Romenu is een blog over gedichten, literatuur en kunst Maar Romenu is ook een professionele freelance vertaler Du-Ne en Ne-Du http://www.roumen-vertalingen.nl/
Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne
Paul Celan
Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.
Gerard Reve
Gerard Reve over: Medearbeiders ”God is in de mensen, de dieren, de planten en alle dingen - in de schepping, die verlost moet worden of waaruit God verlost moet worden, door onze arbeid, aangezien wij medearbeiders van God zijn.” Openbaring ”Tja, waar berust elk godsbegrip op, elke vorm van religie? Op een openbaring, dat wil zeggen op een psychische ervaring van zulk een dwingende en onverbiddelijke kracht, dat de betrokkene het gevoel heeft, niet dat hij een gedachte of een visioen heeft, maar dat een gedachte gedachte of visioen hem bezit en overweldigt.”
Simon Vestdijk
Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem 'de man die sneller schrijft dan God kan lezen'. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: "Kind van stad en land" (1936), "Meneer Visser's hellevaart" (1936), "Ierse nachten" (1946), "De toekomst de religie" (1947), "Pastorale 1943" (1948), "De koperen tuin" (1950), "Ivoren wachters" (1951), "Essays in duodecimo" (1952) en "Het genadeschot" (1964).
K.P. Kavafis K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.
Thomas Mann
Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle "Gefallen". Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond - hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar - besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de 'Duitse ziel' in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull.
Rainer Maria Rilke
Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid'. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.
* * * * * * * * * * * * * * * *
Romenu
Over literatuur, gedichten, kunst en cultuur
19-09-2018
Claire Polders
Onafhankelijk van geboortedata
De Nederlandse schrijfster Claire Poldersin Gouda in 1976. Polders studeerde Letteren (1994–2001) aan de Universiteit van Tilburg en Wijsbegeerte (1995-2001) aan de Universiteiten van Tilburg en Amsterdam. In 2000 studeerde ze ook nog een half jaar aan de Sorbonne in Parijs. Haar eindscriptie droeg de titel 'Auschwitz als Gorgon, de Holocaust in filosofie en literatuur'. Ze publiceerde geregeld gedichten, essays en verhalen in verschillende tijdschriften zoals faculteits- en universiteitsbladen, HP/De Tijd, Literatuur zonder Leeftijd en Filosofie Magazine. Haar debuutroman 'De onfeilbare' (2005) vertelt het verhaal van twee jonge vrouwen die zichzelf verliezen en vinden in diepgaande vriendschap. Een jaar later verscheen haar tweede roman 'De verdwijning van Eva Zomers' In september 2006 verscheen het korte verhaal ‘Hoe de muur onder mijn handen verkruimelde’ in de bundel 25 onder de 35, verhalen van jonge, veelbelovende schrijvers, samengesteld door Said El Haji en Annelies Verbeke..In april 2007 verscheen het korte verhaal ‘De vermenigvuldiging van Valerie’ in de bundel De Verleiding, samengesteld door de Writers on Heels Susan Smit en Siska Mulder. In 2009 verscheen haar derde roman “Salto Mortale”. Nummer vier “Eeuwige Kermis” volgde in 2012.
Uit:Eeuwige Kermis
“Julia stond op de drempel en spiedde de kajuit in. Daar lag haar vader, de man die nog weken, wellicht maanden, hooguit een jaar had. Van hem moest ze afscheid nemen, maar wie was hij eigenlijk? Gisteren had Troy haar in een sms een vraag gesteld die haar bij gebrek aan een bevredigend antwoord was blijven achtervolgen: ‘Wat voor man is Hans Hollander?’ Wanneer ze aan haar vader dacht, zag ze hem in actie; op zijn jacht met de schoot in zijn hand, achter een bankschroef in zijn klushok, aan de keukenbar met een enorme wokpan voor zich. Of ze herinnerde zich de vage anekdotes van vóór haar tijd; het verhaal van de kerkklok en de transformatie tot havenmeester. Wanneer ze op zijn karakter inzoomde, zag ze enkel een potloodschets. ‘Hij is vriendelijk en vol humor’, had ze geschreven en Troy had geantwoord: ‘Alsof je mijn buurman beschrijft.’ Het was waar. Als kind had ze haar vader voor lief genomen en als volwassene had ze geen moeite gedaan om uit te vinden wie hij was. Wat waren zijn nachtmerries, zijn geluksmomenten, zijn gênantste dieptepunten? Was het te laat om hem alsnog te leren kennen? Aarzelend liep ze op het bed toe waar hij lag te dommelen en vlijde zich naast hem neer. Ze ging in zijn arm liggen. Niet in zijn armen, want in de linker zat het infuus. Haar wang raakte zijn schouder zonder dat ze het gewicht van haar hoofd op zijn botten liet rusten. Haar hoofd was veel te zwaar voor zijn broze gestel. ‘Hang niet zo aan hem’, had Vicki ooit gezegd. De oudere kinderen mochten hun vaders rug niet belasten, want die rug moest ook het jongste kind nog dragen wanneer dat groter werd. ‘Waarom dring je je telkens tussen hen in? Laat Julius ook eens naast je vader staan.’ Dat was een andere opmerking geweest die Julia nooit was vergeten. Het ging over de slagorde waarin ze tijdens de afwas de borden droogden. Wat een onschuldige gewoonte leek werd als egoïsme veroordeeld. ‘Vind je niet dat je daar nu te oud voor bent?’ Nee, dat vond Julia niet, want zij had het boekje over correct gedrag waaruit deze regel afkomstig moest zijn, nooit gelezen. Als ze had geweten dat meisjes van tien tijdens een spannende film niet op hun vaders schoot behoren te kruipen, had ze zich vast wel ingehouden. Wanneer de boot bij harde wind schuin ging, verborg Julia zich voortaan in de punt. Maar nu lag ze daar dus, licht euforisch dat ze dit had gedurfd, met haar wang op de schouder van haar vader en haar neus op zijn huid, om te wennen aan zijn nieuwe geur waarin ze nu toch ook iets vertrouwds ontwaarde. En de stervende maakte het haar gemakkelijk door te blijven dommelen, of te doen alsof.”
Dolce far niente, Isabel Ecclestone Mackay, Michaël Zeeman, Koen Stassijns, Armando, Ton Anbeek, Stephan Sarek, Nicolien Mizee
Dolce far niente
Indian Summer doorWilliam Trost Richards, 1875
Indian Summer
I have strayed from silent places, Where the days are dreaming always; And fair summer lies a-dying, Roses withered on her breast. I have stolen all her beauty, All her softness, all her sweetness; In her robe of folden sunshine I am drest.
I will breathe a mist about me Lest you see my face too clearly, Lest you follow me too boldly I will silence every song. Through the haze and through the silence You will know that I am passing; When you break the spell that holds you, I am gone!
Isabel Ecclestone Mackay (25 november 1875 - 15 augustus 1928) Woodstock, Ontario, de geboorteplaats van Isabel Ecclestone Mackay
De Nederlandse dichter, schrijver, journalist en literair criticus Michaël Zeemanwerd geboren op Marken op 18 september 1958. Zie ook alle tags voor Michaël Zeemanop dit blog.
Harlingen Foar Geart, Gosta en Liesbeth
Bijna ijsheiligen op zondagochtend en de Waddenzee stelt hier de wereld vast men vocht tot aan het einde van de dag om Vestdijks leven en vertrok met veel gerucht benoemde haar charmante stad na vier, vijf uur.
Als ik alleen ontbeten heb een stille omgang heb gemaakt langs troosteloos ontworpen schepen benepen pakhuizen die stoer de kaart beschrijven (Rusland, Java, Petersburg, Sumatra, Polen) wie hier woonde sloop schichtig langs de huizenrij.
In al die stilte zijn vanmorgen vroeg twee bootjes weggevaren van wie hier schoolkind was droomt tot de zwarte mannen hem gaan halen van een duister ruim dat naar het onbestemde elders voert men streed hier gisteren nog om zijn lijk.
Ik bood geleerde heren die het beter weten nachtverblijf zij prezen stad en straat vertrokken nochtans opgetogen naar oorden mij genoemd waar zondagsmorgens vroeg gebeier van een klok een aardse melodie verwaait en winterdagen in luidruchtigheid hun rust verzorgen.
Wie hier zijn winters slijt vindt zelfs geen graf in zee ik hoor het kerkvolk vechten met een nieuwerwets gezang ter hoogte van het hereknechtenkamersstraatje.
Afscheid
Afscheid gaat abrupter dan je dacht op een zondag tegen het einde van de morgen als achteloos een boot vertrekt zonder hoorn of omhaal van vlaggen.
Niet dat ik wuivend op een kade stond zelfs dat niet, men verneemt het telefonisch ‘nu ga ik weg’ en gaat dan ook de toon rekt zich te veel aan ruimte.
De volgende dagen is er een spoor dat eerst ik nog nauwkeurig volgen kan maar dat nadien vervaagt; mijn zolderbed is klam als kind heb ik dat nooit geweten.
Afscheid is een misverstand dat fonkelt bij gebrek aan tijd en uren nog nadien de stilte onherbergzaam het uitzicht groezelig de deuren van mijn kamers zwaarder maakt.
Zij was van ieder najaar het gekneusde meisje en zong, onhoorbaar haast, een notenkrakerslied: vandaag ga ik misschien verloren.
De linten in haar waaiend haar, papavers tussen koren ooit, maar rood wordt bruin en brood verkruimelt, langzaam gaat elk meisje dood.
Ik wou haar vluchtruim zijn, mijn tuin voor al haar vogels openplooien, in een schommelstoel van slaap het samenslapen voorbereiden, maar de winter gomt mij uit
en wist uit ieder najaar het gekneusde meisje. Vaag hoor ik het kraken al van mager ijs en vager nog de nagalm van:vandaag ga ik voorgoed verloren.
De moeder
Al jaren dood gaat zij nog elke dag een heel eind om in mij. Ik zie haar na het scheren elke morgen voor me, en sta een voetstap in haar schaduw stil. Haar lach tast mij in oog en mondhoek aan, breekt uit zijn glazen kooi de kamer in en zwijgt wat aldoor was verzwegen: dat ze begraven lag onder de duim van een man, in een gat waar een bouwvallige god het werktuig van haar buik niet ontzag. Hij werd bewaard, zij vreesde. Zo ligt ze in mij opgespaard en gaat in elke vrouw die ik omhels tekeer. Ze duldt geen vader meer, geen spiegelbeeld, geeft mij integendeel haar weerzin weer.
Koen Stassijns (Ninove, 18 september 1953)
De Nederlandse kunstschilder, beeldhouwer, dichter, schrijver, violist, acteur, journalist, film-, televisie- en theatermaker Armandowerd geboren op 18 september 1929 in Amsterdam. Zie ook alle tags voor Armandoop dit blog.
De waarheid
Wee het veel te smalle bospad, het stramme struikgewas, wee de gaten in de bodem.
De jaren zijn in de boeien geslagen, langs de straten slapen de vochtige lichamen, stapels op een hoop verzameld.
Hier heeft iets plaatsgevonden dat op de vage waarheid lijkt.
Armando: De Ladder (1994), Amersfoort
Lente
‘t Is bijna lente, de knoppen zijn al weerloos, de takken steken hun armen uit en de groei heeft de bloei ontdekt.
Het blijft voorlopig lente, omdat het gretig groen is.
Het was de luidruchtige lente, die even heeft geglimlacht.
Armando (18 september 1929 – 1 juli 2018)
De Nederlandse schrijver en letterkundige Ton Anbeek werd geboren in Ede op 18 september 1944. Zie ook alle tags voor Ton Anbeekop dit blog.
Uit:De verkeerde wereld van Gerrit Komrij
“In de twee volgende strofen wordt weergegeven wat het resultaat is van de transformatie naar de mundus inversus. De lezer kan dan terugvertalen: de vrouwen worden in deze nieuwe wereld mooi - wat ontegenzeggelijk impliceert dat ze in de ‘normale’ werkelijkheid in de ogen van de dichter nietmooi zijn (vol levervlekken, plooien: ouderdomsverschijnselen). Ook de hond behoort volgens de dichter tot de schepselen die pas in een wereld waar alles anders is, enigszins beminnelijk kunnen worden. De achteropplaatsing van het onderwerp in de zin die zo hoopvol begint met ‘Haast om te zoenen’ bewerkt hier een heel komisch effect. Het werkelijk ‘schone geslacht’, dat wil zeggen de wezens die in de echte wereld mooi zijn, hebben de grootste verandering ondergaan. Terwijl de vrouwen verjongd werden, zijn zij verouderd en zelfs veel erger dan dat: ze verkeren in staat van ontbinding. Het tegenbeeld van wat in de realiteit hun stralende jonge schoonheid moet zijn, wordt hier plastisch weergegeven. Op het eerste gezicht lijkt dit gedicht niet meer dan een ingenieuze manier om te zeggen: op een strand wordt goed zichtbaar hoe afstotend vrouwen zijn, hoe jong en mooi jongens. De omkering, die de lezer dwingt tot terug-vertalen, maakt een simpele seksistische mededeling interessant. Maar wie zo de poëzie van Komrij opvat, namelijk als alleen maar grappenmakerij, miskent de ernstiger aspecten van zijn dichterschap. Want het gedicht ‘Janus’ heeft nog een tweede gezicht. Door de jongens als desintegrerende lijken af te beelden, onderstreept de dichter niet alleen hun schoonheid (in tegenstelling tot de lelijkheid der vrouwen), maar roept hij tegelijkertijd het beeld op van wat zij eens zullen worden. Het spel krijgt dan een uiterst luguber aspect, want één moment, vóór we de laatste strofe omdraaien, wordt ons de vergankelijkheid van de aardse schoonheid in al zijn gruwelijkheid voor ogen gehouden. Met andere woorden: de omkering laat ook zien hoe in de ‘echte’ wereld het bederf is ingebouwd. In ‘Janus’ blijkt dat Gerrit Komrij het motief van de verkeerde wereld dus op twee manieren gebruikt. Aan de ene kant is er het pure spel, dat in geen enkel gedicht van de bundel ontbreekt. Tot de grappen behoort bij voorbeeld ook het geven van een opsomming die bestaat uit elf onmogelijkheden, zoals: ‘In de Sahara heerst de grote ijstijd’ en ‘De veldmuis heeft een tijgerkat vermoord’ (een heel ‘middeleeuws’ zinnetje) om dan de reeks af te ronden met de laatste regel: ‘De seksualiteit is mooi en prachtig.’ (‘Terribilita’) Het komische effect berust dan op het commentaar dat door middel van de (zogenaamd) omgekeerde wereld op de ‘echte’ wordt geleverd.”
steht dir ins Gesicht geschrieben dein Lachen ist wie Sonnenschein unmöglich wär´s, dich nicht zu lieben, undenkbar, ohne dich zu sein.
Jedes Geschenk beschenkt auch mich, du gibst von allem Glück, das du aus meiner Hand erhältst, ein Vielfaches zurück.
Belebst selbst unbeseelte Dinge mit unverbrauchter Phantasie, bewahrst, was mir verlorenginge, wäre ich ein Meister, wärest du ein Genie.
Und blieb ich gern dein Weggefährte, für alle Ewigkeit, ist, was mein Schicksal mir gewährte, doch nur ein Flügelschlag der Zeit.
Er kommt zu früh, der Augenblick wie wir´s auch dreh´n und biegen, ich gab dir Wurzeln, doch schon bald, erlernst auch du das Fliegen.
Gleichwohl bleibt mir der größte Lohn, mehr kann man nicht erstreben. Ich bin ein Vater, du mein Sohn, was für ein reiches Leben!
Wirtschaftsrezession
Weil wir zu viel vom Strom verschwenden, wird´s mit der Welt noch böse enden. Doch mangelt es uns erst an Geld, wird manche Leuchte abgestellt die vorher sinnlos brannte.
So rettet uns, man ahnt es schon, vielleicht die Wirtschaftsrezession, in der wir lernen, Maß zu halten, und einfach mal was abzuschalten, so wie man´s früher kannte.
Stephan Sarek (Berlijn, 18 september 1957) Berlijn, Tiergarten
“Haarlem, 4 augustus 1994 Beste Ger, Buiten scheurt het onweer de nacht aan stukken en ik loop ongedurig heen en weer, doe de gordijnen dicht en weer open en besluit toch maar aan die brief aan jou te beginnen. Je lijkt soms zozeer een verzameling afgeronde theorieën, dat ik me weleens afvraag of je menselijk bent. Ik kreeg even hoop toen ik je twee speculaasjes zag eten, maar nam aan dat je research aan het doen was voor een nieuw scenario. Je evident aanwezige hartstocht richt zich geheel en al op het werk, en daar voor mij gedrevenheid tot het werk de enige niet-beschamende menselijke eigenschap is, ben ik je als een soort ijsheilige gaan beschouwen, hoewel ervaring me geleerd zou moeten hebben dat alles wat ik ooit aanzag voor iets van een hogere orde, uiteindelijk neerkwam op ‘een menselijke fout’. Ik kan helemaal niet nadenken over dat rotscenario, ik verban het altijd uit mijn geest zodra ik het de deur uit heb gestuurd, hoewel ik wel begrijp dat dat niet goed is. Kun jij niet gewoon zeggen wat ik bedoel? Dit kost me een slapeloze nacht. En hoe ben jij zo geworden? Heeft het jou slapeloze nachten gekost? En ben je er nu uit? En hoe denk je dan en; waar baseer je je oordeel op? En ben je daarom zo energiek? En waarom schrijf je eigenlijk de hele tijd? Ik wil alleen maar uitleggen dat ik ook wel wat te zeggen heb, al begrijp ik nergens wat van, maar wat ik te zeggen zou hebben, Joost mag het weten. Het is alleen maar dat ik niet veronachtzaamd wil worden. God mag weten waar die ideefixe vandaan komt, maar het is zoals het is. Als iemand me zou vragen waarom dat Model verfilmd zou moeten worden, zou ik niets anders weten te zeggen dan dat ik hoopte dat er ergens een meisje van twaalf, dat die avond toevallig voor de televisie verzeild geraakt was, zou denken: ‘O, zit het zo! Ik ben helemaal niet gek!’ Niet omdat ik reclame wil maken voor het modelstaan, maar omdat ik probeer uit te leggen dat je best nog een beetje gelukkig kunt worden als je besluit onder ogen te zien dat het je menselijke plicht is de spoken die je in je kindertijd naar binnen gehaald hebt uit te bannen, en verder op God te vertrouwen.”
Late Summer Landscape door James McDougal Hart, 1876
September
Das ist ein Abschied mit Standarten aus Pflaumenblau und Apfelgrün. Goldlack und Astern flaggt der Garten, und tausend Königskerzen glühn.
Das ist ein Abschied mit Posaunen, mit Erntedank und Bauernball. Kuhglockenläutend ziehn die braunen und bunten Herden in den Stall.
Das ist ein Abschied mit Gerüchen aus einer fast vergessenen Welt. Mus und Gelee kocht in den Küchen. Kartoffelfeuer qualmt im Feld.
Das ist ein Abschied mit Getümmel, mit Huhn am Spieß und Bier im Krug. Luftschaukeln möchten in den Himmel. Doch sind sie wohl nicht fromm genug.
Die Stare gehen auf die Reise. Altweibersommer weht im Wind. Das ist ein Abschied laut und leise. Die Karussells drehn sich im Kreise. Und was vorüber schien, beginnt.
Erich Kästner (23 februari 1899 – 29 juli 1974) Dresden, de geboorteplaats van Erich Kästner
H.H. ter Balkt, Piet Gerbrandy, William Carlos Williams, Ken Kesey, Abel Herzberg, Dilip Chitre, Ludwig Roman Fleischer, Albertine Sarrazin, Mary Stewart
Boekelo op twee mijlen van hier waar oom Jan Tolstoj las achter de ploeg. Zijn zoon rijdt ons over zijn landerijen;daar licht groen naast de kalkovens der koeltanks het sein
op dat de constellatie verraadt van de alerte apparatuur. Het kalfje slobbert uit een emmer, uit de weiden loopt op zijn gemak het vee de loopstal in.
De beekjes zijn er nog, één maïsakker en dikbestoft de draaibank van mijn moeders oud-oom: timmerman die in delirium
ten onder ging. Meimaan op de weiden, en op het water in het grindgat. Hectaren dicht aaneen. De frambozen, de boomgaard heen.
Rondeel
Oud gereedschap mensheid moe zwierf door de zeeën en de landen stem- en roemloos als kontrabande oud gereedschap mensheid moe, zonk onder voetstap en haaietanden sloot nerf en handvat, handgreep toe oud gereedschap mensheid moe stierf toegetakeld onder stranden onder velden, pleinen, onder toe- gesloten ogen, schedels, handen werd ingemetseld achter wanden als Suster Bertken droef te moe, oud gereedschap mensheid moe.
De eg
Een grote trom van anekdoten is de grond. Eg aan de muur, die is daarvan ver weg. Eg is ingescheept voor een reis die niet komt.
Mollenschrik; fetisj de opgehangen eg, van de specie in de muur, van de stofruit en de dakpan omlaagrollend naar de grond
Optekenaar, dronken van grond, geen egel onnozele hals savonds drinkend uit de snelweg, vluchtigheid van asfalt kleurend met tijd.
Het doet mij stilstaan te zien hoe hij hangt of schommelt: een spotter zoetjes rottend in het weer en de winden.
Hij schreef formules in de grond, halm groeide dan hoog en groen tot je de grond niet meer zag; eg. De grond was dan weg.
