tijdens het bezinken stil. Slib is wat overblijft: witte bergen. Eens deden
1011 schepen de zoutkaden aan! Zoutkroon – onderaards – brokkelt af. De zouttransport- band die wel een sneeuwweg lijkt voert na
het zeven het zout de silo’s in. De zout- brijpomp werkt keihard. Transportband en laadbuis werpen ’t zout snel in de schepen.
El Greco, de weg!
Verlekkerd verschanst in zijn mantel van baardige grassen, bontkraag van aar likt de autoweg zijn muil af, vaardig schilderend met antennes en uitlaten; de weg is een groot kunstenaar, draagt razende besluiten, schildert het landschap heet van de as Fraaie eiwitten sieren zijn paletmes lijkengroen snelt zijn faam vooruit, een kraai draagt de houtskool; de benzinestruik geurt fijntjes naar hyena’s en struif, grenzen over stuift de weg met groteske ontploffingen Rustplaatsen: intocht nadert: spreid je mantel van leeggegoten flessen, zie de schilder de almachtige Griekse schilder komt in de stofwolk! In asfalt en veelvervige metaallak maalt de weg de bronst van macht & geweld Ah! Hij die het landschap menselijk afbeeldt en gulzig & visvretend doorwerkt, uren van de dag en de nacht: El Greco, de langgerekte!
De lampionplanten
Postzegel met het sneeuwmerk van winter, zo hingen de lampionplanten hun oranje lampion uit. De witte tanden waren van het ijzeren hek. De hoeken van de ruiten hadden allevier kerstkleuren, ze droegen in melkglazen vazen de bloemen die daarbuiten hun zaden verborgen onder de boomgaardsneeuw, onder de sneeuw van de appelboom en de hazelaar van de rafelige vlammen van de lampionstruik, van de judaspenning en de stoffertjesplant. Alle vinken hadden vrolijke snavels, de appelvink had de dikste, maar hij daar, de goudvink, had zó in de boom gekund, die kunstig besneeuwde spar daarbinnen. Toen sneeuwde het nog volgens geijkte gewoonte; langer dan vijftien regels is het geleden. Dit is een hommage aan de oude lampionplanten vuurdragend in de sneeuw en bedrukt, niet met 25 cent maar met 25 december. Nee, geen postzegel – besneeuwd of niet – vent dat nog uit.
Ik wil jullie beste stadsbewoners leren hoe een begrafenis te regelen want jullie hebben iets voor op een troep artiesten – tenzij men echt schoonschip zou maken – jullie bezitten het noodzakelijke basisgevoel.
Kijk! de lijkkoets voorop. Ik begin met het ontwerp voor een lijkkoets. In godsnaam niet zwart – niet wit ook – en onopgepoetst! Laat haar verweerd zijn – als een boerenkar – met vergulde wielen (voor een luttel bedrag opnieuw aan te brengen) of helemaal geen wielen: een ruwe sleperskar om over de grond te trekken.
Sla ’t glas eruit! Mijn god – glas, beste stadsbewoners! Tot welk doel? Voor de dode om naar buiten te kijken of voor ons om te zien hoe mooi hij erbij ligt of om de bloemen of het ontbreken ervan – of wat? Om hem te beschermen tegen regen en sneeuw? Spoedig zal hij zwaardere regen kennen:
kiezels en modder en wat al niet. Nee, geen glas dus – en geen bekleding, bah! en geen kleine koperen rollagers en handige wieltjes op de bodem – beste stadsbewoners wat denken jullie wel? Een ruwe eenvoudige koets dus met vergulde wielen zonder opbouw. Daarop rust de kist met haar eigen gewicht.
Geen kransen alstublieft – vooral geen kasbloemen. Een eenvoudig aandenken is beter, iets dat hij waardeerde en hem tekende: zijn oude kleren – wat boeken misschien – God mag het weten! Jullie beseffen hoe wij over deze dingen denken beste stadsbewoners – iets zal gevonden worden – geeft niet wat zelfs bloemen als dat het uiteindelijk voor hem was. Tot zover de lijkkoets.
