Romenu is een blog over gedichten, literatuur en kunst Maar Romenu is ook een professionele freelance vertaler Du-Ne en Ne-Du http://www.roumen-vertalingen.nl/
Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne
Paul Celan
Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.
Gerard Reve
Gerard Reve over: Medearbeiders ”God is in de mensen, de dieren, de planten en alle dingen - in de schepping, die verlost moet worden of waaruit God verlost moet worden, door onze arbeid, aangezien wij medearbeiders van God zijn.” Openbaring ”Tja, waar berust elk godsbegrip op, elke vorm van religie? Op een openbaring, dat wil zeggen op een psychische ervaring van zulk een dwingende en onverbiddelijke kracht, dat de betrokkene het gevoel heeft, niet dat hij een gedachte of een visioen heeft, maar dat een gedachte gedachte of visioen hem bezit en overweldigt.”
Simon Vestdijk
Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem 'de man die sneller schrijft dan God kan lezen'. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: "Kind van stad en land" (1936), "Meneer Visser's hellevaart" (1936), "Ierse nachten" (1946), "De toekomst de religie" (1947), "Pastorale 1943" (1948), "De koperen tuin" (1950), "Ivoren wachters" (1951), "Essays in duodecimo" (1952) en "Het genadeschot" (1964).
K.P. Kavafis K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.
Thomas Mann
Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle "Gefallen". Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond - hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar - besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de 'Duitse ziel' in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull.
Rainer Maria Rilke
Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid'. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.
* * * * * * * * * * * * * * * *
Romenu
Over literatuur, gedichten, kunst en cultuur
09-01-2010
Bas Heijne, Benjamin Lebert, Simone de Beauvoir, Theodor Holman, Danny Morrison
Uit: Alle vrees is als glas (Over de romans en verhalen van Frans Kellendonk)
Maar juist dat scheppende element raakt wel eens uit zicht, door die lawine van invloeden en verwijzingen die de bewonderaars van Kellendonk over zijn werk laten gaan. Nog meer dan bij andere schrijvers houden critici zich bij het werk van Kellendonk bezig met de vraag waar het allemaal vandaan komt, in plaats van de vraag waar het eigenlijk naartoe wilde. Wie afgaat op al die artikelen en scripties moet soms wel de indruk krijgen van een sublieme legpuzzel, een glorieus soort Ministeck, ingenieus en eigenzinnig - maar het is toch verdomd moeilijk om te zeggen wat het nu eigenlijk voorstelt. Deze schrijver worstelde, onderstrepen ze, maar waarmee blijft meestal akelig abstract. Van zijn ideeënmuziek krijg je dan alleen de partituur te zien. Horen doe je niets.
Dit heeft Kellendonk de reputatie bezorgd van een cerebraal, moeilijk toegankelijk schrijver. Niets is minder terecht. De bronnen van deze schrijver bevonden zich niet alleen in de bibliotheek, maar ook op straat. Niets van wat ik schrijf is verzonnen, verklaarde Kellendonk vaak genoeg. Dat was een provocatie, omdat hij zelf ook wel wist dat hij de feiten en waargebeurde anekdotes in zijn boeken volledig opnieuw verzon.
Toch schuilt er veel waarheid in. Romans als Bouwval en Letter en geest zijn geschreven door een schrijver met een sardonisch oog voor menselijk gedrag, dat eerder aan de blik van Balzac doet denken dan aan die van Borges. Het personage A.W. Gijselhart is een directe nakomeling van de vrekkige vader van Eugenie Grandet. In de beroemde scène in Mystiek lichaam waarin Gijselhart zijn dochter Magda (alias Prul) op een etentje trakteert en de rekening probeert te betalen met een aftandse acculader, is het niet moeilijk een echo van de ironische verteller Elsschot te horen. De manier waarop Kellendonk de burgerlijke dooddoeners uit de monden van zijn personages een komisch eigen leven weet te geven (Bouwval: Wat zielig, zuchtte [Aapje]. Mensen gaan toch niet echt dood, hè Opa? Of tenminste niet helemaal? Nou, reken maar van yes, zei Tante, onverwacht heftig) verraden de invloed van Gerard Reve.