Nee geen tederheden, verbannen diepte. Hang maar verga maar bedenk maar er staan er meer tegen de muur, eg.
1 Fools have big wombs. For the rest?—here is pennyroyal if one knows to use it. But time is only another liar, so go along the wall a little further: if blackberries prove bitter there'll be mushrooms, fairy- ring mushrooms, in the grass, sweetest of all fungi.
2 For what it's worth: Jacob Louslinger, white haired, stinking, dirty bearded, cross eyed, stammer tongued, broken voiced, bent backed, ball kneed, cave bellied, mucous faced—deathling,—found lying in the weeds "up there by the cemetery." "Looks to me as if he d been bumming around the meadows for a couple of weeks." Shoes twisted into incredible lilies: out at the toes, heels, tops, sides, soles. Meadow flower! ha, mallow! at last I have you. (Rot dead marigolds—an acre at a time! Gold, are you?) Ha, clouds will touch world's edge and the great pink mallow stand singly in the wet, topping reeds and a closet full of clothes and good shoes and my-thirty-year's-master's-daughter's two cows for me to care for and a winter room with a fire in it—. I would rather feed pigs in Moonachie and chew calamus root and break crab's claws at an open fire: age's lust loose!
3 Talk as you will, say: "No woman wants to bother with children in this country";—speak of your Amsterdam and the whitest aprons and brightest doorknobs in Christendom. And I'll answer you: "Gleaming doorknobs and scrubbed entries have heard the songs of the housemaids at sun-up and—housemaids are wishes. Whose? Ha! the dark canals are whistling, whistling for who will cross to the other side. If I remain with hands in pocket leaning upon my lamppost—why—I bring curses to a hag's lips and her daughter on her arm knows better than I can tell you—best to blush and out with it than back beaten after.
William Carlos Williams (17 september 1883 – 4 maart 1963) Cover
De Amerikaanse schrijver Ken Keseywerd geboren in La Junta (Colorado) op 17 september 1935. Zie ook alle tags voor Ken Kesey op dit blog.
Uit: Sometimes a Great Notion
“Recalling this, and the wise doctor's words, I relaxed my grip on the armrests and pulled the lever to recline the seat. Hell, I sighed, exiled even from the sanctuary of insanity. What a drag. Madness might have been a good way to explain terror and excuse anarchy, I mooned, a good whipping boy to blame in the event of mental discomfort, an interesting avocation to while away the long afternoon of life. What a crashing drag ... But then ... on the other hand, I decided, as the bus thundered slowly through town, you never can tell: it might have constituted as bad a drag as sanity. You would probably have to work too hard at it. And at times, almost certainly, a little sneak of memory would slip past your whipping boy and you would be whacked just as hard as ever by that joker's bladder of reality, of pain and heartache and hassle and death. You might hide in some Freudian jungle most of your miserable life, baying at the moon and shouting curses at God, but at the end, right down there at the damned end when it counts ... you would sure as anything clear up just enough to realize the moon you have spent so many years baying at is nothing but the light globe up there on the ceiling, and God is just something placed in your bureau drawer by the Gideon Society. Yes, I sighed again, in the long run insanity would be the same old cold-hearted drag of too solid flesh, too many slings and arrows, and too much outrageous fortune. I reclined my seat another notch and closed my eyes, trying to resign myself that there was nothing I could do about this runaway anarchy I had hold of but wait for the pharmaceutical pilot to come on and take over the controls and let me sleep. But the pills seemed uncommonly slow in coming on. And in this ten- or fifteen-minute wait—the billowing; the ringing; the bus, empty but for its solitary passenger in the back, huffing and whooshing through the town—before the barbiturates took effect ... I was forced at last to consider those questions I had been skirting so skillfully. Like: "What in the shit you hope to accomplish running back home?" I knew that all that obscure Oedipal pap I had fed Peters about measuring up or pulling down might be approaching some kind of truth . . . but even if I were able to bring off one of these coups, what did I hope to accomplish? And like: "Why should one want to wake up dead anyway?' If the glorious birth-to-death hassle is the only hassle we are ever to have . . . if our grand and exhilarating Fight of Life is such a tragically short little scrap anyway, compared to the eons of rounds before and after—then why should one want to relinquish even a few precious seconds of it? And—thirdly—like: "If it's such a goddamned hassle—why fight it?"
Ken Kesey(17 september 1935 – 10 november 2001) Cover
De Nederlandse toneel- en kroniekschrijver en essayist Abel Herzberg werd geboren in Amsterdam op 17 september 1893. Zie ook alle tags voor Abel Herzberg op dit blog.
Uit:Meat and vegetables
“Matzes: Iedereen weet, dat de Joden aan de vooravond van hun Paasfeest de seideravond vieren, die veel, veel ouder is dan de weg naar Rome. In de christelijke overlevering is de seideravond bewaard gebleven als het heilige avondmaal en uiteraard volledig van inhoud veranderd. Er zit namelijk buitengewoon weinig heiligs in de seideravond, het is bijna allemaal profaan wat de klok slaat. Men werpe mij nu niet tegen, dat de seideravond een godsdienstig gebruik is. Want afgezien daarvan, dat men erover kan twisten wat onder ‘heiligheid’ in de Joodse godsdienst moet worden verstaan, wijst het opheffen of het sublimeren van materiële, historische feiten tot religieuze gebruiken, niet op het belang der religie, maar op dat van die feiten. En op de seideravond wordt niets anders dan een materieel, historisch feit herdacht, te weten de uittocht uit Egypte, de afwerping der slavernij, de geboorte der nationale zelfstandigheid, kortom, zo iets als de oorlog 1940-1945. De vrome mensen zeggen, dat dit door de hand van God is geschied, maar ook als men dit erkent, belet dat niemand om in te zien dat het het wereldse, het politieke gebeuren geweest is, hetwelk diepe en blijvende indruk gemaakt heeft. Het jongste kind van het gezin stelt op seideravond de beroemde vier vragen naar de betekenis van het ritueel, dat het daar voor zich ziet. De eerste vraag betreft de betekenis van de matzes. De vader geeft antwoord. Hij toont de matzes, die hij voor zich heeft liggen, en zegt: ‘Dit is het brood der ellende, dat onze voorouders hebben gegeten bij hun uittocht uit het land, waar zij door Pharao werden onderdrukt’. En hij vertelt, hoe dat zich heeft toegedragen, hoe er bij die uittocht geen tijd was om het brood te doen rijzen, en hoe die voorouders toen ongegist of ongezuurd brood hebben gegeten. Waaraan hij toevoegt: ‘Niet één geslacht is uitgetrokken, maar van geslacht tot geslacht moet ieder zich beschouwen als ware hij zelf slaaf in Egypte geweest, en als ware hij zelf bevrijd’. De kinderen luisteren en ondergaan de gebeurtenis (zij zal zich vijf en dertig eeuwen geleden hebben afgespeeld) als hun eigen actualiteit.”
Abel Herzberg (17 september 1893 – Amsterdam, 19 mei 1989) Cover biografie
My father told the tenants to leave Who lived on the houses surrounding our house on the hill One by one the structures were demolished Only our own house remained and the trees Trees are sacred my grandmother used to say Felling them is a crime but he massacred them all The sheoga, the oudumber, the neem were all cut down But the huge banyan tree stood like a problem Whose roots lay deeper than all our lives My father ordered it to be removed
The banyan tree was three times as tall as our house Its trunk had a circumference of fifty feet Its scraggy aerial roots fell to the ground From thirty feet or more so first they cut the branches Sawing them off for seven days and the heap was huge Insects and birds began to leave the tree
And then they came to its massive trunk Fifty men with axes chopped and chopped The great tree revealed its rings of two hundred years We watched in terror and fascination this slaughter As a raw mythology revealed to us its age Soon afterwards we left Baroda, for Bombay Where there are no trees except the one Which grows and seethes in one’s dreams, its aerial roots Looking for the ground to strike.
Dilip Chitre (17 september 1938 – 10 december 2009)
„Mit den Kneipensperrstunden in engem und wertvollem Zusammenhang steht das Jugendschutzgesetz, welches Jugendliche am Alkoholgenuss in der Öffentlichkeit hinde rt. In fast allen Kneipen müssen junge oder jung wirkende Menschen ihre identity card bei sich haben und vorweisen. Nur, wenn aus derselben hervorgeht, dass man zumindest achtzehn Jahre alt ist, darf man ein Bier trinken. Viele Bars und Pubs haben das Alkoholschutzalter auf zwanzig, einige sogar auf dreiundzwanzig Jahre angehoben. Wer nicht wenigstens wie Vierzig aussieht, muss sich ausweisen, selbst, wenn er bereits drei akademische Grade erworben oder den Nobelpreis für Chemie erhalten hat. Englische Jugendliche betrinken sich zu Hause bei ihren mit ihnen überforderten Eltern, im dormitory ihrer private school, in den Parks oder Fußballstadien. Es gibt Restaurants, in denen aus nicht näher bekannten Gründen - regulations nennt sie der Besitzer üblicherweise - kein Alkohol ausgeschenkt werden darf. Es ist dem Gast allerdings freigestellt, die eine oder andere Flasche Wein ins Lokal mitzunehmen; gern werden ihm Wirt oder Wirtin einen Korkenzieher und ein Weinglas zur Verfügung stellen. In Anbetracht der britischen Kochkunst ist es angenehmerweise ziemlich gleichgültig, ob man zum Lamm in Pfefferminzsauce, den Schweinswürsten mit Erdäpfelmatsch, der Pizza mit Pommes Frites oder den Ravioli auf versengten Toastscheiben Blauburgunder, Tee, Coca Cola oder Hustensaft trinkt. Es sind aber noch zahllose andere regulations in Kraft, die Ordnung in den englischen Alltag bringen: Zum Beispiel das queuing-up system auf Postämtern, Banken, Reise- und Versicherungsbüros. Die hinter Panzerglas verschanzten und mit Mikrophonen ausgestatteten Bediensteten haben ein wachsames Auge für Verstöße gegen Schlangenstandregeln und verweigern jedem, der sich nicht angestellt hat - weil er zum Beispiel der einzige Kunde ist - unweigerlich die erheischte Dienstleistung. Schlange zu stehen hat man auch bei Bushaltestellen, Fahrkartenschaltern und Theatertageskassen, wobei jede dieser Institutionen ihr eigenes queuing-up system vorschreibt.“
Verona Lovers Sur les frais oreillers de marbre ciselé Où fane un lours feston de corolles savantes Se confondent sans fin les amants aux amantes Qui se sont fait mourir du verbe ensorcelé
Avares du vieillir ô vous enviez-les D'avoir sur le tremplin des extases silentes Laissé ce million de minutes naissantes Et bien royalement le monde tel qu'il est
Cette nuit-là comme il s'aimèrent sans mensonge Quelque pouce géant dans sa toute bonté A fait rouler leurs yeux hors des coffres du songe
Cependant que très loin sur les terres bénies Les violons têtus enchantaient les Asies Et riaient de tendresse leurs divinités
Albertine Sarrazin (17 september 1937 – 10 juli 1967) Cover
“Did you ever hear the legend of the moonspinners?’ ‘The what?’ ‘Moonspinners. They’re naiads — you know, water-nymphs. Sometimes, when you’re deep in the countryside, you meet three girls, walking along the hill tracks in the dusk, spinning. They each have a spindle, and onto these they are spinning their wool, milk-white, like the moonlight. In fact, it is the moonlight, the moon itself, which is why they don’t carry a distaff. They’re not Fates, or anything terrible; they don’t affect the lives of men; all they have to do is to see that the world gets its hours of darkness, and they do this by spinning the moon down out of the sky. Night after night, you can see the moon getting less and less, the ball of light waning, while it grows on the spindles of the maidens. Then, at length, the moon is gone, and the world has darkness, and rest, and the creatures of the hillsides are safe from the hunter and the tides are still . . .’ Mark’s body had slackened against me, and his breathing came more deeply. I made my voice as soft and monotonous as I could. ‘Then, on the darkest night, the maidens take their spindles down to the sea, to wash their wool. And the wool slips from the spindles, into the water, and unravels in long ripples of light from the shore to the horizon, and there is the moon again, rising from the sea, just a thin curved thread, reappearing in the sky. Only when all the wool is washed, and wound again into a white ball in the sky, can the moonspinners start their work once more, to make the night safe for hunted things . . .’ Beyond the entrance of the hut, the moonlight was faint, a mere grayness, a lifting of the dark… not enough for prying eyes to see the place where Mark and I lay, close together, in the dark little hut. The moonspinners were there, out on the track, walking the mountains of Crete, making the night safe, spinning the light away.”
>Mary Stewart (17 september 1916 – 9 mei 2014) Scene uit de gelijknamige film uit 1964
Tags:H.H. ter Balkt, Piet Gerbrandy, William Carlos Williams, Ken Kesey, Abel Herzberg, Dilip Chitre, Ludwig Roman Fleischer, Albertine Sarrazin, Mary Stewart, Romenu
De Nederlandse dichteres en schrijfster Mischa de Vreedewerd geboren in Batavia, in het voormalige Nederlands-Indië, op 17 september 1936. Zij was het middelste kind en enige dochter van een dominee en een onderwijzeres. Zij werd Henny gedoopt, naar de op Ambon overleden eerste vrouw van haar vader. In 1957 debuteerde zij als dichteres in het driemansbundeltje “Morgen mooi weer maken”, In 1959 ontving zij de Herman Gorterprijs (voorheen Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam) voor het gedicht “Een jong meisje droomt” uit de bundel “Met huid en hand” (poëziereeks De Windroos). Zij had toen al een kort verhaal in het toonaangevende literaire tijdschrift Podium gepubliceerd. Vanaf 1969 was zij genoodzaakt 'van de pen te leven'; ze schreef onder meer columns voor de VARA radio, recenseerde kinderliteratuur voor NRC Handelsblad en hield voor het toenmalige bureau SSS lezingen door het hele land. Ook maakte zij (reis)verslagen voor onder anderen Vrij Nederland, Intermagazine en Elégance. Zie ook alle tags voor Mischa de Vreede op dit blog.
Thuiskomen
zullen ze wat zeggen en wat zullen ze zeggen als ik de deur door kom wat zie je er uit je bent ver weg geweest of zullen ze niets zeggen en alleen maar kijken of niets zeggen zelfs niet kijken maar doorgaan met doen net of er niets gebeurd is
hier ben ik dan hun vriendelijke vreemdeling ik spreek de taal der mensen hoe is het weer het is weer ja het is weer nee het is weer mooi weer buiten
Dit jaar november
de zomer gezeefd tot een heldere herfst die droog en ritselend winter wordt
in het holle van dit huis heb ik een wankele warmte gebouwd zorgvuldig mijn eenzaamheid versierd hier woon ik hier leef ik hier speel ik val ik sta op en speel verder
kijk onder mijn handen groeit een vrouw ik ben de vrouw kijk onder mijn handen groeit een kind ik krijg het kind kijk onder mijn handen groeit de dood ik ben het die dood gaat
verwond en verwonderd heb ik gewonnen ga slapen met open mijn handen [de maan is een gat in de nacht]
Liefste: als ik dit zeg
liefste: als ik dit zeg is er een lichaam aan het woord is er veel water waar dorst was is er een hemels bloot huis moedertaal voertaal wordt voelbaar ik ruik je gezicht ik zie je genieten vaderlands zingen je handen mij open oh hoor toch hoor nou toch hier een wereld wentelt zich zwijgend een boom groeit waaiend naar boven stromende stil staat de tijd als een zee
zijn wij elkaar zeer bewoonbaar
Mischa de Vreede (Batavia, 17 september 1936) In 1986
Dolce far niente, Silas Weir Mitchell, Breyten Breytenbach, Alfred Schaffer, Frans Kusters, Michael Nava, James Alan McPherson
Dolce far niente
Indian Summer door Jack Paluh, z.j.
Indian Summer
The stillness that doth wait on change is here, Some pause of expectation owns the hour; And faint and far I hear the sea complain Where gray and answerless the headlands tower.
Slow fails the evening of the dying year, Misty and dim the waiting forests lie, Chill ocean winds the wasted woodland grieve, And earthward loitering the leaves go by.
Behold how nature answers death! O'erhead The memoried splendor of her summer eves Lavished and lost, her wealth of sun and sky, Scarlet and gold, are in her drifting leaves.
Vain pageantry! for this, alas, is death, Nor may the seasons' ripe fulfilment cheat My thronging memories of those who died With life's young summer promise incomplete.
The dead leaves rustle 'neath my lingering tread. Low murmuring ever to the spirit ear: We were, and yet again shall be once more, In the sure circuits of the rolling year.
Trust thou the craft of nature. Lo! for thee A comrade wise she moves, serenely sweet, With wilful prescience mocking sense of loss For us who mourn love's unreturning feet.
Trust thou her wisdom, she will reconcile The faltering spirit to eternal change When, in her fading woodways, thou shalt touch Dear hands long dead and know them not as strange.
For thee a golden parable she breathes? Where in the mystery of this repose, While death is dreaming life, the waning wood With far-caught light of heaven divinely glows.
Thou, when the final loneliness draws near, And earth to earth recalls her tired child, In the sweet constancy of nature strong Shalt dream again—how dying nature smiled.
Silas Weir Mitchell (15 februari 1829 - 4 januari 1914) Philadelphia, de geboorteplaats van Silas Weir Mitchell
Uit: Een seizoen in het paradijs (Vertaald door Adriaan van Dis)
“30 december Halfzeven. Nog enkele uren, minuten bijna. De overgang tussen winter en zomer, leven en dood, Europa en Afrika, zijn een vervreemding, kastratie - balling-schap - en integratie. Buiten is geen geluid, geen vogel, geen wind of melkkar of auto. Niets. Doods. Alleen een klein stukje halve maan, dat als een schurftige koe op haar post, over haar kalf moet waken. Buiten is de dood. Het is tijd om te vertrekken. Hij heeft niet geslapen, en de nacht van gisteren evenmin, en de nacht daarvoor nog minder. Je moet dood zijn voordat je kunt herrijzen. En met de vermoeienis wordt de opwinding in bedwang gehouden. Vermoeienis wordt in de aderen gespoten om het hart te kalmeren. Tegen de vroege morgen heeft hij zich verkleed, keek naar zijn naakte lichaam, naar de ribben en de knieën. Een oude monnik zit al rechtop, stil in meditatie. Als je niets wil worden moet je vroeg uit de veren. Een meditatie waar komen en gaan geen verschil maakt. Een stilte. Noch winter, noch zomer. Maar tussen geboorte en dood trappen we wat lol. Neem me niet kwalijk, meester, maar dit is een avontuur waarin je jezelf met heel't hart en nieren en darmen moet storten. Je kunt hier niet afzijdig tegenover staan. Daar ginds moet een oude ik gehaald worden opdat hij finaal tot rust kan komen. Alles is in orde; alles is opgeruimd. Hij heeft de pantoffels waarop hij al jaren rondsloft als aandenken aan zijn land - fetisjist - uiteindelijk ook in de vuilnisbak gegooid. De dag zal grijs over de stad komen, over de winter; zal net genoeg licht maken om je weg uit dit koude hol te kunnen zien. ‘Kom lief Vlekje, word wakker! Sta op! We moeten gaan!’ Wanneer je erg moe bent is het alsof je je in zee bevindt. (Misschien is de zee wel de moeheid om jou.) Het ene ogenblik ben je zo paniekerig als kippevel, ervan overtuigd dat je iets essentieels hebt achtergelaten, dat je te laat zult aankomen enz. Dan ontspan je weer even argeloos, alles speelt over en om je heen alsof het jou niet aangaat, alsof je lichaam niet ter zake is. De avond voor ons vertrek geven we de laatste instrukties en raad aan de sprieterige Amerikaanse die tijdens onze afwezigheid op het huis zal passen. We hebben alle mogelijke voorzorgsmaatregelen tegen burgeroorlog, de pest, staking, en zondvloed proberen te treffen en hopen stil (ík tenminste) dat, terwijl we weg zijn, een stier van een vent zijn opwachting en inbraak zal maken om onze loge van haar verbeten kuisheid, die aanleiding geeft tot een onooglijke staroogigheid, te genezen. Ons huis is een huis van de liefde. Ons vertrek - en vooral ons doel - hebben we voor al onze vrienden en kennissen geheim proberen te houden. Zij die wel de lont zagen smeulen, kwamen in de laatste nacht afscheid nemen met zachte glimlachen en warme handpalmen; geamuseerd door onze holderdebolder opwinding. Een journalist, van het journalistige Zuid-Afrikaanse soort dat hun werk ziet als strips zonder plaatjes, is ons vanuit Londen op het spoor gekomen en we konden zijn snuivende snor in de kier tussen voordeur en vloertegels angstig op en neer zien gaan.”
Breyten Breytenbach (Bonnievale, 16 september 1936)
Heeft u gewonnen? Loop dan even mee naar achteren, hier komt een willekeurig einde aan. Waar zijn uw adviseurs, of bent u voorbereid? 'Je komt er tegenwoordig niet meer aan te pas.' Een paleis voor uw gedachten.
Nu u zo weinig heeft te zeggen, laat ik vast verklappen waar wij u niet op hebben gewezen: het tegenlicht, het prijzengeld, de voorgeschreven zinnen, de herhaling tot vervelens toe en de gevolgen desondanks.
Zoveel woordkeus komt er aan te pas als u bevatten kunt. Wij schrappen niets, u bent van onschatbare waarde. Wij kunnen u zelfs onmogelijk met droge ogen aanschouwen.