Alhoewel, let in godsnaam op de koetsier! Zet zijn zijden hoed af! In feite is dat helemaal zijn plaats niet – onplechtstatig daarboven onze vriend wegslepend ten bate van eigen vertoon! Laat hem afstappen – laat hem afstappen! Laagbijdegronds en onopvallend! Ik zou hem helemaal niet op de wagen laten – kan me wat – die onderknuppel van het begrafeniswezen! Laat hem de teugels houden en ernaast lopen en ook dat onopvallend!
Dan in het kort wat jullie zelf betreft: Loop achter de koets – zoals ze in Frankrijk doen, zevende klas, of als je toch rijdt weg met die gordijnen! Ga met enig blijk van ongemak; stel je open zowel voor het weer als voor verdriet.
Of denken jullie dat je verdriet kunt verbergen? Wat – voor ons? Wij die wellicht niets te verliezen hebben? Deel met ons deel met ons – en geld zal jullie deel zijn. Ga nu ik denk dat jullie gereed zijn.
Vertaald door J. Bernlef
William Carlos Williams (17 september 1883 – 4 maart 1963)
Everyone is welcome to walk through the door. It really doesn’t matter if you’re rich or poor. There are books in boxes and books on shelves. They’re free for you to borrow, so help yourselves.
Come and meet your heroes, old and new, From William the Conqueror to Winnie the Pooh. You can look into the Mirror or read The Times, Or bring along a toddler to chant some rhymes.
The librarian’s a friend who loves to lend, So see if there’s a book that she can recommend. Read that book, and if you’re bitten You can borrow all the other ones the author’s written.
Are you into battles or biography? Are you keen on gerbils or geography? Gardening or ghosts? Sharks or science fiction? There’s something here for everyone, whatever your addiction.
There are students revising, deep in concentration, And school kids doing projects, finding inspiration. Over in the corner there’s a table with seating, So come along and join in the Book Club meeting.
Yes, come to the library! Browse and borrow, And help make sure it’ll still be here tomorrow.
Eight Tentacles
If only I had an octopus I’d soon get my housework done. I’d set him to work on the hoovering With tentacle number one. Tentacle two would grab a mop And start on the kitchen floor While he dusted and polished the furniture With tentacles three and four. Tentacle five would turn on the tap And tackle the washing up While tentacle six took a well-earned break And curled round a china cup. Tentacle seven would make the beds And set all the pillows straight, And all the time he’d be balancing On tentacle number eight.
eerst is er de zeer blauwe koepel dan een gerafelde witte wolk zuiver wit zoals het wit en enkel dromend van een heel oude man met een ruw geheugen die toen hij nog jong was zo veel van nachtvlinders hield
dan de halve cirkel van de maan zo wit in die dag een kaalkop met ouderdomsvlekken de witgespikkelde kale kop van een heel oude stinkkaas-man die door diepe waters loopt
en hoger dan de muren een vlinder wit dartelend eerst een maar daarna twee in flappertonen witte vlucht twee witte zakdoekjes één in een onzichtbare trein
elke dag is huwelijk
vertaald door Adriaan van Dis
Breyten Breytenbach (Bonnievale, 16 september 1936)
25th High School Reunion (Linda Pastan), Chimamanda Ngozi Adichie, William Carlos Williams
Dolce far niente – Bij een reünie van 6g1
Bisschoppelijk College Schöndeln, Roermond
25th High School Reunion
We come to hear the endings of all the stories in our anthology of false starts: how the girl who seemed as hard as nails was hammered into shape; how the athletes ran out of races; how under the skin our skulls rise to the surface like rocks in the bed of a drying stream. Look! We have all turned into ourselves.