Wie wil laten zien waarom de meeste romans en verhalen van Frans Kellendonk bijna negen jaar na zijn dood springlevend zijn, moet ze benaderen als fictie, niet als essayistiek. Hier wordt niets beweerd, hier wordt iets ervaren. Hoe scherp hij buiten zijn fictie de vragen ook formuleerde, zijn personages zijn geen abstracties. Wat Tsjechov beweerde, geldt ook voor Kellendonk: Naar mijn mening is het niet de taak van de schrijver om problemen als God, pessimisme, enzovoort op te lossen. Het is eenvoudigweg zijn taak om te beschrijven wie, onder welke omstandigheden, wat zei over God of pessimisme. Dit werk is in laatste instantie een kleine comédie humaine. Alleen zadelt de schrijver zijn personages op met vragen en obsessies die het sociale ver overschrijden. Levend in een wereld waarvan het dak op instorten staat, moeten ze niet opboksen tegen maatschappelijke krachten, maar tegen een universum dat ieder moment zijn zinloosheid aan hen dreigt te openbaren.
Ze worden er alleen maar menselijker door. Het is de onmogelijke opdracht die zij van hun schepper meekrijgen - zich teweerstellen tegen isolement, verval en dood - die hen zo deerniswekkend levend maakt.
»Ein klein bisschen mehr Freiheit. Er meinte, darauf kommt's an, besonders an einem Tag in New York City.«
Bei Jimmy gab es nicht nur Pfannkuchen. Auf seiner Speisekarte standen über 150 Gerichte. Sie umfasste einfach alles, vom heißen Roastbeef mit geschmolzenem Mozzarella bis hin zum Deluxe-Burger für Vegetarier. Es gab den Hinweis: Breakfast all day, open seven days a week, free delivery. Eine ganze Seite widmete sich Jimmy's famous creations, die Namen trugen wie Curios George und Notorious Nick. Wenn man nur diese Karte hatte, um sich ein Bild zu machen, sah man höchstwahrscheinlich eine ganze Heerschar von Kellnern und Köchen vor sich, die in weißen Schürzen herumwirbeln. Die Wahrheit sah anders aus. Jimmy's Grill & Luncheonette in der 22sten Straße in Manhattan, zwischen sechster und siebter Avenue, war ein einziger, schwarz und weiß gekachelter Raum von höchstens 30 Quadratmetern, auf denen gekocht, gebraten, gegrillt, gegessen, gezahlt und geredet wurde. Die Wahrheit ist, es gab hier fünfzehnmal mehr Speisen als Sitzgelegenheiten. Exakt zehn Barhocker waren entlang der niedrigen, horizontal zum Eingang verlaufenden Theke aufgestellt, von der, egal, wie voll es gerade war, wie viele Pancake-Bestellungen durch die schwere Luft wirbelten und wie viele Bratkartoffeln gegenüber auf der verkrusteten Grillfläche lagen, immer eine angenehme Ruhe ausging. Diese blasse Theke, auf der ein paar Serviettenspender und Ketchup- und Senfflaschen aus Plastik platziert waren, vermittelte einem das Gefühl: »Setz dich hin, iss deine Eier. Was dann kommt, passiert sowieso.« Die Barhocker hatten silberne Gestelle und runde gepolsterte Sitzflächen, die mit schwarzem Kunstleder überzogen waren. Die Sitzflächen waren um 360° drehbar. Jimmy hatte darauf größten Wert gelegt. Das hatte mir der alte Francis, einer seiner drei Mitarbeiter, einmal erzählt. Mit seiner eindrucksvollen Stimme, die sichso anhörte, als hätte er Zeit seines Lebens immer wieder gegen die heftigsten Stürme anbrüllen müssen.
Aber mit diesem klein bisschen Freiheit war es, ehrlich gesagt, nicht so weit her. An der Theke sitzend konntest du dich genau genommen keinen Millimeter bewegen, ohne an das Knie deines Nebenmannes zu stoßen.
Benjamin Lebert (Freiburg im Breisgau, 9 januari 1982)
« Chaque fois je crois avoir touché le fond. Et puis je menfonce plus loin encore dans le doute et le malheur. Luce Couturier sest laissé avoir comme une enfant ; au point que je me demande si elle ne la pas fait exprès Cette histoire dure depuis plus dun an. Et Noëllie était avec lui à Rome en octobre ! Maintenant je comprends le visage de Maurice, à laérodrome de Nice : le remords, la honte, la crainte dêtre découvert. On a tendance à se forger des pressentiments après coup. Mais là, je ninvente rien. Jai flairé quelque chose puisque le départ de lavion ma arraché le cur. On passe sous silence des gênes, des malaises pour lesquels on ne trouve pas de mots, mais qui existent.