Blijft u hier maar even staan. Zo mist u alle hoogtepunten. Fraai is dat: is het buitenaards genoeg, blijkt er altijd weer een markt voor te vinden. Blij dat dit eruit is?
Land zo ver je kijken kunt
En dan gaat het doek op, het rode woordje exit stelt ons gerust. Je concentreert je weer op de verkeerde dingen, in de verte doe je me zelfs denken aan iemand anders. Zo met die sigaret in je mondhoek, een reisgids in je linkerhand, je wapen in je rechter. Verdacht veel
aandacht voor het detail. Is deze verering wel terecht? Hoe ver draagt je echo? Onze kijkzucht overtreft de stoutste verwachtingen, maar het is niets om je zorgen over te maken, jouw schuld is het niet, zoals je daar staat, de afstand ontmaskerd: het beeld is nauwelijks weg te denken.
Er stond iets te gebeuren? Of is het al voorbij, de vingers aan de trekker, de kringelende rook - dat kan ik niet hebben gedaan denk je nog, dat kán ik niet hebben gedaan. Al die achterdocht om niets, gekneed uit het soort stof waar, in een uiterst verleden, dromen werden gemaakt.
“Hier staan wij dan, in de striemende regen aan de rand van Medemblik, een handvol oude, verdrietige mannen die ooit avond aan avond barstensvolle zalen wisten te verbijsteren en door de kunstkritiek uit die dagen eenstemmig tot - ik citeer - ‘de paladijnen van een nieuw tijdperk’ werden uitgeroepen. Nieuw tijdperk, jawel! Nog geen drieënhalve maand duurde het of het hooggeëerde publiek gaf als vanouds overal weer de voorkeur aan het gladde vertoon en de gemakzucht van het tweede garnituur dat alleen per abuis misgrijpt, al doende moppen tapt en het liefst bovendien nog om het geslachtsdeel een hoepeltje of wat zou laten cirkelen, als het fatsoen dat toestond. En niet lang daarna zagen ook de kenners hun vergissing in en lazen wij over - ik citeer opnieuw - ‘behaagzieke dilettanten die door niemand serieus genomen zullen worden, aangezien het wezen van de behendigheidskunst hun ten enen male ontgaat’. Nee, leuk was dat allemaal niet, om van hetgeen wij sedertdien te verduren hebben gekregen nog te zwijgen, maar het heeft ons in ieder geval niet verhinderd te blijven jongleren, zoals er volgens ons gejongleerd moet worden. En als het nieuwe tijdperk niet aan de wereld besteed blijkt te zijn, zo verzekerden wij elkaar onderwijl op onze zolders en in onze achtertuintjes tussen de waslijnen, dan moet de wereld het zelf maar weten. Zo verstreken de jaren en op zekere dag kwamen wij tot de ontdekking dat het tweede garnituur van vroeger vergeleken bij de ellendelingen die naderhand de podia veroverden gerust een stelletje onvervaarde avonturiers genoemd mocht worden. En die lamstralen waren weer een verademing, als je zag wat een volgende lichting ervan terechtbracht... Het zou van weinig smaak getuigen om uitgerekend hier verder nog een woord vuil te maken aan de wijze waarop er tegenwoordig met de kostbaarheden van de zwaartekracht wordt omgesprongen. Wat ik alleen maar wilde zeggen is dat men ons van alles en nog wat voor de voeten kan werpen, behalve dat wij ons met laf effectbejag hebben ingelaten, een enkele schnabbel wellicht niet meegerekend. En met gegoochel, ballet en lolbroekerij gelukkig evenmin. Wij zijn er, kortom, in geslaagd de weg van de minste weerstand te vermijden. En in nog heviger mate - van die intensiteit is dit einde het bewijs - geldt dit voor degene van wie wij vandaag afscheid nemen en die ons op zijn beurt keer op keer van virtuositeit heeft beschuldigd - jullie herinneren je hoe hij bij het uitspreken van dat woord de punt van zijn karakteristieke neus tussen de toppen van duim en wijsvinger placht te vatten, wat hij in de vele, veel te vele nadagen van zijn loopbaan als een prestatie van formaat aangemerkt wenste te zien-, eens ons voorbeeld, onze inspiratiebron en ons idool, Daan Dativo, God hebbe zijn ziel, als het Hem tenminste lukt daarop de nodige vat te krijgen!”
Frans Kusters (16 september 1949 – 20 november 2012) Op de achterkant van de verhalenbundel “Paarse dingen”
“Everyone in the Public Defender’s office had to take the jail rotation. Unlike my colleagues, I didn’t mind it. If, as my law school teachers had insisted, the law was a temple, it was a temple built on human misery and jails were the cornerstones. It was salutary to have to encounter the misery on a regular basis because otherwise it became too easy to believe that trials were a contest between lawyers to see who was the craftiest. It was good to be reminded that when I lost a case someone paid a price beyond my wounded pride. Not that I was in particular need of that memo at the moment. A few months earlier, I’d lost a death penalty case where, rara avis, my client was innocent. Not generally innocent, of course—he had been in an out of juvie hall, jails and prison since he was 15—but innocent of the murder charge. After the jury returned its guilty verdict, I snapped. When the judge asked the usual, “Would you like to have the jury polled, Mr. Rios?” I jumped to my feet and shouted, “This isn’t a jury, it’s a lynch mob.” He warned me, “Sit down, counsel, or I’ll find you in contempt.” I unloaded on him. “You could never hold me in more contempt than I hold you, you reactionary hack. You’ve been biased against my client from day one . . .” I continued in that vein until the bailiff dragged me out of the courtroom and into the holding cell. Eventually, I was released, lectured, held in contempt, fined a thousand dollars, and relieved as my client’s lawyer. When word got around the criminal defense bar about my rampage, I received congratulatory calls but not from my boss, the Public Defender himself. A death penalty trial is really two trials, the guilt phase where the jury decides whether the defendant committed the charged murder, and the penalty phase where the same jury decides whether to sentence him to death or life without parole. My outburst came at the end of the guilt phase. This meant another deputy public defender would have to be appointed to the case, get up to speed, and argue for my client’s life in front of the same jury I’d called a lynch mob. “I should just fucking fire you,” Mike Burton told me, savagely rubbing his temples. The PD was a big man, an ex-cop in fact who had his own awakening about the criminal law system after he watched his partner beat a confession out of a suspect in the days before Miranda. “The only reason I’m not is that if Eloy does get death, at least you’ve handed us grounds for appeal.” He glared at me. “Ineffective assistance of counsel.”
“THOMAS BROWN STOPPED going to church at twelve after one Sunday morning when he had been caught playing behind the minister's pul-pit by several deacons who had come up into the room early to count the money they had collected from the other chil-dren in the Sunday school downstairs. Thomas had seen them putting some of the change in their pockets and they had seen him trying to hide behind the big worn brown pul-pit with the several black Bibles and the pitcher of ice water and the glass used by the minister in the more passionate parts of his sermons. It was a Southern Baptist Church. "Come on down off of that, little Brother Brown," one of the fat, black-suited deacons had told hint. "We see you tryin' to hide. Ain't no use tryin' to hide in God's House." Thomas had stood up and looked at them; all three of them, big-bellied, severe and religiously righteous. "I wasn't tryin' to hide," he said in a low voice. "Then what was you done behind Reverend Stone's pulpit?" "I was praying," Thomas had said coolly After that he did not like to go to church. Still, his mother would make him go every Sunday morning; and since he was only thirteen and very obedient. he could find no excuse not to leave the house. But after leaving with his brother Edward, he would not go all the way to church again. He would make Edward, who was a year younger, leave him at a certain corner a few blocks away from the church where Saturday-night drunks were sleeping or wait-ing in misery for the bars to open on Monday morning. His own father had been that way and Thomas knew that the waiting was very hard. He felt good toward the men, being almost one of them, and liked to listen to them curse and threaten each other lazily in the hot Georgia sun. He liked to look into their faces and wonder what was in their minds that made them not care about anything except the bars opening on Monday morning. He liked to try to dis-tinguish the different shades of black in their hands and arms and faces. And he liked the smell of them. But most of all he liked it when they talked to hint and gave him an excuse for not walking down the street two blocks to the Baptist church. "Don' you ever get married, boy," Arthur, one of the meaner drunks with a missing eye, told him on several oc-casions. The first time he had said it the boy had asked: "Why nor?"
James Alan McPherson (Savannah, 16 september 1943) Cover
Het sacrament van de wijding (Christus presenteert de sleutels aan de heilige Petrus) door Nicolas Poussin, ca. 1630
Saint Peter
Now I think there is a likeness 'Twixt St. Peter's life and mine, For he did a lot of trampin' Long ago in Palestine. He was ‘union’ when the workers First began to organise, And — I'm glad that old St. Peter Keeps the gate of Paradise.
When the ancient agitator And his brothers carried swags, I've no doubt he very often Tramped with empty tucker-bags; And I'm glad he's Heaven's picket, For I hate explainin' things, And he'll think a union ticket Just as good as Whitely King's.
He denied the Saviour's union, Which was weak of him, no doubt; But perhaps his feet was blistered And his boots had given out. And the bitter storm was rushin' On the bark and on the slabs, And a cheerful fire was blazin', And the hut was full of ‘scabs.’
*****
When I reach the great head-station — Which is somewhere ‘off the track’ — I won't want to talk with angels Who have never been out back; They might bother me with offers Of a banjo — meanin' well — And a pair of wings to fly with, When I only want a spell.
I'll just ask for old St. Peter, And I think, when he appears, I will only have to tell him That I carried swag for years. ‘I've been on the track,’ I'll tell him, ‘An' I done the best I could,’ And he'll understand me better Than the other angels would.
He won't try to get a chorus Out of lungs that's worn to rags, Or to graft the wings on shoulders That is stiff with humpin' swags. But I'll rest about the station Where the work-bell never rings, Till they blow the final trumpet And the Great Judge sees to thin
Henry Lawson (17 juni 1867 – 2 september 1922) De katholieke St Joseph’s Church in Grenfell, New South Wales, de geboorteplaats van Henry Lawson
De Engelse dichter Alfred Noyes werd geboren op 16 september 1880 in Wolverhampton. Hij bezocht het Exeter College in Oxford, maar studeerde daar niet af. Op 21-jarige leeftijd publiceerde hij zijn eerste poëziebundel, “The Loom Years”. In de periode 1903-1908 volgden vijf dichtbundels, waaronder “The Forest of Wild Thyme” en “The Flower of Old Japan and Other Poems”. In 1907 trouwde hij met Garnett Daniels. Van 1914 tot 1923 doceerde hij Engelse literatuur aan de universiteit van Princeton. Na de dood van zijn vrouw bekeerde Noyes zich in 1926 tot de rooms-katholieke kerk. Deze verandering van geloof behandelde Noyes ook in zijn in 1934 gepubliceerde boek “The Unknown God”. Later trouwde hij met Mary Angela Mayne Weld-Blundell, dochter uit een oude Anglicaanse familie die de kerk te verwierp.. Samen hadden ze drie kinderen: Henry, Veronica en Magaret. Vanwege toenemende blindheid naarmate hij ouder werd, werd Noyes gedwongen om zijn werken te dicteren. In 1953 verscheen zijn autobiografie “Two Worlds for Memory”. Noyes stierf op 77-jarige leeftijd en werd begraven op het Isle of Wight. Zijn levenswerk omvat ongeveer 60 boeken, waaronder dichtbundels, romans en korte verhalen. Zijn beroemde ballade “The Highwayman” werd voor het eerst op muziek gezet door de Amerikaanse singer-songwriter Phil Ochs en gepubliceerd op diens in 1965 verschenen album “I Ain’t Marching Anymore”. Commercieel succesvoller werd de ballade later opnieuw uitgebracht door de Canadese Loreena McKennitt op haar album “The Book Of Secrets” uit 1997.
The Highwayman
Part one
I The wind was a torrent of darkness among the gusty trees, The moon was a ghostly galleon tossed upon cloudy seas, The road was a ribbon of moonlight over the purple moor, And the highwayman came riding— Riding—riding— The highwayman came riding, up to the old inn-door.
II He'd a French cocked-hat on his forehead, a bunch of lace at his chin, A coat of the claret velvet, and breeches of brown doe-skin; They fitted with never a wrinkle: his boots were up to the thigh! And he rode with a jewelled twinkle, His pistol butts a-twinkle, His rapier hilt a-twinkle, under the jewelled sky.
III Over the cobbles he clattered and clashed in the dark inn-yard, And he tapped with his whip on the shutters, but all was locked and barred; He whistled a tune to the window, and who should be waiting there But the landlord's black-eyed daughter, Bess, the landlord's daughter, Plaiting a dark red love-knot into her long black hair.
IV And dark in the dark old inn-yard a stable-wicket creaked Where Tim the ostler listened; his face was white and peaked; His eyes were hollows of madness, his hair like mouldy hay, But he loved the landlord's daughter, The landlord's red-lipped daughter, Dumb as a dog he listened, and he heard the robber say—
V "One kiss, my bonny sweetheart, I'm after a prize to-night, But I shall be back with the yellow gold before the morning light; Yet, if they press me sharply, and harry me through the day, Then look for me by moonlight, Watch for me by moonlight, I'll come to thee by moonlight, though Hell should bar the way."
VI He rose upright in the stirrups; he scarce could reach her hand, But she loosened her hair i' the casement! His face burnt like a brand As the black cascade of perfume came tumbling over his breast; And he kissed its waves in the moonlight, (Oh, sweet, black waves in the moonlight!) Then he tugged at his rein in the moonlight, and galloped away to the West.
De Amerikaanse schrijfster Elizabeth McCracken werd geboren op 16 september 1966 in Boston. Zij bezocht de Newton North High School in Newton, Massachusetts en behaalde een B.A. en M.A. in Engels aan Boston University, een M.F.A. aan de Universiteit van Iowa, en een M.S. in Library Science aan Drexel University. In 2008 en 2009 woonde McCracken in Cambridge, MA, waar ze fellow was aan het Radcliffe Institute for Advanced Study. Ze is getrouwd met de schrijver Edward Carey. Ze hebben een zoon en een dochter; een eerder kind stierf voor de geboorte, een ervaring die de basis vormde van McCracken's memoires “An Exact Replica of a Figment of My Imagination”. McCracken bekleedt de James Michener Chair of Fiction van het Michener Center for Writers aan de Universiteit van Texas in Austin". Zij en haar man waren eerder verbonden aan de faculteit van de Iowa Writers 'Workshop. In 1996 werd ze genomineerd voor de National Book Award en zij won in 2002 met “Niagara Falls All Over Again” de L.L. Winship / PEN New England Award. In 2014 publiceerde ze haar eerste verhalenbundel in 20 jaar: “Thunderstruck & Other Stories”.
Uit:Niagra Falls All Over Again
“It's like this: Rocky has just been hired at a cheese factory. He's in charge of making the holes in the Swiss, but he doesn't know how. I'm the foreman, I say, A hole is nothing! You're bothering me now about nothing? (Maybe it doesn't sound funny on the page, but Beethoven on the page is just black dots.) Rocky gets nervous, and more nervous, and downright panicked about the holes, the nothing. Onstage with Rocky, I was handsomer, funnier. If anyone in the audience recognized the Dutch comic made over into the fierce foreman, they forgave me. The crowd was no longer a squawk box worked by a crank --- turn that crank harder! --- but what they were: a bunch of gorgeous people who happened to find us very, very funny. Then suddenly Rocky ad-libbed in a big way: he jumped into my arms, all the way off the floor, so I was cradling him. Oof. Like a lady scared of a mouse, and so I said, "What are you, a man or a mouse?" "Mouse," he said in his squeakiest voice. "You're a mouse in a cheese factory," I told him. "You're living the life of Reilly." I didn't put him down. I was twenty years old, I could lift anything if an audience was involved. "I'm scared," he said. "Oh, Rocky," I said dotingly. "Poor Rocky. Shall I sing you a song?" "Uh-huh," he said. So I started Brahms's lullaby. "Not that one," he said. "Okay." I tried Rockabye Baby. "No!" He thumped me on the chest.Rockabye Your Baby with a Dixie Melody? No. Beautiful Dreamer? Worse. You Made Me Love You? Out of the question. Abba-Dabba Honeymoon? A sly nod, a settling in. It's almost impossible to hold on to 180 pounds of snuggling comic, but I managed. "You better sing with me, folks," I told the audience, "or we'll be here all night." So they joined in, and that night five hundred people sang Rocky Carter to sleep for the first time. That's the bit we became famous for: Why Don't You Sleep? We did it a million times, in the movies, on radio, on TV. Veronica Lake sang Rocky to sleep, and Dan Dailey, and Bing Crosby. Always a different ridiculous song. Rocky said it was our funniest bit. Rock was educated --- Harvard, he said sometimes, Princeton others, School of the Street, he told reporters. Anyhow, he studied things. What made Chaplin great? Keaton? A kind of tenderness and need, he said, not like these jokers everywhere. Why Don't You Sleep would be how people remembered us, he said. It would be our signature.”
De Duitse dichteres en schrijfster Ursula Wölfelwerd geboren op 16 september 1922 in Hamborn / Duisburg. Haar vader was de dirigent Karl Koethke en Wölfel groeide op in het Ruhrgebied als de jongste van vier broers en zussen. Zij studeerde aan de universiteit van Heidelberg Duits, geschiedenis, filosofie en psychologie. In 1943 trouwde ze met de architect Heinrich Wölfel, een jaar later werd haar dochter Bettina geboren. Haar man stierf in 1945 in krijgsgevangenschap. Na de oorlog werkte Wölfel als schoolassistente. Vervolgens volgde zij een opleiding tot lerares in het basisonderwijs en was zij assistente aan het Pedagogisch Instituut Jugenheim an der Bergstrasse. Van 1951 tot 1954 studeerde zij Duitse literatuur, kunstgeschiedenis en pedagogiek aan de universiteit van Frankfurt. Van 1955 tot 1958 werkte zij als lerares in het bijzonder onderwijs in Darmstadt en aan het begin van de jaren zestig was ze academisch assistente van Klaus Doderer tijdens de ontwikkelingsfase van het Institut für Jugendbuchforschung. In 1959 verscheen haar eerste kinderboek. Ze leefde vanaf 1961 als schrijfster in het Odenwald en was sinds 1972 lid van het PEN-centrum Duitsland.
Die Geschichte von der Maus im Laden
Einmal ist eine Maus nachts in den Laden gelaufen. Sie hat all die gut en Sachen gerochen: Butter und Speck und Wurst und Käse und Brot und Kuchen und Schokolade und Äpfel und Nüsse und frische Möhren. Sie hat sich auf die Hinterbeine gesetzt und das Schnäuzchen in die Luft ge-streckt und vor Freude gepfiffen. Aber womit sollte sie jetzt anfangen? Sie wollte gerade an einem Butterpaket knabbern, da hat es von der einen Seite so gut nach Speck gerochen und von der anderen Seite hat es so gut nach Käse gerochen! Sie wollte gerade am Käse knabbern, da hat es von der einen Seite so gut nach Wurst gerochen und von der anderen Seite hat es so gut nach Schokolade gerochen! Sie wollte gerade an der Schokolade knabbern, da hat es von der einen Seite so gut nach Kuchen gerochen und von der anderen Seite hat es wieder so gut nach Butter gerochen! Die arme Maus ist immer hin und her gerannt. Sie wusste und wusste und wusste nicht, was sie zu erst fressen sollte. Und auf einmal war es hell und die Leute sind in den Laden gekommen. Sie haben die Maus nach draußen gejagt. Die hat zu den anderen Mäusen gesagt: »Nie mehr gehe ich in den La-den! Wenn man gerade anfangen will zu fressen, wird man weggejagt!«
Das Miststück
Als der Vater noch bei ihnen wohnte, hatte die Mutter in der Fabrik gearbeitet. Dann war der Vater immer öfter zu einer anderen Frau gegangen, und schließlich blieb er ganz bei ihr und heiratete sie. Seitdem war die Mutter immer zu Hause. Sie sagte zu Peter und Wilma: „Ich bin krank. Ich kann nicht mehr arbeiten gehen.“ Aber am Abend ging sie oft in die Wirtschaft oder zu den Nachbarn, und wenn sie dann nach Hause kam, machte sie Lärm im treppenhaus. Sie redete laut mit sich selbst, sie schimpfte auf den Vater, weil er nicht genug Geld schickte und weil er die andere Frau geheiratet hatte. Die Leute im Haus wurden wach davon. Sie rissen die türen auf und riefen: „Bist du schon wieder besoffen, du Miststück? Halt die Klappe! Wir wollen schlafen!“ Und es gab jedes Mal Streit. Davon wurde Peter oft wach. Er hörte zu, bis die Mutter die Wohnungstür zuknallte, er zog sich die Decke über den Kopf und weinte. Wilma schlief immer so fest, sie hörte nichts, Peter war froh darüber. Wilma brauchte das alles nicht zu wissen, sie war doch erst sechs Jahre alt. Manchmal kam die Mutter nachts noch zu ihnen ins Zimmer. Dann merkte sie, dass Peter weinte, und sie setzte sich auf sein Bett und weinte auch. „Ich tu’s nicht mehr“, flüsterte sie dann. „Warum kann ich denn nicht aufhören damit? Aber ich tu’s nicht mehr, nie mehr, das verspreche ich dir!“
Lucebert, Jan Slauerhoff, Sergio Esteban Vélez, Chimamanda Ngozi Adichie, Agatha Christie, Orhan Kemal
De Nederlandse dichter Lucebertwerd in Amsterdam geboren op 15 september 1924 onder de naam Lubertus Swaanswijk. Zie ook alle tags voor Lucebertop dit blog.