Uit:Het ding om je hals (Vertaald door Hie-n Monijn)
“De eerste keer dat er bij ons werd ingebroken, was het onze buurjongen Osita: hij klom via het raam van de eetkamer naar binnen en pikte onze televisie, onze videorecorder en de videobanden Purple Rain en Thriller die mijn vader uit Amerika had meegebracht. De tweede keer dat er werd ingebroken was het mijn broer Nnamabia: hij fingeerde een inbraak en stal de juwelen van mijn moeder. Het gebeurde op een zondag. Mijn ouders waren naar onze geboorteplaats Mbaise gereisd voor een bezoek aan onze grootouders, dus gingen Nnamabia en ik alleen naar de kerk. Hij reed de groene Peugeot 504 van mijn moeder. In de kerk zaten we als gewoonlijk naast elkaar, maar zonder elkaar aan te stoten en onderdrukt te giechelen om een of andere afschuwelijke hoed of tot op de draad versleten kaftan, omdat Nnamabia na ongeveer tien minuten zonder iets te zeggen weg was gegaan. Hij kwam terug net voordat de priester zei: ‘De mis is gezegd. Gaat heen in vrede.’ Ik had er nogal de pest over in. Ik veronderstelde dat hij was gaan roken en een afspraakje met een of ander meisje had, omdat hij deze ene keer de auto voor zichzelf had, maar hij had me ten minste kunnen zeggen waar hij heen ging. We reden zwijgend naar huis en toen hij op onze lange oprit parkeerde, bleef ik staan om een paar bloemen van de ixora te plukken terwijl Nnamabia de voordeur opendeed. Ik ging naar binnen en trof hem midden in de zitkamer aan. `Er is ingebroken,’ zei hij in het Engels. Het duurde even voordat ik de overhoopgehaalde kamer echt zag en tot me door liet dringen. Zelfs toen had ik het gevoel dat er iets theatraals zat in de manier waarop de laden waren opengetrokken, alsof het gedaan was door iemand die indruk had willen maken op degenen die de ontdekking zouden doen. Of misschien kwam het gewoon omdat ik mijn broer zo goed kende. Later, toen mijn ouders thuiskwamen en buren binnenstroomden om ndo te zeggen en met hun vingers te knippen en hun schouders op te halen, zat ik in mijn eentje boven in mijn kamer en besefte wat het weeïge gevoel in mijn keel was: Nnamabia was de dader, ik wist het. En dat wist mijn vader ook. Hij had erop gewezen dat de jaloezieën voor de ramen van binnenuit losgetrokken waren in plaats van van buitenaf (Nnamabia was echt veel slimmer dan dat; misschien had hij zich gehaast om voor het einde van de mis terug te zijn in de kerk), en dat de dief precies wist waar de juwelen van mijn moeder lagen — in de linkerhoek van haar metalen koffer. Nnamabia keek mijn vader aan met dramatische, gekwetste ogen en zei: ‘Ik weet dat ik u beiden in het verleden vreselijk verdriet heb bezorgd, maar ik zou nooit op deze manier uw vertrouwen beschamen.’ Hij sprak Engels en gebruikte woorden als ‘vreselijk verdriet’ en ‘beschamen’, zoals hij altijd deed wanneer hij zich verdedigde.”
Chimamanda Ngozi Adichie (Enugu, 15 september 1977)
Uit: De kleine bakkerij aan het strand (Vertaald door Elise Kuip)
“2014 Polly bladerde door de papieren in de glimmende map die ze haar hadden gegeven. Op de voorkant stond een heel mooi plaatje van een vuurtoren. Ze probeerde alles uit alle macht positief te blijven bekijken. En de twee mannen in de kamer waren vriendelijk. Vriendelijker dan nodig; zo vriendelijk zelfs dat Polly zich door hun gedrag vreemd genoeg alleen maar rotter voelde. Ze voelde zich eerder schuldig dan boos of opstandig. Ze zaten in de achterste kamer van het kleine kantoor in het verbouwde treinstation waar Chris en zij zo trots op waren geweest. Het schattige, charmante kantoortje had twee kamers en de kamer die ooit de wachtruimte was geweest had zelfs een oude, niet-werkende open haard. Nu waren beide kamers een puinhoop: mappen stonden niet meer op hun plek, de computers waren verplaatst en overal lag papier. De vriendelijke mannen van de bank namen alles door. Chris keek chagrijnig toe en leek net een vijfjarig jongetje dat zijn lievelingsspeelgoed had moeten inleveren. Polly vloog door de kamer om de mannen te helpen en om de zoveel tijd wierp Chris haar een sarcastische blik toe die ‘waarom help je mensen die ons kapot willen maken?’ betekende. Waarschijnlijk had hij een punt, maar ze kon het niet laten. Later had Polly bedacht dat deze mensen daarom natuurlijk de opdracht kregen om zo vriendelijk te doen: zo hoopte de bank behulpzaam gedrag te stimuleren, confrontaties te vermijden en ruzies de kop in te drukken. Dat vond ze droevig, zowel voor haarzelf als voor Chris, en ook voor die vriendelijke mannen die dag in, dag uit getuige van andermans ellende waren. Het was niet hun schuld. Uiteraard vond Chris van wel. “Goed”, zei de oudste van de twee mannen, die een tulband droeg. Op het puntje van zijn neus balanceerde een klein brilletje. “Bij een normale gang van zaken spreekt een rechter het officiële faillissement uit. Jullie hoeven niet samen naar de rechtbank; slechts een van de directeuren hoeft bij de zitting aanwezig te zijn?” Bij het woord ‘faillissement’ kromp Polly ineen. Dat klonk zo definitief, zo serieus. Als iets voor domme popsterren en beroemdheden. Niet voor hardwerkende mensen zoals zij. Chris snoof sarcastisch. “Ga jij maar”, zei hij tegen Polly: “gij bent dol op dat soort regeldingen”. De jongere man keek Chris meelevend aan. “We weten hoe moeilijk dit is”. “0 ja?”, antwoordde Chris. “Ben jij wel eens failliet gegaan?” Polly keek weer naar de mooie vuurtoren, maar dat werkte niet meer. Ze probeerde ergens anders aan te denken. Ze bewonderde de prachtige tekeningen uit Chris’ portfolio die ze zeven jaar geleden aan de muur hadden gehangen, toen ze zich als optimistische twintigers in het kantoor hadden gevestigd om een succesvol grafisch ontwerpbureau te beginnen. Dankzij een aantal klanten van Chris’ oude werk hadden ze een vliegende start gemaakt en Polly had alle organisatorische werkzaamheden op zich genomen. Ze had nieuwe contacten geworven, non-stop genetwerkt en zijn ontwerpen verkocht aan allerlei bedrijven in Plymouth, hun woonplaats, en zelfs aan een paar in Exeter en Truro.”
“PRINCE. I’m in here for what you might call itchy fingers. I got a job as a high-powered hairdressing assistant. The people who did me the most harm were the ones I worked with. When some cash dis-appeared one day, they framed me. Next I was on the run. Next I see a girl walking toward me with these boots on. I really took a fancy to them. So I said to her, “Jump out of those boots,” and she didn’t seem too eager, so I smacked her one. Next things went pretty easy for a while, and I had a lit-tle think. I had talent, no doubt about it. Next I met up with some of the boys—villains—and next I was in with them. Next we did a heist on this jeweller—he was geriatric, you know, over thirty. Next I began to specialize in deep pocket work. I be-came the pickpocket queen. I had it made, right? And that was the beginning of my downfall. Next, thank God, I landed inside. I’d like to finish school, go to the university, and settle a few old scores, like killing my sister, for instance, who squealed to the law. I figure someone like that’s got no right to live. I’d like to run into someone like that in a dark alley and teach them a few things. By hand. [CINDERELLA stands before the camera. Long pause.] DIRECTOR. [enraged] Cut. OK, let’s take a break. CAMERAMAN. Save the lights! DIRECTOR. It worked better in rehearsal, and your hands weren’t shaking like that. PRINCE. I forgot about them. DIRECTOR. And all of you look happier! It’s supposed to be a happy occasion. You’re at a ball! You’re going to get a free dinner . . . Dismissed. [The GIRLS leave. DEPUTY enters, holding several pieces of paper.] DEPUTY. I’ve prepared my lines, but I only want to be seen from the waist up, as I’ll be holding my script. DIRECTOR. Don’t worry about that. DEPUTY. I thought maybe you could use this as the opening of the film. DIRECTOR. Great idea. DEPUTY. A few lines. Do you want to have a glance at them? DIRECTOR. No, no. I trust you. Get yourself ready. By the way, what about her? DEPUTY. You mean Cinderella? DIRECTOR. I mean Cinderella. DEPUTY. No further developments. I’m ready when you arc. It’s just that my script mustn’t be seen.”