En quittant Luce, jai marché longtemps, sans savoir où jallais. Jétais hébétée. Je men rends compte maintenant : apprendre que Maurice couchait avec une autre femme ne ma pas tellement étonnée. Ce nest pas tout à fait au hasard que jai posé la question : Il y a une femme dans ta vie ? Sans être jamais formulée, vague et fugitive, lhypothèse sindiquait en creux, à travers les distractions de Maurice, ses absences, sa froideur. Il serait exagéré de dire que je men doutais. Mais enfin je ne suis pas tombée des nues. Tandis que Luce me parlait, je tombais, je tombais et je me suis retrouvée complètement brisée. Toute cette année, il faut que je la revoie à la lumière de cette découverte : Maurice couchait avec Noëllie. Il sagit dune longue liaison. Le voyage en Alsace que nous navons pas fait. Jai dit : « Je me sacrifie à la guérison de la leucémie. » Pauvre idiote ! Cétait Noëllie qui le retenait à Paris. Au moment de dîner chez Diana, ils étaient déjà amants et Luce le savait. Et Diana ? Jessaierai de la faire parler. Qui sait si cette affaire ne remonte pas encore plus loin ? Noëllie était avec Louis Bernard, il y a deux ans ; mais peut-être cumulait-elle. Quand je pense que jen suis réduite à des hypothèses ! Et il sagit de Maurice et de moi ! Tous les amis étaient au courant évidemment ! Oh ! Quimporte ? Je nen suis plus à me soucier du quen-dira-t-on ! Je suis trop radicalement anéantie. Limage quon peut se faire de moi, je men fous. Il sagit de survivre.
« Rien nest changé entre nous ! » Quelles illusions je me suis faites sur cette phrase. Voulait-il dire que rien nétait changé puisquil me trompait déjà depuis un an ? Ou ne voulait-il rien dire du tout ?
Pourquoi ma-t-il menti ? Il me croyait incapable de supporter la vérité ? Ou il avait honte ? Alors pourquoi ma-t-il parlé ? Sans doute parce que Noëllie était fatiguée de la clandestinité ? De toute façon ce qui marrive est affreux. »
Simone de Beauvoir (9 januari 1908 14 april 1986)
Hier met Jean Paul Sartre
De Nederlandse schrijver, columnist, scenarioschrijver en radiopresentator Theodor Holman werd geboren in Amsterdam op 9 januari 1953. Zie ook mijn blog van 9 januari 2009.
Uit: Theo, Theo
Ik opende de deur van het café
en zag hem staan: een provo, slank en blond.
Met inderdaad een cocktail aan zijn mond.
Het leek of hij het volle glas verslond.
Hij schreeuwde: "Vier cognac!" toen hij mij zag.
Kwam op mij af met brede gulle lach
en sprak: "Drink! Ik betaal het eindbedrag!"
Daarna: " Ik ken je stukjes uit PC!"
Hij schoof mij twee cognac toe en riep : "Proost!"
The boy was sitting on the small wall, a few feet opposite Stan who was on the steps of his backdoor tuning the strings on his guitar. The boy dragged his eyes away from Stan and looked down the rows of disordered back gardens through a composite haze of insects, then over the roofs of Bearnagh Drive, behind which was the Horsey Field where he caught bees in jam jars on sunny days.
Above the Horsey a circling bird high in the sky reminded the child of the westerns he had seen on his grannys television. Vultures hovering, thought the boy, meant that they had spotted down below, in a canyon full of rattlesnakes, a lonely cowboy bleeding to death from bullet holes or dying of thirst because his canteen was empty or been sabotaged.
To the boys mind came motley impressions from the various films he had seen. The cowboy hadnt eaten in days, had been looking forward to his first bath in three years, and had smashed his last bottle of liquor against a rock because he was trying to stop drinking and it was muddling his thinking. He was lying against a tree, seeing things in double and treble and talking to himself. And he was seeing Beth, his girlfriend from the saloon. He had just been double-crossed by a sleeked, so-called partner who had climbed on his horse and laughed before riding off with the cowboys only boots tied to his saddle and stolen his share of the gold. To crown things off the traitor said he was going to marry Beth and the cowboy banged his head against a tree shouting Oh no! and what he wasnt going to do about if when he got out of this fix.
A Wells Fargo stagecoach, if this was the same film, didnt know the cowboy was in just the next canyon and this was very sad and potentially the end of the story because the stagecoach only went through once a week. Every Thursday, to be precise, maam, said the driver to a woman in the back when she asked. In yet another canyon the cowboys horse was snorting like mad and looking for him but couldnt smell him. The horse was limping because it had stood on a big cactus which the boy thought was poisonous and maybe slow-acting so time was running out.