Wambos
Van rozenhout en snijkunst nog geuren en kraken de treurige tuinen de tijd een teng van molm en zweet beeft murmelt en prevelt
nu leeft en nu zaait sneltastend stenen vuur met al zijn hoornen vrouwelijk en manlijk opwaarts wankelende goed en kwaad gewillig gaat hij tussen onverschillig alle wateren der rust
zeggen kunnen vanuit hun nesten de poppen ik heb dorst & honger vorstelijk verschijnt de vader van zijn arbeidsveld nog stoffig er is bidden en beginnen en amen en opstaan maar niet gaan samen ja en nee en niet de honger baart het lam een lamzak
zo zie toe hoe vroom vogels de lucht versnijden een vlees van geest van zout ook dat ootmoedig en onmachtig het hart aan huilen hangt als een trap aan een dak
Stereographie
Naar stad en land van geluk Zullen wij samen gaan Niet hier en naast elkaar Maar hier en daar En ieder afzonderlijk
Op vuil water voetstappen Zijn onze handelingen En onze vrolijkheid is Een gevangenis vlammende
Maar ver van elkaar in de ruimte Is de ruimte een tweesnijdend mes Zijn rechterdaad is sterven Zijn linkerdaad is de dood.
Teken en tijd
Streng en eenvoudig spreken met de streng gelovige aarde de zwaarte voedt het zwevende in de danser die eens het vallen aanvaardde
en wat is gegeven als teken de berg de rivier en de afgrond zorg dat de adem dit opvat en het bloed in het lichaam het afrondt
ook al dragen zonen uw naam naar het steeds betere land gij wijst de weg waar te gaan want gij zijt Absoloms hand
Dichten doe ik nog, maar als in droom, In een droom waarover 't voorgevoel Van te ontwaken in een werklijkheid Die geladen is met ramp op ramp Hangt als een zwaar onontkoombaar onweer Dat in laatste stilt zijn donder uitbroedt Over 'n lieflijk maar al rottend landschap. Tussen zwammenwoekring bloeien bloemen, Pluimen rijzen uit vergrauwde grassen, Maar de meren spieglen vuile wolken En het bos kromt al zijn volle kronen.
En ikzelf loop in mijn droom, dat landschap, Eerst nog vergezeld, dan plotseling eenzaam, Tegelijk loer ik van achter stammen Om mijzelf van schrik te doen ontwaken Maar ik ben verlamd - ik wil gaan roepen Dat het onweer komt en de verwoesting En daarna de doodlijke verdorring!
En ik roep, maar angst versmoort mijn kreet. Ook 't geluid is hier gestorven?
Hoor
Als een beek, onder toelopend rotsdak, Die zo snel stroomt dat zij niet kan spieglen De bedreiging die erboven hangt, Ruist het dwars door 't droomland, van verbazing, Dat ik dood voorzie en door moet dichten En de beek, ontsprongen uit die bron, Roept met stroomversnelling, stemverheffing, Maar zo diep dat 'k niet kan onderscheiden Of 't is van verontwaardiging of toejuiching:
‘Dichten doe je nog?’
Ultra Mare
Hier is de wereld niets dan waaiend schuim, De laatste rotsen zijn bedolven Na de verwekking uit de golven, Die breken, stuivend in het ruim.
Het laatste schip wordt weerloos voortgesmeten, Het zwerk is ingezonken en asgrauw. Zal ik nu eindelijk, vergaan, vergeten, Verlost zijn van verlangen en berouw?
Outcast
’t Breed grauw gelaat van de Afrikaanse kust, Na eeuwen van een ondoorgrondelijk wee Gekomen tot een onaantastbre rust, Staart steil terneer op de gekwelde zee.
Ons blijft ’t verneedrend smachten naar de ree. Geen oceaan heeft onze drift geblust, En niets op aard, ook zwerven niet, geeft rust, En de enige toevlucht de prostituee.
Bij haar die achter iedre haven wacht – Altijd een andre en toch steeds dezelfde – Wordt ons heimwee tijdlijk ter dood gebracht.
En ook de sterrenheemlen die zich welfden Over ons trekken, andre iedre nacht, Zijn eindlijk saamgeschrompeld tot één zelfde.
Jan Slauerhoff (15 september 1898 – 5 oktober 1936) Borstbeeld in Leeuwarden
For that daring to love your way, they cursed you, they condemned your body, they spit on you, believing that they could spin your essence, but nothing accomplished to overcome your genius: not the cold that blushed your skin and hurt your bones; nor the superhuman days who surrendered your eyelids and sealed your breath; nor dishonor that punched your ego; nor loneliness, that caused your depression; the pseudo-spiritual anathemas they could not either nor the contempt of those who liked the supraexcellence of your verb.
Now not even, fearing sacrilege, I could pronounce your name, Do not repeat your verses.
Your mind knew the truth and it was more free that the atrophied consciences, of masked corruption of the deaf sheep, and the naive illogicals, that were outside.
And it flourished with more momentum your greatness, and your soul grew towards the unfading eternal dimension
Sergio Esteban Vélez (Medellín, 15 september 1983) Portret door Carlos Ribero, 2010
"Ugwu, sah.""Ugwu. And you've come from Obukpa?""From Opi, sah.""You could be anything from twelve to thirty." Master narrowed his eyes. "Probably thirteen." He said thirteen in English."Yes, sah."Master turned back to his book. Ugwu stood there. Master flipped past some pages and looked up. "Ngwa, go to the kitchen; there should be something you can eat in the fridge.""Yes, sah."Ugwu entered the kitchen cautiously, placing one foot slowly after the other. When he saw the white thing, almost as tall as he was, he knew it was the fridge. His aunty had told him about it. A cold barn, she had said, that kept food from going bad. He opened it and gasped as the cool air rushed into his face. Oranges, bread, beer, soft drinks: many things in packets and cans were arranged on different levels and, and on the topmost, a roasted shimmering chicken, whole but for a leg. Ugwu reached out and touched the chicken. The fridge breathed heavily in his ears. He touched the chicken again and licked his finger before he yanked the other leg off, eating it until he had only the cracked, sucked pieces of bones left in his hand. Next, he broke off some bread, a chunk that he would have been excited to share with his siblings if a relative had visited and brought it as a gift. He ate quickly, before Master could come in and change his mind. He had finished eating and was standing by the sink, trying to remember what his aunty had told him about opening it to have water gush out like a spring, when Master walked in. He had put on a print shirt and a pair of trousers. His toes, which peeked through leather slippers, seemed feminine, perhaps because they were so clean; they belonged to feet that always wore shoes."What is it?" Master asked."Sah?" Ugwu gestured to the sink.Master came over and turned the metal tap. "You should look around the house and put your bag in the first room on the corridor. I'm going for a walk, to clear my head, i nugo?""Yes, sah." Ugwu watched him leave through the back door. He was not tall. His walk was brisk, energetic, and he looked like Ezeagu, the man who held the wrestling record in Ugwu's village.Ugwu turned off the tap, turned it on again, then off. On and off and on and off until he was laughing at the magic of the running water and the chicken and bread that lay balmy in his stomach. He went past the living room and into the corridor. There were books piled on the shelves and tables in the three bedrooms, on the sink and cabinets in the bathroom, stacked from floor to ceiling in the study, and in the store, old journals were stacked next to crates of Coke and cartons of Premier beer. Some of the books were placed face down, open, as though Master had not yet finished reading them but had hastily gone on to another.”
Chimamanda Ngozi Adichie (Enugu, 15 september 1977)
“Dubosc had overheard part of a conversation between him and the stranger. “You have saved us, mon cher,” said the General emotionally, his great white moustache trembling as he spoke. “You have saved the honour of the French Army – you have averted much bloodshed! How can I thank you for acceding to my request? To have come so far–” To which the stranger (by name M. Hercule Poirot) had made a fitting reply including the phrase – “But indeed, do I not remember that once you saved my life?” And then the General had made another fitting reply to that, disclaiming any merit for that past service; and with more mention of France, of Belgium, of glory, of honour and of such kindred things they had embraced each other heartily and the conversation had ended. As to what it had all been about, Lieutenant Dubosc was still in the dark, but to him had been delegated the duty of seeing off M. Poirot by the Taurus Express, and he was carrying it out with all the zeal and ardour befitting a young officer with a promising career ahead of him. “To-day is Sunday,” said Lieutenant Dubosc. “Tomorrow, Monday evening, you will be in Stamboul.” It was not the first time he had made this observation. Conversations on the platform, before the departure of a train, are apt to be somewhat repetitive in character. “That is so,” agreed M. Poirot. “And you intend to remain there a few days, I think?” “Mais oui. Stamboul, it is a city I have never visited. It would be a pity to pass through – comme a.” He snapped his fingers descriptively. “Nothing presses – I shall remain there as a tourist for a few days.” “La Sainte Sophie, it is very fine,” said Lieutenant Dubosc, who had never seen it. A cold wind came whistling down the platform. Both men shivered. Lieutenant Dubosc managed to cast a surreptitious glance at his watch. Five minutes to five – only five minutes more!"
Agatha Christie (15 september 1890 – 12 januari 1976) Scene uit de gelijknamige film uit 2017
De Turkse schrijver Orhan Kemal (eig. Mehmet Raşit Öğütçü) werd geboren op 15 september 1914 in Ceyhan. Zie ook alle tags voor Orhan Kemalop dit blog.
Uit: The Idle Years (Vertaald door Cengiz Lugal)
We saw Hasan Hüseyin the night we got back to Adana. We found out that my girlfriend had gone off with a sailor. Gazi’s had got engaged to her cousin who worked as a farmhand in a nearby village, and the Cretan café owner had been busted for dealing hashish and was doing time. ‘How about that?’ mused Gazi. ‘Would you believe it?’ As for me… ‘What are you thinking?’ Hasan asked me. ‘Don’t mind him,’ said Gazi. ‘He just can’t let things go. I don’t know what it is with him – you can’t dwell on these things.’ It was nearly midnight by the time I left them. I went over to the old sycamore tree, where we used to light matches and signal our girlfriends. It seemed to be waiting patiently, resigned to whatever fate might bring. I leaned against its trunk. In the distance I saw the two brightly lit windows. It all looked exactly the way we had left it. I gave a loud whistle. I noticed two shadows pause at one of the windows. My second whistle created more of a stir. One of the shadows seemed to climb on the sofa. A lamp signalled ‘Coming!’ My face began to twitch, and my left ear started to hum. I thought of how she would break down and apologize… How on earth was she going to explain what she had done to me? How, I wondered? Just how? She came and stood in front of me without even saying ‘Welcome back.’ We stood silently for a while. ‘Is it true?’ I asked eventually. She remained quiet. ‘So it is true?’ Still nothing. ‘How did you meet him?’ I asked. She still didn’t say a word. ‘So,’ I said, ‘I don’t have a chance.’ She raised her head and looked up to the stars, then folded her arms in front of her chest. ‘There’s no way he could love you the way I do,’ I said. ‘You’re going to regret this, believe me. You’re really going to regret it.’ She shrugged. I flicked away the last of my cigarette and left."
Orhan Kemal (15 september 1914 – 2 juni 1970) Hier met echtgenote en kinderen
It happens sometimes when I lie sleepless on the bed with bronze paws, under the silent lamp: I hear the slaves rustling and whispering nearby — didn't the heavy, shadowlike curtain stir just now? Are they deciding if they dare enter this room if they dare approach me? I am a stranger here while they belong to the household. But perhaps they don't dare because I am one of the living, because the Oecus the master's chamber, is forbidden to them and holy? Maybe it's the major-domo whispering out there: The raised whisper—someone in the crowd is contentious is calmed down, reassured. —Dragging steps and silence I wrap myself in the blankets which disintegrated long ago and wait. Is that the curtain stirring again? Or did the lamp flicker? What draft can exist in this house, close as it is? I am here simply as a person in need of shelter. Did someone lift the curtain? Or want something of me? Sometimes when I wake from my sleep or torpor I feel as if someone had just touched me as if someone had awkwardly tried to stroke my hand.
Heard in a dream in the year 63, on the x sth of the harvest month at night: "You lie asleep in a sarcophagus with no bottom"— Half-wakened by these words, neither asleep nor wholly awake the marble-coffin comes to my mind more distinctly its shadows, its shimmering whiteness, a few clear details
first the rough-hewn inner sides, two long, two short: The stonecutter has not gone to much trouble here everywhere chisel-marks show, the corners are round He seems to have bestowed all his skill on the outside with its fruits flowers birds dolphins bucrania its fragments of myths: two figures sailing in scallops, holding veils filled with wind over their heads I am searching for my name—then with the clear logic of the dream it strikes me: since the coffin has no bottom it must also lack a lid. And he who rests there lies with his back against Nothing and his face toward Nothing. Only the force field of the four walls holds the sleeper floating between the bare interior's demand to forgo and the power of the exterior, ornate with myths, to desire— Virgin, 0 Atokos, when this force field will be broken let me, in the dream, be neither reborn nor begotten What came before this has no scars from chisels. What is to come has no fruits or flowers.
Vertaald door Rika Lesser
Gunnar Ekelöf (15 september 1907 – 16 maart 1968) Cover
“A wide frontier had been laid naked by this unexpected disaster, and more substantial evils were preceded by a thousand fanciful and imaginary dangers. The alarmed colonists believed that the yells of the savages mingled with every fitful gust of wind that issued from the interminable forests of the west. The terrific character of their merciless enemies increased immeasurably the natural horrors of warfare. Numberless recent massacres were still vivid in their recollections; nor was there any ear in the provinces so deaf as not to have drunk in with avidity the narrative of some fearful tale of midnight murder, in which the natives of the forests were the principal and barbarous actors. As the credulous and excited traveler related the hazardous chances of the wilderness, the blood of the timid curdled with terror, and mothers cast anxious glances even at those children which slumbered within the security of the largest towns. In short, the magnifying influence of fear began to set at naught the calculations of reason, and to render those who should have remembered their manhood, the slaves of the basest passions. Even the most confident and the stoutest hearts began to think the issue of the contest was becoming doubtful; and that abject class was hourly increasing in numbers, who thought they foresaw all the possessions of the English crown in America subdued by their Christian foes, or laid waste by the inroads of their relentless allies. When, therefore, intelligence was received at the fort which covered the southern termination of the portage between the Hudson and the lakes, that Montcalm had been seen moving up the Champlain, with an army "numerous as the leaves on the trees," its truth was admitted with more of the craven reluctance of fear than with the stern joy that a warrior should feel, in finding an enemy within reach of his blow. The news had been brought, toward the decline of a day in midsummer, by an Indian runner, who also bore an urgent request from Munro, the commander of a work on the shore of the "holy lake," for a speedy and powerful reinforcement. It has already been mentioned that the distance between these two posts was less than five leagues. The rude path, which originally formed their line of communication, had been widened for the passage of wagons; so that the distance which had been traveled by the son of the forest in two hours, might easily be effected by a detachment of troops, with their necessary baggage, between the rising and setting of a summer sun. The loyal servants of the British crown had given to one of these forest-fastnesses the name of William Henry, and to the other that of Fort Edward, calling each after a favorite prince of the reigning family.”
James Fenimore Cooper (15 september 1789 – 14 september 1851) Cover luisterboek
Bow down my soul in worship very low And in the holy silences be lost. Bow down before the marble man of woe, Bow down before the singing angel host. What jewelled glory fills my spirit's eye, What golden grandeur moves the depths of me! The soaring arches lift me up on high Taking my breath with their rare symmetry.
Bow down my soul and let the wondrous light Of beauty bathe thee from her lofty throne, Bow down before the wonder of man's might. Bow down in worship, humble and alone; Bow lowly down before the sacred sight Of man's divinity alive in stone.
Jasmines
Your scent is in the room. Swiftly it overwhelms and conquers me! Jasmines, night jasmines, perfect of perfume, Heavy with dew before the dawn of day! Your face was in the mirror. I could see You smile and vanish suddenly away, Leaving behind the vestige of a tear. Sad suffering face, from parting grown so dear! Night jasmines cannot bloom in this cold place; Without the street is wet and weird with snow; The cold nude trees are tossing to and fro; Too stormy is the night for your fond face; For your low voice too loud the wind's mad roar. But, oh, your scent is here--jasmines that grow Luxuriant, clustered round your cottage door!
Claude McKay (15 september 1890 – 22 mei 1948) Gefotografeerd door Carl Van Vechten in 1941
Uit:Reisen eines Deutschen in England im Jahre 1782
„Auf der Themse den 31sten Mai. Endlich, liebster G..., befinde ich mich zwischen den glücklichen Ufern des Landes, das zu sehen, schon Jahre lang mein sehnlichster Wunsch war, und wohin ich mich so oft in Gedanken geträumt habe. Vor einigen Stunden dämmerten noch die grünen Hügel von England vor uns in blauer Ferne, jetzt entfalten sie sich von beiden Seiten, wie ein doppeltes Amphytheater. Die Sonne bricht durch das Gewölk, und vergoldet wechselsweise mit ihrem Schein Gebüsche und Wiesen am entfernten Ufer. Zwei Masten ragen mit ihren Spitzen aus der Tiefe empor: fürchterliche Warnungszeichen! Wir segeln hart an der Sandbank vorbei, wo so viel Unglückliche ihr Grab fanden. Immer enger ziehen sich die Ufer zusammen: die Gefahr der Reise ist vorbei, und der sorgenfreie Genuß hebt an. Wie ist doch dem Menschen nach der Ausbreitung die Einschränkung so lieb! Wie wohl und sicher ists dem Wandrer in der kleinen Herberge, dem Seefahrer in dem gewünschten Hafen! Und doch bleibt der Mensch immer im Engen, er mag noch so sehr im Weiten sein; selbst das ungeheure Meer zieht sich um ihn zusammen, als ob es ihn in seinen Busen einschließen wollte; um ihn ist beständig nur ein Stück aus dem Ganzen herausgeschnitten. Aber das ist ein herrlicher Ausschnitt aus dem Ganzen der schönen Natur, den ich jetzt um mich her erblicke. Die Themse voll hin und her zerstreuter großer und kleiner Schiffe und Böte, die entweder mit uns fortsegeln oder vor Anker liegen; die Hügel an beiden Seiten mit einem so milden sanften Grün bekleidet, wie ich noch nirgends sahe. Die reizenden Ufer der Elbe, die ich verließ, werden von diesen Ufern übertroffen, wie der Herbst vom Frühlinge! Allenthalben seh ich nichts, als fruchtbares und bebautes Land, und die lebendigen Hecken, womit die grünen Weizenfelder eingezäunt sind, geben der ganzen weiten Flur das Ansehen eines großen majestätischen Gartens. Die netten Dörfer und Städtchen und prächtigen Landsitze dazwischen, gewähren einen Anblick von Wohlstand und Überfluß, der über alle Beschreibung ist. Insbesondre schön ist die Aussicht nach Gravesand, einem artigen Städtchen; das einen der Hügel hinangebaut ist, und um welches Berg und Tal, Wiesen und Äcker mit untermischten Lustwäldchen und Landsitzen sich auf die angenehmste Art durchkreuzen. Auf einem der höchsten Hügel bei Gravesand steht eine Windmühle, die einen guten Gesichtspunkt gibt, weil man sie, nebst einem Teile der Gegend, noch weit hin auf den Krümmungen der Themse sieht. Aber wie denn kein Vergnügen leicht vollkommen ist, so sind wir bei Betrachtung aller dieser Schönheiten auf dem Verdeck noch einem sehr kalten und stürmischen Wetter ausgesetzt. Ein anhaltender Regenguß hat mich genötiget, in die Kajüte zu gehen, wo ich mir eine trübe Stunde dadurch aufheitre, daß ich Ihnen die Geschichte einer angenehmen beschreibe.“
Karl Philipp Moritz (15 september 1756 - 26 juni 1793) Cover
De Amerikaanse schrijver Jim Curtisswerd geboren op 15 september 1969 in Beaver Falls, Pennsylvania. Zie ook alle tags voor Jim Curtiss op dit blog.
Uit:Change me
“Ten euros,” he said. I had thought double that, and right then I decided to buy two. “Ok,” I said, “I’ll take two.” The guy gave me a big smile and took two of the stationary, plastic-bagged cows from the back row and handed them to me. “Batteries included,” he said. “What service,” I responded, and smiled. I took the 50 euros from my pocket and handed it over. His face sort of changed as I held out the money, and he fished around in his pockets before asking if I had something smaller. I didn’t. He looked around for a second and then suggested that I go into a bar — he pointed at one behind me — and ask for change. I turned around and looked. There was a side street that led off of the main shopping avenue, and maybe 50 feet down was a busy pub. The plastic garden furniture placed out in front was completely occupied and surrounded by napkins and other trash lying on the ground. I nodded and told him I’d be right back. As I walked, I felt the weight of apprehension settle upon me — I wasn’t sure how to ask for change. I racked my brain for the phrase and found an approximation before walking into the bar. Everyone noticed me coming in. The whole pub quieted down to check out the stranger. At least 30 sets of eyes rested on me. But the most important set — the barman’s — came nowhere close to mine. He studiously avoided eye contact for a full minute before I spoke up, asking him in Spanish to change me. “Puede cambiar me?” He didn’t lift his head from his task, but responded, “Into what?” The people around me laughed, but I didn’t understand the joke. “Two 20s and a 10,” I said. He again said something I didn’t catch — more laughter. “I’m sorry,” I responded. “I don’t understand.”