Ouderdom is een zwerm kleine tjilpende vogels scherend langs kale bomen boven verijsde sneeuw. Stijgend en vallend wordt het ze lastig gemaakt door een donkere wind – Maar kijk! Op harde ruigtehalmen is de troep neergestreken, de sneeuw ligt vol geschilferd kaf en de wind wordt getemperd door een hoop schril gepiep.
Vertaald door Huub Beurskens
William Carlos Williams (17 september 1883 – 4 maart 1963)
Zand leeft van waaien De bomen tonen van binnen de aarde het groen
Aan zee drinkt land los schuim, een witte egel, hunkerend, stekelig.
De begroeiden
Hardnekkig trekken zij, beklemd, het klimop over hun dood blad omhoog dat groen en ongestorven in ranken naar beneden hangt.
Zij zijn de onverwachten die de wind niet kan ontbloten, die zich niet ontdoen en snakken leeg te ruisen, kaal, niet eeuwig groen.
Tussen seizoenen
Een kleur zijn ogen nu zij wind zijn, het licht uit lucht gesneden.
Lang gras, nog levend hooi, verminking waar oogst begint. Ik groef in kleur waar vol de lucht, in wind waar vol het gras van is, in golvend gras, in slapend gras, ik bracht zand aan het licht, verpulverd weefsel, vacht om in te slapen.
Blad viel, sneeuw viel de bladeren achterna, de sneeuw bracht regen, regen stuift op sneeuw. Reeds schemeren de lichte tenten van de zon, de golven, ribben van de zee.
*
Verf nat de doden, schilder ze op. Als grote zachte bloemen in de regen slapende bomen met sneeuw. Ovale wind waait dag en nacht langs knoppen, bijna bladeren, sluit zich in een voortdurend onderdak verlenen om ieder ding.
De druppel van gedooide rijp draagt vuurkleur van de regenboog, het diepste geel, haast groen koud blauw, nieuw wit, water dat brandt.
*
Een waas van groen, een geheimzinnig opeenvolgen van soorten, maand na maand een ander gras strijkt bloeiverstikkend stuifzand dicht – van fluitekruid een sluier, ongerepte dovenetel, kaarsen vol zaad, niemandsverdriet. Aan hun verbazin komt geen eind, ze kennen de winter niet.
“Maar de oudste Indonesiër die ik zag, vond ik niet via een dating app. Het was tijdens een lunchpauze in Leiden toen ik promotieonderzoek deed. Ik fietste van de faculteit archeologie naar het natuurhistorisch museum, waar ik zijn krachtige gebit, sterke gestel en knappe kop bewonderde. De conservator paleontologie haalde de resten uit een kluis en legde ze een voor een op een vilten kleedje. Dit waren ze dan, de kies, het dijbeen en het schedeldak van de Javamens’, de eerste homo erectus ooit opgegraven. De Nederlandse arts en naturalist Eugène Dubois had hem in 1891 op Java ontdekt. Het was de vondst die Darwin gelijk gaf: de eerste echte tussenschakel tussen mens en dier.2 Tegenwoordig wordt hij gedateerd op één miljoen jaar. Homo erectus kwam vanuit Afrika op Java terecht, dat toen nog geen eiland was, maar met Sumatra, Borneo en Bali aan de rest van Azië vastzat. Vandaar dat je er ook olifanten, neushoorns, tijgers, orang-oetans en andere soorten van het vasteland aantreft. De oostelijker gelegen eilanden vertonen een heel ander, meer ‘Australisch’ dierenrijk: wombats, wallaby’s, Tasmaanse duivels en andere buideldieren. Door de archipel loopt een biologische scheidslijn, de Wallace-lijn, vernoemd naar Alfred Russel Wallace, de geniale maar vergeten medeontdekker van de evolutieleer. Eén miljoen jaar geleden was vroeg. In Europa kwam homo erectus pas een half miljoen jaar later aan, de beide Amerika’s werden pas zo’n twaalfduizend jaar geleden voor het eerst bewoond — uithoeken van de wereld. Indonesië daarentegen behoorde tot het eerste uitbreidingsgebied van de vroegste bewoning. Menselijke evolutie? Toch ook iets van een Azië-Afrika Conferentie. Dat gold zeker ook voor de verspreiding van homo sapiens. Als elke duizend jaar één keer swipen op Tinder is, dan moeten we 925 keer swipen voor we de opvolger van homo erectus uit Afrika zien arriveren. Zo’n 75.000 jaar geleden trokken de eerste groepjes moderne mensen vanaf het vasteland de archipel binnen — in Europa leefden toen nog neanderthalers.21 Vermoedelijk ging het om Melanesische types met donkere huid, gekruld haar en ronde ogen, de verre voorlopers van de Papua’s van Nieuw-Guinea en de Aboriginals van Australië. Ze staken de Wallace-lijn over — met wat voor vaartuigen weten we niet — en bereikten zelfs Tasmanië. Het waren uiteraard jagers en verzamelaars, de levensstijl die meer dan 99 procent van de menselijke geschiedenis heeft bepaald. Maar rond zevenduizend jaar voor onze tijdrekening (68 swipes verder) begonnen ze in de binnenlanden van Nieuw-Guinea wortelgewassen als taro en yam te verbouwen, naast sagopalmen en bananenbomen.22 Ook in China werd rond die tijd met de voedselvoorziening geëxperimenteerd. In plaats van zomaar wilde rijst te plukken begonnen mensen zelf rijst te kweken.”
Op de top van de heuvel lag ik tijdens de druiventijd tussen de bronnen en dronk niet droomde in plaats daarvan van jou en van slechtere gebieden – plotseling ontwaken bij de knal van het alarmpistool het zwart van wegvluchtende spreeuwen aan de voet van een slot, twee kerken, drie villa’s wist ik het weer ontsteltenis is een uitvinding het smeulen van verwoestende branden een klein aardappelkruidvuurtje daarginds de opsporingsposter een beukenblad dat in mijn slaap op mijn gezicht viel
Vertaald door Frans Roumen
Werner Dürrson (12 september 1932 – 17 april 2008)
De Duitse schrijfster en religieuzeGertraud von Bullion werd geboren op 11 september 1891 in Würzburg als het vierde van zes kinderen van officier Arthur Graf von Bullion en zijn vrouw Maria Theresia (née Startz). Zij bracht haar vroege jeugd door in haar geboorteplaats Würzburg; ze werd daar in haar geboortejaar gedoopt in de domparochie. In 1897 verhuisde het gezin naar Augsburg, waar ze aanvankelijk naar de school van de Zusters van Mary Ward ging. Ze zette haar opleiding voort tot ze in 1909 haar diploma behaalde aan verschillende kostscholen van de Congregatie van het Heilig Hart van Jezus (Sacré-Cœur) in Riedenburg (Oostenrijk), Fontaine-l’Évêque (België) en Leamington (Engeland). In Engeland werd ze lid van de Marian Congregatie. Als levensmotto koos zij “Serviam – ik wil dienen.” Tijdens de Eerste Wereldoorlog werkte Gertraud von Bullion als vrijwillig verpleegster bij het Rode Kruis in militaire ziekenhuizen in Cambrai, Frankrijk, en in de Belgische steden Bergen en Hasselt. In Bergen maakte ze in 1917 voor het eerst kennis met de Schoenstatt-beweging via Franz Xaver Salzhuber, een medisch officier en leerling van de Pallottijnen, van wie ze voor het eerst meer leerde over Joseph Kentenich en zijn “Liefdesverbond met de Driemaal Bewonderenswaardige Moeder in het Heiligdom”. Tijdens haar verblijf in Bergen onderhield ze correspondentie met Kentenich. Op 8 december 1920 werd ze samen met haar nicht Marie Christmann opgenomen in de Schönstatt gemeenschap. Deze datum wordt beschouwd als de oprichtingsdag van de Schönstatt -vrouwenbeweging. Gertraud von Bullion maakte van de ontwikkeling van de beweging haar levenswerk. Begin januari In 1921 werd bij haar tuberculose vastgesteld. Van mei tot oktober verbleef ze in een sanatorium in Bad Lippspringe, onderbroken door haar deelname aan de eerste vrouwenconferentie in Schönstatt. Daar kreeg ze de verantwoordelijkheid over de noordelijke bisdommen. Tussen 1922 en 1930 verbleef zij in diverse sanatoria. Op 16 april 1925 legden de eerste vrouwelijke leden van Schönstatt plechtige geloften af. Tijdens de ceremonie koos pater Kentenich een gebed van zuster Gertraud. Ondanks de verergering van haar ziekte bleef ze zich intensief inzetten voor de ontwikkeling van de Schönstatter Vrouwenfederatie. Op 21 april 1929 offerde Gertraud von Bullion haar leven op voor de bloei van de beweging tijdens de gemeenschapsbijeenkomst in Ulm. Het jaar daarop stierf in een ziekenhuis in Isny en werd begraven in de crypte van de familie von Bullion op de begraafplaats in Kempten.