Jadis, enfant, lorsque lÉté résonne et sent et palpite de partout, mon corps en même temps que mon moi commence de sy circonscrire et donc de le former : le « bonheur » de vivre, déprouver, de prévoir déjà, le démembre, tout de ce corps éclate, les neurones vont vers ce qui les sollicite, les zones de sensation se détachent presque en blocs qui se posent aux quatre coins du paysage, aux quatre coins de la Création. Ou bien, cest la fusion avec le monde, ma disparition dans tout ce qui me touche, que je vois, et dans tout ce que je ne vois pas encore. Sans doute ne puis-je alors supporter de nêtre quun seul moi devant tous ces autres moi et dêtre immobile malgré leffervescence de mes sens, dêtre immobile dans cet espace où lon saute, sélance, senvole... Plutôt mourir (comme peut « mourir » un enfant) que de ne pas être multiple, voire multiple jusquà linfini. Quelle douleur aussi de ne pouvoir se partager, être, soi, partagé, comme un festin par tout ce quon désire manger, par toutes les sensations, par tous les êtres : cette dépouille déchiquetée de petit animal par terre cest moi... si ce pouvait - être moi ! »
Pierre Guyotat (Bourg-Argental, 9 januari 1940)
De Duitse theatermaker, schrijver, dichter, regisseur en intendant Heiner Müller werd geboren in Eppendorf (Saksen) op 9 januari 1929. Zie ook mijn blog van 9 januari 2009.
Stellasonett
Fünf Akte lang, geehrtes Publikum Haben Sie zugeschaut, wir hoffen, gern Wie sich zwei Damen drehn um einen Herrn Bis endlich eins aus drei wird, grad aus krumm Durch Liebe. Wen das Resultat geniert Wird auch bedient: Weil schön ist, was sein muß Schrieb Herr von Goethe einen andern Schluß Den, wie gewohnt, das Einmaleins regiert. Was Liebe kann: drei Herzen glühn in eins Kann Gift und Blei vermittels Substraktion Mit Schrecken triumphiert der gute Ton Denn Zahl sticht Herz, das Reich des schönen Scheins Hat keinen Grund in einem Bürgerhaus Beruhigt auf zwei Tote schneit Applaus.
Dans le maigre jour de la garde-robe, on eût pu prendre la dame d'atour pour un oiseau nocturne venu par mégarde se poser sur l'épaule de la reine. Ombre sur ombre. Crissement de soie sur la soie. Soupirs. Gazouillis d'italien. Et par instants, à de furtifs hochements de tête, comme un épouillage. Au vrai ce triste hibou de bonne heure asphyxié dans la malsaine obscurité des alcôves et des cabinets, s'appliquait, comme elle en avait l'habitude depuis trente ans, à démêler, d'un peigne agile, la blonde chevelure de sa maîtresse. De temps à autre Léonora - c'était son nom - suspendait son mouvement et alors, tel le rapace qui d'un bec acéré plonge sur sa proie, tirait un cheveu blanc.
(...)
Le 29 avril 1589, Christine de Lorraine débarque à Livourne. Le lendemain, elle fait son entrée dans Florence. Aussitôt, elle est conduite au Dôme où elle épouse Ferdinand en grande pompe. Le soir, il y a naumachie dans la cour du palais Pitti. La prise d'une forteresse turque par les galères du grand-duc. Banquets et bals, tournois et cavalcades se succèdent. Le 2 mai, la cour assiste à la représentation de La Pellegrina. La machinerie est stupéfiante. La symphonie martiale et la scène de vacarme infernal célébrant le triomphe d'Apollon, vainqueur du serpent Python, ravissent le public. Marie est assise à la gauche de son oncle. La nouvelle grande-duchesse lui sourit. Elles ont à peu près le même âge. Christine, cependant, est dotée de tout ce qui manque à Marie : l'esprit, la vivacité, la grâce. Marie n'en conçoit cependant aucun ombrage. Elle est certaine de sa supériorité.