Seltsam wirkt der Sterne Walten Über unsern dunklen Wegen, Ihren schweigenden Gewalten Mußt du still ans Herz dich legen. Mußt getrost im Schatten wandern, Wenn dein Glück sich stumm verschleiert Und die Welt das Fest der andern Unbekümmert weiter feiert. Nach dem Takt der ew’gen Runde Wandelt das Geschick im Tanze. Unbewußt ist dir die Stunde: Plötzlich liegt die Welt im Glanze.
Unsterblicher Lindenduft
Unsterblich duften die Linden Was bangst du nur? Du wirst vergehn, und deiner Füße Spur wird bald kein Auge mehr im Staube finden.
Doch blau und leuchtend wird der Sommer stehn und wird mit seinem süßen Atemwehn gelind die arme Menschenbrust entbinden.
Wo kommst du her? Wie lang bist du noch hier? Was liegt an dir? Unsterblich duften die Linden.
Ina Seidel (15 september 1885 – 2 oktober 1974) Portret door Heinrich Wolff, 1931
Dolce far niente, Archibald Lampman, Hans Faverey, Jenny Colgan, Alexander Schimmelbusch, Theodor Storm, Leo Ferrier, Corly Verlooghen
Dolce far niente
Late Summer door David Dipnall, ca. 2005
Indian Summer
The old grey year is near his term in sooth, And now with backward eye and soft-laid palm Awakens to a golden dream of youth, A second childhood lovely and most calm, And the smooth hour about his misty head An awning of enchanted splendour weaves, Of maples, amber, purple and rose-red, And droop-limbed elms down-dropping golden leaves. With still half-fallen lids he sits and dreams Far in a hollow of the sunlit wood, Lulled by the murmur of thin-threading streams, Nor sees the polar armies overflood The darkening barriers of the hills, nor hears The north-wind ringing with a thousand spears
Archibald Lampman (17 november 1861 – 10 februari 1899) Rondeau Provincial Park bij Morpeth, Ontario, de geboorteplaats van Archibald Lampman
Hoe zij recht staat; dat ik zie hoe zij dit doet door zo te staan zoals zij gewoon is: haar voeten iets uit elkaar, haar armen
neerhangend, haar kin iets omhoog; zo snel denkend, dat haar stem eerst liever wacht of het de moeite loont om het te zeggen. Juist zij is het
die afkomstig is uit zichzelf. Al wie haar nadering heeft herkend, al wie haar stem heeft doordroomd: die zal zich nooit kunnen vergeten.
Hoe onmooi is haar schoonheid. En hoe welluidend op haar handpalm alles zal kunnen verstuiven tot het nooit heeft willen bestaan.
Als ik een knipmes had
Als ik een knipmes had, kon ik tenminste mijn knip- mes open en dicht doen.
Met een schaar had ik knipbewegingen kunnen maken. Als ik aan haar denk zie ik haar het liefst in bloemetjesjurken; maar ik kan haar niet zien, degene zijnde
die ik ben. Dezelfde veerman; dezelfde
rivier; dezelfde obscene gebaren tijdens dat niet-roeien van hem.
Hans Faverey (14 september 1933 – 8 juli 1990) In 1989. Foto: Lela Zěckovič
“Even in early spring, Mure is pretty dark. Flora didn’t care; she loved waking up in the morning, curled up close, together in the pitch black. Joel was a very light sleeper (Flora didn’t know that before he had met her, he barely slept at all) and was generally awake by the time she rubbed her eyes, his normally tense, watchful face softening as he saw her, and she would smile, once again surprised and overwhelmed and scared by the depth of how she felt; how she trembled at the rhythm of his heartbeat. She even loved the frostiest mornings, when she had to pull herself up to get everything going. It was different when you didn’t have an hour-long commute pressed up against millions of other commuters breathing germs and pushing against you and making your life more uncomfortable than it had to be. Instead, she would rake up the damped peat in the woodburner in the beautiful guest cottage Joel was staying in while working for Colton Rogers, the billionaire who owned half the island. She would set the flames into life—and the room became even cozier in an instant, the flickering light from the fire throwing shadows on the whitewashed walls. The one thing Joel had insisted on in the room was a highly expensive state-of-the-art coffee machine, and she would let him fiddle with that while he logged on to the day’s work and made his customary remark about the many and varied failures of the island’s Internet reliability. Flora would take her coffee, pull on an old sweater, and wander to the window of the cottage, where she could sit on the top of the old oil-fired radiator, the type you get in schools but had cost Colton a fortune. Here she would stare out at the dark sea; sometimes with its white tips showing if it was going to be a breezy day; sometimes astonishingly clear, in which case, even in the morning, you could raise your eyes and see the brilliant cold stars overhead. There was no light pollution on Mure. They were bigger than Flora remembered from being a child. She wrapped her hands round her mug and smiled. The shower started up. “Where are you off to today?” she shouted. Joel popped his head out the door. “Hartford for starters,” he said. “Via Reykjavík.” “Can I come?” Joel gave her a look. Work wasn’t funny. “Come on. We can make out on the plane.”
„Als Victor beschleunigte, erzeugten die Wirbelschleppen hinter seinem elektrischen Porsche ein schauriges Pfeifen. Die Geschwindigkeit, der Wald, der sich als Dach über der Straße schloss, die perfekte Passform seines orthopädischen Schalensitzes – oft fühlte er sich auf dem Weg zur Arbeit, als würde er sterben. Dabei sah er sich von oben, seine graue Maschine wie ein U-Boot in einem tiefgrünen Meer, ein Schiff der Klasse 212A der ThyssenKrupp Marine Systems zum Beispiel, an der er gerade einen Anteil von 33 % bei der Staatsholding von Katar platziert hatte. Natürlich war ihm der Porsche peinlich, aber Victor war eine flexible Persönlichkeit. Es handelte sich um einen Firmenwagen, einen Anachronismus im Grunde, auf dem er bei seinem letzten Bankwechsel aber aus Prinzip bestanden hatte – aus Prinzip im umgangssprachlichen Sinne, also nicht einer Überzeugung Folge leistend, sondern da er spontan Lust gehabt hatte, nach einem Porsche zu verlangen, und da in Anbetracht des großen Interesses der Birken Bank an seiner Verpflichtung nur halbherzige Einwände zu erwarten gewesen waren. Mal abgesehen davon, dass es sich bei seinem Shere Khan, so die Modellbezeichnung, wie bei jedem Porsche mittlerweile, um einen auf Porsche getrimmten Audi handelte, der im Kern wiederum nicht mehr als ein getunter Volkswagen war. Als einer seiner Kunden, der Chef der Daimler AG, ihm vor kurzem bei einem Lunch die Zielsetzung anvertraut hatte, »Menschen davon träumen zu lassen, sich mit ihrem Auto ausdrücken und ihre Persönlichkeit darstellen zu können«, wäre ihm beinahe ein Bissen Branzino im Hals stecken geblieben. Denn etwas zu wollenmit seinem Auto, erschien Victor als armselig und deprimierend. Natürlich hätte man ihm seine Wahl der elektrischen Variante als Resultat des Bedürfnisses auslegen können, einen uniformen Individualismus auszuleben – ein Risiko, das Victor durch den Wegfall der schauerlichen Motorsport-Assoziation, den das Fehlen eines brüllenden Triebwerks garantierte, allerdings mehr als aufgewogen sah. Der Shere Khan war in seinen Augen ganz einfach ein Standardprodukt seiner sozioökonomischen Gruppe, das außer seiner Zugehörigkeit zu dieser, die sich ohnehin kaum leugnen ließ, rein gar nichts über ihn aussagte.“
Alexander Schimmelbusch (Frankfurt am Main, 14 september 1975)
„Der Untenstehende schlich sich leise unter den Baum, und gewahrte nun endlich auch den Jungen wie eine große schwarze Raupe um den Stamm herumhängen. Ob er ein Jäger war, ist seines kleinen Schnurrbartes und seines ausgeschweiften Jagdrocks unerachtet schwer zu sagen; in diesem Augenblicke aber mußte ihn so etwas wie ein Jagdfieber überkommen; denn atemlos, als habe er die halbe Nacht hier nur gewartet, um die Jungen in den Apfelbäumen zu fangen, griff er durch die Zweige und legte leise, aber fest, seine Hand um den Stiefel, welcher wehrlos an dem Stamme herunterhing. Der Stiefel zuckte, das Apfelpflücken droben hörte auf; aber kein Wort wurde gewechselt. Der Junge zog, der Jäger faßte nach; so ging es eine ganze Weile; endlich legte der Junge sich aufs Bitten. »Lieber Herr!« »Spitzbube!« »Den ganzen Sommer haben sie über den Zaun geguckt!« »Wart nur, ich werde dir einen Denkzettel machen!« Und dabei griff er in die Höhe und packte den Jungen in den Hosenspiegel. »Was das für derbes Zeug ist!« sagte er. »Manchester, lieber Herr!« Der Jäger zog ein Messer aus der Tasche und suchte mit der freien Hand die Klinge aufzumachen. Als der Junge das Einschnappen der Feder hörte, machte er Anstalten, hinabzuklettern. Allein der andere wehrte ihm. »Bleib nur!« sagte er, »du hängst mir eben recht!« Der Junge schien gänzlich wie verlesen. »Herrjemine!« sagte er. »Es sind des Meisters seine! – Haben Sie denn gar kein Stöckchen, lieber Herr? Sie könnten es mit mir alleine abmachen! Es ist mehr Pläsier dabei; es ist eine Motion; der Meister sagt, es ist so gut wie Spazierenreiten!« Allein – der Jäger schnitt. Der Junge, als er das kalte Messer so dicht an seinem Fleisch heruntergleiten fühlte, ließ den vollen Sack zur Erde fallen; der andere aber steckte den ausgeschnittenen Flecken sorgfältig in die Westentasche. »Nun kannst du allenfalls herunterkommen!« sagte er. Er erhielt keine Antwort. Ein Augenblick nach dem andern verging; aber der Junge kam nicht. Von seiner Höhe aus hatte er plötzlich, während ihm von unten her das Leid geschah, im Hause drüben das schmale Fensterchen sich öffnen sehen. Ein kleiner Fuß streckte sich heraus – der Junge sah den weißen Strumpf im Mondschein leuchten – und bald stand ein vollständiges Mädchen draußen auf dem Steinhof. Ein Weilchen hielt sie mit der Hand den offenen Fensterflügel; dann ging sie langsam an das Pförtchen des Staketenzaunes und lehnte sich mit halbem Leibe in den dunklen Garten hinaus.“
Theodor Storm (14 september 1817 – 4 juli 1888) Cover
“Leonsberg, 15 april 1973 Hoop van harte dat jullie allen het uitstekend maken. Denk a.u.b. niet dat het steeds te laat opsturen van het één en ander bij mij maar een vorm van nonchalance is. Hoegenaamd niet! Ik geloof dat ik gek ben. Heus, daar kan beslist niet langer aan getwijfeld worden. Over de staking wens ik nu niet te spreken. Die groep die nu maar wil blijven doorstaken, demonstreert wel wat ik eerder als juist vermoedde. Al werd en wordt dat me door anderen tegengesproken. Het niet willen toegeven van de Creool dat wat hij verloren heeft, door de Hindostaan gewonnen is. Deze benauwende toestand van het maar volhouden van een ontkenning, een eindfase hoop, ergo getransponeerde wanhoop, is tenslotte een met de kop tegen de blinde muur loperij. Het straks van de ontnuchtering zal dan ook nog fataler om zich heen grijpen. Overgeëmotioneerd om kwesties wat reëler te doorzien. De alles remmende werking door de ontkenning van het feit dat de Creoolse groep een verschuiving doormaakt, die inhoudt een minderheid te worden terwijl zij de meerderheid in haar aanwezigheid meer dan zelf was. Totale onzekerheid. Ook voor de Hindostaanse groep, die zich in de maatschappelijke realiteit haar groeiende positie als meerderheid ziet openbaren. Een dwangsituatie voor allen, Creool en Hindostaan. De Surinamer zal zich de onontkoombare ambivalentie voor het wel en niet aanvaarden hiervan, in juist zo'n kritiek stadium van onze gezamenlijke ontwikkeling nu, tot het volk van morgen, beter moeten beseffen. Dit laatste vooral, is toch zo nodig. En we kunnen het niet zonder elkaar. Enfin! Ik deug nergens voor. Ben aldoor depressief en dan weer agressief. Die ellendelingen hebben de vorige week alweer ingebroken. Ik kan er niet meer tegen. Dit is al de achtste inbraak! Alle koperen antiek gestolen, die ik van mijn grootvader gekregen heb. Hij is 85. De afgelopen vijf weken was er iedere keer een deur of raam geforceerd. Nu hebben ze weer hun slag geslagen. En dan te weten dat alle kamers apart op slot zijn! Al dat gezeur met die sleutels. Ook iets om een zenuwinzinking van te krijgen. Ze zijn gewoon door zo'n spleet boven een deur weet je, wel van 20 cm. muskietengaas gekropen. De rest van alle ellende. Ik kán het niet! Ik kan niet schrijven. Nergens deug ik voor. De hele werkkast ligt nu vol met tiksels voor drie nieuwe boeken. Ik heb nog nooit zoveel geschreven. Toch zou ik die hele rotzooi de rivier in willen smijten. Ik ben een strontzak! Ik kan er niet eens één, laat staan drie behoorlijke boeken van maken. Bijna twee jaar terug in Suriname. Niemand! Niets!! Geen vrienden. Steeds erger ervaar ik mijn alleen zijn als een hinderlijke eenzaamheid, die ik niet langer wens te aanvaarden. Waarom heb ik niemand? Gewoon een ander, die voor mij een ‘iemand’ is. Maar ja, je weet wel hoe het met dit soort verlangens gaat.”
Ik heb alle wetenschap die mij verbindt aan marx pasteur mozart en dostojewski grif prijsgegeven voor de eenvoud van het kind
zo doodoprecht speurt het naar elke zin die ons verdriet maar hebben kan onwetend van eigen leed sedert zijn oerbegin
en heel de rijke wereld is zijn symfonie van mateloos beleven herbeleven en onvergankelijk groeien in een wereldlied
en als vergrijsd de lente mij eens achterlaat jubelt het kind nog om het pril mysterie dat elk jong leven in zichzelve draagt.
Mijn geheim
Dit is dan mijn geheim als helderziende voor de verdrukten een pleidooi te houden als dichter van de moderne tijd weigeren te sterven aan het kruis der stilte.
De Nederland criticus, dichter en vertaler Edward Bernard Koster werd geboren in Londen op 14 september 1861, maar hij groeide op in Nederland waar hij door zijn ouders tweetalig werd opgevoed. Koster studeerde klassieke talen in Leiden, waar hij in 1891 promoveerde op het proefschrift Studia tragico-homerica. Koster had eerder al de bundel “Gedichten” gepubliceerd (1888). Zijn “Liefde's dageraad en andere gedichten”(1890) werd bij verschijnen door Lodewijk van Deyssel vernietigend besproken, ondanks het feit dat Koster zelf schreef dat hij veel te danken had aan De Nieuwe Gidsen aan Jacques Perk. Koster werkte als leraar Grieks en Latijn in Den Haag. Hij schreef ook kritieken en essays, o.a. “Over navolging en overeenkomst in de literatuur“ (1904), waarin hij de invloed van Shelley op het werk van Kloos en Verwey liet zien. Koster signaleerde in zijn kritieken en essays diverse Engelse schrijvers en dichters voor een Nederlands publiek, o.a. William Blake. Verder vertaalde hij van Shakepeare een drietal toneelstukken: Antonius en Cleopatra (1904), Macbeth (1908) en Julius Caesar (1910). Van Lessing vertaalde Koster “Nathan de wijze” (1915).
Lente I
De plassen liggen rustig om mij heen, En vloeien uit in beekjes, die gezwind Door zandige aarde vlieten; luwe wind Suist uit den lichten hemel naar beneên.
Mijn voeten op jong mos onhoorbaar treên, Maar 't vogeltje dat dennetoppen mint Zingt hoog zijn liedjen uit, gelijk een kind, Dat blij gemaakt werd na veel droef geween.
Nieuw leven stijgt weer uit den donk'ren grond, En uit de boomen stuwen frissche sappen, Hel straalt de zon in glorierijke pracht.
Het dode hout ligt nog verspreid in 't rond; Eén zacht gekraak van Lente's lichte stappen, En bruin wordt groen, en al wat droef was lacht.
Natura Magna Mater
Ik drink den zang der dennen in mijne ooren, Maar anders is er stilte in 't verre rond; Ik lig, te droomen op den zachten grond, En zie het zonlicht door de takken gloren.
Niets komt mijn rust op deze plek verstoren, Hier voel ik mij gelukkig en gezond, Ik leef er 't leven van de bloemen bont En van de booroen meê en 't ruischend koren.
Natuur, ik bid tot U met groot verlangen, Gij zijt mijn helpster en mijn troost in lijden, Verzachtend mijne lijf s- en zielepijn.
Gij houdt mij in uw milden arm omvangen, O Groote Moeder, bron van mijn verblijden, Uw naam zal immer mij geprezen zijn!
Edward B. Koster (14 september 1861 – 3 juli 1937) Portret door Jacques Zon, 1905
De Amerikaanse dichter, schrijver en parapsycholoog Hannibal Hamlin Garlandwerd geboren in West Salem, Wisconsin, op 14 september 1860 als tweede van 4 kinderen. De jongen werd vernoemd naar Hannibal Hamlin, de kandidaat voor vice-president onder Abraham Lincoln. Hij woonde tijdens zijn jonge leven op verschillende boerderijen in het Midwesten, maar vestigde zich in 1884 in Boston, Massachusetts om een carrière in het schrijven na te streven. Hij las vaak in de Boston Public Library. Daar raakte hij in de ban van de ideeën van Henry George en zijn Single Tax Movement. George's ideeën waren van invloed op een aantal van zijn werken, zoals “Main-Traveled Roads” (1891), “Prairie Folks” (1892) en zijn roman “Jason Edwards” (1892). Garland trouwde met Zulime Taft, de zus van beeldhouwer Lorado Taft, en werkte als leraar en als docent, maar hij bleef doorgaan met het publiceren van romans, korte fictie en essays. In 1917 verscheen het autobiografische “A Son of the Middle Border”, gevolgd door “A Daughter of the Middle Border”, waarvoor Garland in 1922 een Pulitzerprijs kreeg. Garland werd erg bekend tijdens zijn leven en had veel vrienden in literaire kringen. Hij werd in 1918 lid van de American Academy of Arts and Letters. In 1929 verhuisde hij van het Middenwesten naar Hollywood (Californië), waar hij zich toelegde op essays en boeken over parapsychische verschijnselen. Het Hamlin Garland House in West Salem is een historische site.
Do You Fear The Wind
Do you fear the force of the wind, The slash of the rain? Go face them and fight them, Be savage again. Go hungry and cold like the wolf, Go wade like the crane: The palms of your hands will thicken, The skin of your cheek will tan, You'll grow ragged and weary and swarthy, But you'll walk like a man!
The Greeting Of The Roses
We had been long in mountain snow, In valleys bleak, and broad, and bare, Where only moss and willows grow, And no bird wings the silent air. And so, when on our downward way Wild roses met us, we were glad: They were so girlish fair, so gay, It seemed the sun had made them mad.
Boyish Sleep
And all night long we lie in sleep, Too sweet to sigh in, or to dream, Unnoting how the wild winds sweep, Or snow clouds through the darkness stream Above the trees that moan and sign And clutch with naked hands the sky. Beneath the checkered counterpane We rest the soundlier for the storm; Its wrath is only lullaby, A far off, vast and dim refrain.
Uit: Flanders Diary (Vertaald door Miriam McIlfatrick)
“More Chinese vases in windows, gnomes in gardens, appliances in kitchens? Well, all right, but if you already have Chinese vases, gnomes and a whole range of appliances, then perhaps you no longer notice the difference. Home appliances can of course be replaced by new ones and in recent times you have to do so frequently, because they tend to break down increasingly quickly and no one repairs them any more. And then the new machine has some extra programme, which means that it will break even more quickly, but of course it does the same thing as before, it boils, it cooks or it washes. Formerly, the humanists thought that if a person is freed from hard and degrading physical labour, he will devote himself to poetry, art, philosophy, philanthropy and self-improvement. This proved to be a miscalculation, because it departed from a false premise. Considering physical work hard and degrading was simply a biblical, ecclesiastical and aristocratic prejudice. The humanists could just have looked around to see whether or not those who already had been, and had been from one generation to the next, freed from that hard and degrading curse (to earn the bread they ate by the sweat of their brow), had devoted themselves to poetry and philosophy or predominantly to something else instead. Education certainly makes people better. But only a little. And even that is not really certain. A comfortable life makes people better because it is more comfortable not to bother with other people if you have everything you need. There is just no knowing to what extent this advantage will remain if the assumption, i.e. comfort, is removed. We have not seen that yet, but we probably will, those of us who are spared long enough. I do not know when the idea originated in mankind that life should keep getting better. Some people blame the creation of this precondition for a belief in progress, like everything else by the way, on Christianity, because it replaced the old cyclical perception of time (that everything repeats and returns like the seasons, the moon and the sun in their circuits) with finiteness, with the conception of the end of time, towards which we are moving. In fact, this notion that we are m o v i n g in that direction may only have developed in the course of many centuries; initially, the return of Christ was imminently expected, even within the same generation. It did not matter that it was already several tens of generations since it was first anticipated. It is common knowledge that wherever you are, in a field or in bed, alone or in a crowd, right there and then that hour will strike you.”