Uit: Tagebuch
“23. Juli.1915. Meine zwei Fahrten, die ich machen durfte, hatten beide Male Lemberg als Ziel und gingen quer durch ganz Galizien (…). Allüberall waren noch die frischen Spuren der Kämpfe zu erkennen, die gerade um diese Eisenbahnlinie Krakau – Tarnow – Przemysl – Lemberg besonders heftig getobt hatten… Die Fahrt ging unendlich langsam vonstatten… Da konnte man so still für sich betrachten, was alles unter den Begriff Krieg fällt, und ich werde nie diesen Eindruck vergessen. – Wir nähern uns der Festung Przemysl, manch einsames Kreuz oder solche in Gruppen sprechen laut (…) ; zersplitterte Bäume, aufgewühlte Wurzeln zeugen von der Vernichtungskraft der Geschosse… Bahnhöfe und Dörfer boten einen trostlosen Anblick. Teilweise standen nur noch Kamine als Zeugen ehemaliger Wohnstätten… – Nach mehr als viertägiger Fahrt erreichten wir Lemberg… Allmählich fuhren die Autos mit den Verwundeten an. –
Gertraud von Bullion (11 september 1891 – 11 juni 1930)
Met ergens in mijn achterhoofd de dood als blindganger ben ik graag zo grondig mogelijk hier. Met beide voeten op een stukje aarde het leven vierend, waarin van dag tot dag boven in mijn brein, onmetelijk magazijn, zelfs de kleinste dingen zich verzamelen. Duurzaam en houdbaar tot onzekere datum.
Natuurlijk ooit, vroeg of laat toch een keer overschreden. Maar voor altijd wél geweest.
Contrasten
Het was soms maar als een stipje op iets hagelwits, een meningsverschil, een dissonant of het stoorde al, gaf ongemak. Later meer gezien als spanningsveld en ontmoetingsplek tussen hier en daar, waar tegenpolen hoe ver op afstand ook toch in verbinding met elkaar.
Weer een wonder
Na obstakels geslecht dromen nog helder en met vallen en opstaan de weg hernomen. Waar als voorheen de zang van een vogel, een hemel vol kleur en bloemen in de berm gewoon weer een wonder.
Als je plotseling en onverwacht vreugde voelt, aarzel dan niet. Geef eraan toe. Er zijn genoeg levens en hele steden die verwoest zijn of op het punt staan te worden verwoest. We zijn niet wijs en niet vaak aardig. En veel kan nooit worden goedgemaakt. Toch heeft het leven nog wat mogelijkheden. Misschien is dit zijn manier om terug te vechten, dat er soms iets gebeurt dat beter is dan alle rijkdom of macht in de wereld. Het kan van alles zijn, maar het is heel waarschijnlijk dat je het opmerkt op het moment dat de liefde begint. Hoe dan ook, dat is vaak het geval. Hoe dan ook, wat het ook is, wees niet bang voor de overvloed. Vreugde is niet gemaakt om een kruimel te zijn.