Morgens hatte Quintus Aurelius einen Blick ins Freie getan, aber mehr als einen Blick war die äußere Welt an diesem Tag nicht wert. Es war kalt, und kein Wind ging, der die dicke graue Wolkendecke schütteln oder zurückschlagen konnte. Nicht kalt genug für Schnee; wenn es den Göttern gefiel, würde sich der Himmel allenfalls eines kalten Rieselns entäußern. Die Höhen der Albaner Berge waren nicht zu sehen; die Straße nach Tusculum und weiter nach Rom, sonst ein schmales Band in der Ferne, war zu einer Mutmaßung geschwunden. Ihm stand der Sinn jedoch nicht nach Mutmaßungen. Bei solchem Wetter schmerzten einige der alten Wunden, und im Contubernium gab es diesseits von Mutmaßungen viel zu tun. Die anderen waren bei den Tieren, auf den Feldern, im Stall. Sasila hatte den Hühnern einige Hände voll Körner und Quintus ein Lächeln zugeworfen. Später hörte er sie mit einigen der anderen Frauen im Obergeschoß reden, dann singen. Im Speiseraum stank es nach Essensresten und verschüttetem Wein. Aurelius nahm den lederbespannten Laden aus einer Fensteröffnung, um Licht und Luft einzulassen. "Gib mir die Nacht und behalte den Tag. Dein sei die Rose, mir laß die Dornen." Der ausgezehrte Dichter starrte ihn an, rote Augen in einem bleichen Gesicht; dann ließ er sich wieder auf die Bank sinken. Erstaunlich, daß dieses schwarze Schaf so früh und so betrunken schon metrisch blöken konnte. Aurelius hob die Schultern. Lüften konnte er auch später. Nachdem er den Laden wieder eingesetzt hatte, ging er vorsichtig durch die Finsternis des Speiseraums zur Küche. Im großen gemauerten Herd gab es noch einen Rest Glut. Asche entfernen, das Feuer wieder anfachen, Speisereste von den gestapelten Eßbrettern kratzen, den Bodensatz aus Bechern und Krügen schütten, spülen, räumen... Hin und wieder hörte er den Dichter nebenan husten.
Uit: Das Jahr des Gärtners (Vertaald door Grete Ebner-Eschenhayn)
Wenn wir alten Weisheiten und Erfahrungen nach den März des Gärtners schildern wollen, müssen wir vor allem zwei Dinge sorgfältig beachten: a) was der Gärtner unternehmen soll und b) was er wirklich tut, weil er nicht mehr tun kann. a) Daß er nur das Beste will, versteht sich von selbst: er will nur das Reisig entfernen und die Pflanzen abdecken, er will nur graben, düngen, rigolen, umhacken, umstechen, auflockern, harken, ebnen, gießen, häufeln, okulieren, verschneiden, einpflanzen, umsetzen, anbinden, befeuchten, zudüngen, jäten, ergänzen, säen, säubern, stutzen, Spatzen und Amseln verscheuchen, den Erdboden beschnuppern, Samenkeime wegnehmen, über blühende Schneeglöckchen frohlocken, den Schweiß von der Stirn wischen, sich im Kreuz aufrichten, das Essen hinunterschlingen und einen hinter die Binde gießen, mit den Hühnern schlafen gehen und mit den Hühnern aufstehen, den Tau und die Sonne lobpreisen, die prallen Knospen befühlen, die ersten Schwielen und Wasserblasen an der Hand züchten und überhaupt ungezwungen frühlingsmäßig fröhlich sein und auf Gärtnerart drauflosleben. b) Statt dessen ist er mißvergnügt; er murrt, daß der Boden immer noch oder schon wieder gefroren sei, wütet zu Hause wie ein Löwe im Käfig, da der Garten verschneit ist, hockt verschnupft hinterm Ofen, ist gezwungen, zum Zahnarzt zu laufen, hat eine gerichtliche Vorladung, erwartet den Besuch einer Tante, eines Urenkels oder der Großmutter des Teufels, und dabei vergeht ein Tag nach dem andern, geplagt von allen erdenklichen Unannehmlichkeiten und Schicksalsschlägen, die wie verabredet gerade im März über ihn hereinbrechen. Ihr müßt wissen, daß der März der wichtigste Monat für den Garten ist, da er sich für die Ankunft des Frühlings vorbereiten muß.
Seit ich die Nachricht bekommen habe, verfolgt mich der Gedanke an Capellos Trommel, und sosehr ich auch versuche, ihm zu entgehen, ich weiß, es ist zwecklos, alles ist genauso wie damals, wie in Capellos Trommel. Man steigt hinein durch eine schmale eiserne Tür, die hinter einem verriegelt wird, lehnt sich an die glatte, schräge Wand und spürt den Boden noch sicher unter den Füßen. Hoch über einem wölbt sich die Trommel zu einem überdimensionalen offenen Faß, man sieht einen lässigen jungen Mann in glasverkleideter Kabine und einige Köpfe, die erwartungsvoll am Rand hinunterstarren. Draußen schreit die Stimme des Ausrufers einmalig! sensationell! Capellos drehendes Faß!, und bald reiht sich hoch oben Gesicht an Gesicht, erwartungsvoll, lauernd, und man möchte wieder hinaus, weiß aber, es geht nicht, die Tür ist verriegelt. Dann legt der lässige junge Mann einen Hebel um, und mit einem plötzlichen drohenden Brummen beginnt die Trommel zu rotieren, steigert sich schnell in ein hochtouriges Pfeifen, und man wird an die Wand, an die glatte, gewölbte Wand gepreßt, die Gesichter verdoppeln sich. verschwimmen, die glasverkleidete Kabine ist ein flüchtiger Reflex im Scheinwerferlicht, einmalig, sensationell, und dann wird man gezogen, unaufhaltsam nach oben gezogen, der sichere Boden verschwindet unter den Füßen, man tastet nach einem Halt und ist schließlich unfähig jeder kontrollierten Bewegung, undähig sich zu rühren, immer höher hinauf, stetig und unaufhaltsam.