“Matilda's brother Michael was a perfectly normal boy, but the sister, as I said, was something to make your eyes pop. By the age of one and a half her speech was perfect and she knew as many words as most grown-ups. The parents, instead of applauding her, called her a noisy chatterbox and told her sharply that small girls should be seen and not heard. By the time she was three, Matilda had taught herself to read by studying newspapers and magazines that lay around the house. At the age of four, she could read fast and well and she naturally began hankering after books. The only book in the whole of this enlightened household was something called Easy Cooking belonging to her mother, and when she had read this from cover to cover and had learnt all the recipes by heart, she decided she wanted something more interesting. "Daddy," she said, "do you think you could buy me a book?" "A book?" he said. "What d'you want a flaming book for?" "To read, Daddy." "What's wrong with the telly, for heaven's sake? We've got a lovely telly with a twelve-inch screen and now you come asking for a book! You're getting spoiled, my girl!" Nearly every weekday afternoon Matilda was left alone in the house. Her brother (five years older than her) went to school. Her father went to work and her mother went out playing bingo in a town eight miles away. Mrs Wormwood was hooked on bingo and played it five afternoons a week. On the afternoon of the day when her father had refused to buy her a book, Matilda set out all by herself to walk to the public library in the village. When she arrived, she introduced herself to the librarian, Mrs Phelps. She asked if she might sit awhile and read a book. Mrs Phelps, slightly taken aback at the arrival of such a tiny girl unaccompanied by a parent, nevertheless told her she was very welcome. "Where are the children's books please?" Matilda asked. "They're over there on those lower shelves," Mrs Phelps told her. "Would you like me to help you find a nice one with lots of pictures in it?" "No, thank you," Matilda said. "I'm sure I can manage."
Uit: Antigone in New York (Vertaald door Joan Torres)
« ANITA: "Can I ask you just one thing? Are you sure he's dead? Because so many things could happen around here. I mean, he could have just passed out or something or fallen asleep under something where no one could see him. He could have gotten drunk. Are you absolutely sure? Because sometimes people get confused and think they see one thing but really it's something else. You have to be one hundred percent sure...,The Indian told me the ambulance took him too but I don't trust him. He's always lying. You know what I mean?.... (weeping into her hands) I knew it. It was that cashmere sweater. I let it get to me. I knew it was bad luck but I took it anyway. They were giving it away and I just couldn't leave it there. This sweater belonged to some unhappy person. Happy people don't wear cashmere sweaters but unhappy people, they are either too cold or too hot and instead of going to the doctor they buy a cashmere sweater and when they put it on they start sweating right away and then their sweat goes into the cashmere and their bad luck sticks to it. You can wash it. You can even dry clean it but it won't do any good. The bad luck stays in the sweater no matter what you do. (she drinks the cold coffee and throws the empty cup into the trash basket) If you have to wear a cashmere sweater it's best to get one with shoulder pads in it because that's where the bad luck collects. Then you can just pull out the pads and throw them away. That helps. I did that right away but it just wasn't enough. I felt it when I got it. But now it's too late. (weeps more, and opens her coat to show him). See? This is acryllic. And Acryllic is no problem. You just take it off and shake it off and shake it a couple of times (she demonstrates) and the bad luck disappears. (praying again). What am I going to do?"
Janusz Glowacki (Poznań, 13 september 1938) Scene uit een opvoering in Warschau,1993
“Hij was nog maar zes en een verreljaar en Koos was al ouwer dan elf. Hij hoorde Koos haar neus ophalen; ze kneep zijn hand zoo hard, en hij wou wel die doek wat weg doen. ‘Je hoeft beslist zoo hard niet te loopen,’ zei Koos, ‘we zij-ne er gauw.’ Ze had het nauwelijks gezegd of de steeg stond wijd naast hen open en daar was een heel groot licht. Jaapje dacht heelemaal niet meer aan Bies, dat was nu net zoo licht als het raam van de school, toen ze achter elkaâr over de plaats naar de kerstboom waren gegaan. Plotseling liepen de kinderen in het licht der ramen van Bies en stonden op de spiegeling er van in de straat. ‘Wat een beesten van hartekoeken,’ riep Koos uit de kap van haar mantel. Jaapjes mond gaapte open van de heerlijkheid. Hij zag allemaal, allemaal, vlaggen allemaal. Het raam was niet het raam van de winkel, het was een ander raam. Jaapje kon over de kozijn-drempel net naar binnen kijken en daar stond het allemaal. Koos had hem losgelaten, maar hij greep haar bij haar tabbert, want Jaapje was niets op zijn gemak. Hij wist van kleuren niet veel, maar als hij van de zomer een glaasie had kunnen vinden, plakte hij met spuug dat vol blaadjes van bloemen, die bij de moeder uit het hekje vielen, dan vouwde je daar een pampiertje om en maakte een deurtje in het pampiertje en dan liet je het zien voor een griffie of voor een speld. Jaapje wist dus heel goed wat mooi was. ‘Nou mot je goed kijken,’ maande Koos, ‘dan kan je straks zeggen wat je hebben wil.’ ‘Wat een kéurige tafel,’ riep ze hartgrondig. ‘Dan gaan we er maar in,’ zei ze, omdat Jaapje geen woord liet hooren. ‘En nou ga je me niet huilen, hoop ik.’ Jaapje hield zich goed aan Koos' mantel vast en beiden gingen ze door de winkeldeur, die of er geen deur was, stond open. En nu was de kamer weg en herkende hij de toonbank; het rookte; allemaal koek met blink en sokkelaë letters; hij zag een A, hij zag een B, hij zag een J, Jaapje ging al op school. Bies stond bij de weegschaal, kraak in 't wit, in zijn boterbanketlucht en vanielje-geuren; een platte witte muts was op zijn hoofd en hij lachte met zijn zwarte tanden. Jaapje kende hem toch wel, al had hij hem nooit gezien zoo. Hij kreeg poppetjes voor zijn oogen, want Koos had omgedraaid en daar was weêr de kamer met vlaggen. Koos had zich dadelijk los van hem gemaakt, schoof tusschen de menschen door, van de eene naar de andere, terwijl het ventje in een leêge plek, midden voor de tafel was gaan staan en de toppen van zijn kleume handen, of wou hij zich op gaan tillen, klemde om den rand van het schoone Iaken dat eigenlijk papier was.”
Jac. van Looy (13 september 1855 – 24 februari 1930) Fotoportret door Willem Witsen, 1891
De Nederlandse dichter, predikant en hoogleraarr Nicolaas Beets (pseudoniem: Hildebrand) werd geboren op 13 september 1814 in Haarlem. Zie ook alle tags voor Nicolaas Beets op dit blog.
Uit:Camera Obscura
“En zijn gezin en buren, om den haard vergaderd, hooren met belangstelling en welgevallen nog eens naar de oude jachtfeiten, van de drie hoenders met de twee loopen, en de twee eenden in één schot! - Komen ook de boeren niet betalen, en daarbij hunne huislijke zaken openleggen? En komt de dominé niet om een partij te schaken? En schrijft gij zelf, daar binnen de muren, geen boeken genoeg voor hem? En krijgt hij niet tweemaal in de week een heel pak couranten, waarin hij tot zijn groote stichting leest van de bezoeken van koningen en prinsessen in de hoofdstad; van tabliers van diamanten en toiletten van goud, van acteurs die uitmunten in hun nieuwe rol; van groote, grootere, grootste, allergrootste, en extra allergrootste virtuozen; van stikvolle zalen, schitterende kapsels, en onvermengd kunstgenot; van plumbeering van holle tanden die hij niet noodig heeft, en “Source de vie, Levensbron,” à f 1.25 de doos, die hij nog beterkoop heeft op het land, met en benevens de harrewarrerijen over boeken-schrijven, waar hij zich niet aan bezondigt, vioolspelen, dat hij alleen tot zijn eigen genoegen doet, en de betuigingen van de redacteurs, dat het hunne gewoonte niet is datgene te doen, wat hij opmerkt dat zij juist in den geheelen stapel, dien hij voor zich heeft, onophoudelijk gedaan hebben. Hij heeft ook zijn feestdagen. Het zal bij voorbeeld koppermaandag zijn: koppermaandag, een dag, waarop de boekdrukkersgezellen bij u in de stad de deuren afloopen met eene fatsoenlijke bedelarij; laatste beroep op eene mildheid die reeds achtervolgens in de begeerigheid van diender, koster, stovenzetter, lantarenopsteker, brandblusscher, brandbezorger, torenwachter, knecht van 't Nut, en van wie niet al? heeft moeten voorzien. Wij kennen hier niemand in dat vak dan den boschwachter, die ons zijn groen almanakje komt aanbieden; en wien wij bij die gelegenheid de houtbrekers nog eens aanbevelen, want, om de waarheid te zeggen, deze, en de menigvuldige kraaien, zijn onze eenige winterrampen. - Maar ik wilde van koppermaandag spreken. Dan hebben wij bij voorbeeld hier de groote houtveiling, een publieke feestelijkheid, oneindig meer vermakelijk dan eene groote parade, indien gij mij gelooven wilt.”
Nicolaas Beets (13 september 1814 – 13 maart 1903) Het Hildebrand monument in Haarlem
Ich meß nach der Dauer das Leben, Berechnet nach Jahren die Zeit, Ich zähle nicht Tag und nicht Stunde, Ich hab' in einer Sekunde Durchlebt die Ewigkeit.
Viel Jahre zogen vorüber Und ließen die Seele mir leer, Es blieb von keinem mir Kunde. Die eine, die eine Sekunde, Vergess' ich nimmermehr.
Ein kleines Lied
Ein kleines Lied! Wie geht's nur an, Daß man so lieb es haben kann, Was liegt darin? erzähle!
Es liegt darin ein wenig Klang, Ein wenig Wohllaut und Gesang Und eine ganze Seele.
Lebenszweck
Hilflos in die Welt gebannt, Selbst ein Rätsel mir, In dem schalen Unbestand, Ach, was soll ich hier?
– Leiden, armes Menschenkind, Jede Erdennot, Ringen, armes Menschenkind, Ringen um den Tod.
Marie von Ebner-Eschenbach (13 september 1830 – 12 maart 1916)
Mit suggerierter Ohnmacht hat uns verwundet ein feindlicher Dämon, In den Augen der Sonne funkelte auf sein harter, böser Blick; Den zitternden Händen entfiel das Werkzeug deines Werkes Auf den Steinblock in deinen Brüchen sanken wir bange zurück.
Den Schweiß trockneten wir von den Stirnen, besprachen uns mit dem Tode, Unter dem Himmel, der regungslos glühte, in der Erze ironischem Funkeln, Und wie Kinder in den Schoß der Mutter ihr Haupt, legten wir Unseren müden Gedanken in der Schöpfung ewige Trauer.
Und damals dank unserer eigenen magischen Macht, dem Geheimnis unseres Geschlechtes, Dem Privilegium unseres verborgenen Adels, litten wir, Gefangene Fürsten in den Goldwäschen des siegreichen Eroberers, Bewacht von unsichtbaren Aufsehern,
Wenn sie gedenken ihrer Städte, aufgeblüht über den Seen, Des Heimathimmels Sterne in mystischen Dämmerungen Und in der Stille ihrer Hast der Glocken Chöre tausendstimmig, Und des Jauchzens treuer Scharen bei Krönungsfesten …
Vertaald door Emil Saudek
Otokar Březina (13 september 1868 – 25 maart 1929)
In the wall there sticks a little switch, A little switch – electric, which – Just give that little switch a click – Brings you light double quick.
It’s easy all right: Click and there’s light! Flick once more – then We’re in darkness again. And if you give it another go, You get the glow you had before.
It has such a secret might, There in the wall, that tiny trick! Night – light – Light – night.
But tell me what’s that little switch? A spark? A candle in a stick? How’d it get there? From where can it be?
It’s no sparkle. It’s a cable. Just a wire and – it’s electricity!! Just flick the switch and – electricity! Electrically slick electriciteeeee!
So where’s the light from? Now you see!
Vertaald door David Malcolm
The ABCs
The ABCs fell off the mantelpiece, Slammed against the ground, They scattered into all four corners, And shattered all around: I—misplaced its dot, H—is strangely squat, B—bruised its belly, A—‘s legs turned to jelly, O—popped like a balloon, causing P to swoon, T—lost its hat, L—jumped into U, just like that, S—straightened out, R—broken right leg no doubt, W—is head-over-heels, discovering exactly how M feels.
Vertaald door Pacze Moj
Julian Tuwim (13 september 1894 – 27 december 1953) Hier met de Russische schrijver Ilya Erenburg (links)
De Nederlandse dichter, schrijver en taalkundige Muus Jacobse werd op 13 september 1909 als Klaas Hanzen Heeroma geboren op het waddeneiland Terschelling. Zie ook alle tags voor Muus Jacobseop dit blog.
1914
Toen de oorlog uitbrak, was ik nog klein. Mijn vader zocht zijn oud soldatenpak Van zolder uit een doos vlak onder ’t dak, En wij brachten hem samen naar de trein.
En ik wist niet, waarvoor dat was. En toen Vroeg ik het aan mijn moeder. En ik hoorde, Dat nu de soldaten elkaar vermoordden. Mijn vader ook? Die zou dat toch niet doen –
Nu ben ik groot en wijs en veel vergeten, Van wat de dwazen en de kindren weten En waar ik, als ik er aan denk, om lach.
Maar als wij, grote mensen, ’t niet verhindren, Dat er weer oorlog komt, God, geef ons kindren, Die nog begrijpen, dat het toch niet mag.
Het boek
Het Woord van het begin Sluit alle woorden samen. Zij zeggen ja en amen En krijgen slot en zin.
God heeft zegen en vloek Van de dood en het leven Eens voor al opgeschreven. God is een open boek.
En ik begrijp vaak niet, Als ik zijn held’re geheimen Moet navertellen in rijmen, Wat Hij daar nog in ziet.
Muus Jacobse (13 september 1909 – 21 november 1972) In 1966
Michael Ondaatje, James Frey, Chris van Geel, Louis MacNeice, Hannes Meinkema, Eduard Elias, Jan Willem Schulte Nordholt, Werner Dürrson, Gust Van Brussel
“In 1945 our parents went away and left us in the care of two men who may have been criminals. We were living on a street in London called Ruvigny Gardens, and one morning either our mother or our father suggested that after breakfast the family have a talk, and they told us that they would be leaving us and going to Singapore for a year. Not too long, they said, but it would not be a brief trip either. We would of course be well cared for in their absence. I remember our father was sitting on one of those uncomfortable iron garden chairs as he broke the news, while our mother, in a summer dress just behind his shoulder, watched how we responded. After a while she took my sister Rachel’s hand and held it against her waist, as if she could give it warmth. Neither Rachel nor I said a word. We stared at our father, who was expanding on the details of their flight on the new Avro Tudor I, a descendant of the Lancaster bomber, which could cruise at more than three hundred miles an hour. They would have to land and change planes at least twice before arriving at their destination. He explained he had been promoted to take over the Unilever office in Asia, a step up in his career. It would be good for us all. He spoke seriously and our mother turned away at some point to look at her August garden. After my father had finished talking, seeing that I was confused, she came over to me and ran her fingers like a comb through my hair. I was fourteen at the time, and Rachel nearly sixteen, and they told us we would be looked after in the holidays by a guardian, as our mother called him. They referred to him as a colleague. We had already met him—we used to call him “The Moth,” a name we had invented. Ours was a family with a habit for nicknames, which meant it was also a family of disguises. Rachel had already told me she suspected he worked as a criminal. The arrangement appeared strange, but life still was haphazard and confusing during that period after the war; so what had been suggested did not feel unusual. We accepted the decision, as children do, and The Moth, who had recently become our third-floor lodger, a humble man, large but moth-like in his shy movements, was to be the solution. Our parents must have assumed he was reliable. As to whether The Moth’s criminality was evident to them, we were not sure. I suppose there had once been an attempt to make us a tightly knit family. Now and then my father let me accompany him to the Unilever offices, which were deserted during weekends and bank holidays, and while he was busy I’d wander through what seemed an abandoned world on the twelfth floor of the building. I discovered all the office drawers were locked.”
"Endgame has begun. Our future is unwritten. Our future is your future. What will be will be. We each believe some version of how we got here. God made us. Aliens beamed us. Lightning split us, or portals delivered us. In the end, the how doesn’t matter. We have this planet, this world, this Earth. We came here, we have been here, and we are here now. You, me, us, the whole of humanity. Whatever you believe happened in the beginning is not important. The end, however. The end is. This is Endgame. We are 12 in number. Young in body, but of ancient people. Our lines were chosen thousands of years ago. We have been preparing every day since. Once the game begins, we must deliberate and decipher, move and murder. Some of us are less ready than others, and the lessers will be the first to die. Endgame is simple this way. What is not simple is that when one of us dies, it will mean the deaths of countless others. The Event, and what comes after, will see to that. You are the unwitting billions. You are the innocent bystanders. You are the lucky losers and the unlucky winners. You are the audience at a play that will determine your fate. We are the Players. Your Players. We have to Play. We must be older than 13 and younger than 20. It is the rule, and it has always been this way. We are not supernatural. None of us can fly, or turn lead to gold, or heal ourselves. When death comes, it comes. We are mortal. Human. We are the inheritors of the Earth. The Great Puzzle of Salvation is ours to solve, and one of us must do it, or we will all be lost. Together we are everything: strong, kind, ruthless, loyal, smart, stupid, ugly, lustful, mean, fickle, beautiful, calculating, lazy, exuberant, weak. We are good and evil. Like you. Like all. But we are not together. We are not friends. We do not call one another, and we do not text one another.”
Wanneer het mist en windstil is hoor je van kauwen in de bomen het drukke praten dingend on- nerveus, het zich verplaatsen zonder drukte, het huiselijke met verstand, en je bent thuis als het oktober is, dichtbij de nacht.
Witte nachtuil
Zij kijkt mij aan met kleine stippen zij heeft geen naam, weegt niets, geen blad voelt zich betast hoe stijf ze ook zich vastklemt straks als ik het wil.
Ze is een driehoek van wit dons, haar poten haken in mijn hand. Geluk waar toch geen naam voor is dan schoonheid die je zelf niet kent.
Je hoort het suizen er is een betekenis het is niet zegbaar
je mag het niet verliezen.
Zomer
Het water ligt ontdaan bijna van water onder stof, de bomen zien hun eigen ogen en ik door groen hun groen niet meer, ze zijn verborgen in de bomen.
De lucht betrekt over het vee - wanneer het licht zo donker wordt licht fel het wit van koeien op.
It all began so easy With bricks upon the floor Building motley houses And knocking down your houses And always building more.
The doll was called Christina, Her under-wear was lace, She smiled while you dressed her And when you then undressed her She kept a smiling face.
Until the day she tumbled And broke herself in two And her legs and arms were hollow And her yellow head was hollow Behind her eyes of blue.
He went to bed with a lady Somewhere seen before, He heard the name Christina And suddenly saw Christina Dead on the nursery floor.
I Am That I Am
In the beginning and in the end the only decent Definition is tautology: man is man, Woman woman, and tree tree, and world world, Slippery, self-contained; catch as catch can
Which when caught between the beginning and end Turn other than themselves, their entities unfurled, Flapping and overlapping—a tree becomes A talking tower, and a woman becomes world.
Catch them in nets, but either the thread is thin Or the mesh too big or, thirdly, the fish die And man from false communion dwindles back Into a mere man under a mere sky.
But dream was dream and love was love and what Happened happened—even if the judge said It should have been otherwise—and glitter glitters And I am I although the dead are dead.
Louis MacNeice(12 september 1907 – 3 september 1963)
“Haar vader viel altijd zomaar haar kamer binnen. Zonder kloppen (wij hebben hier in huis niets voor elkaar te verbergen). Keek achteloos in al haar kasten, waar ze bij zat. Kun je nagaan wat ze doen als je op school bent. Niet te vertrouwen. Voortdurend onveilig in je kamer, of je nu huiswerk maakte of stiekem een boek las. Maar dat broekje had ze ten minste schoon uitgewassen. Ze was er. Ze pakte de tas en liep naar de vooruitgang. ‘Dus we zien je vanavond weer terug’, zei de chauffeur met een grijns naar haar mond. Ze bloosde, vervelend. Ja, ze knikte, ja, struikelde bijna over de treden. Liep snel, te snel, de straat op. De chauffeursogen prikten in haar rug, haar benen (daartussenin). Nu kaarsrechtop lopen, niet zo, niet tè - nee 't beste toch gewoon maar je hoofd wat laten zakken, verlangen naar een hoek om om te gaan. Ze had de achteruitgang moeten nemen. Maar ze was geen kind meer, zelfs de buschauffeur had het gezien. Om de hoek stopte ze, haalde haar retourkaartje uit haar jaszak, stopte het in haar portemonnee, die in het voorste vakje van haar tas. Haar handen waren klam. Marjolein woonde niet ver van de halte. Ze kreeg koffie. Ze zat het op een kussen op de grond op te drinken. Mond vol tanden. Gek, ze had zich hier weken op verheugd en nu het zover was kon ze Marjolein niet laten merken wat ze voelde. ‘We gaan naar Artis, vind je dat leuk? Als we om elf uur bij de krokodillen zijn, kunnen we zien hoe ze gevoederd worden. Dat gebeurt maar twee keer per week, dus je boft.’ Marjolein praatte veel. Ze kon er haast niet tussen komen. Het was plotseling erg moeilijk om erover te beginnen. Ze kon beter wachten tot een geschikt moment. In Artis. ‘Ja’, zei ze, ‘ja, dat lijkt me leuk.’ Ze glimlachte expres. Marjolein leek helemaal niet op haar vader. Ze was ook een stuk jonger natuurlijk. Ze studeerde nog. ‘Hoe oud ben je?’ vroeg ze ineens. ‘Drie en twintig. En jij, veertien?’ ‘Dertien.’ Kleiner dan Marjolein had gedacht. Dat maakte het nog moeilijker om het te vertellen. Raar was dat: als je van te voren had bedacht dat je iemand iets ging vertellen, was het veel moeilijker om het te doen dan spontaan. Ja, ze zou wachten tot in Artis.”
