De nabije toekomst. Het westen is verwikkeld in een koude oorlog met China. Computeringenieur Vincent McCarthy (Toby Stephens) leidt een onderzoeksteam dat experimenten uitvoert op gewonde oorlogsveteranen, maar blijft al een tijdlang verstoken van een doorbraak: de soldaten die hij met zijn implantaten redt, stoppen na een tijdje met te praten en worden vaak agressief – iets wat zijn opdrachtgever, het Britse Ministry of Defense (‘MOD’), echter niet weerhoudt om het project te blijven sponsoren met militaire subsidies.

De oplossing ligt volgens McCarthy in het creëren van een kunstmatige intelligentie die voor zichzelf kan denken, maar geen enkel prototype weet de befaamde Turingtest te doorbreken en zich op die manier in staat te tonen om echt abstract te kunnen denken. Vincent organiseert een auditie voor wetenschappers en stuit daar op een computerprogramma dat bijna weet te slagen in de test. Programmeur van dienst is de bevallige Ava (Caity Lotz, vechtkunstenares en ooit danseres voor Lady Gaga, inmiddels te zien in verschillende series en films, waaronder Arrow). Vincent is onmiddellijk geïntrigeerd en neemt Ava in dienst, maar die laatste heeft moeite met de geheime projecten die binnen de militaire basis worden verborgen gehouden. Vincent blijkt haar bezorgdheid grotendeels te delen, maar weigert tussenbeide te komen, grotendeels omdat hij hoopt dat de resultaten van zijn onderzoek zullen kunnen gebruikt worden om zijn zieke dochtertje te genezen. Nadat Ava om het leven komt, besluit hij om de kaart van haar hersenen te integreren met haar programma en een verbeterd lichaam…

Singularity : Wees maar zeker: in de labs van Google en andere softwaregiganten wordt terwijl je dit leest druk gewerkt aan het ontwikkelen van artificiële intelligentie. De vorderingen die men heeft gemaakt zijn immens en veel wetenschappers zijn het er dan ook over eens dat we op de vooravond staan van het ontstaan van ‘singularity’ – een begrip dat voor het eerst werd gebruikt door mathematicus John von Neumann en later werd overgenomen door sf-auteur Vernor Vinge om het moment te beschrijven waarop artificiële intelligentie zo ver is geëvolueerd dat het volledig autonoom kan denken en menselijke intelligentie achter zich laat. De meeste specialisten zijn het erover eens dat dit moment dichterbij komt: rond 2040-2045 zou het al zover moeten zijn, al beweren sommigen dat machines al eerder in staat zullen zijn om ons (ver) voorbij te streven. Dat onze maatschappij er volledig door zal veranderen, daar is iedereen het over eens, maar algemeen wordt aangenomen dat we (voorlopig nog) niet in staat zijn om accuraat te kunnen voorspellen wat superintelligente entiteiten met ons zullen willen doen.

Wat er ook van zij, de gevolgen zouden volgens velen schrikbarend zijn: Bergias denkt dat een geavanceerde AI geen echte reden zal hebben om vriendelijk te zijn tegenover mensen, Bostrom somt een eerste superintelligente entiteit op als mogelijke oorzaak voor de extinctie van de mensheid en toont ook aan dat het gemakkelijker is om een vijandige AI te creëren dan een bondgenoot, Eliezer Yudkowsky dringt aan op het ontwikkelen van een AI die ons zal helpen om het ergste te voorkomen en dit jaar wist niemand minder dan Stephen Hawking nog het volgende te vertellen: ‘Slagen in het creëren van een AI zou de belangrijkste gebeurtenis in de menselijke geschiedenis zijn. Jammer genoeg zou het ook de laatste kunnen zijn.’ Volgens hem zou een dergelijk construct ons voor ‘onmetelijke voordelen en risico’s’ plaatsen, waaronder ‘technologie die de financiële markten te slim af is, beter dingen uitvindt dan menselijke onderzoekers, menselijke leiders manipuleert en wapens ontwikkelt die we niet eens kunnen verstaan.’ De Engelse wetenschapper Kevin Warwick weet het zelfs zeker: we zullen zelf zo snel mogelijk moeten evolueren en integreren met machines om te kunnen overleven. Overigens voegt Warwick ook de daad bij het woord: de man is immers ’s werelds eerste cyborg.

Doorheen de jaren werd sciencefiction soms als ongeloofwaardig afgedaan, maar de realiteit is dat het genre heel vaak ontwikkelingen heeft voorspeld die tegenwoordig een duidelijke plaats hebben in onze samenleving. Heel wat uitvindingen die vroeger enkel in romans werden beschreven, zijn tegenwoordig beschikbaar, of bestaan als (veelal militair) prototype in een of ander lab. Het thema is niet nieuw: films als het iconische Blade Runner, Her en Terminator namen het fenomeen elk op hun eigen manier onder de loep, terwijl de kolonisten uit Battlestar Galactica hun thuiswerelden noodgedwongen achterlieten om te ontvluchten aan de gevolgen van de AI’s die ze ooit zelf hadden gecreëerd. Er is echter nog nooit een film geweest die het thema op zo’n spannende en intelligente manier behandelt als The Machine. Sterker, nog: The Machine kwam een week na het veel duurdere Transcendence uit, maar zowat elke recensent wees erop dat deze film heel wat beter is en de prent met Johnny Depp in het stof laat bijten.

De film : The Machine werd volledig gedraaid in Wales, waar regisseur/scenarist Caradog W. James voordeel wist te halen uit zijn naar Hollywoodmaatstaven beperkte budget (de film werd gefinancierd met fondsen van de staatsloterij!) door te kiezen voor erg sfeervolle beelden en dreigende schaduwen. Dat hoofdrolspeelster Caity Lotz een topdanseres is en zelf erg onderlegd is in verschillende vechtkunsten, zorgde er bovendien voor dat ze al haar stunts en indrukwekkende actiescènes zelf kon uitvoeren. Het komt de geloofwaardigheid van de film enorm ten goede. Er werd trouwens ook aan kleine details gedacht, zo gebruikt het personage dat wordt geportretteerd door de vriendin van de regisseur, Pooneh Hajimohammadi, een vervormde versie van Farsi (de Perzische taal die onder andere in Tadzjikistan, Iran en Afghanistan wordt gesproken) wanneer ze met de oorlogsveteranen praat – een idee dat het duo bedacht nadat bleek dat een valse ‘machinetaal’ te onecht klonk.

The Machine werd in april tijdens het Brussels International Fantastic Film Festival op een overweldigend applaus getrakteerd en wist de BAFTA Cymru Award binnen te halen voor zowel beste film als beste kostuumontwerp en beste oorspronkelijke muziek. Op de British Independent Film Awards won hij de prestigieuze Raindance Award (en werd Caity Lotz genomineerd als beste nieuwkomer), op het Raindance Film Festival de juryprijs voor beste film uit het Verenigd Koninkrijk en op het toonaangevende Toronto After Dark Film Festival de ‘speciale prijs’ voor beste actrice en beste sf-film. Tel daarbij de nominatie voor de grote prijs van Sitges en je weet dat je hier met een uitzonderlijke prent te maken hebt!

Technische fiche : Regie: Caradog W. James; Scenario: Caradog W. James; Productie: John Giwa-Amu; Cinematografie: Nicolai Brüel; Muziek: Tom Raybould; Montage: Matts Platts-Mills

Artistieke fiche : Caity Lotz: Ava; Toby Stephens: Vincent; Pooneh Hajimohammadi: Suri; Sam Hazeldine: James en Denis Lawson: Thomson