Two lonely figures came down from the high mountains. They were dressed in travel-worn furs and leather helmets with ear-flaps strapped beneath their chins against the cold. Their beards were untrimmed and their faces weatherbeaten. They carried all their meagre possessions upon their backs. It had taken a hard and daunting journey to reach this spot. Although he led, Meren had no inkling where they were, neither was he sure why they had come so far. Only the old man who followed close behind him knew that, and he had not yet chosen to enlighten Meren.
Since leaving Egypt they had crossed seas and lakes and many mighty rivers; they had traversed vast plains and forests. They had encountered strange and dangerous animals and even stranger and more dangerous men. Then they had entered the mountains, a prodigious chaos of snowy peaks and gaping gorges, where the thin air was hard to breathe. Their horses had died in the cold and Meren had lost the tip of one finger, burned black and rotting by the crackling frosts. Fortunately it was not the finger of his sword hand, nor one of those that released the arrow from his great bow.
Meren stopped on the brink of the last sheer cliff. The old man came up beside him. His fur coat was made from the skin of a snow tiger that Meren had slain with a single arrow as it sprang upon him. Standing shoulder to shoulder, they looked down on a foreign land of rivers and dense green jungles.
Five years, Meren said. Five years we have been upon the road. Is this the end of the journey, Magus?
Ha, good Meren, surely it has not been that long? Taita asked, and his eyes sparkled teasingly under frost-white brows.
In reply Meren unslung his sword scabbard from his back and displayed the lines of notches scratched in the leather. I have recorded every day, should you wish to count them, he assured him. He had followed Taita and protected him for more than half his own lifetime, but he was still never entirely certain whether the other was serious or merely jesting with him. But you have not answered my question, revered Magus. Have we reached the end of our journey?
Diese Stadt zieht mit gefurchter Stirne - sit venia verbo! - ihren Karren im ewig selben Gleis. Und merkt nicht, daß sie ihn im Kreise herumzieht und nicht vom Fleck kommt. Der Berliner kann sich nicht unterhalten. Manchmal sieht man zwei Leute miteinander sprechen, aber sie unterhalten sich nicht, sondern sie sprechen nur ihre Monologe gegeneinander. Die Berliner können auch nicht zuhören. Sie warten nur ganz gespannt, bis der andere aufgehört hat, zu reden, und dann haken sie ein. Auf diese Weise werden viele berliner Konversationen geführt. Die Berlinerin ist sachlich und klar. Auch in der Liebe. Geheimnisse hat sie nicht. Sie ist ein braves, liebes Mädel, das der galante Ortsliederdichter gern und viel feiert. Der Berliner hat vom Leben nicht viel, es sei denn, er verdiente Geld. Geselligkeit pflegt er nicht, weil das zu viel Umstände macht - er kommt mit seinen Bekannten zusammen, beklatscht sich ein bißchen und wird um zehn Uhr schläfrig. Der Berliner ist ein Sklave seines Apparats. Er ist Fahrgast, Theaterbesucher, Gast in den Restaurants und Angestellter. Mensch weniger. Der Apparat zupft und zerrt an seinen Nervenenden, und er gibt hemmungslos nach. Er tut alles, was die Stadt von ihm verlangt nur leben ... das leider nicht. Der Berliner schnurrt seinen Tag herunter, und wenns fertig ist, dann ists Mühe und Arbeit gewesen. Weiter nichts. Man kann siebzig Jahre in dieser Stadt leben, ohne den geringsten Vorteil für seine unsterbliche Seele. Früher war Berlin einmal ein gut funktionierender Apparat. Eine ausgezeichnet angefertigteWachspuppe, die selbsttätig Arme und Beine bewegte, wenn man zehn Pfennig oben hineinwarf. Heute kann man viele Zehnpfennigstücke hineinwerfen, die Puppe bewegt sich kaum - der Apparat ist eingerostet und arbeitet nur noch träge und langsam. Denn gar häufig wird in Berlin gestreikt. Warum -? So genau weiß man das nicht. Manche Leute sind dagegen, und manche Leute sind dafür. Warum -? So genau weiß man das nicht. Die Berliner sind einander spinnefremd. Wenn sie sich nicht irgendwo vorgestellt sind, knurren sie sich in der Straße und in den Bahnen an, denn sie haben miteinander nicht viel Gemeinsames. Sie wollen voneinander nichts wissen, und jeder lebt ganz für sich. Berlin vereint die Nachteile einer amerikanischen Großstadt mit denen einer deutschen Provinzstadt. Seine Vorzüge stehen im Baedeker. In der Sommerfrische sieht der Berliner jedes Jahr, daß man auch auf der Erde leben kann. Er versuchte vier Wochen, es gelingt ihm nicht - denn er hat es nicht gelernt und weiß nicht, was das ist: leben - und wenn er dann wieder glücklich auf dem Anhalter Bahnhof landet, blinzelt er seiner Straßenbahnlinie zu und freut sich, daß er wieder in Berlin ist. Das Leben hat er vergessen.