“Evenmin als, naar waarheid, ontkend zou mogen worden, dat de journalistiek van de Rotterdamse Zandlopers of de Amsterdamse Kronkels, tot de letterkunde behoren, evenmin zou dat mogen worden gedaan ten aanzien van deze stukken van Annie Salomons. Ik geloof niet, te mogen zeggen, dat hun poëtische eenvoud geraffineerd is. Dit zou trouwens een contradictio in terminis mogen heten. Niet geraffineerd dus, maar wèl - en dit dan ook ten voile en altijd - verfijnd. Zo kwam het dat de gewone man zijn ongeduld nog wel eens wist te bedwingen om Straat of Rodenko te lijf te gaan, maar dat, wanneer er een opstel van Annie Salomons in stond, Maatstaf onmiddellijk ter hand genomen werd. Altijd komt het blad met de ochtendpost midden in het werk en menigmaal werden de resten van deze beide tijdelijk terzijde geschoven ‘om eerst Salomons te lezen’. Toen de Ooievaar beide bundeltjes bracht, werden zij daaruit nòg eens gelezen. Is dit eigenlijk reeds niet genoeg-gezegd door wie bij een kroonjaar zijn hommage brengen wil aan een bewonderde dame? Of mag ik, uit mijn herinnering, het toch wel verrassende feit constateren, dat ik haar, van het prille begin tot dit zelf-opgelegde einde, ben trouw gebleven over een lange pauze heen? Want mijn herinnering gaat terug tot de beide Groene's, die altijd met vreugde en spanning verbeide hoogtepunten van de week voor een gymnasiumjongen met grasgroene litteraire belangstelling. Er is altijd nog wel iets gebleven van de toenmalige heerlijkheid van het-bandje-van-de-verse-bladen-verwijderen, maar de diepe vreugde daarvan, zoals die toen was, lijkt nu onbegrijpelijk. Even onbegrijpelijk als het vroegste geluk om een nieuw-gekocht of gekregen boek, dat met àlles wat het had, een kleine roes verwekte: vóór het lezen al met zijn tastbaarheid: de band en het papier en ook met zijn verse, bijna bedwelmende geur van jonge inkt.”
Eduard Elias (12 september 1900 — 14 januari 1967) Cover
De maat van dit oneindig wijde land van wilgen, populieren, wilgen en van eiken, de slag, waarmee een sterke, bruine hand de riemen in het water neer doet strijken, de rust, waarmee de wolken rand na rand opschuiven over slingerende dijken, de maat van dit oneindig wijde land, waarvan de einders naar den hemel wijken;
dit is de maat, waarop ik had gedacht, tussen een sterk, eenvoudig-vroom geslacht, voorgoed in dit schoon land te willen leven.
Maar al wordt dit geluk mij niet gegeven, genoeg zal mij, nu 'k jou heb, zijn gebleven: ogen, waarin heel Hollands hemel lacht.
Sonnet
Een kind loopt tussen grote mensen door en het verzamelt in zijn kleine handen een herfstbouquet van rode blaren voor de jonge vrouw die zachtjes aan komt wandlen.
Men ziet het dad'lijk dat zij bij hem hoort. Zij zal zijn moeder zijn, hij heeft haar ogen maar zijn gezicht is zuiver blank ivoor, het hare is door het geluk bewogen.
En ik, ik zie het als een dromer aan, en warm loop ik van het geluk te dromen. Ik zie daarginds de allerliefste gaan, ik zie het kind onder de grote bomen, Ik zie mijzelf diep in haar ogen staan en ons geluk is eeuwig en volkomen.
Jan Willem Schulte Nordholt (12 september 1920 – 16 augustus 1995) Liber amicorum voor Jan Willem Schulte Nordholt ter gelegenheid van zijn vijfenzestigste verjaardag.
Bergaufwärts Linden Kastanien lichte Allee der Himmel feinsäuberlich blau klare Sicht in hüglige Fernen
ich sehe du siehst der Frühling ist mild
Kein flatterndes Band im Wind kein Hauch nichts steigt aus den Wiesen ich frage du fragst wer karrte die Seelen hinauf zehntausendfach lieferte Brot unnützen Essern die hungern nicht lang
ich spüre du spürst der Frühling ist lau
Aufwärts durch Linden Kastanien die Rauchfahne hoch wer drehte den Hahn auf schürte das Feuer warf sie hinein wer wusch sich die Hände mit Seife die schrie nicht schäumte nicht
Schlaf schöner Schlaf zehntausendfach siehst du der Frühling ist blind
Ich frage du fragst niemand weiß schwarzes Flattern im Wind der Himmel grauer als grau wer schob die Schlacke beiseite kehrte die Asche zusammen wer grub die Grube säte das Gras
ich höre du hörst die Zeugen schweigen der Frühling ist schlau
Dicht geschlossen die Reihen Linden Kastanien schöne Allee der Himmel feinsäuberlich klar kein flatterndes Band im Wind kein Haar sattes Grün nichts steigt aus den Wiesen
die Vögel zwitschern der Frühling ist blau
Werner Dürrson (12 september 1932 – 17 april 2008)
Haar stem zingt in mijn ogen een albatros wiekt over een verdwijnend schip de balletdanser opent zijn vleugels leven dood wonden strelen zij haalt haar borstjes uit haar cups het ronde vlees mals de tepels groeien ik hoor haar lied in mijn hals zij krieuwelt in mij ik heb nood aan haar vingers op mijn tors haar stem zingt over het zinkend schip het licht breekt open over de einder ik houd haar jonge heup gesloten tegen me aan ik verga in de zee boven mij wordt de albatros zwart in de zonneschijf blijf nu bij me voorgoed
Midden in je tuin staan
Midden in je tuin staan een tuin vol kleurenlust en weelderig van roze rozerood tot goudoranje zwaanwit het korenbloemenblauw het gele van de avondzon en het paars midden in je tuin je lievelingslied neuriën in zoete geuren, teerbitter of anijs exotisch peper gember citroenzuur of donker amber leven midden je fuchsias je gerberas je aloë en lelies je jasmijn uit Perzië rode anthurium en witte anjers lichtrode cuphorbia kerststerren en lepelplanten de gele alcantaria en de rozen van overal op de planeet de koningin pronkend in lange vazen midden in je tuin staan waar hoor ik je zingen in die andere wereld
Gust Van Brussel (12 september 1924 – 20 mei 2015)
Tags:Michael Ondaatje, James Frey, Chris van Geel, Louis MacNeice, Hannes Meinkema, Eduard Elias, Jan Willem Schulte Nordholt, Werner Dürrson, Gust Van Brussel, Romenu
De Nederlandse dichter, vertaler en Deux Chevaux liefhebber Boudewijn Rikmenspelwerd geboren op 12 september 19070 in Amsterdam. Als dichter staat hij ook bekend onder het pseudoniem 'Behr'. Hij schrijft gedichten sinds 1995 en debuteerde in 2007 met de bundel 'Voor die liefde nie'. Met Casper Fioole stichtte hij in 2005 de Utrechtse Dichtgroep Tegenzin, waarbij An van Burik, Doeke Fennema, Merijn Schipper en Carry-Ann Tjong Ayong zich zouden aansluiten. Het doel van Tegenzin was: de gedichten te toetsen bij elkaar, vernieuwend bezig zijn met poëzie en voordragen. Sinds 2012 treedt hij regelmatig op met Theatergroep Flint. In dat jaar verscheen ook een DVD met 44 van gedichten van Rikmenspoel met muziek van Niels Brouwer en tekeningen van Amerentske Koopman. Kester Freriks schreef over Rikmenspoel: "Speciaal voor deze gelegenheid treedt de Brabantse dichter, garagehouder en ‘begenadigd plaatwerker’ Boudewijn Rikmenspoel op met licht-cynisch getoonzet dichtwerk, dat getuigt van een ruige, anti-sentimentele kracht. Zo anders dan de natuurmystiek van Nescio en zo mooi aansluitend bij Slauerhoffs haat, dat de avond geleidelijk aan een bijzondere, zwart-romantische kant begint te krijgen."
Vriend
Ik zal de bijl slijpen en ontsmetten voor ik je schedel klief ik zal vol verdriet kijken naar je gespleten hersenen die ik zal vangen in een vergiet vol afgrijzen zal ik je bloed laten vloeien in het riool huilend zal ik je stukgehakt bij het grofvuil zetten en altijd zal ik rouwen om de jongen die mij heeft verleid maar nooit een vriend is geweest
Gestrande verte gestrande verte dat gevangen tussen levens en wetten de chaos op en af dendert
zo het verlangen naar genot harder kraaien laat om een verzetje
maar binnen rechte lijnen die links en rechts boven en onder brute sneden zijn uit alledag mijdt men elkaar
om wat aanvaardbaar wordt geacht prevelt men in klaagzang de angst voor de teloorgang
Boudewijn Rikmenspoel (Amsterdam, 12 september 1970)
Murat Isik, David van Reybrouck, D.H. Lawrence, Eddy van Vliet, Andre Dubus III, Tomas Venclova, Merrill Moore, Barbara Bongartz, Adam Asnyk
De Nederlands-Turkse schrijver, columnist en journalist Murat Isikwerd geboren in Izmir op 11 september 1977. Zie ook alle tags voor Murat Isik op dit blog.
Uit: Wees onzichtbaar
“De mannen liepen de lift uit. In Hamburg had ik geen enkele zwarte man gezien, maar in Amsterdam was ik alleen nog maar negers tegengekomen, zoals Kadir ze noemde. Erol wees afkeurend naar een plas midden op de liftvloer. ‘Ik hoop maar dat het water is en geen pis.’ Terwijl we ons met vertrokken gezichten tegen de wand drukten, kwam de lift schuddend in beweging en stopte bij de tweede verdieping. We stapten uit in een klein halletje met houten lambrisering. Kadir en Erol liepen de galerij op en riepen gelijktijdig: ‘ We zijn er!’ Ik keek naar het brede raam waar vitrage voor hing. Kadir belde aan. Er klonk geroezemoes dat overging in luide mannenstemmen, deuren sloegen dicht. Mijn moeder leek naar de grond te staren, maar vanonder haar wimpers keek ze afwachtend omhoog. Mijn zus liet mijn hand los, veegde het haar uit haar gezicht en zette een glimlach op. Ik verwachtte elk moment het lachende gezicht van mijn vader in de deuropening te zien. Hij zou me oppakken en in de lucht houden. Een sleutel draaide in het slot. Er klonk een klik en de deur ging met een zwaai open. Mijn vader stond in de deuropening en keek ons vragend aan, alsof hij ons niet verwacht had. Ik herkende hem nauwelijks: hij had zijn grote snor afgeschoren waardoor hij er tien jaar jonger uitzag. Hij schudde eerst Kadir en Erol zakelijk de hand. Daarna keek hij mijn moeder onbewogen aan, maakte een uitnodigend gebaar met zijn arm en klopte haar op de rug zoals ik mannen in het buurtcentrum in Hamburg bij elkaar had zien doen. Mijn zus en ik kregen een korte aai over ons hoofd. ‘ Waar bleven jullie?’ vroeg mijn vader. Drie voor mij onbekende mannen stonden in de woonkamer. Ze begroetten ons afstandelijk. Mijn oog viel op de grote zwart-witte buffetkast die bijna een halve muur besloeg en het bruine behang met motiefjes van gedroogde bloemen. Mijn zus en ik renden meteen kirrend door het huis dat groter leek dan elk ander huis dat we ooit hadden betreden. Ik struikelde telkens over de houten drempel tussen de deuropeningen. ‘Dit wordt mijn kamer!’ riep mijn zus toen we de slaapkamer aan de kant van de galerij betraden. Het was de enige kamer met een bed. In de andere kamers lagen matrassen op de grond. In de woonkamer vertelden Kadir en Erol over onze lange reis. Mijn moe- der zat op de hoek van de bank. ‘Baba!’ riep ik. ‘Baba, ik heb autogereden!’ Mijn vader reageerde niet. Hij luisterde naar Kadir en keek er ernstig bij."
“Zoals gewoonlijk bestel ik een dagsoep en een pint. Eens per maand kom ik in dit Utrechts bistrootje eten, het ligt op de weg van de universiteitsbibliotheek naar het station. Ik neem mijn boekentas op schoot. Het oude leer kreunt onder het gewicht, weer te veel boeken mee. In Leiden werk ik aan een proefschrift over de geschiedenis van de prehistorische archeologie, maar af en toe kom ik naar Utrecht, want hier zit de belangrijkste vakgroep primatologie van de Lage Landen. Ik wil weten hoe gedragsstudies van mensapen de beeldvorming over onze voor ouders gekleurd hebben. In mijn boekentas zitten een paar monografieën over het sociaal gedrag van chimpansees, een congresbundel uit de vroege ja ren zestig over agressie bij bavianen en een stapel fotokopieën over onderwerpen waar men het niet over eens kan worden: seks frequentie, mannelijke dominantie, het voordeel van grote hoektanden. Dit is een heerlijk rustmoment. Na een dag opzoeken, diagonaal lezen en kopiëren eventjes de buit bekijken, zoals een stroper zijn ransel inspecteert. Mijn blik gaat niet meteen naar de klassiekers en de standaardwerken, maar naar een onooglijk pocketje uit 1969 dat tussen de grote banden wegkwijnt, een kerkje naast wolkenkrabbers. Ik haal het eruit. Eugène Ma rais, staat erop, The Soul of the Ape. Het is aan alle kanten lelijk: de rug is hel oranje, op de voorkant staat een brullende baviaan, de achterkant zegt me dat het vijftig shilling gekost heeft. Meer lijkt het me ook niet waard, zelfs niet na dertig jaar inflatie. ‘Mag ik even?’ zegt de serveerster en ze schuift een papieren placemat onder mijn handen. ‘Neem me niet kwalijk,’ mompel ik, het boek opheffend. Ze legt ook nog een servet en wat bestek neer. Een paar maanden geleden had iemand me Marais aangeraden. Je werkt aan de geschiedenis van de primatologie? Dan moest ik die rare Zuid-Afrikaan maar eens lezen. Die zou twee boeken geschreven hebben: The Soul of the Ape en The Soul of the White Ant. Dat laatste kon me gestolen worden. Ik was al van Neanderthalers overgestapt naar apen, ik zou niet nog eens overstappen naar termieten. Maar Marais zou naar verluidt al heel vroeg bavianen in het wild bestudeerd hebben, reeds vanaf het begin van de twintigste eeuw. Ik had er mijn twijfels over. Al mijn onderzoek wees erop dat pas in de jaren vijftig een begin werd gemaakt met systematisch veldwerk bij apen in het wild. Luchtvaart, landrovers en malariapillen maakten dit soort onderzoek ineens een stuk haalbaarder.”
“She was thirty-one years old, and had been married eight years. A rather small woman, of delicate mould but resolute bearing, she shrank a little from the first contact with the Bottoms women. She came down in the July, and in the September expected her third baby. Her husband was a miner. They had only been in their new home three weeks when the wakes, or fair, began. Morel, she knew, was sure to make a holiday of it. He went off early on the Monday morning, the day of the fair. The two children were highly excited. William, a boy of seven, fled off immediately after breakfast, to prowl round the wakes ground, leaving Annie, who was only five, to whine all morning to go also. Mrs. Morel did her work. She scarcely knew her neighbours yet, and knew no one with whom to trust the little girl. So she promised to take her to the wakes after dinner. William appeared at half-past twelve. He was a very active lad, fair-haired, freckled, with a touch of the Dane or Norwegian about him. "Can I have my dinner, mother?" he cried, rushing in with his cap on. "'Cause it begins at half-past one, the man says so." "You can have your dinner as soon as it's done," replied the mother. "Isn't it done?" he cried, his blue eyes staring at her in indignation. "Then I'm goin' be-out it." "You'll do nothing of the sort. It will be done in five minutes. It is only half-past twelve." "They'll be beginnin'," the boy half cried, half shouted. "You won't die if they do," said the mother. "Besides, it's only half-past twelve, so you've a full hour." The lad began hastily to lay the table, and directly the three sat down. They were eating batter-pudding and jam, when the boy jumped off his chair and stood perfectly stiff. Some distance away could be heard the first small braying of a merry-go-round, and the tooting of a horn. His face quivered as he looked at his mother. "I told you!" he said, running to the dresser for his cap. "Take your pudding in your hand--and it's only five past one, so you were wrong--you haven't got your twopence," cried the mother in a breath. The boy came back, bitterly disappointed, for his twopence, then went off without a word. "I want to go, I want to go," said Annie, beginning to cry. "Well, and you shall go, whining, wizzening little stick!" said the mother. And later in the afternoon she trudged up the hill under the tall hedge with her child. The hay was gathered from the fields, and cattle were turned on to the eddish. It was warm, peaceful.”
D.H. Lawrence (11 september 1885 – 2 maart 1930) Rupert Evans als Paul en James Murray als William Morel in de gelijknamige tv-film uit 2003
de druiven rijpen niet nauwelijks de zon langs de oude kaaien opgekomen plots deze regen regen van neon regen langs de schepen zimmer chambres pour voyageurs lachen de huizen de late bezoekers toe de vrouwen in rood en blauw uitnodigend de ramen zacht stilte langs het steen liefde zoeken langs de stenen gooien we onze ankers uit in de stapelhuizen huizen we bij de ratten bij maria van den hoek op de hoek van de krabbenstraat tekenen we 13 op de muur en bestellen griekse wijn zuur langs de monden roepen athene tot getuige op de tafel onder de stoelen om veelkleurig te rijden de kathedraal tegemoet wachten op zijn tweede toren zoals de drie indonesiërs op maria van den hoek 13 op de muren getekend en plots de regen steeds de regen
De eend
Doelend op de eend die dook riep je: zij gaat dood.
Langs het jaagpad liepen wij er heen. Wat verdween kwam niet weer. Voor de een: verborgen in het riet, voor de ander: op de bodem van het diep.
Voorlopig en definitief. Woorden die weerkwamen in elke brief.
Eddy van Vliet (11 september 1942 – 5 oktober 2002) Cover
“It's midnight in December, an hour past lights out, and I'm walking the hall of the women's wing. I open the doors fast so the hinges don't squeak and I run the beam of my flashlight over the beds. I try not to shine it in anybody's face while they're sleeping but sometimes I have to if their hair is in the way or something. They don't like that. Emma, this black woman from the projects of east Denver, she's mean; once I shined the light in her eyes and she threw her clock radio at me, yelled something like, "Get that damn light outta my face." I had to put her on restriction and cancel four of her weekend furloughs for that. Emma has ten kids and I guess I'm supposed to feel sorry for her when she can't get back to Denver to see them after throwing a radio at me. Fact is, I'm not too popular around here anyway. Leon is, though. Leon's black and he lifts weights down at a gym near the university here in Boulder. His father's a realtor like mine, so he didn't grow up poor. And he doesn't let any of the black inmates come across with their "Hey, brother" malarkey either. Usually, when they start a sentence like that with him, they're trying to butter him up for some favor or another and Leon knows it. But he just puts his finger to their chest lightly and says, "Don't be giving me no brother shit, Clay. Now go wash down the mess hall walls." But he is more popular than I am. Not that I'm very worried about it, because I'm not. Like my older brother, Mark, the House Director, said to us in a meeting once: "If the inmates like you too much, then you're not doing your job properly." Leon does his job; it's just that he looks at these people differently than I do. We talked about this over a couple beers at The Rhino once after our four P.M. to one A.M. shift. He said that it's probably because he's black that he roots for the underdog. Me. I don't look at it that way; I don't believe that all convicted adult felons are underdogs. Plus, I have always felt for the person who just had their car stolen, or was mugged or raped or even killed. Those are the ones I feel sorry for. And I guess even though Leon and I approach our jobs in pretty much the same way, which is rule enforcer first, someone to talk to second, the inmates must pick up on this philosophical difference somehow. It's amazing how they can do that. Like the last time we came out of a staff meeting after having just decided to initiate a surprise room-to-room search for contraband. When we got upstairs most everybody was in their rooms organizing things, cleaning up, and I'm sure, tossing an item or two out the window into the alley.”
When even strangers are not strangers And all that has not yet happened Flows in currents to nonexistence, As if nothingness had a direction, When outside the city day ends And the radio crackles as the storm approaches, Let's lock ourselves away once again From the last minutes of summer.
When the skies are dark, through the door walk The vanished, the overdue, the retreated For whom this night our room Is the only Elysian field, Whose shadows wander through our dreams Having loved and forgotten each other, Who settle down in the pits of mirrors And unexpectedly surface and rise.
And so are reborn in their buried coffins The winged women, the unseen brothers, The generation long changed to echoes, To book margins, to dry grass; And those who still live are gathered by fogs, Empty houses and long journeys. Their weapon—resistance and silence, And the hope that Apollo may yet save them.
The garret will dissemble nature's bounds, The night will separate the thaw from the frost, And even language in the presence of death Will protect their constancy if, Having poisoned sensation and thought, Having hollowed out a hole in the stone steps, An unasked for future awaits them— Their wasted and remitted thing.