Kurt Tucholsky (9 januari 1890 - 21 december 1935)
De Ierse schrijver Brian Friel werd geboren op 9 januari 1929 geboren in Omagh, Noord-Ierland, in een katholiek onderwijzersgezin. Zie ook mijn blog van 9 januari 2009.
It's winter, it's night, it's raining, the Welsh roads are narrow, we're on our way to a performance. He always called it a performance, teasing the word with that mocking voice of his -- "Where do I perform tonight?" "Do you expect a performance in a place like this?" -- as if it were a game he might take part in only if he felt like it, maybe because that was the only way he could talk about it. Anyhow Teddy's driving as usual, and I'm in the passenger seat, and he's immediately behind us, the Fantastic Francis Hardy, Faith Healer, with his back to us and the whiskey bottle between his legs, and he's squatting on the floor of the van -- no, not squatting -- crouched, wound up, concentrated, and happy -- no, not happy, certainly not happy, I don't think he ever knew what happiness was -- but always before a performance he'd be ... in complete mastery -- yes, that's close to it -- in such complete mastery that everything is harmonized for him, in such mastery that anything is possible. And when you speak to him he turns his head and looks beyond you with those damn benign eyes of his, looking past you out of his completion, out of that private power, out of that certainty that was accessible only to him. God, how I resented that privacy! And he's reciting the names of all those dying Welsh villages -- Aberarder, Aberayron, Llangranog, Llangurig -- releasing them from his mouth in that special voice he used only then, as if he were blessing them or consecrating himself. And then, for him, I didn't exist. Many, many, many times I didn't exist for him. But before a performance this exclusion -- no, it wasn't anexclusion, it was an erasion -- this erasion was absolute: he obliterated me. Me who tended him, humoured him, nursed him, sustained him -- who debauched myself for him. Yes. That's the most persistent memory. Yes. And when I remember him like that in the back of the van, God how I hate him again --
Kinlochbervie, Inverbervie,
Inverdruie, Invergordon,
Badachroo, Kinlochewe,
Ballantrae, Inverkeithing,
Cawdor, Kirkconnel,
Plaidy, Kirkinner ...
(quietly, almost dreamily) Kinlochbervie's where the baby's buried, two miles south of the village, in a field of the lefthand side of the road as you go north. Funny, isn't it, but I've never met anybody who's been to Kinlochbervie, not even Scottish people. But it is a very small village and very remote, right away up in the north of Sutherland, about as far north as you can go in Scotland.
And the meadows are so brown, so brown and so grey, slopes and hollows brimming with early snow. I am flying, and feel as if everything is already past, as if Ill never see those woods, those meadows and marshes again - this is the last flight, then farewell. In the distant south, my proud wings will fold forever, and my white neck will droop. Sensing the transience of life, I try to take the last look down, as if wishing to take with me all those places where Ive flown around so proudly for so many summers. Have you ever heard the song of the swans? It is but a scream, a horrifying, weird, wild scream, as if discarding the last ounce of vitality and joy to the fields below that stare back like a lover grown old. Grey columns of smoke are ascending from huts and cottages into the crisp autumn air, the dogs bark, caravans move along the roads, rivers and lakes already hide under their icy cover, but all that is so far from me, so far! I still see - but my heart is cold and silent. I cannot, after all, take anything with me, the grave awaits me, and me alone. Why am I thinking of autumn and transience in mid-summer? Who knows, dear Anne-Mari - this summer might well be my last journey and my last farewell. What comes next, is something quite different. These white nights make us sad and crazy. Id love to utter only tender words, but my lips reek of rotting corpse. At nights like this, our soul abandons its husk and wanders around restlessly, God only knows along which solitary roads and paths. In which marshes and thickets does it make friends with goblins, ferns and witches, what parties it attends in the company of ghosts! Perhaps it wanders in foreign lands and places where our mind will never take us. Maybe this is why we, northerners, yearn for new countries and new worlds, so that no place feels like home. Even our fathers house is like the shadow of a tree to a gypsy, where he will rest awhile, but never stay. The higher the sun climbs, the more restless we become, we resemble birds caught in a net, eyes bloodshot and mouth full of anguished screams. Our white nights have thus become nights of suffering, anxiety and sadness. The soul has departed, travelling its own course, while the shell, stuck firmly to ground, is distressed and uneasy, because it is rooted to its land like a tree clings with its roots, wishing the soul to return. This is probably why I cannot keep still either. I feverishly grasp every thought and plan, totally unable to calm down. One thought chases the other, one venture leads to ten more. I mostly mean well, but it often ends in misery. Just my bad luck, my dear.
On a Thanksgiving eve, just before sunset, Emily and Elvis sat on the bank of a hummock where it slid down into Sweetwater Creek. Autumn in the Lowcountry of South Carolina is usually as slow and sweet as thick tawny port, and just as sleepily intoxicating. But this one had been born cold, with frosts searing late annuals in early October and chill nights so clear and still that the stars over the marshes and creeks bloomed like white chrysanthemums. Sweaters came out a full two months early, and furnaces rumbled dustily on in late September. Already Emily was shivering hard in her thin denim jacket, and had pulled Elvis closer for his body heat. In the morning, the spartina grass would be tinkling with a skin of ice and rime and the tidal creek would run as dark and clear as iced tea, the opaque, teeming strata of creek life having died out early or gone south with migratory birds. Emily missed the ribbons of birdsong you could usually hear well after Thanksgiving, but the whistle of quail and the blatting chorus of ducks and other waterfowl rang clearer, and the chuff and cough of deer come close. Emily loved the sounds of the winter animals; they said that life on the marsh would go on.
They sat on the bank overlooking the little sand beach where the river dolphins came to hurl themselves out of the water after the fish they had herded there. The dolphins were long gone to warmer seas, but at low tide the slide marks they wore into the sand were still distinct. They would not fade away until many more tides had washed them.
"There won't be any of them this late," Emily told Elvis. Elvis grinned up at her; he knew this. The dolphins were for heat and low tide. Girl and spaniel came almost every day in the summer and fall to watch them. Elvis's internal clock was better by far than the motley collection of timepieces back in the farmhouse.
A dear Maronite priest I met a few days before and that shows sincere appreciation to me, told me this morning:
- You've seen all the wonders that are expected to be seen in Constantinople, from Hagia Sophia to the Great Bazaar. But you havent seen yet the most peculiar curiosity of this amazing Byzantium: the Museum of the Remains.
- Ive never heard about it.
- Do you have time? We can go at once. The owner of the museum, Muzafer, is my friend. Let's go.
Already in one of the oldest and tortuous streets of the imperial sector, the good Maronite let me in by a little door leading to a beautiful courtyard, where a singing fountain let it sound a note of joy. A few moments later, the owner, a venerable Turk, dressed old-fashioned, corpulent and obsequious, accompanied us to visit his small but unique museum.
- My friend Muzafer, the good priest said, has wanted to gather here those complements of life that men, usually, discard or disdain.
In the first room there were displayed in boxes or tasteful cases, glasses of all shapes and colors, old mirrors with iron or horn handles, some misted up, dusty, striated by cracks.
Along with the lenses there were glass eyes, light-blue and chestnut-colored, which showed a motionless and sinister look.
Then we saw a rich collection of teeth and dentures, with old gold straps and gutta-percha palates that seemed to be taken from skulls with squeaking jaws.
The wigs were coming next, for men and women, as black as brushes to shine shoes, blondes as leftovers of corn ears, white, with a dirty and yellowish whiteness, similar to cut-off tails of decrepit horses, almost all of them worm-eaten, miserable trophies of dead coquetry.
In another room, they displayed rows of rubber breasts, elastic girdles, and belts for hernias, unctuous and stripped. In a big glass display case there were aligned crutches of all shapes and sizes, artificial hands, mechanical arms, orthopedic legs, leather and metallic ribs for paralyzed people.