They visited our forest. The dead Furniture remembers their wood-like fingers. Having marched into maturity They do not answer to the earthly judge. They are an open and great family Whose children share a single name— Having replaced their voice, emptiness Fills our spaces to the limit.
I don't believe in misadventure and believe In friends for whom I have equally divided The distance between the world and the eyes, This fragile and ethereal endlessness. All faces vanish in the light. Lamps burn out, truths come clear, But all their footsteps meet in me The way parallel lines in the distance converge.
Again the fall, filled and lavish. In the city won by a few souls Above foreign streetcars and old houses This is September's first brave hour. Large barges loom in the water, Each nerve in the morning is strained, And the first leaf that hits the ground Is angular, like a coat of arms.
Some night, John Carter, you will dream of hands, Hands that are dead now, or as good as dead, That you killed, or as good as made them die Along the road that you have prospered by; And I will never envy you the dread With which you must awake then, as you see Hands stretched towards you, striving, piteously Stretched, beseeching, grasping at what was taken,
Hands by pain and grievance sorely shaken And pointed at you while your agents keep The power you've gained in this and other lands - Some night, Mr. Carter, you will dream. But it will not be an untroubled dream, And, oh, I shall not envy you your sleep.
A Hymn For Water
Go get water, it is good to drink Water will drown better than wine will drown Certain sorrows that will not go down.
Water has sunk more grievances than wine And will continue. Turn the water on Stick your hand in the stream; water will run
And kiss it like a dog or it will shake It like a friend or it will tremble there Like a woman sobbing with her hair Falling in her face and do not think.
That water has been everything, it has But now it is only water, that will make You whole as it is whole, clear as it is, Immune against fate and her traitories.
Merrill Moore (11 september 1903 – 20 september 1957) In 1945
„Der Fisch sah ungewöhnlich aus. Das Gericht, das er vorstellen sollte, heißt Karpfen blau. Man kann das auch mit Forelle machen, ich habe später im Kochbuch nachgesehen. Nachdem man ihn erschlagen hat, läßt man den Fisch in heißem, nicht kochendem Wasser sieden, bis er blau anläuft, ein Färbungsprozeß, den man bei Menschen nur kennt, wenn sie erkalten. Man serviert das zuvor mit Milchbrot gemästete Tier an zerlassener Butter, neuen Kartoffeln und frischem Gemüse. Ich fragte mich, ob es mit der besonderen Zusammensetzung ihres Blutes zusammenhängt, daß diese Fische blau anlaufen, wenn man sie erhitzt. Dieser hatte die falsche Farbe. Er war grün, als hätte er den Span einer Bronze angesetzt, die seit Jahren auf einen Sockel gebettet im Garten liegt. Span hätte auch gut zu seiner Attitüde gepaßt. Attitüde, sage ich, weil mir dunkel bewußt war, daß nicht jeder Karpfen so in einer Schüssel liegt. Er sah aus, als hätte die Hausfrau ihn hingedreht, den Schwanz extra aufgestellt, so wie ein Bildhauer der Tonstudie zu seiner Skulptur noch den letzten Schwung verleiht. Der Schwung lag hier im Schwanz. Über den Leib war ein dichtes Knäuel aus Kräutern gedeckt. Meine Mutter pflegte so die toten kleinen Vögel, die im Frühjahr manchmal aus den Nestern fallen, zu bestatten. Grün wie er da lag, drängte sich mir außer anderen, nicht so schönen Gedanken die Frage auf, ob er vielleicht gar kein Fischblut in sich gehabt habe, sondern anderes Blut. Was sonst mochte der Grund der falschen Farbe sein? Ich wußte, er war nicht am selben Tag geschlachtet worden. Zumindest schenkte ich Meggi darin Glauben, weil sie viel zu mitfühlend war, ein Tier eigenhändig zu erschlagen. Sie kannte nicht einmal aus Erzählungen die Schweinerei, die es macht, einen Karpfen zu töten. Nicht, daß ich je Erfahrung damit gehabt hätte. Ich mochte Karpfen nicht, wahrscheinlich, weil bei uns in der Familie niemand ein Faible für Allesfresser hatte, außer meiner Tante Gerda. Tante Gerda schwärmte für fette Fische, und da sie jung und frisch sein mußten und gut gewässert, hielt sie die Tiere, bevor sie gnadenlos unter den Hammer kamen, einige Tage in der Badewanne. Alle mußten währenddessen duschen, was Eliza, meine sehr viel ältere Kusine, besonders störte. Sie liebte damals schon, als ich noch nicht einmal wußte, was ein Badeduft war, kochend heiße, schaumgekrönte Bäder. Natürlich kam bei meiner Tante der Karpfen Weihnachten dran, und da Eliza nicht baden konnte, war ihr Jahre später noch Weihnachten so verhaßt, wie es das sonst nur den orthodoxen Eltern längst assimilierter jüdischer Nachkommen ist. „Weihnachten treibt mich wie Vieh unter die Duschstation“, maulte Eliza, die nicht nur gern badete, sondern auch gern gut und am liebsten fettfrei aß. Sie liebte es ebenso, sich nach einem langen, ausgiebigen Schaumbad schön anzuziehen. Soviel Sinn für Eleganz mußte vor einem so häßlichen Blauknochen kapitulieren.“
Tags:Murat Isik, David van Reybrouck, D.H. Lawrence, Eddy van Vliet, Andre Dubus III, Tomas Venclova, Merrill Moore, Barbara Bongartz, Adam Asnyk, Romenu
Ruggelings wiegend het onderlijf als trage ruitenwissers. Geen jeuk of ander ongenoegen, maar simpel tijdverdrijf; vermoedelijk in de buurt van noem het honds geluk.
Vluchteling
Na alles en dat was veel de beslissing toch genomen. En op weg naar ergens ver uiteindelijk toch nog ergens aangekomen. Maar al zijn we nu dan hier, we weten ons ook nog daar, waar afscheid nemen een beproeving was.
Uit een hel ontsprongen en in een doolhof beland, valt er nog niet veel te vieren. Opgeslagen in computer en papieren met om ons heen een vreemde taal, blijft het dagelijks oefenen in kalm te blijven en af te wachten. Met het oog op morgen / overmorgen kalm te blijven en af te wachten. - Want na alles overleefd, hebben wij nog nèt wat dromen over hoe het hier zou kunnen zijn…
Uit: Das französische Testament (Vertaald door Holger Fock en Sabine Müller)
„Ich sah einen großen, braunen Falter, eine abendliche Sphinx, die zitternd einen Weg in die trügerische Tiefe des Spiegels suchte. Mit ausgestreckter Hand stürzte ich mich auf ihn und fühlte schon das Kitzeln seiner samtigen Flügel in meinen Handflächen… Jetzt erst bemerkte ich die außergewöhnliche Größe des Schmetterlings. Ich pirschte mich heran und konnte einen Aufschrei nicht unterdrücken: »Das sind ja zwei! Es sind siamesische Zwillinge!« Die beiden Falter schienen tatsächlich aneinander zu kleben. Ihre Leiber wurden von fieberhaften Zuckungen geschüttelt. Zu meiner Überraschung schenkte mir diese doppelte Sphinx keinerlei Aufmerksamkeit und versuchte nicht zu entkommen. Bevor ich sie einfing, konnte ich die weißen Flecken auf ihrem Rücken betrachten, den berühmten Totenkopf. Die Frau in der wattierten Jacke war vergessen. Ich verfolgte den Flug der freigelassenen Sphinx, die sich in der Luft in zwei Schmetterlinge teilte, und mit dem Verständnis eines Zehnjährigen begriff ich den Grund für diese Vereinigung. Das erklärte für mich auch die Bestürzung meiner Großmutter. Die Jagd auf die Sphinx der sich paarenden Schmetterlinge rief in mir die Erinnerung an zwei weiter zurückliegende Ereignisse wach, die zu den geheimnisvollsten meiner Kindheit zählen. Die erste, in mein achtes Lebensjahr zurückreichende Erinnerung beschränkt sich auf einige Zeilen aus einem alten Lied, das meine Großmutter manchmal kaum hörbar sang oder vielmehr vor sich hin murmelte, wenn sie über ein Kleidungsstück gebeugt auf ihrem Balkon saß, einen Kragen flickte oder Knöpfe annähte. Insbesondere der letzte Vers des Lieds verzückte mich:
… Und dort würden wir schlafen bis ans Ende der Welt.
Dieser unendliche Schlaf der Liebenden überstieg meine kindliche Vorstellungskraft. Ich wusste bereits, dass Menschen, die sterben (wie die alte Nachbarsfrau, deren Verschwinden man mir im letzten Winter so ausführlich erklärt hatte), für immer einschlafen. War dies der Schlaf der Liebenden aus dem Lied? In der Folge bildeten die Liebe und der Tod eine seltsame Einheit in meinem Köpfchen. Die schöne, melancholische Melodie tat das Ihre, um meine Verwirrung zu steigern.“
Uit: The Hare With Amber Eyes: A Hidden Inheritance
“Odessa was a city within the Pale of Settlement, the area on the western borders of imperial Russia in which Jews were allowed to live. It was famous for its rabbinical schools and synagogues, rich in literature and music, a magnet for the impoverished Jewish shtetls of Galicia. It was also a city that doubled its population of Jews and Greeks and Russians every decade, a polyglot city full of speculation and traders, the docks full of intrigues and spies, a city on the make. Charles Joachim Ephrussi had transformed a small grain-trading business into a huge enterprise by cornering the market in buying wheat. He bought the grain from the middlemen who transported it on carts along the heavily rutted roads from the rich black soil of the Ukrainian wheat fields, the greatest wheat fields in the world, into the port of Odessa. Here the grain was stored in his warehouses before being exported across the Black Sea, up the Danube, across the Mediterranean. By 1860 the family had become the greatest grain-exporters in the world. In Paris, James de Rothschild was known as the le Roi des Juifs, the King of the Jews. The Ephrussi were les Rois de Blé, the Kings of Grain. They were Jews with their own coat of arms: an ear of corn and a heraldic boat with three masts and full sails. Their motto, Quod honestum, unfurled below the ship: We are above reproach. You can trust us. The masterplan was to build on this network of contacts and finance huge capital projects: bridges across the Danube, railways across Russia and across France, docks and canals. Ephrussi et Cie would change from being a very successful commodity trading house into an international finance house. It would become a bank. And each helpful deal struck with a government, each venture with an impoverished archduke, each client drawn into serious obligation with the family would be a step towards even greater respectability, a step further from those wagons of wheat creaking in from the Ukraine. In 1857 the two elder sons and their families were sent out from Odessa to Vienna, the capital city of the sprawling Hapsburg Empire. They bought a huge house in the city centre, and for ten years this was home to a shifting population of grandparents, children and grandchildren as the family moved backwards and forwards between the two cities. One of the sons, my great-great-grandfather Ignace, was tasked with handling Ephrussi business in the Austro-Hungarian Empire from this Vienna base. Paris came next: Léon, the older son, was tasked with establishing the family and business here."
„Um allen groben Mißverständnissen vorzubeugen: ich bin durchaus kein Meisterträumer. Ich träume nicht lebhafter als andere Leute. Ich pflege am Morgen zumeist meine Träume vergessen zu haben. Oft bleiben freilich, als Strandgut der Nacht, in der grauen Frühe ein paar merkwürdige Bilder und Szenen zurück. Da gibt es zum Beispiel einen Hund, der mit mir in verständigen Worten spricht. Eine leuchtende Braut im Brautschleier, die ich nie gesehen habe, tritt mit ausgebreiteten Armen an mein Bett. Ein Mann mit Vollbart und blauer Schürze, den man den »Arbeiter« nennt, setzt Wasserkünste in Gang, die jedoch nicht aus Wasser, sondern aus absonderlichen Lichtstrahlen bestehen. Oder ich sehe mit unbeschreiblicher Deutlichkeit greise Männer, die anstatt zu sterben immer kleiner werden, immer winziger, und zuletzt als menschenförmige Rübchen in der Erde stecken. Solche Bilder und Szenen sind – wenn das Gedächtnis sie nicht ausstößt – wie eigenwillige Keime, die sich im Geiste während des Tageslebens wachsend weiterentwickeln, willst du oder willst du nicht. Selten, und doch ein paarmal im Leben geschieht es, daß diese selbständigen, vom erfinderischen Willen unabhängigen Gesichte während einer einzigen Nacht oder sogar in mehreren Nächten nacheinander logische Ketten und epische Reihen bilden, und man muß dann schon ein braver Tropf sein, um nicht angeschauert zu werden von den sinnvollen Spielen, die unsre Seele hinter unserm Rücken aufführt, als wäre sie nicht ein beschränktes Ich, sondern ein grenzenloses All. Es gibt nur zwei Wege, um ein Historiker der Zukunft zu werden: wissenschaftliche Folgerung und Traumdeuterei oder Wahrsagerei. Die wissenschaftliche Folgerung dürfte sich durch wissenschaftliche Folgerung von der Erkenntnis der Zukunft selbst ausschließen. Die Wissenschaft nämlich muß stets auf der Hut sein, aus sich eine Närrin zu machen. Sie bringt es höchstens zur Wahrscheinlichkeitsrechnung. Traumdeuterei und Weissagung hingegen haben den unschätzbaren Vorteil, auf eine uralte Praxis zurückzublicken, die der unanzweifelbaren Überlieferung gemäß namhafte Erfolge aufzuweisen hat. Die prophetischen Erkenntnisarten müssen es nur verstehen, um echt zu sein, die Schleier des Gleichnisses zu tragen und die Schatten des Geheimnisses zu werfen. Strenge Augen sehn mich schon längere Zeit an. Sie werden immer strenger, und jetzt sprechen sie sogar: »Sie sind ein Mann in ziemlich reifem Alter. Sie haben wahrhaftig nicht so viel Zeit mehr, um auf unnütze Reisen zu gehn. Wie lange noch wollen Sie Ihren kurzen Arbeitstag vergeuden? Wissen Sie nicht, was heute in dieser Welt geschieht? Waren Sie nicht selbst ein Verfolgter und ein Opfer?”
Franz Werfel (10 september 1890 – 26 augustus 1945)
„Zum ersten Mal in seinem Leben empfand Hans Castorp - wie man in seinen Kreisen in solchen Fällen zu sagen pflegte - die Notwendigkeit, jemandem eine Lektion zu erteilen - ja, man hätte, in diesem Sinne, streng die Stirn runzeln und in einem keinen Widerspruch duldenden Ton noch lauter sagen müssen: "Ihre Dienstnummer, bitte! Das ist unerhört, Sie haben wohl vor, ihre Stelle aufzugeben? Ich werde mich noch heute bei der Direktion beschweren!" Doch statt irgend etwas zu sagen, setzte sich Hans Castorp auf den nächsten freien Platz und schaute, das Gesicht dicht an die Fensterscheibe gepreßt, zerstreut auf das Spalier der hundertjährigen Linden, hinter denen sich die Fahrbahn der Allee und der Friedhof erstreckten. Das Bewußtsein, daß er ohne Fahrkarte fuhr, wenn auch ohne jegliche eigene Schuld, setzte ihm schwer zu. Nach dem, was vorgefallen war, konnte er jedoch auf gar keinen Fall den Schaffner noch einmal ansprechen, das wäre, wie sein französisches Kindermädchen, Madame Choissel, zu sagen pflegte, tout a fait impossible gewesen. Er dachte auch über den seltsamen Akzent des Schaffners nach: Er erinnerte keinesfalls an das Platt, in dem der Großvater, Senator Hans Lorenz Castorp, gewöhnlich mit seinem Diener Fiete redete. Auch jenen sonderbaren Lauten aus dem Süden, die er als kleiner Junge bisweilen im Hamburger Kontor seines Vaters gehört hatte, wenn ihn Geschäftsleute aus Bayern besuchten, war er nicht im mindesten ähnlich. Der Akzent des Schaffners gehörte in eine vollkommen andere, gesonderte Kategorie, die unserem Helden in diesem Moment außergewöhnlich abstoßend vorkam, fremd und feindlich zugleich. Zu allem Überfluß erklang in einem Winkel seines Gedächtnisses eine biblische Phrase, die er vor langer Zeit, wahrscheinlich bei den häuslichen Vorbereitungen auf die Konfirmation, einmal gelesen hatte. Der Satz lautete: "Mißachte seine Sprache nicht", doch aus welchem Buch er stammte und ob er ihn als Kommentar zu der Situation in der Straßenbahn betrachten sollte - auf diese Fragen fand er keine Antwort. Bedrückt von all dem, registrierte er fast unbewußt das Gebäude der Technischen Hochschule, an dem sie gerade vorbeifuhren. Wäre es - wie ein paar Stunden zuvor die Stadt - während seiner euphorischen Stimmung vor ihm aufgetaucht, so hätte er sicher seine subtile, durchdachte Schönheit zu schätzen gewußt, die in einer Verbindung der jahrhundertealten örtlichen Tradition mit der Idee der Moderne bestand. Doch jetzt konnte ihn kein Maßwerk und keine Attika bezaubern. Er dachte nur: "Und das soll meine Schule sein, so etwas..." Dabei empfand er eine Art innerer Beschämung, ganz so, als müßte er seinem Onkel, Konsul Tienappel, lauthals Recht geben, was seine gegenwärtige, bedauernswerte Lage natürlich nicht zuließ. Womöglich wäre er in seiner Verwirrung zur Endstation beim Straßenbahndepot gefahren, wäre nicht eine junge Dame in einem schicken Hut gewesen, die sich über die Lehne beugte und mit freundlicher Stimme sagte: "Gleich kommt die Haltestelle am Ahornweg, mein Herr. Da ist der Eingang in den Kastanienweg, auf der anderen Seite der Gleise!"
One day you finally knew what you had to do, and began, though the voices around you kept shouting their bad advice-- though the whole house began to tremble and you felt the old tug at your ankles. "Mend my life!" each voice cried. But you didn't stop. You knew what you had to do, though the wind pried with its stiff fingers at the very foundations, though their melancholy was terrible. It was already late enough, and a wild night, and the road full of fallen branches and stones. But little by little, as you left their voices behind, the stars began to burn through the sheets of clouds, and there was a new voice which you slowly recognized as your own, that kept you company as you strode deeper and deeper into the world, determined to do the only thing you could do-- determined to save the only life you could save.
Sleeping in the Forest
I thought the earth remembered me, she took me back so tenderly, arranging her dark skirts, her pockets full of lichens and seeds. I slept as never before, a stone on the river bed, nothing between me and the white fire of the stars but my thoughts, and they floated light as moths among the branches of the perfect trees. All night I heard the small kingdoms breathing around me, the insects, and the birds who do their work in the darkness. All night I rose and fell, as if in water, grappling with a luminous doom. By morning I had vanished at least a dozen times into something better.
Here I stand with tinkling bells galore, Twenty on each straw, I think, or more. But the farmer, bless his honest soul, Calls me oats and speaks of twenty fold.
I was sown while happy birds in spring Made with joyful song the welkin ring. Bumble bees in wild and tumbling race, In the mellow sunshine droned the bass.
Growing up in sunny morning dew That sweet Symphony within me grew. He who listens humbly while I ring, Hears the echo of the songs of spring.
Cold, unfeeling hearts can never see Anything but cattle-feed in me. I am more than food for hungry jaws, I am song of birds on golden straws.
I am friends with everything that grows, Friends with every gentle wind that blows, Friends with waving trees and summer skies, Friends with daisies and with butterflies.
When the sun goes down, its parting smile Lingers on my golden head a while, And when evening bells ring out, I too Tinkle, standing tip-toe in the dew.
I am ringing children to their beds, Ringing up the mist that slowly spreads, Ringing peace, as busy day departs, Into humble homes and pious hearts.
Vertaald door S.D. Rodholm
Jeppe Aakjær (10 september 1866 – 22 april 1930) Portret door Herman Albert Gude Vedel
Uit: Ballade pour Georg Henig (Vertaald door Marie Vrinat)
« Récemment, alors que je fouillais dans de vieux papiers de famille, je tombai sur deux lettres écrites au crayon-encre sur des feuilles de cahier par Georg Henig, de son écriture impossible. En haut à droite, on peut lire l’année ainsi que l’endroit où elles ont été rédigées : 1960, hospice de vieillards de Haïredine. L’administration de l’hospice avait joint un avis à la dernière page de la seconde lettre, retenu à l’aide d’un trombone rouillé. On nous informait qu’à cette date, Georg Henig était mort de… (suivait alors l’appellation latine du mot « vieillesse ») et qu’il serait enterré le lendemain, dans le cimetière du village. Conformément à ses dernières volontés, on avait déposé dans son cercueil le violon avec lequel il était arrivé et qui constituait son seul bien. Par un étrange concours de circonstances, le jour où Georg Henig mourait, moi, je fêtais mes douze ans. Je me suis efforcé de me souvenir de cette journée. Mais là où je cherchais le souvenir – était-ce dans mon coeur ? dans mon âme ? – il n’y avait qu’un trou noir. Ce devait être une douce matinée ensoleillée au début de l’automne… sûrement irisée – mais de quelles couleurs ? Existe-t-il encore de telles couleurs ? Au moment où j’écris ces lignes, tombe une fine bruine. C’est un soir d’automne. Les bâtiments, en face, ont la couleur du lilas dans la brume gris sale. De temps en temps, en bas, un bus s’arrête avec ses portes qui s’ouvrent et se ferment. Dans la chambre, des ombres se profilent, mais je ne vois pas celle de Georg Henig. Jamais je n’ai ressenti la solitude aussi intensément.”
